مطالعات مدیریت راهبردی

سازمان ها برای تداوم رشد و سودآوری خود نیازمند تغییر و نوسازی راهبردی هستند. با این وجود پژوهش های محدودی در رابطه با نحوه و چالش های اجرای نوسازی راهبردی و عوامل مؤثر بر تداوم موفقیت در اجرای نوسازی های متوالی وجود دارد. یکی از مباحث مهم در حوزه پیاده سازی نوسازی راهبردی راهبرد های مدیریت منابعی است که سازمان ها برای ورود موفق به بازارهای جدید به کار می گیرند. از سوی دیگر، تئوری های مدیریت غربی دارای ویژگی هایی هستند که لزوماً با مدیریت در مناطق دیگر یکسان نیستند. برای سازمان هایی که در محیط های نامطمئن با نوسانات دسترسی به منابع کار می کنند یافتن راهبرد های سفارشی برای مدیریت وابستگی منابع حیاتی است. از این رو در پژوهش حاضر تلاش شده است از طریق مطالعه عمیق یک سازمان موفق در نوسازی راهبردی و به صورت خاص ورود به بازارهای جدید، روش های خاصی که بنگاه ها در چنین محیطی به کار می گیرند تا وابستگی شان به منابع و تأمین کنندگان را تعدیل و یا مدیریت کنند بررسی شود.

در این پژوهش نظام ملی نوآوری ایران و کشورهای هدف در سند چشم انداز مورد مقایسه قرارگرفته اند. به این منظور از تکنیک تحلیل پوششی داده ها بهره گرفته شده است. جهت محاسبه کارایی کشورها متغیرهای نهادی و قانونی، سرمایه های انسانی، زیرساخت ها، میزان توسعه بازار و کسب وکار به عنوان ورودیِ مدل و تولید، نشر و جذب دانش و تجاری سازی آن در قالب کالا و خدمات به عنوان خروجی مدنظر قرارگرفته اند. نتایج تحلیل نشان می دهد ایران میان 20 کشور منطقه در رتبه 14 قرار دارد. به علاوه در کشور ایران به رغم برخورداری از سرمایه ارزشمند انسانی، کارایی این عامل پایین است. همچنین نتایج تحلیل حساسیتِ مدل حاکی از اهمیت بالای خروجی های خلاقانه و تجاری سازی ایده ها بوده است. در نهایت نیز با توجه به امتیازهای کارایی ایران در عوامل مختلف و تعیین نقاط قوت و ضعف کشور، پیشنهاد هایی جهت سیاست گذاری در نظام ملی نوآوری مطرح شده است. شایان ذکر است که وضعیت کارایی نظام ملی نوآوری ایران و کشورهای منطقه برای نخستین بار است که مورد تحلیل قرار می گیرند.

هدف این تحقیق شناخت الگوی راهبردی جاذبه توانباره صادراتی ایران در آن است. تحقیق رویکرد اسنادی دارد که مبتنی بر پایگاه داده های بانک جهانی، صندوق بین المللی پول، سازمان تجارت جهانی و انکتاد است و از نوع تحقیقات پس رویدادی که مبنای اقتصادسنجی است و بر پایه نظریه جاذبه، به داده های عینی واقعی کشورهای مورد نظر می پردازد. برازش الگوی راهبردی توانباره صادرات کالایی ایران با استفاده از مدل جاذبه صورت گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از معنا دار بودن رابطه متغیرهای درجه باز بودن اقتصاد، تولید ناخالص داخلی، میزان واردات، اندازه جمعیت، متغیر مشابهت، شاخص توسعه انسانی، سهم نیروی کار در صنعت، عضویت در WOT و تولید سرانه با میزان توانباره صادراتی ایران است و بی تأثیر بودن سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سهم پژوهش در تولید ناخالص داخلی، هزینه آموزش عمومی و فاصله میان کشورهای گروه D-8 در این همگرایی است.  

