مطالعات مدیریت راهبردی

امروزه در فضای پیچیده و پویای کسب وکار جهانی، سرعت تغییر و شدت رقابت در حال افزایش است. در این وضعیت، رقبایی که در عین رقابت، به همکاری با یکدیگر در بخش هایی از زنجیره ارزش می پردازند، عملکرد بهتری خواهند داشت. همکاری بین شرکت های رقیب که از آن با عنوان هم رقابتی یاد می شود، یکی از راهبرد های نوین کسب وکار برای مواجهه با محیط نامطمئن است. در این پژوهش به بررسی تأثیر راهبرد هم رقابتی بر عملکرد نوآوری و عملکرد بازار شرکت ها با در نظر گرفتن نقش عدم اطمینان در بازار، اثرات جانبی شبکه و شدت رقابت پرداخته می شود. این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ جمع آوری اطلاعات توصیفی پیمایشی و از نظر روابط بین متغیرها از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل شرکت های فعال در صنعت فن آوری اطلاعات در ایران است و داده ها از 180 شرکت جمع آوری شد. فرضیه ها با استفاده از مد ل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار WARP PLS3 آزمون شدند. یافته ها نشان دادند که هم رقابتی بر عملکرد نوآوری و عملکرد بازار تأثیر مثبت معنادار دارد. همچنین، شدت رقابت و عدم اطمینان در بازار، رابطه بین هم رقابتی و عملکرد نوآوری را تعدیل می کنند.

محیط سازمان ها، محیطی سرشار از تلاطم ها، عدم قطعیت و تغییر و تحول است. از این رو، تصمیم گیری در چنین شرایط پیچیده ای برای مدیران امری دشوار است و رویکردهای سنتی برنامه ریزی راهبردی به دلیل فقدان انعطاف پذیری و پیش بینی ناپذیری آینده مورد استقبال مدیران واقع نمی شوند. در این شرایط مدیران راهبردی سازمان ها با استفاده از مهارت های تصمیم گیری شهودی و قابلیت های بداهه گرایی خود از رویکردی پیروی می کنند که منجر به تصمیم گیری سریع در برابر چالش های پیش آمده شود و با پاسخ گویی سریع به تغییرات بیرونی به عملکرد بهتر سازمان کمک کند. بداهه گرایی به معنای ایجاد و خلق پاسخ های جدید، بدون برنامه ریزی قبلی و بدون اطمینان از پیامدهای آن است؛ به عبارت دیگر، بداهه گرایی، برنامه ریزی و اجرای هم زمان راهبرد است. هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین بداهه گرایی راهبردی بر عملکرد سازمان با توجه به سه مؤلفه سرعت پاسخ گویی محیطی، انعطاف پذیری و انطباق ساختاری و چالاکی فرآیندها است. جامعه آماری این پژوهش، مدیران شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فن آوری دانشگاه تهران هستند. اطلاعات و داده های پژوهش از طریق پرسشنامه استخراج شده است. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که با توجه به محدودیت های برنامه ریزی در محیط های متلاطم، مدیران می توانند با اتخاذ تصمیمات بداهه در سازمان به عملکرد بهتر سازمان کمک کنند. بداهه گرایی راهبردی قدرت پاسخ گویی به چالش های محیطی را بالابرده، سبب انعطاف سازمان شده و بر چابکی سازمان می افزاید.

