درخت حوزه‌های تخصصی

ظفرنامه تیموری، کتابی است مدیحه سرایانه راجع به زندگی، جنگ ها و پیروزی های تیمور گورکانی. اولین ظفرنامه به دستور شخص تیمور و به قلم نظام الدین شامی تألیف گردید و دومین آن به فرمان ابراهیم سلطان، نوه تیمور و به دست شرف الدین علی یزدی، از تاریخ نگاران بنام دوره شاهرخ نوشته شد که از مطالب ظفرنامه شامی کمک گرفته بود. ظفرنامه 935 هجری که محور بحث در مقاله پیش روست، یکی از استنساخ های تألیف وی به شمار می رود. این نسخه که در اوایل حکومت شاه تهماسب صفوی تهیه و اجرا گردید، با داشتن 24 نگاره منتسب به کمال الدین بهزاد، نسخه ای نفیس شمار می آید. نگاره ها بر اساس اطلاعات انجامه کتاب به بهزاد منسوب است. فرضیه نگارنده در این مقاله مبتنی بر این مطلب است که ذکر نام کمال الدین بهزاد در صفحه پایانی نسخه ظفرنامه 935 هجری، دلیلی بر انتساب قطعی تمامی 24 نگاره این نسخه به وی نیست. برای اثبات این فرضیه، در ابتدا موقعیت بهزاد را در دربار شاه تهماسب صفوی و در مقام ریاست کتابخانه-کارگاه سلطنتی مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد. سپس به نسخه ظفرنامه 935 هجری، ویژگی های آن و نگاره هایش پرداخته خواهد شد. در نهایت از سه جنبه به وجود نام بهزاد در انجامه این نسخه، پرداخته می شود و صحت آن مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .

موضوع این مقاله معرفی و بررسی نسخه ی خطی خاوران نامه می‌باشد . این کتاب یک نسخه مذهبی - حماسی در وصف فضایل و رشادت‌های امام علی (ع) در قالب بیان حوادث و وقایع زندگی ایشان است . این نسخه در شهر شیراز و تحت حمایت ترکمانان مصور گشته است . ترکمانان سلسله‌ای بودند که مقارن با تیموریان بر غرب و جنوب ایران فرمانروایی می کردند . یکی از ویژگیهای محتوای نگارگری این مقطع زمانی ، گرایش نگارگران به مصور کردن نسخ ادبی در کنار نسخ مذهبی است ...

قرآن به عنوان اصلی ترین دست مایه هنراسلامی است. از بخش های مهم این هنر، نگارگری اسلامی است. داستان های قرآن کریم یکی از برجسته ترین عناوین مضمون قرآنی است. به همین دلیل شناخت این داستان ها ، چگونگی بیان آن ها و نحوه روایتگری این قصه ها درخور توجه است. در کتاب قصص الانبیا شرح بیشتری درخصوص جزییات این گونه داستان ها نقل شده است که دارای جاذبه و فضای دلنشینی برای خواننده است. در نسخه های مصور قصص الانبیا جایگاه هنرمندان نگارگر قابل تامل است، چرا که به خوبی ضمن شناخت دقیق مفاهیم داستان به خیال پردازی و روایتگری تصویری داستان پرداخته است . در این مقاله با بررسی چند نمونه از نگاره های موجود سعی شده است ضمن مطالعه تطبیقی محتوی داستانهای برگرفته از کتب تفسیر و مضامین قصههای قرآنی به بررسی نگاره ها با تاکید بر ویژگی زیباشناسی آنان پرداخته شود. از این میان نقش محیط های فرهنگی و اجتماع فرهیختگان در گسترش و غنی نمودن علوم قرآنی و تعامل آنان با هنرمندان تصویرگر کاملاً محسوس است. این همسویی موجب شده تا آثار نگاره ها بسیار نزدیک به داستان قرآنی و درعین حال با روح بلندپروازی هنرمندان توام شده و دنیای زیبایی را از هماهنگی محتوی و قالب نگاره پدید آورد. سوالات اساسی در این مطالعه شامل: 1)هنرمند نگارگر تا چه میزان به مضامین داستان حضرت آدم (ع) احاطه داشته است؟2)چگونه این مفاهیم در قالب عناصر بصری و تجسمی به تصویر کشیده شده است؟اهداف: 1) شناخت نوع ارتباط مضامین داستانی حضرت آدم(ع) با زیباشناسی نگاره ای مرتبط قرآنی. 2) مطالعه عناصر بصری و زیباشناسی نگارههای داستانی حضرت آدم (ع) در نسخ خطی مصور دوران صفویه. روش تحقیق در این مقاله تاریخی، تحلیلی و توسعی و با مطالعه نمونه هایی تصویری و نیز منابع تفاسیر قرآنی حضرت آدم(ع) بررسی وتحلیل‏ شده است.