درخت حوزه‌های تخصصی

وجود ساختار سلسله مراتبی و چندلایه در الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (FRBR) موجب می شود کاربر با هر سطحی از دانش موضوعی با انجام جستجوهای ساده در نرم افزارهایی که با مدل مفهومی طراحی شده اند، موجودیت های مورد نظر خود را بازیابی نماید. پژوهش حاضر به عنوان یکی از اولین گام ها با هدف بررسی میزان انطباق عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و وظایف کاربری ""الگوی مفهومی"" و ارزشگذاری آنها از دیدگاه کاربران بالقوه فهرستهای رایانه ای انجام شده است. بدین منظور، تمامی فیلدهای متغیر و فیلدهای با عناصر داده ای ثابت مارک ایران با رویکرد تحلیلی - تطبیقی با موجودیت ها و وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی و بر اساس مطالعات مشابه انجام شده توسط کتابخانه کنگره آمریکا بر روی مارک 21 ، گزارش ایفلا و ارزشگذاری کاربران در پژوهش، کلیه عناصر داده ای مارک ایران که قابلیت انطباق بر موجودیت ها و پشتیبانی از وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی را داشتند، شناسایی و ارزشگذاری شدند. بر مبنای نتایج پژوهش پشتیبانی عناصر داده ای مارک ایران از به ترتیبب وظیفه کاربری «شناسایی» با 49.17 درصد بیشترین و «یافتن» با 18.42 درصد در کمترین رتبه قرار دارد. لذا در طراحی نرم افزارهای کتابخانه ای مبتنی بر ""الگوی مفهومی"" توجه به این مهم به منظور پشتیبانی از وظایف کاربران ضرورت دارد. همچنین بر اساس این بررسی، عناصر داده ای مارک ایران بیشترین قابلیت انطباق را با موجودیت های گروه اول و کمترین میزان قابلیت انطباق را با موجودیت های گروه سوم ""الگوی مفهومی"" دارند. در مجموع 44.74 درصد از عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت های گروه اول، 9.95 درصد با موجودیت های گروه دوم و 3.15 با موجودیت های گروه سوم منطبق شده اند. همچنین نتایج در بخش ارزشگذاری عناصر داده ای مارک ایران با قابلیت پشتیبانی از وظایف کاربری موجودیت های گروه اول ""الگوی مفهومی"" بر مبنای گزارش ایفلا نشان داد به ترتیب 434 عنصر داده ای مارک ایران (27.83 درصد) در «شناسایی»، 425 عنصر داده ای مارک ایران (27.28 درصد) در «دسترسی»، 147 عنصر داده ای مارک ایران (9.44 درصد) در «انتخاب»، 95 عنصر داده ای مارک ایران (6.10 درصد) در «یافتن» دارای ارزش زیاد می باشند. این نتایج همخوانی نسبی با ارزشگذاری بر مبنای گزارش پژوهش حاضر را نشان می دهد.

مهندسی ارزش، تلاشی است سازمان یافته که با هدف بررسی و تحلیل تمام فرایندهای یک فعالیت انجام میشود و به عنوان یکی از کارآمدترین و مهم­ترین روشهای اقتصادی در عرصه فعالیتهای بشر، شناخته شده است. مهندسی ارزش در چارچوب مدیریت پروژه، ضمن اینکه به تمام اجزای فعالیتها توجه می­کند، هیچ بخشی از کار را قطعی و مسلم نمی­داند. هدف مهندسی ارزش، صرف زمان کمتر برای رسیدن به مرحله بهره برداری بدون افزایش هزینه­ها یا کاهش کیفیت کار است. در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، محور همه فعالیتها اطلاعات است که در حال حاضر با فراوانی تولید و عرضه آن مواجه هستیم. از سوی دیگر، با محدودیتهای منابع ـ اعم از مالی، انسانی و زمانی ـ مواجه ایم. لزوم بازنگری در فعالیتهای کتابداری و اطلاع رسانی با به کارگیری فنون مهندسی ارزش، علاوه بر اینکه کیفیت فرایندها و خدمات را در پی دارد، مدیریت منابع و صرفه­جویی در آنها را نیز مقدور می­سازد. با توجه به واقعیت انفجار اطلاعات، لازم است با بهره­گیری از مهندسی ارزش، به مهار بحران اطلاعات سرریزی (اضافه و ناخواسته) پرداخته شود. در این مقاله، ضمن معرفی و تشریح مهندسی ارزش، نقش و کارکردهای آن در فعالیتهای کتابداری و اطلاع رسانی با تأکید بر مدیریت اطلاعات، تبیین خواهد شد.

کتابخانه در جامعهء اسلامی از مؤسساث مهم در رشد و توسعهء تمدن اسلامی است. با گسترش تمدن اسلامی شمار و انواع کتابخانه ها فزونی یافت. این کتابخانه ها مبتنی بر کتابخانه های عمومی اختصاصی، مدارس . مساجد. حکام و شخصی بوده که توسط خلفا. امراء و حاکمان تأسیس شده بود. در این مقاله، جنبه های متنوع توسعه آموزش و پرورش و استقرار کتابخانه به منزله سازمانهای کمک آمرزشی مورد ارزیابی قرار گرفته و فهرستی از کتابخانه های مهم جهان اسلام درگذشته تاریخی ارائه می شود.