پژوهش گر تلاش کرده تا در فاز اول، مدل بومی شایستگی های رهبری سازمان شهرداری تهران را طراحی کرده و سپس در فاز دوم روش های توسعه شایستگی های رهبری را ارائه دهد. در فاز اول، پژوهش های نظری در حوزه شایستگی های رهبری را با نتایج مصاحبه 22 نفر صاحب نظر مقایسه کرده و در قالب پنل دلفی 5 مولفه فردی ذهنی، فردی شخصیتی، بین فردی، سازمانی و فراسازمانی به همراه 18 شایستگی و 120 شاخص رفتاری مدل شایستگی های رهبری شهرداری تهران استخراج شد. در فاز دوم، روش های توسعه رهبری به همراه مصاحبه با 7 نفر از متخصصین حوزه توسعه شایستگی ها استخراج شد و در قالب جلسه گروه کانونی با حضور 11 متخصص 5 خوشه روش های توسعه ای شامل واگذاری های توسعه ای، برنامه های رسمی، روابط توسعه ای، فرآیندهای بازخورد و فعالیت های خود توسعه ای استحصال شده و در انتهای جلسه پرسشنامه ماتریسی 5 (مولفه های شایستگی های رهبری) در 30 (روش ها و خوشه روش های توسعه شایستگی ها) تهیه شد. نتایج تحلیل آزمون فریدمن حاکی است در مولفه فردی ذهنی خوشه روش های فعالیت های توسعه ای با میانگین 2/2، در مولفه فردی شخصیتی، خوشه روش های فرآیندهای بازخورد با میانگین 1/2، در مولفه بین فردی خوشه روش های روابط توسعه ای با میانگین 8/1، در مولفه سازمانی خوشه روش های واگذاری توسعه ای با میانگین 1/2 و در نهایت مولفه فراسازمانی خوشه روش های واگذاری های توسعه ای با میانگین 1/2 بهترین اولویت ها را کسب کردند.

 این پژوهش با هدف طراحی رویکردی راهبردی به برند، بر اساس ارزش پیشنهادی در سازمان های چابک ایرانی صورت گرفته است. روش پژوهش استقرایی و متکی بر نظریه سازی داده بنیاد است. نخست پیشینه پژوهش در حوزه مطالعات ارزش، برند و چابکی ارائه می شود، سپس با پانزده تن از مدیران ارشد سازمان های چابک ایرانی مصاحبه شده است. سپس، با رویکرد داده بنیاد، ماهیت برند راهبردی و فرآیند شکل گیری آن شناسایی شده و جایگاه هر یک از عناصر تشکیل دهنده الگوی برندسازی بنیادین در سازمان های چابک ایرانی در قالب مدلی مفهومی ارائه شده است. مدل استخراج شده در برگیرنده عواملی نظیر، تدوین راهبرد و چشم انداز، ارزش های سازمانی و پرورش فرهنگ، تبیین و تدوین ارزش پیشنهادی برند (به مشتری، کارکنان و ذی نفعان)، تبیین و تقویت برند (محصول، کارفرما، سازمان) و برند راهبردی در فضای چابکی سازمانی است.

در این پژوهش، ابتدا مولفه ها، ویژگی ها و الگوهای سازمان کلاس جهانی بررسی و با تطبیق مدل های تولید و مدل های خدمات بانکی در کلاس جهانی 13مولفه و 39 شاخص متناظر برای دستیابی صنعت بانکداری به کلاس جهانی شناسایی شد. سپس، با اخذ نظر خبرگان بانکی در قالب برسشنامه های مقایسه های زوجی به روش فازی، صمن مقایسه زوجی هر یک از معیارهای کلاس جهانی ابعاد کیفیت خدمات نیز با توجه به این معیارها و دو معیار رضایت مشتریان از هر بعد و اهمیت ابعاد از نظر مشتریان با رویکردAHP  فازی مقایسه شده و در نهایت، اولویت بندی شد. از مهم ترین مولفه های کلاس جهانی بر اساس اولویت حاصله می توان به اهداف کلان، رسالت و چشم انداز، مدیریت دارایی و بدهی، برنامه ریزی، کنترل و سیستم مدیریت اطلاعات اشاره کرد که هر مولفه شامل شاخص های گوناگونی است.

