پیکره

تا سده ی نوزده نظام اقلیدس را یگانه توصیف از جهان می پنداشتند. بعده ا روش ن ش د که هندسه ی اقلیدسی هی چ الگویی برای مسائلی چ ون پدیده های به ظاه ر بی نظ م درخ ت، ساحل دریا، اقتص اد، تاریخ و... ندارد. پس هندس ه ه ای نا اقلیدسی؛ مانند هندسه ی فرکتالی ایجاد شدند. بنوا مندلبروت ریاضیدان لهستانی، توانست یکی از نظریه های مطرح شده ی ریاضی از سال1861 را به صورت هندسه ی جدیدی ارائه دهد که به آن هندسه ی بدون اندازه یا فرکتالی (برخالی) گویند. این هندسه حاصل نظریه ی آشوب و خوانش ترسیمی آن، و از شاخه های جدید ریاضیات با ارائه ی مفهوم جدیدی از بعد فیزیکی و مفاهیمی مانند «خودهمانندی» و «خود تمایلی» است که در برابر تفسیر و شبیه سازی اشکال مختلف طبیعت انعطاف بی نظیری نشان داده است. نظریه ی آشوب و هندسه ی فرکتالی کاربردهای وسیعی در علوم انسانی، هنر، گرافیک رایانه ای، تحلیل هنری پیدا کرد. هندسه فرکتالی دانشی در اختیار هنرمند، برای آفرینش طرح هایی بس نوین و همسو با روان طبیعت گرای اوست. در این پژوهش به دنبال یافتن کاربردهای فرکتال در هنر هستیم با این پرسش اصلی که در کدام بخش از هنرها، ردپای هندسه ی فرکتالی را می توان دید. منابع اختصاصی درباره ی فرکتال و هنر، پراکنده و بیش تر به صورت مقاله است. برای گردآوری داده های مورد نیاز از روش  کتابخانه ای، و برای تحلیل داده ها از روش توصیفی استفاده شد. دانش فرکتال امکانی در اختیار هنرمند است برای آفرینش طرح هایی بس نوین و باشکوه که با روان طبیعت گرای آدمی همسو است و فرکتال آفرینش همه گونه طرح غیرتکراری را برای هنرمند امکان پذیر می کند.

آسم ان همواره جای گاه وی ژه ای در باورهای که ن و دین ی ای ران داشت ه و تجل ی ق داس ت و پاک ی بوده است. ای ن مقال ه بر آن است تا نشان دهد این جای گاه تا چ ه اندازه در ن گارگ ری ایران ی متجل ی شده و توانسته است نق ش معن ای ی ایف ا کن د. یا با توجه به موضوع داست ان ن گاره ها به کمک بی ان معنا آید. همچنی ن شکل آسم ان در دوره های مختل ف دستخ وش چ ه تغییرات ی ش ده است. در این مقاله سعی شده نقش آسم ان از نظر ساختاری و معنای ی بررسی شود و تفاوت ها و تشابهات نمایش آسمان و عناصر مرتبط با آن همچون ست اره، خورشی د و ابر در دوره های مختلف ن گارگری مطالعه گردد. نت ای ج این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی بدست آمده نشان دهنده این مطلب است که نمایش آسمان در دوره های مختلف نگارگری از نظر ساختاری تفاوت هایی داشته است؛ این تفاوت ها در مقدار فضایی که به خود اختصاص داده، و زاویه دید و میزان هماهنگی با دیگر اجزاء موجود در نگاره مشهود است. که عناصر مرتبط با آسمان مانند شکل ابرها در ابتدا بر اساس قوانین خاص و خشکی طراحی شده اند در حالی که در دوره های بعدی انعطاف و حرکت بیشتری در کارها دیده می شود. مسأله مهم تر این که از دوره تیموری به بعد نقش آسمان از نظر معنایی نیز پر رنگ تر شده است.

 قالیچه های محرابی بلوچ از اهمیت و اعتبار خاصی در بین فرش شناسان برخوردار است، چرا که نمایانگر آداب، رسوم و فرهنگ قومی است که سالیان درازی با تولید آن، هویت مشخص و جدایی در بین سایر مناطق برای خویش بدست آورده است؛ به گونه ای که با مطالعه ماهیت آن، به راحتی می توان از طریق مشاهده به بلوچ بودن یک قالیچه پی برد. زیبایی هنری قالیچه های محرابی بلوچ برخ استه از ذهنیات هنرمندان ی است که تفک رات دین ی خود را با شگفتی های محیط بی رونی خویش چن ان زیب ا در هم آمیخت ه اند و به نقش پردازی پرداخته اند که نمونه های عینی آن را چه در قالی ها و چ ه در سایر دست بافته های آنان به وضوح می توان مشاهده نمود. بررسی رنگ و طرح قالیچه های محرابی بلوچ و پس از آن بررسی زیبایی شناسی رنگ و طرح آن از اهم اهداف این مقاله است. جمع آوری منابع کتبی و مقالات ارائه شده در باب قالیچه های محرابی بلوچ و همچنین مباحث زیبایی شناسی از بُعد اسلامی به شیوه کتابخانه ای و نوع پژوهش بصورت توصیفی- تحلیلی ارائه شده است. قالیچه های محرابی بلوچ از آنجا که رنگ و طرح منحصر به فرد خود را دارند، جنبه  زیبایی شناسی آن منوط به شناخت دقیق فرهنگ، اعتقادات، آداب و رسوم این قوم است. حاصل تحقیق آن شد که جلوه های رنگی و نقوش خاص در پهنه  متن قالیچه های محرابی بلوچ برآمده از باورهایی است که با زیبایی شناسی هنر اسلامی ارتباط نزدیک دارد و از بطن تفکر اسلامی سر برآورده است.