مواجهه با مسائل پیچیده اجرایی و کسب تجربه، از یک سو و آشنایی و نقد نظریه ها و رویکردهای مدیریتی، از سوی دیگر، در پرورش مدیران اثربخش، ایفای نقش می کنند. تربیت مدیر در دانشگاه ها، منوط به شناخت و به کارگیری عوامل مرتبط با اثربخشی رشته مدیریت است. در این مقاله، از طریق مصاحبه با صاحب نظران و خبرگان مدیریت، 30 مؤلفه مرتبط با اثربخشی رشته مدیریت شناسایی و از میان آن ها، چهار مؤلفه شامل فرآیند آموزش- یادگیری، نظام پذیرش دانشجو، ساختار و محتوای آموزش، ترکیب و نظام ارتقای اعضای هیئت علمی مدیریت، به عنوان متغیرهای آشکار و در قالب متغیر مکنون بازمهندسی راهبردی فرآیندهای آموزش و 24 شاخص، مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. بدین منظور، بین 250 نفر از اساتید و دانشجویان دکتری مدیریت در تهران پرسشنامه هایی توزیع و جمع آوری گردید. در تحلیل داده ها روابط میان متغیرها و اثربخشی مدیریت، به عنوان متغیر وابسته، از طریق فنون تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر، بررسی و فرضیه های تحقیق، مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحقیق، حاکی از وجود رابطه مثبت و معنادار میان متغیرهای چهارگانه و اثربخشی رشته مدیریت است.

هدف مقاله حاضر ارائه الگویی جهت ارتقای سطح رفتار شهروندی سازمانی بر اساس سرمایه اجتماعی و سلامت سازمانی است. مفهوم سرمایه اجتماعی به پیوندها و ارتباطات میان اعضای یک شبکه به عنوان منبعی با ارزش اشاره دارد و با خلق هنجارها و اعتماد متقابل موجب تحقق اهداف اعضاء می شود. سلامت سازمانی مفهومی است که به ما اجازه می دهد تصویر بزرگی از سلامت سازمان داشته باشیم. در سازمان های سالم، کارمندان متعهد و وظیفه شناس و سودمند هستند و از روحیه و عملکرد بالایی برخوردارند. از سوی دیگر امروزه آنچه به عنوان عامل مؤثر در ارتقاء بهره وری سازمان مورد توجه قرار می گیرد، کارکنانی متعهد به سازمان هستند که فراتر از وظایف رسمی خود تلاش می کنند. محققان، این گونه کارکنان را دارای رفتار شهروندی سازمانی می دانند. روش این پژوهش توصیفی- همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعهآماری، اعضای هیئت علمی و کارمندان دانشگاه ها و مراکز آموزشی پیام نور استان گیلان هستند. تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 125 نفر تعیین گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بوده که روایی آن با توجه به مبانی نظری و نظرات خبران تأیید شد و همچنین پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. برای بررسی متغیرها و آزمون فرضیه ها از مدل سازی مسیری ساختاری مرتبه دوم و نرم افزار اسمارت پی آل اس، استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، هر سه فرضیه ارائه شده پذیرفته شده است.