هدف این مطالعه ارائه الگوی ارتقاء عملکرد سازمانی با کارآفرینی راهبردی است. در این مقاله ابتدا به مرور مفاهیم و مبانی نظری پرداخته شده و سپس، با استفاده از مطالعات و پژوهش های پیشین شاخص های اندازه گیری هریک از مولفه ها و ابعاد مورد بررسی استخراج شده است. جامعه آماری شامل مدیران 320 شرکت کوچک و متوسط استان کردستان است و 175 نمونه آماری به صورت تصادفی انتخاب شد. داد ه های پژوهش با پرسشنامه جمع آوری شد و در نهایت با استفاده از تحلیل رگرسیون، مدل عملیاتی پژوهش به دست آمد. نتایج نشان داد که فقط چهار عامل نوآوری، بیش فعال بودن، تهاجم رقابتی و ریسک پذیری از میان هفت عامل شناسایی شده کارآفرینی راهبردی بر عملکرد ادراک شده تاثیر مثبت و معناداری دارند و سایر عوامل دارای تاثیر معناداری نبوده اند. ضمنا تهاجم رقابتی دارای بیشترین تاثیر بوده و ریسک پذیری، نوآوری و فوق فعال بودن در جایگاه های بعدی قرار داشتند.

 مدتی است در مبانی نظری اقتصادی و مدیریت، بحث هایی با عنوان «پایداری سازمانی» مطرح شده است. زاویه فکری پایداری، امروزه تا حد زیادی جایگزین موفقیت در مبانی نظری مدیریت سازمان ها شده است و تقریباً اغلب سازمان ها به نوعی کسب موفقیت های پایدار را در نظام ارزشی خود تعریف می کنند. پایداری سازمان، توانایی حفظ یا توسعه عملکرد در بلندمدت و نتیجه تداوم رضایت ذی نفعان سازمان در طول زمان است. هدف کلی پژوهش، بررسی درجه پایداری سازمانی و ارائه راهکارهایی برای ارتقاء آن با رویکرد مدیریت دانش در شرکت شهرک های صنعتی تهران، است. جامعه آماری شامل کارشناسان و مدیران دفتر مرکزی شرکت شهرک های صنعتی واقع در تهران می باشد. تعداد این افراد 114 نفر است که 88 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. درجه پایداری شرکت شهرک های صنعتی تهران 6204/2 شد؛ به این معنی که شرکت شهرک های صنعتی تهران یک سازمان پیش فعال است. با توجه به امتیازهای هر یک از فعالیت های مدیریت دانش، اولویت های بهبود مشخص شد که به ترتیب عبارت اند از: فعالیت انتشار، ارزیابی، توسعه، استفاده، هدف گذاری و نگهداری، کسب و شناسایی. با توجه به این که سازمان از لحاظ پایداری در وضعیت پیش فعال قرار دارد، باید برای نیل به سطح بالاتر پایداری یعنی سطح منعطف هدف گذاری کند که در این مورد راهکارهایی به سازمان، ارائه شد. مدتی است در مبانی نظری اقتصادی و مدیریت، بحث هایی با عنوان «پایداری سازمانی» مطرح شده است. زاویه فکری پایداری، امروزه تا حد زیادی جایگزین موفقیت در مبانی نظری مدیریت سازمان ها شده است و تقریباً اغلب سازمان ها به نوعی کسب موفقیت های پایدار را در نظام ارزشی خود تعریف می کنند. پایداری سازمان، توانایی حفظ یا توسعه عملکرد در بلندمدت و نتیجه تداوم رضایت ذی نفعان سازمان در طول زمان است. هدف کلی پژوهش، بررسی درجه پایداری سازمانی و ارائه راهکارهایی برای ارتقاء آن با رویکرد مدیریت دانش در شرکت شهرک های صنعتی تهران، است. جامعه آماری شامل کارشناسان و مدیران دفتر مرکزی شرکت شهرک های صنعتی واقع در تهران می باشد. تعداد این افراد 114 نفر است که 88 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. درجه پایداری شرکت شهرک های صنعتی تهران 6204/2 شد؛ به این معنی که شرکت شهرک های صنعتی تهران یک سازمان پیش فعال است. با توجه به امتیازهای هر یک از فعالیت های مدیریت دانش، اولویت های بهبود مشخص شد که به ترتیب عبارت اند از: فعالیت انتشار، ارزیابی، توسعه، استفاده، هدف گذاری و نگهداری، کسب و شناسایی. با توجه به این که سازمان از لحاظ پایداری در وضعیت پیش فعال قرار دارد، باید برای نیل به سطح بالاتر پایداری یعنی سطح منعطف هدف گذاری کند که در این مورد راهکارهایی به سازمان، ارائه شد.