هن ر مجرد یا هنر انتزاعی (آبستره) به هنری اطلاق می شود که صورت یا شکلی طبیعی ما به ازای آن در جه ان موجود  نیست و فقط از رنگ و فرم های تمثیل ی و غیر طبیعی برای بیان مفاهیم خود بهره می گیرد. هم چنین هنر تجسم بخشیدن به خصوصیات بنیادی و کلی اشیا و موجودات و نادیده گرفتن عوارض ظاهری و جزئیات خاص هر یک از آن هاست؛ مثل تصویر انتزاعی درختی که هیأت کلی و خصوصیات بنیادی عموم درختان را دربر داشته باشد، بدون شباهت نزدیک با هیچ درخت خاص. اساس هنر تجریدی (آبست ره) در حقیقت این است که ارزش های جهان شناختی در رنگ و شکل خلاصه می شود و به طور کلی ربطی به مضمون نقاشی یا پیکره سازی ن دارد. از سویی در کتاب های تصوی ری، سبک بر گرفته از الگوهای ساختاری، رفتاری یا انتخاب موضوع های مختلف است. سبک هنری تصویرگر، از ویژگی های خاص او به شمار می رود و بخشی از هویت و اندیشه های او را بیان می کند. تصویر انتزاعی در کتاب های کودکان به گونه ای است که موضوع نهفته در تصویر در یک نگاه دریافته نمی شود و نیازمند مکاشفه در مفاهیم پنهان تصویر است. انتزاع در کتاب های کودکان اغلب در حد دگرگونی نسبی شکل ظاهری پدیده ها نمودار می شود و تصویرها بیشتر نیمه انتزاعی اند تا آبستره. موضوع پیش رو درواقع عنوان پژوهش توصیفی- تحلیلی است که ابتدا به تعریف سبک، سبک در تصویرسازی، هنر آبستره (انتزاعی) و واقعیت تاریخی آن، انتزاع در تصویرگری، تصویرسازی کتاب کودک، تصاویر انتزاعی در کتاب های کودک و نمونه های آن پرداخته می شود و در انتها به معرفی چند کتاب به شیوه آبستره (انتزاعی) و تصاویری از کتاب ها پرداخته می شود. هدف از این نوشتار شناسایی سبک آبستره در تصویرسازی کتاب کودک می باشد و این که تصویرسازی به سبک و روش آبستره (انتزاعی) به صورت تصاویر نیمه انتزاعی و یا انتزاع محض صورت گرفته است

شاهنامه فردوسی یکی از آثاری است که نگارگران ایرانی در تمامی ادوار به مصور کردن آن علاقه نشان داده اند. شاهد این مدعا تعداد زیادی شاهنامه است که که از دوره اسلامی به جا مانده است. نگارگران مکتب شیراز نیز از این قافله جا نمانده اند. شیراز یک بار در حمله ی مغول و بار دیگ ر در حمله ی تیم ور مورد هجوم قرار گرفت که در هر دو توانست با تکیه بر میراث هنری خود در نگارگری شیوه خاص خود را زنده نگه داردو به وراث پس از خود انتقال دهد. هدف از این جستار مقایسه تطبیقی نگارگری مکتب شیراز در دو دوره ی آل اینجو(703-757 ه . ق) و تیموری (771-916 ه . ق)  است که به بررسی نمونه موردی نگاره ای از شاهنامه در هر دو سبک می پردازند. در این تحقیق که به روش تحلیلی و به صورت کتابخانه ای انجام شده است، با وجود شباهت ها و تفاوت ها میان دو شیوه نگارگری مذکور نهایتا این نتیجه حاصل می شود که مکتب نگارگری شیراز عهد تیموری در ادامه مکتب شیراز آل اینجو به حیات خویش ادامه داده است. شناخت آثار مکت ب شیراز به عنوان مکتب ی که نسبت به سای ر مکات ب خصوصیات ایران ی خود را بیشتر حفظ کرده است، اهمیت پژوهش را آشکار می نماید

محیط و دنیای معاصر فضایی است آکنده از پیام ها و ارتباطات تصویری که روح وروان انسان را تحت تأثیر قرار داده و به طور مستمر با گذشت زمان رفت ار های انسان را شکل می ده د. محیط ی که شهرهای امروزی ایران پیش روی شهروندان خود قرار می دهند از تأثیر تضاد و همسویی بسیاری از عوامل و مؤلفه ها بوجود آمده است که غالبا کیفی ت محیط و زیب اس ازی شهری در این راستا فدای مقاصد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گردیده است؛ این کنش های بدون برنامه ، افسارگسیخته و سودجویانه موجب گردیده که شهروندان امروزی با تصاویری نامناسب به لحاظ بص ری روبرو شوند. به همین خاطر معضلی چون آلودگی بصری، آسایش و کیفیت محیط شه ری آنها را دست خوش ناملایمات قرار داده و سب ب بروز ناهنجاری های روانی و الگوهای رفتاری نامناسب گردیده است. از این رو پژوهنده به چیستی آلودگی بصری و شناخت شاخص های آن به لحاظ ذهنی، روانی، و بررسی این مشکل در شهر شوشتر می پردازد تا از این رهگذر بتواند چهارچوب و عواملی مشخص برای آلودگی بصری بدست دهد تا با شناخت هر چه بهتر آنها به زیباسازی و کیفیت بخشی محیط های شهری کمک گردد. پژوهش حاضر به شیوه کیفی و مطالعه میدانی با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و اسنادی همراه با مطالب تحلیلی و مقایسه ای در مورد طراحی محیط شهری انجام گرفته است