پژوهش ملل

هدف این پژوهش بررسی و تحلیل اهداف بنیادین و راهبردی ج. ا. ایران در یمن، بطورخاص بعد از تجاوز عربستان سعودی به این کشور است. ظن غالب و مسلط در بین کشورهای غربی و عربی این است که اهداف منطقه ای ج. ا. ایران در تحولات موسوم به بیداری اسلامی در خاورمیانه، بطورخاص در یمن را از منظر تهاجمی و کاهش نفوذ خودشان تفسیر می کنند. اما نگارندگان مقاله حاضر بر این اعتقاد هستند که حضور راهبردی ج. ا. ایران در یمن از نوع دفاع فعال استراتژیک از منافع ملی کشور می باشد. لذا برای اثبات فرضیه از دو مولفه رئالیسم و ژئوپلتیک برای تبیین حضور راهبردی ج. ا. ایران در یمن بهره خواهیم گرفت، باتوجه به تهدیدات فزاینده و تشدید مستمر این تهدیدات در منطقه که به نوعی اهداف بنیادین و استراتژیک ایران را هدف قرار داده اند، حضور در یمن را در راستای حفظ متحدین منطقه ای، کد ژئوپلتیک و اعماق استراتژیک کشور می دانند. یافته های تحقیق حاکی از این می باشد که حضور ج. ا. ایران در یمن در راستای حفظ نفوذ منطقه ای و کنترل بر تنگه باب المندب در راستای حفظ جریان مستمر صادرات انرژی است. رویکرد این پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی، رویکرد جمع آوری داده ها نیز کتابخانه ای است.

مسئله استقلال کُردستان همواره بعنوان یکی از نقاط مورد اختلاف در عراق و منطقه بوده است. پیوند این منطقه با کردهای ایران، ترکیه و سوریه باعث شده است تا این موضوع جنبه بین المللی پیدا کند و برای تعیین سرنوشت آن تنها نظر بازیگران محلی و ملی کفایت نکند. این پژوهش با هدف کالبدشکافی و بررسی رویکرد سیاست خارجی ایران و ترکیه به همه پرسی استقلال اقلیم کُردستان با روش کتابخانه ای انجام شده است. بنابراین سوال اصلی تحقیق بدینگونه مطرح می شود که، باتوجه به تحولات و مسائل سیاسی- امنیتی در عراق، ایران و ترکیه به رغم وجود اختلاف نظرهای موجود بین آنها نسبت به برگزاری همه پرسی و همه پرسی استقلال اقلیم کُردستان چه رویکردی را برای دستگاه سیاست خارجی خود اتخاذ کردند؟ یافته های پژوهش بیان می دارد، طی سال های اخیر راهبرد اصلی ایران و ترکیه در کنار اختلافات متعدد در قبال بحران های اخیر خاورمیانه، در مورد عراق دارای مولفه های چندی بوده است، که یکی از مهمترین آنها تاکید و تلاش برای «حفظ تمامیت ارضی» و مخالفت با تجزیه این کشور است؛ بنحوی که برای رسیدن به این مهم دو کشور برای کسب منافع ملی خود ائتلافی ایجاد کرده اند. چراکه دو کشور مذکور دارای جمعیت قابل توجهی از کردها هستند که با ایجاد یک دولت کردی در عراق باعث ایجاد یک الگوی موفق در منطقه می شود و کردهای دو کشور را تحت تاثیر قرار می دهد. مزید بر این مسئله، احزاب کردی در داخل دو کشور نیز با استقلال اقلیم کُردستان ممکن است از شدت عمل بیشتری در مناطق مرزی برخوردار شوند و امنیت دو کشور ترکیه و ایران را با مشکلات جدی مواجه کنند.

