فاطمه زمانی بابگهری

مسجد امام کرمان به دلیل برخورداری از قسمت های مختلف تاریخی از آل بویه تا دوره معاصر، و همچنین داشتن آرایه های گوناگون معماری از آجرکاری، کاشی کاری، گچ بری و غیره، منبع بسیار مناسبی برای مطالعات تاریخی، فرهنگی و هنری است و نقوش به کار رفته در آن، می توانند در طراحی گرافیکی مدرن مورد استفاده قرار گیرند. روش انجام تحقیق بر مبنای ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده است و گردآوری اطلاعات به صورت ترکیبی (کتابخانه ای و میدانی) صورت گرفته است. نگارندگان با رویکرد مطالعه کاربردی، این فرضیه را مبنای پژوهش خود قرار داده اند که: «نقوش گره چینی و تزیینی موجود در اجزای مختلف معماری مسجد امام کرمان، از غنا و قابلیت به روز کردن برخوردارند». پس از بررسی های لازم، مشخص شد که نقوش مجموعه یادشده، در گونه های انتزاعی، حاشیه پردازی، گره چینی، اسلیمی و مقرنس قابل تقسیم بندی است که البته هرکدام از آن ها نیز به دو زیرگونه دیگر تقسیم می شوند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که نقش مایه های موجود در بنا، می توانند با اندک تغییراتی در طرح و ابعاد، بر روی مصنوعات و کالبد معماری مدرن نیز استفاده شوند. این امر می تواند یک منبع غنی فرهنگی را برای هنرمندان و صنعتگران معرفی و شیوه بهره گیری از آن ها را به دیگر بناهای تاریخی، تعمیم دهد.

هن ر مجرد یا هنر انتزاعی (آبستره) به هنری اطلاق می شود که صورت یا شکلی طبیعی ما به ازای آن در جه ان موجود  نیست و فقط از رنگ و فرم های تمثیل ی و غیر طبیعی برای بیان مفاهیم خود بهره می گیرد. هم چنین هنر تجسم بخشیدن به خصوصیات بنیادی و کلی اشیا و موجودات و نادیده گرفتن عوارض ظاهری و جزئیات خاص هر یک از آن هاست؛ مثل تصویر انتزاعی درختی که هیأت کلی و خصوصیات بنیادی عموم درختان را دربر داشته باشد، بدون شباهت نزدیک با هیچ درخت خاص. اساس هنر تجریدی (آبست ره) در حقیقت این است که ارزش های جهان شناختی در رنگ و شکل خلاصه می شود و به طور کلی ربطی به مضمون نقاشی یا پیکره سازی ن دارد. از سویی در کتاب های تصوی ری، سبک بر گرفته از الگوهای ساختاری، رفتاری یا انتخاب موضوع های مختلف است. سبک هنری تصویرگر، از ویژگی های خاص او به شمار می رود و بخشی از هویت و اندیشه های او را بیان می کند. تصویر انتزاعی در کتاب های کودکان به گونه ای است که موضوع نهفته در تصویر در یک نگاه دریافته نمی شود و نیازمند مکاشفه در مفاهیم پنهان تصویر است. انتزاع در کتاب های کودکان اغلب در حد دگرگونی نسبی شکل ظاهری پدیده ها نمودار می شود و تصویرها بیشتر نیمه انتزاعی اند تا آبستره. موضوع پیش رو درواقع عنوان پژوهش توصیفی- تحلیلی است که ابتدا به تعریف سبک، سبک در تصویرسازی، هنر آبستره (انتزاعی) و واقعیت تاریخی آن، انتزاع در تصویرگری، تصویرسازی کتاب کودک، تصاویر انتزاعی در کتاب های کودک و نمونه های آن پرداخته می شود و در انتها به معرفی چند کتاب به شیوه آبستره (انتزاعی) و تصاویری از کتاب ها پرداخته می شود. هدف از این نوشتار شناسایی سبک آبستره در تصویرسازی کتاب کودک می باشد و این که تصویرسازی به سبک و روش آبستره (انتزاعی) به صورت تصاویر نیمه انتزاعی و یا انتزاع محض صورت گرفته است