سیاست آموزشی

تحلیل سیاست آموزشی همواره یکی از مهم ترین عوامل حرکت کشورها به سمت آرمان های دموکراتیک مانند، فرصت های آموزشی عادلانه و حقوق مدنی بوده است. جامعه شناسی سیاست به مثابه سنتی در تحلیل سیاست آموزشی، نگاه بی بدیلی را برای تحلیل مسائل سیاستی در حوزه آموزش ارائه کرده است. با وجود اهمیت چنین رویکردی، شواهد علمی مبنی بر سمت و سوی مطالعات سیاستی در زمینه جامعه شناسی سیاست در ایران باشد، در دسترس نیست. لذا، این نوشتار با توجه به غنی نبودن پیشینه علمی مربوط به جامعه شناسی سیاست به زبان فارسی، در پی تشریح این سنت پژوهشی است. بر همین اساس، ارائه مفروضات کلیدی جامعه شناسی سیاست و طرح دیرینه شناسی سیاست به مثابه یکی از روش های مطرح در این سنت پژوهشی، در این نوشتار پیگیری شده است. روش پژوهش این نوشتار، توصیفی- تحلیلی و از نوع اسنادی است. این مطالعه نشان داده است که جامعه شناسی سیاست بر هفت مفروضه کلیدی استوار است. ارزش محوری، نگاه سیاسی و تاریخی، مطالعه چند رشته ای، هم آرایی، مطالعه گفتمان و پژوهش کیفی از جمله این مفروضات هستند. این نوشتار همچنین به این موضوع پرداخته است که پژوهشگران به چه نحو باید از دیرینه شناسی سیاست برای تحلیل سیاست های آموزشی استفاده کنند.

تصویر ذهنی دانشجویان از مفهوم ادامه تحصیل نمایانگر انتظارات و جهت گیری هایشان در آموزش عالی است. این تحقیق با هدف تحلیل لایه های تصویر ذهنی دانشجویان کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی از ادامه تحصیل در مقطع دکتری انجام شد. با استفاده از روش کیفی و کاربرد استراتژی موردپژوهی داده هایی از طریق مصاحبه و گروه های کانونی جمع آوری شد. از طریق روش نمونه گیری هدفمند مشارکت کنندگان در این تحقیق را 59 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد رشته مدیریت ورزشی تشکیل می دهند. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل مضامین و تکنیک تحلیل لایه ای علّی(CLA) استفاده شد. نتایج نشان داد که دانشجویان کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی دارای سه دسته تصویر ذهنی از مفهوم ادامه تحصیل در مقطع دکتری بوده که متأثر از بن مایه های تصویر ذهنی شان است. این سه دسته تصویر ذهنی شامل 1) ادامه تحصیل دهندگان ناچار،2) ادامه تحصیل دهندگان دلباخته علم، و 3) ادامه تحصیل دهندگان ریسک کننده" هستند. به صورت کلی می توان این گونه نتیجه گیری کرد که این تصاویر ذهنی دانشجویان رشته مدیریت ورزشی از ادامه تحصیل در مقطع دکتری برآیند سیاست های آموزشی و فعل وانفعالات موجود در زیست جهان های دانشجویان در محیط های علمی مدیریت ورزشی است که بدین صورت نمایان شده است. نتایج این تحقیق می تواند راهگشای خوبی برای گسترش حوزه های مطالعاتی در مقاطع تحصیلات تکمیلی و همچنین انطباق سیاست های اشتغال و فناوری کشور با سیاست های آموزشی مربوط به رشته مدیریت ورزشی باشد.

به رغم مطالعات قابل توجهی که تاکنون پیرامون تحلیل متون، اصول و کردارهای سیاستی از سوی پژوهشگران حوزه سیاست آموزشی در ایران انجام شده است، اما همچنان یکی از حلقه های مفقوده این تحلیل ها بی توجهی به نقش کنشگران محلی در فرایند توسعه سیاست آموزشی بوده است. بر این اساس، هدف این مطالعه توصیفی- تحلیلی، واکاوی نقش رهبران آموزشی به مثابه کنشگران محلی سیاست در تفسیر، ترجمه و وضع سیاست های آموزشی، با توجه به مداخلات فرهنگی، قانونی، سیاسی، نهادی و مواضع بافتاری متفاوت بود. روش این مطالعه، توصیفی- تحلیلی از نوع انتقادی- اسنادی بود. با توجه به کمبود شواهد علمی- دانشگاهی و نهادی در حوزه وضع سیاست آموزشی در ایران، برای گردآوری داده ها از جدیدترین متون خارجی مرتبط با موضوع پژوهش استفاده شد. در تحلیل یافته ها، سعی شد علاوه بر متون یاد شده، مشاهدات و تجارب زیسته نویسندگان به عنوان یکی از نمونه های وضع سیاست آموزشی، لحاظ شود. یافته های این پژوهش نشان داد که بر خلاف رویکردهای سنتی که عمدتاً اصرار بر اجرای صرف سیاست دارند، وضع سیاست بر این موضوع تأکید دارد که سیاست های آموزشی حین اِعمال، ممکن است تعدیل و گاهی اوقات نادیده گرفته می شوند. نوع سیاست، روابط قدرت و موقعیت مندی کنشگران، محدودیت های زمانی و مکانی و سوبژکتیویته های مختلف کنشگران، نقش مهمی در این تغییر، تعدیل و نادیده گرفتن سیاست های آموزشی ایفا می کنند.