امروزه یکی از عوامل کلیدی بقای سازمان های دانش بنیان ارتقاء پیوسته عملکرد نوآورانه سازمان است. در این سازمان ها نوآوری در عملکرد سبب حفظ مزیت رقابتی و رشد و توسعه سازمانی می گردد. از طرفی خلق عملکرد نوآورانه مستلزم اتخاذ تصمیم های سریع راهبردی بر پایه اطلاعات و داده های حاصل از هوشمندی راهبردی است. سازمان هایی موفق هستند که هوشمندانه عمل نمایند و بتوانند از داده ها و اطلاعات محیط درونی و بیرونی خودآگاهی داشته و آنان را به دانش و هوش سازمانی تبدیل کنند. پژوهش حاضر به دنبال طراحی چارچوبی نظام مند در خصوص مفاهیم هوشمندی راهبردی، سرعت تصمیم گیری های راهبردی و عملکرد نوآورانه در ارتباط باهم و در شرکت های دانش بنیان ایرانی است و از این طریق سعی دارد تا در گسترش مرزهای دانش موجود در این حوزه اقدام نماید. این تحقیق از نوع کاربردی با ماهیت پیمایشی است. داده های موردنیاز برای این تحقیق با نمونه گیری تصادفی از شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری اطلاعات در کشور ایران و به وسیله ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اسمارت پی آل اس به منظور تجزیه وتحلیل داده ها استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که هوشمندی راهبردی و سرعت تصمیم گیری راهبردی بر عملکرد نوآورانه شرکت های دانش بنیان ایرانی مؤثر می باشند. همچنین نقش میانجی گری سرعت تصمیم گیری راهبردی در اثرگذاری هوشمندی راهبردی بر عملکرد نوآورانه شرکت های دانش بینان ایرانی نیز مورد تأیید قرار گرفت.   امروزه یکی از عوامل کلیدی بقای سازمان های دانش بنیان ارتقاء پیوسته عملکرد نوآورانه سازمان است. در این سازمان ها نوآوری در عملکرد سبب حفظ مزیت رقابتی و رشد و توسعه سازمانی می گردد. از طرفی خلق عملکرد نوآورانه مستلزم اتخاذ تصمیم های سریع راهبردی بر پایه اطلاعات و داده های حاصل از هوشمندی راهبردی است. سازمان هایی موفق هستند که هوشمندانه عمل نمایند و بتوانند از داده ها و اطلاعات محیط درونی و بیرونی خودآگاهی داشته و آنان را به دانش و هوش سازمانی تبدیل کنند. پژوهش حاضر به دنبال طراحی چارچوبی نظام مند در خصوص مفاهیم هوشمندی راهبردی، سرعت تصمیم گیری های راهبردی و عملکرد نوآورانه در ارتباط باهم و در شرکت های دانش بنیان ایرانی است و از این طریق سعی دارد تا در گسترش مرزهای دانش موجود در این حوزه اقدام نماید. این تحقیق از نوع کاربردی با ماهیت پیمایشی است. داده های موردنیاز برای این تحقیق با نمونه گیری تصادفی از شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری اطلاعات در کشور ایران و به وسیله ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اسمارت پی آل اس به منظور تجزیه وتحلیل داده ها استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که هوشمندی راهبردی و سرعت تصمیم گیری راهبردی بر عملکرد نوآورانه شرکت های دانش بنیان ایرانی مؤثر می باشند. همچنین نقش میانجی گری سرعت تصمیم گیری راهبردی در اثرگذاری هوشمندی راهبردی بر عملکرد نوآورانه شرکت های دانش بینان ایرانی نیز مورد تأیید قرار گرفت.

پژوهش حاضر در پی طراحی و ارزیابی الگویی برای افزایش بهره گیری کارکنان از سیستم های اطلاعاتی مدیریت به کمک مدل پذیرش تکنولوژی (TAM) است. در این راستا و با بهره گیری از تحقیقات قبلی انجام شده در این زمینه، سه عامل سازمانی شامل پشتیبانی زیرساخت های IT، پشتیبانی مدیریت و پشتیبانی فنی شناسایی شد. این پژوهش از نوع کمّی- غیر آزمایشی بوده و جامعه آماری آن، کارکنان شعب بانک سرمایه در شهر تهران بودند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه بود. تعداد 167 پرسشنامه قابل استفاده جمع آوری شد. عوامل سازمانی پیش گفته، متغیرهای مستقل مدل پژوهش و دو متغیر اصلی تشکیل دهنده TAM شامل درک از سودمندی و درک از سهولت استفاده، متغیرهای میانجی و بهره گیری از سیستم اطلاعاتی، متغیر وابسته بودند. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری حاکی از تأثیر مثبت متغیرهای تشکیل دهنده TAM بر بهره گیری از سیستم اطلاعاتی بود. همچنین از میان متغیرهای مستقل یاد شده تنها وجود رابطه میان پشتیبانی مدیریت و بهره گیری از سیستم به تأیید نرسید.

حضور در بازارهای خارجی یک تصمیم راهبردی به حساب می آید بنابراین، یک شرکت قبل از تصمیم گیری درباره گسترش فعالیت های خود به خارج از مرزهای کشور باید درک روشنی از محیط بازاریابی بین المللی داشته باشد به منظور رفع این نیاز و توسعه فعالیت های شرکت های صادراتی، شرکت های ارائه کننده خدمات بازاریابی صادراتی می توانند خدمات مفیدی را ارائه نمایند. به منظور شکل دهی و گسترش بیشتر مؤسساتی ارائه دهنده خدمات بازاریابی صادراتی، مقاله حاضر با انجام دو نظرسنجی جداگانه از مدیران مؤسساتی مذکور و مشتریان آن ها به بررسی راهکارهای حمایتی لازم از سوی نهادها و سازمان های دولتی پرداخته است. این مقاله، بر اساس مجموعه مطالعات، بررسی ها و استفاده از نظرات خبرگان بازاریابی کشور، چهار خرده نظام به منظور حمایت از مؤسسات خدمات بازاریابی ارائه داده است که عبارت اند از: نظام قانون گذاری؛ نظام حمایت و پشتیبانی؛ نظام اطلاع رسانی و نظام نظارت و ارزیابی. حمایت های مورد نیاز این مؤسسات در شش دسته طبقه بندی شدند که عبارت اند از: مشاوره ای، اطلاعاتی، حقوقی، پژوهشی، آموزشی، مالی و پشتیبانی. علاوه بر این رتبه بندی این حمایت ها نیز مشخص شد.