آنچه در سقیفه بنی ساعده به گاه وفات حضرت محمد رخ داد، محتوای مناظرات حاضرین، بر خواسته از تفاوت در جنبه های مختلف زندگی اعراب و تنوع زیستی قومیت های گونا گون با آمیزه ای از طرز تفکر های سیاسی و مذهبی متأثر از عصبیت های قومی و نژادی دوران جاهلیت بود که سرانجام منجر به جدایی میان مسلمانان در طول تاریخ و بروز و ظهور مکاتب و نحله های مختلف مذهبی، فکری و فرهنگی شد. نظر به اهمیت مسأله جانشینی حضرت محمد و بازتاب آن در اندیشه های مسلمانان، و به تبع اسلام شناسان و خاورشناسان، پژوهش پیش رو قصد دارد به مدد امکانات کتابخانه ای و مراجعه به منابع کهن تاریخی، ضمن شرح اجمالی و مجدد رویدادهایی که منجر به پذیرش خلافت ابوبکر شد، چگونگی بیعت، همچنین ذکر علت عدم حضور تعداد زیادی از بزرگان مهاجر و بنی هاشم در جلسه تصمیم گیری برای تعیین جانشین پیامبر، ادله مستشرقان متأثر از دیدگاه اهل سنت مبنی بر مشروعیت خلافت ابوبکر را، با رویکردی سیاسی- اجتماعی و با بهره گیری از نظریات مشروعیت مطرح شده توسط اندیشمندان غربی به ویژه ماکس وبر به آزمون بگذارد. از این رو مسأله پژوهش این است که چگونه دلایل مطرح مبنی بر مشروعیت خلافت ابوبکر می تواند با مولفه های مشروعیت ارائه شده توسط نظریه پردازان غربی مطابقت داشته باشد.

جرم انگاری و برخورد کیفری توسط دولت با مجرمین، برجسته ترین شکل برخورد با ج رم و مجرم می باشد، به همین علت نخستین کاربردهای سیاست جنایی در معنایی معادل حقوق کیفری یا سیستم کیفری که مبتنی بر جرم، مجازات و قانون می باشد، تعیین شده است. از جمله مواردی که سیاست کیفری پیش بینی شده در مورد آن قابل بررسی است، قاچاق داروهای تقلبی است و سوالی که قابل طرح می باشد این است که؛ سیاست کیفری ایران در قبال قاچاق داروهای تقلبی چگونه است؟ آیا سیاست کیفری مزبور پاسخگوی ضمانت اجرا، کاهش و پیشگیری از جرائم قاچاق دارو می باشد؟ از مهمترین راه های مقابله با این جرائم منجمله قاچاق داروهای تقلبی؛ پیشگیری از وقوع آنها به اشکال متفاوت است که می توان این روش ها را به شکل پیشگیری های کیفری (سرکوبی و اجرای مجازات) و پیشگیری های غیرکیفری (پیشگیری های اجتماعی و پیشگیری های وضعی) دسته بندی نمود. جرم قاچاق به دلیل قدمت زیاد و عواید بسیار زیاد ناشی از آن، در اعماق جوامع ریشه دوانیده و بیش از آنکه مجازات ها راه درمان باشد، برای ریشه کن کردن این جرم نیاز به برنامه های قوی، حساب شده و هدفمند برای پیشگیری می باشد. برای پیشگیری از قاچاق کالا بطورکلی و قاچاق داروهای تقلبی بطوراخص، می توان روش هایی از جمله؛ طرح مالیات بر ارزش افزوده در جلوگیری از مفاسد اقتصادی و قاچاق کالا، اعمال هدفمند، برنامه ریزی شده و محدود نرخ حقوق و عوارض گمرکی، بازنگری در سیاست ایجاد بازارچه های مرزی بعنوان مَفَرّی برای قاچاق کالاهای تجاری و تجدیدنظر در سیاست ایجاد اشتغال و درآمد مناطق مرزی را مورد توجه قرار داد.

انقلاب اسلامی ایران بعنوان یکی از انقلاب های بزرگ جهان دارای ایدئولوژی منحصر به فردی است که با فراگیر شدن آن، چالش برای ایدئولوژی نظام حاکم فراهم نموده این ایدئولوژی هم از نخبگان و جریان های اسلامی دیگر کشورها تاثیر پذیرفته است و هم متقابلاً تاثیر گذاشته است. از این رو پژوهش حاضر که درصدد «بررسی تاثیر نخبگان مسلمان سوری و مصری بر ایدئولوژی انقلاب اسلامی » است پس از بسط فضای مفهومی موضوع تحقیق، به بررسی وضعیت انقلاب اسلامی و ویژگی های آن خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این پژوهش، روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در این مقاله، کتابخانه ای می باشد. یافته های این مطالعه، حاکی از آن است که، اولاً؛ نخبگان مسلمان مصری با طرح حکومت اسلامی، مبارزه با استعمار و احیای اسلام اصیل بعنوان تنها راه خروج از بحران های موجود در جهان اسلام، بر ایدئولوژی انقلاب اسلامی تاثیرگذار بوده اند. ثانیاً؛ عقل گرای، حکومت قانون، آزادی و مشروطه سه ویژگی متمایز کننده ایدئولوگ های انقلاب اسلامی از نخبگان مصری می باشد و ثالثاً، در بررسی میان تاثیر نخبگان مصری بر ایدئولوژی انقلاب اسلامی بایستی گفت که تاثیر نخبگان مصری بر ایدئولوژی انقلاب اسلامی به مراتب بیشتر از تاثیر نخبگان دیگر کشورهای مسلمان بوده است.