هدف: هدف این پژوهش، تعیین میزان برابری در توزیع منابع کتابخانه ای در شهرستان های استان مرکزی با بهره گیری از ضریب جینی به منظور ارزیابی توزیع منابع و امکانات است. هدف غایی این تحقیق ارائه روشی برای ارزیابی برابری توزیع منابع جهت سیاستگذاری در توزیع منابع کتابخانه ای است. روش: این پژوهش با روش اَسنادی و بهره گیری از آمار سالانه اداره کل کتابخانه های عمومی استان مرکزی و با استفاده از منحنی لورنز و محاسبه ضریب جینی انجام پذیرفته است. یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که ضریب تراکم جینی برای کتب موجود در کتابخانه های استان نسبت به جمعیت 12 شهرستان مورد مطالعه 0.24 و ضریب جینی برای مساحت بنای کتابخانه های استان 0.24 و برای دیگر منابع از جمله صندلی مطالعه و رایانه های موجود، به ترتیب 0.23 و 0.24 می باشد. یافته ها نشان می دهد که توزیع منابع و دسترسی به کتابخانه های عمومی در شهرستان های استان مرکزی از توزیع و برابری مطلوبی برخوردار است. اصالت/ارزش: توزیع برابر منابع و بهره مندی عادلانه در دسترسی به منابع یکی از اهداف مدیریت منابع است. جهت سنجش توزیع برابر میان افراد جامعه اغلب توجه به منابع مالی و درآمدی می شود. روش های مختلفی جهت سنجش برابری در توزیع وجود دارد که یکی از آنها ضریب تراکم جینی است که از روش های پرکاربرد اقتصادی است که در مطالعه حاضر به کار رفته است.

در این مقاله سعی می شود به بررسی میزان به کارگبری فن آوری های نوین در برنامه درسی دانشجویان مفاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی و تأثیر آن بر داننش آموختگان این رشته پرداخته شود. هدف ابن پژوهش یافنن پاسخ این سوال است که آیا کتابداران فارغ اتحصیل شده در عمل می توانند به عنوان یک متخصصی اطلاع رسانی انجام وظیفه کنند، یا لازم است در محتوای دروس و شیوه تدریس در این مقاطع تغییراتی ایجاد شود در این راستا نظرات دانشجریان این رشته را جویا شده در جهت برآورد نبازهای آموزشی آنان در حوزه فن آوری اطلاعات، با استفاده از نظرات نظریه پردازان این حوزه. پیشنهادات ارانه شد. است.

هدف این پژوهش، بررسی تولیدات علمی اعضای هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در سطح ملی و بین المللی در پایگاه وب آوساینس در یک دوره 11 ساله (1379– 1389) و جامعه آماری شامل 707 نفر عضو هیأت علمی آن دانشگاه بود. یافته های نشان داد که در طول مدت مورد مطالعه 1898 مدرک در قالب های مختلف تولید شده بود که از این تعداد مقاله علمی با 1756 مورد بیش ترین و مقاله مروری با 16 مورد کم ترین تعداد را داشت. از مجموع تولید علمی نمایه شده در این پایگاه، 78/92 درصد توسط مردان و 22/7 درصد توسط زنان منتشر شده است. نتایج نیز نشان داد که در میان حوزه های تحصیلی و گروه های آموزشی، حوزه علوم پایه و گروه آموزشی شیمی بیش ترین سهم و حوزه ادبیات و علوم انسانی کم ترین سهم را در تولید علمی دانشگاه داشتند. تولیدات علمی دانشگاه از رشد قابل توجهی برخوردار بود و بیش ترین تولیدات در سال 1389 انجام شده بود. نتایج بررسی میزان همکاری علمی نشان داد که سه حوزه تحصیلی علوم پایه، فنی و مهندسی و کشاورزی درصد قابل توجهی از همکاری را در تولیدات علمی خود داشتند و در این بین حوزه علوم پایه بهتر از سایر حوزه ها عمل کرده بود. آزمون فرضیه ها نشان داد تفاوت معناداری بین متغیرهای محل اخذ مدرک تحصیلی و جنسیت با میزان تولیدات علمی وجود نداشت ولی بین متغیر مرتبه علمی با میزان تولیدات علمی تفاوت معناداری به دست آمد. پراستنادترین نویسندگان در پایگاه وب آوساینس متعلق به حوزه علوم پایه بود و در بررسی حوزه های تحصیلی از نظر میزان استناد حوزه علوم پایه بیش ترین سهم و حوزه ادبیات و علوم انسانی کم ترین سهم را به خود اختصاص دادند. در مجموع تولیدات علمی اعضای دانشگاه فردوسی مشهد در پایگاه اطلاعاتی وب آوساینس طی دوره ی مورد مطالعه به نسبت گستردگی این دانشگاه و تعداد اعضای هیأت علمی آن رقم قابل قبولی نبود هر چند روند تولیدات علمی این دانشگاه در طی سال های مورد بررسی سیری صعودی داشت. این روند در حوزه های تحصیلی مختلف این دانشگاه یکنواخت نبود. بنابراین مسؤولان دانشگاه برای بهبود این وضعیت بایستی شرایطی را فراهم نمایند تا پژوهشگران انگیزه و توان لازم برای انتشار مقاله در مجله های معتبر بین المللی را به دست آورند. ایشان باید با تلاش بیش تر در جهت ارتقای سطح زبان انگلیسی و نیز ارائه آموزش های لازم جهت آشنایی اعضای هیأت علمی با روش های پژوهش و آشنایی با مؤسسه اطلاعات علمی، وضعیت کنونی دانشگاه را از نظر تولیدات علمی پیش گفته بهبود بخشند.