این پژوهش باهدف شناسایی و اولویت بندی عوامل فردی (به عنوان درونداد) مؤثر بر دانش آفرینی اعضای هیئت علمی در دانشگاه تهران طراحی و اجراشده است. روش تحقیق از نوع آمیخته اکتشافی است که در دو بخش کیفی و کمّی صورت پذیرفته است. در بخش کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 14 نفر از متخصصان و صاحب نظران (در زمینه دانش آفرینی در دانشگاه) که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، عوامل فردی مؤثر بر دانش آفرینی اعضای هیئت علمی شناسایی شدند. در بخش کمّی در قالب روش تحقیق توصیفی-پیمایشی، با توجه به عوامل شناسایی شده و از طریق ابزار پرسشنامه محقق ساخته نظرات و دیدگاه های 212 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران در این خصوص گردآوری شد. درنتیجه تحلیل های بخش کیفی عوامل خلاقیت، اخلاق حرفه ای، توانایی مدیریت زمان، انگیزش، یادگیری فردی، مسئولیت های تدریس و مهارت های پایه ای دانش آفرینی به عنوان عوامل فردی مؤثر بر دانش آفرینی در دانشگاه شناسایی شدند. سپس داده های به دست آمده از طریق معادلات ساختاری و حداقل مربعات جزئی به کمک نرم افزار SmartPLS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پردازش داده ها نشان داد که اولاً الگوی به کار گرفته شده، مدل نظری قوی برای پیش بینی دانش آفرینی در دانشگاه بوده و ثانیاً همه روابط مستقیم میان متغیرهای مدل معنادار بوده است.

این پژوهش باهدف تعیین رابطه اخلاق کار و مزیت رقابتی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان کارخانه های تولیدی البسکو و تعداد کل آن ها حدود 110 نفر است. تعداد نمونه آماری این تحقیق که با استفاده از روش فرمول کوکران 84 نفر به دست آمد. روش تحقیق توصیفی و همبستگی است. برای پاسخ به پرسش های پژوهش از پرسشنامه های استاندارد، اخلاق کار گریگوری، سی، پتی (1990) و مزیت رقابتی سهیلا حسینی (1390) استفاده شده است. پایایی پرسشنامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه اخلاق کار 8551/0 و پرسشنامه مزیت رقابتی 8948/0 به دست آمد. داده های پرسشنامه ها با استفاده از آزمون های آماری همبستگی رگرسیون و تحلیل مسیر تحلیل و نتیجه اینکه، میان اخلاق در محیط کار و ابعاد آن با مزیت رقابتی رابطه معنی دار وجود دارد (p<0.05).

 هدف اصلی تحقیق، تجزیه وتحلیل شکاف میان تسهیم دانش و کاربرد دانش است. این تحقیق کاربردی با رویکردی فازی در شرکت صنایع شیر ایران-پگاه گیلان صورت گرفته است. در این پژوهش از روش آلفای کرونباخ برای بررسی پایایی و از روش بررسی محتوا برای بررسی روایی استفاده شده است. جنب نوآوری تحقیق را می توان بهره گیری از منطق فازی برای بررسی شکاف میان تسهیم و کاربرد دانش و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش این شکاف و افزایش سطح دانش به اشتراک گذاشته شده و نیز به کارگیری دانش دانست. بر اساس نتایج به دست آمده شکاف میان تسهیم دانش و به کارگیری دانش در این سازمان بسیار ناچیز و کمتر از 10 درصد است. یافته دیگر بیانگر وجود سطح متوسطی از به اشتراک گذاری و کاربرد دانش در این سازمان است.