محیط زیست یک واحد متکثر متغیر است که تداوم زیست مادی انسان، وابستگی تام و تمام با بقای آن دارد. این مجموعه، به سبب ارتباط اتش با حیات انسان بعنوان نقطه کانونی مباحث مرتبط با هدایت، از جایگاه و اهمیت ویژه ای در اندیشه اسلامی برخوردار است. صدها آیه و روایت در باب این نعمت الهی در منابع اسلامی وجود دارد که می توان براساس آنها، یک سیستم جامع، منضبط و دارای ضمانت اجرا ایجاد نمود. در اسلام محیط زیست مسخر انسان است اما اینگونه نیست که او در بهره مندی از آن آزادی بی قید و شرط داشته باشد. اسلام، محیط زیست را امانت الهی قلمداد می کند و ضمن جایز شمردن بهره وری از منابع موجود در آن، تعدی و تجاوز به عناصر تشکیل دهنده این مجموعه را به هیچ وجه جایز نمی داند. از این رو در این پژوهش سعی بر آن است براساس اندیشه اسلامی بتوان راه کارهایی در راستای حفاظت از محیط زیست بعنوان حقی از حقوق انسانی ارائه نمود. در نهایت برمبنای اندیشه های اسلامی و اخلاقی در معیارهای فردی همچون: پرهیز از ضرر برمبنای قاعده لاضرر و اجتماعی همانند امر به معروف و نهی از منکر و قانون گذاری بتوان از محیط زیست انسانی حفاظت نمود.

سیاست جهانی در بدو ورود به هزاره سوم توجه بیشتری به ابعاد و مولفه های اجتماعی دارد. در همین راستا، اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران نظیر سند چشم انداز 1404 و برنامه های توسعه پنج ساله توجه بیشتری به مفاهیم توسعه اجتماعی و بهبود جایگاه آن داشته اند. هدف تحقیق حاضر «شناخت جایگاه توسعه اجتماعی در برنامه چهارم و پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران» است. این پژوهش از نوع توصیفی و تحلیل محتوا است. جامعه آماری تحقیق متن سند برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی سیاسی جمهوری اسلامی ایران ارائه شده در 31 استان کشور می باشد. واحد مشاهده، ماده ها، تبصره ها و بندهای برنامه ها است که مضامین آنها مورد استنباط قرار می گیرد. در این پژوهش فرم های تحلیل محتوای در هفت مقوله است که از داده های مرتبط در متن برنامه ها شامل هفت طبقه اصلی و 44 زیرطبقه به شرح عدالت اقتصادی (4مولفه)، عدالت اجتماعی (4مولفه)، سرمایه اجتماعی (5 مولفه)، رفاه اجتماعی (19مولفه)، پایداری (3مولفه)، اخلاق توسعه اجتماعی (4مولفه)، امنیت اجتماعی (5 مولفه) استخراج شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که تعداد مولفه های توسعه اجتماعی در برنامه پنجم به میزان 8 درصد نسبت به برنامه چهارم کاهش یافته است. بنابراین براساس یافته ها می توان بیان نمود در برنامه چهارم توجه بیشتری به مولفه های توسعه اجتماعی نسبت به برنامه پنجم شده است. بنابراین ابعاد و مولفه های سلامت و ثبات خانواده، وضعیت جوانان، باسوادی جمعیت عمومی، ارتقای سلامت روانی، پیشگیری از اعتیاد، سرمایه اجتماعی در برنامه های پنج گانه توسعه کشور با مقتضیات و نیازها، آسیب ها و ضرورت های جامعه ایران انطباق کافی نداشته است.