هدف این پژوهش، بررسی تاثیر ابعاد سرمایه اجتماعی بر اشتراک راهبردی دانش و عملکرد سازمانی است. این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان سازمان تامین اجتماعی شهرستان بروجرد می باشد، که تعداد آنها برابر با 140نفر است. از بین جامعه آماری بر اساس جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان (1970) تعداد 103 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. جهت انتخاب نمونه آماری، از نمونه گیری تصادفی ساده و برای جمع آوری از ابزار پرسش نامه استاندارد کیم و همکاران (2013) استفاده شد. برای تعیین پایایی پرسش نامه ها ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای سرمایه اجتماعی (884/0)، اشتراک دانش (799/0) و عملکرد سازمانی (822/0) به دست آمد و پایایی پرسشنامه تایید شد. جهت بررسی و تحلیل داده از آزمون های t و تحلیل مسیر توسط نرم افزار smartpls استفاده شد. نتایج نشان داد که از سه بعد سرمایه اجتماعی، دو بعد آن یعنی سرمایه اجتماعی ساختاری بر اکتساب دانش کارکنان (405/0) تاثیر مثبت و مستقیم دارد؛ اما بر تسهیم دانش کارکنان تاثیر ندارد. همچنین، سرمایه اجتماعی رابطه ای بر اکتساب دانش کارکنان (567/0) و تسهیم دانش کارکنان (574/0) تاثیر مثبت و مستقیم دارد. همچنین، کسب دانش (240/0) و تسهیم (488/0) دانش بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبت و مستقیم دارد.

مفهوم بهره وری سرمایه به اندازه گیری توان مدیریت در استفاده بهینه از سرمایه به عنوان یکی از منابع مهم و محدود شرکت ها می پردازد. کوچ ارزشی رشدی به تغییر موقعیت یک سهم از موقعیت ارزشی به موقعیت رشدی اشاره دارد که در این پژوهش به جای استفاده از نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار () به عنوان عامل کوچ ارزشی- رشدی، از معیار  استفاده شده است. هدف این پژوهش، بررسی رابطه کوچ ارزشی-رشدی و بهره وری سرمایه شرکت بوده و برای بررسی این رابطه از روش رگرسیونی فاما و مکبث استفاده شده است. جامعه آماری شامل شرکت هایی است که در سال های 1388 تا 1393 حداقل یک بار جزء 50 شرکت فعال تر منتشر شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار بوده اند که در نهایت با تعدیلات لازم به 80 شرکت در هر سال بسنده شد. نتایج نشان می دهد که کوچ ارزشی-رشدی با بهره وری سرمایه رابطه معنادار دارد.

