کجروی اجتماعی

سرقت یکی از با سابقه ترین جرایم شهری است که در جوامع مختلف به شیوه های گوناگون دیده می شود . این پدیده در طول زمان دستخوش دگرگونی و تغییرات زیادی شده و از جمله جرایمی است که مجرمان بسیاری به خاطر ارتکاب آن مجازات شده اند . این جرم آثار تخریبی زیادی بر احساس نا امنی و در نهایت امنیت کشور دارد . آنچه ضرورت این مسئله را حساس تر و با اهمیت تر می کند ، آن است که سارقان پس از تحمل مجازات و بازگشت به جامعه ، دوباره مرتکب جرم سرقت می شوند . بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که اکثر سرقت های بزرگ و پیچیده توسط سارقان سابقه دار و حرفه ای انجام می شود که در موارد بسیاری ردیابی و دستگیری آنها تنها از طریق پلیس های تخصصی و کارآمد امکان پذیر خواهد بود .

گفتگوهای رسمی و غیررسمی و همچنین آمار رسمی حاکی از افزایش میزان کجروی های اجتماعی در بین نوجوانان و جوانان است. اما آمار رسمی جرایم همواره، بخش آشکار شده واقعیت کجروی های اجتماعی را نشان می دهند. با استفاده از روش "خودگزارشی" در پژوهش های پیمایشی می توان نیمه پنهان واقعیت جرایم و کجروی ها را هم تا حدی رصد کرد. مقاله حاضر حاوی اطلاعاتی درباره فراوانی انواع کجروی های اجتماعی در بین نوجوانان تهران است، که بر اساس روش "خودگزارشی" به دست آمده است. در این مقاله ابتدا روش خود گزارشی به عنوان سنجه به کار رفته در این پژوهش معرفی و ارزیابی می شود، سپس یافته های این پژوهش درباره فراوانی انواع کجروی های اجتماعی، با تأکید بر کجروی های فرهنگی، به صورت توصیفی ارائه شده و رابطه آن با برخی از متغیرهای اجتماعی بررسی می شود. در پایان با توجه به فراوانی کجروی های فرهنگی در بین نوجوانان، دلالت های این امر برای برنامه ریزی فرهنگی مورد بحث قرار می گیرد.

هدف: پژوهش حاضر، پیرامون بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر وندالیسم میان دانش آموزان دبیرستانی ناحیه دو شهر اهواز انجام شده است. داده های این تحقیق با روش پیمایشی از نمونه ای با حجم 376 نفر جمع آوری شد که از جمعیت 17056 نفری دانش آموزان پسر و دختر دبیرستانی ناحیه دو شهر اهواز به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده بودند. متغیر وابسته ( وندالیسم) ، به دو شیوه عملیاتی شد و رابطه آن با متغیرهای مستقل، شامل جنسیت دانش آموزان ، وضعیت تحصیلی دانش آموزان، پایگاه اجتماعی- اقتصادی افراد، ارتباط دانش آموز با افراد بزهکار، احساس بی قدرتی، احساس بی هنجاری، احساس محرومیت نسبی و احساس انزوای اجتماعی، که برگرفته از نظریات: الف) جامعه شناسان کل نگر یا همان کلاسیک ها ( دورکیم و مرتون ) و ب) جامعه شناسان خردنگر یا معاصر ( کوهن، کلووارد و اوهلین و میلر با نظریه خرده فرهنگ؛ ساترلند با نظریه یادگیری افتراقی؛ سیمن با نظریه بیگانگی و هیرشی با نظریه کنترل اجتماعی) است؛ فرضیه سازی و آزمون شد. ابزارگردآوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه است. تجزیه و تحلیل یافته ها فرضیات تحقیق را تأیید کرده اند. نتایج پژوهش نشان داد که معادله پیش بینی شدت گرایش به رفتار وندالیستی می تواند، 406/0 درصد از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی کند. پس مدل پژوهش، توانسته است با استفاده از هفت متغیر وضعیت تحصیلی، پایگاه اجتماعی-اقتصادی ، ارتباط با افراد بزهکار، احساس بی قدرتی ، احساس محرومیت نسبی، احساس انزوای اجتماعی و احساس بی هنجاری، 406/0 درصد از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی کند، بنابراین، می توان گفت از قدرت پیش بینی خوبی برخوردار است.

این پژوهش با هدف مطالعه جامعه شناختی استفاده از فضای مجازی و تاثیر آن بر کجروی اجتماعی در بین دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 95-94 با استفاده از روش تحقیق پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل همه دانش آموزان متوسطه دوره دوم شهر کرمانشاه است که حجم نمونه آن شامل 381 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردیده است. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است. تحلیل داده های تحقیق نشان می دهد که بیشترین مدت زمان استفاده روزانه از فضای مجازی بین یک تا سه ساعت (80/74%) و کمترین مدت زمان استفاده از فضای مجازی بیش از پنج ساعت (33/1%)، بیشترین مدت زمان استفاده سالانه از فضای مجازی بین یک تا دو سال (38/55%) و کمترین مدت زمان استفاده از فضای مجازی بیش از چهار سال (04/6%) بوده است؛ به طوری که بیشترین نوع استفاده از مجازی مجازی ارتباطی (58%) و کمترین نوع استفاده از فضای مجازی شناختی (44/9%) باشد. نتایج دیگر نشان داد در اولویت بندی مولفه های کجروی اجتماعی، میل به آسیب رساندن به اماکن عمومی بیشترین مقدار و تماشای فیلم و تصاویر غیرمجاز اسلامی کمترین مقدار را داشته است و بین متغیرهای نوع استفاده و میزان استفاده از فضای مجازی و کج روی اجتماعی رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد.

زمینه و هدف: رسانه های جمعی به ویژه تلویزیون، نقش بسیار مهمی در بسترسازی افکار عمومی و تأمین امنیت و پیشگیری از وقوع جرم ایفا می کنند. این ابزارها با توجه به توسعه کمی و کیفی خود در عمل می توانند هم فرصت و هم تهدیدی برای امنیت اجتماعی باشند. پژوهش حاضر نقش سریال های اخیر پلیسی را در پیشگیری از جرم و آموزش آن بررسی کرده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی است و با روش تحلیل محتوای کمی انجام شده است. جامعه تحلیل را سریال های پلیسی پرمخاطب تلویزیون ایران در پنج سال اخیر تشکیل داده اند و از بین آن ها سریال های «زخم»، «رهایی» و «میکاییل» مبنای تحلیل قرار گرفته اند. برای سنجش پایایی تحقیق از اعتبار محتوایی یا صوری بهره گیری شده است که براساس توافق نظرات و آراء صاحب نظران و اساتید حوزه رسانه و جرم، شاخص ها و مقوله های مورد مطالعه و استخراج شده از اعتبار مناسبی برخوردار بودند. یافته ها و نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که 20 درصد محتواهای پلیسی سریال های مورد بررسی را آموزش جرم، 27 درصد آن ها را توانمندی پلیس و پیشگیری از جرم، 21 درصد رواج ارزش-های مثبت، 13 درصد رواج ارزش های منفی و 18 درصد را وظایف رسانه ای تشکیل داده است. بنابراین سریال های پلیسی می تواند به عنوان ابزار مؤثری در پیشگیری از جرم مورد استفاده قرار گیرد.