 امروزه سازمان ها در محیطی سرشار از پیچیدگی، تغییر و ظهور رویدادهای غیر قابل پیش بینی فعالیت می کنند؛ به طوری که، تحولات فن آوری در عرضه کالاها و خدمات، پایه ریزی ساختارهای سازمانی جدید، روش های جدید رقابت، فروش محصولات و خدمات با شیوه های منحصربه فرد، نشان دهنده اهمیت برنامه ریزی تیم مدیریت ارشد در یک سازمان، در راستای کسب موفقیت های روز افزون است؛ بنابراین، مشخصه ای که بیش از گذشته حائز اهمیت است، تاب آوری تیم مدیریت ارشد از دو بعد اعتقادات کا ر آمد و قابلیت تطبیق پذیری در برابر اتفافات محیطی است؛ لذا، در این پژوهش، تاثیر تعامل تیم مدیریت ارشد بر تاب آوری آنان در بین 500 واحد فعال مستقر در شهرک صنعتی توس مشهد، به عنوان جامعه آماری، بررسی شده است. تحلیل نمونه آماری مشتمل بر 185 سازمان می باشد و با استفاده از مدل معادلات ساختاری، نشان داد که مدل آزمون شده دارای برازش خوبی نسبت به داده ها است و ضمن تایید تاثیر تعامل تیم مدیریت ارشد بر اعتقادات کارآمد تاب آوری و ظرفیت تطبیق پذیری تاب آوری، هم سو با مبانی نظری و مطالعات گذشته در این زمینه نیز می باشد.

 تاسیس مناطق آزاد تجاری یکی از شیوه های جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تسهیل اقتصاد آزاد است که زمینه رشد و توسعه اقتصادی را فراهم می سازد. از همین رو، نحوه اداره مناطق آزاد تجاری دارای اهمیت زیادی خواهد بود. در ایران به موجب قوانین موضوعه، مناطق آزاد تجاری از طریق تاسیس یک شرکت دولتی که دارای کلیه اختیارات حاکمیتی به استثنای امور نظامی و امنیتی است، اداره می شوند. به کارگیری شیوه متمرکز در اداره مناطق مزبور ایرادات جدی دارد که خود یکی از موانع نیل به اهداف چنین مناطقی است؛ به نحوی که، ضرورت بازنگری در نحوه اداره مناطق آزاد، ضرورت خصوصی سازی ساختار اداره آنها را تایید می کند. پس از تصویب قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی در کنار قوانین حاکم بر اداره مناطق آزاد تجاری، به نظر می رسد پس از رفع برخی موانع، امکان واگذاری مدیریت به بخش خصوصی در این مناطق وجود دارد. واگذاری مذکور می تواند در دو مرحله صورت پذیرد. در مرحله نخست ضمن بازسازی ساختاری سازمان اداره کننده، وظایف حاکمیتی تمامی مناطق آزاد ایران به یک سازمان متمرکز و واحد محول و سازمان های فعلی مناطق بسیار کوچک شده و صرفاً به عنوان نماینده سازمان مرکزی در مناطق به امور حاکمیتی اشتغال می یابند سایر امور غیرحاکمیتی در صلاحیت سازمان های مناطق نیز به شرکت های قابل واگذاری، سپرده می شود و در مرحله بعد شرکت های مذکور نیز از طریق قرارداد اجاره طولانی مدت به بخش خصوصی واگذار می شود.

پژوهش حاضر به شناسایی و فهم انواع مواجهه جوانان ایرانی با جهانی شدن در زندگی روزمره می پردازد. این پژوهش در قالب رویکردی تفسیری، روش شناسی کیفی و روش مردم نگارانه از طریق ابزارهای مصاحبه عمیق با 28 جوان 18 تا 35 ساله تهرانی، مشاهده 4 گروه خرده فرهنگ جوان ، جمع آوری اسناد، در متن زندگی روزمره به جمع آوری داده هایی در مورد الگوهای مصرفی- هویتی و توجیهات معنایی آن از جانب کنش گران اقدام کرده است. این داده ها با روشی ترکیبی مشتمل بر کدگذاری موضوعی، تحلیل گفت وگو، تحلیل اسنادی، در کنار تحلیل کیفی محتوا، ضمن توصیف شرایط انضمامی، به پنج سنخ کلی، تجربه محلی گرایانه (خاص گرایی) در قالب تجربه رد امر جهانی بر مبنای منابع محلی و همچنین، انواع تجربه جهانی- محلی گرایی (عام گرایی) در چارچوب چهار مواجهه انفعالی، التقاطی، ابداعی و چند گانه با امر جهانی به دست آمد.