درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: این پژوهش درپی آن است که بداند گرایش مشاهده شده درکتابخانه­های ایران مبنی بر تمرکز متخصصان در خدمات فنی تا چه حد برآمده از گرایش درونی خود آنهاست. شناسائی این گرایش را پژوهش حاضر در قالب شناسائی خودپنداره حرفه­ای دانش­آموختگان کارشناسی کتابداری دنبال کرده است. روش گردآوری و تحلیل داده­ها: برای این تحقیق از روش گراندد تئوری (نظریه زمینه­ای) و برای گردآوری داده­ها از مصاحبه نیمه­ساختار­یافته و برای تحلیل داده­ها از روش مقایسه مداوم در رویکرد نظریه زمینه­ای استراوس و کوربین طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده است. مصاحبه­شوندگان20 نفر دانشجوی کارشناسی درآستانه فارغ­التحصیل شدن (پایان ترم آخر) بوده­اند. یافته­ها: خودپنداره حرفه­ای دانش­آموختگان کارشناسی کتابداری دارای سه بُعد احساسات فردی، منزلت اجتماعی و تصور از حرفه است. دانش­آموختگان شرکت­کننده در مطالعه درحین تحصیل به رشته خود علاقه­مند می­شده­اند و دید مثبت­تری نسبت به زمان آغاز دانشجوئی به آن پیدا کرده­اند. آنها از ناشناخته بودن حرفه در جامعه و فقدان جایگاه اجتماعی آن گلایه دارند. پندار ایشان از حرفه متشکل از پندارشان از کتابداری و پندارشان از خودشان به­عنوان کتابدار است. آنها رشته­شان را خدمت­مدار می­دانند اما تخصص­های مختلفی برای خدمت در خود می­بیینند عده­ای تخصص خود را خدمات فنی می­دانند و آن رامهم­تر تلقی می­کنند، و برخی خدمات عمومی و مستقیم را مهم تلقی می­کنند. پژوهش و مدیریت دو بُعد دیگر از تخصص حرفه­ای است که آنها برای کتابداری بیان می­کنند. نتیجه­گیری:شرکت­کنندگان در پژوهش به کتابداری علاقه­مندند اما نگران جایگاه اجتماعی و ناشناخته بودن آن در جامعه هستند. آنها رشته خود را خدمت­مدار می­بینند اما گرایش بیشتری به اشتغال به خدمات فنی و اطلاع­رسانی تخصصی دارند.

هدف: شناسایی دیدگاه مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی اصفهان در مورد امکان استقرار سیستم شناسایی با فرکانس رادیویی (آر.اف.آی.دی.) در کتابخانه های دانشگاهی دولتی شهر اصفهان براساس معیارهای مربوط به ارائه خدمات میز امانت به صورت خودکار، برقراری کنترل امنیتی، قفسه خوانی و کنترل موجودی، و اِعمال قوانین لازم برای مدیریت کتابخانه به صورت مکانیزه روش/ رویکرد پژوهش:. جامعه آماری این پیمایش کتابداران کتابخانه های دانشگاه های اصفهان، صنعتی اصفهان، و علوم پزشکی اصفهان (168 نفر) است. برای گرد آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، نمونه 135 نفر تعیین شد. یافته ها: استقرارسیستم شناسایی با فرکانس رادیویی (آر.اف.آی.دی.)خدمات میز امانت را ارتقاء می دهد، در سیاهه برداری و شناسایی مواد زائد تأثیر دارد، از اتلاف وقت مراجعین می کاهد، به قفسه خوانی کتابخانه مساعدت می کند، و به کنترل موجودی در طول مدت زمان کمک می کند. نتیجه گیری: استقرار سیستم شناسایی با فرکانس رادیویی (آر.اف.آی.دی.) برای خدمات میز امانت، سیستم امنیتی، سهولت در انجام قفسه خوانی، و اعمال مدیریت مفید تلقی می شود. عوامل جمعیت شناختی اندیشه استقرار سیستم شناسایی با فرکانس رادیویی (آر.اف.آی.دی.) در نوع دانشگاه و مدرک تحصیلی معنادار بوده است؛ یعنی بین عوامل جمعیت شناختی و آر.اف.آی.دی. ارتباط وجود دارد.

همکاری علمی همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است و تحلیل داده های مرتبط با همکاری علمی یا هم نویسندگی یکی از فنونی است که با استفاده از آن می توان به ارزیابی فعالیت های پژوهشگران پرداخت. تحلیل شبکه هم نویسندگی می تواند در ارتباط با ساختار و الگوهای هم نویسندگی اطلاعات مفیدی ارائه نماید. روش پژوهش حاضر تحلیل شبکه ای است که به بررسی نویسندگان مقالات مجلات علم اطلاعات طی سال-های 1996 تا 2011 می پردازد. مجلاتی که دارای ضریب تأثیرگذار بالاتر از 6/0 بودند و سابقه 15 سال نمایه شدن در پایگاه تامسون رویترز را داشتند در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان داد که مجله انجمن انفورماتیک پزشکی آمریکا با تراکم شبکه 3/0 دارای بالاترین تراکم شبکه هم نویسندگی می باشد. ارتباط نسبتاً پایینی در شبکه هم نویسندگی مجلات این حوزه وجود دارد. و شبکه های هم نویسندگی موجود در این مجلات سست و گسسته می باشد. نتایج نشان داد که شبکه هم نویسندگی مجلات علم اطلاعات تراکم نسبتاً پایینی دارند. همچنین فشردگی شبکه هم نویسندگی این مجلات پایین است و در نتیجه شبکه هم نویسندگی این مجلات از انسجام پایینی برخوردار است. نتایج مرتبط با شبکه هم نویسندگی در مجلات علم اطلاعات نشان داد که تراکم شبکه این مجلات نسبت به حوزه های علوم و علوم پزشکی پایین تر و نسبت به حوزه های مدیریت و محاسبات اجتماعی بالاتر است.

امروزه آموزش ازشیوه های جدید با استفاده ازفناوری های جدید بهره می گیرد .روش یاددهی –یادگیری به صورت تعاملی بین استادو دانشجو درآمده ودر نتیجه شیوه های آموزش دگرگون شده است .دررشته کتابداری واطلاع رسانی هم بسیاری از دروس از جنبه نظری به جنبه کاربردی تبدیل شده یا کارهای عملی وکاربردی فناوری های رایانه در آن افزایش یافته است.این مقاله به کاربرد فناوری اطلاعات در کلاس های درس گروه های کتابداری واطلاع رسانی و تجهیز این کلاسها به امکانات نوین رسانه های آموزشی اشاره دارد .

هدف: شناسایی و معرفی معیارهای ارزیابی نشریات علمی مطرح در سطح ملی و بین المللی و ارائه لیستی از معیارهای یکپارچه برای ارزیابی نشریات علمی فارسی. روش/ رویکرد پژوهش: کمّی با استفاده از شیوه های کتابخانه ای، دلفی، و پیمایشی. داده ها به وسیله سیاهه وارسی (محقق ساخته و متشکل از هفتادونه معیار) و پرسشنامه (با هفتادونه سؤال مطابق با هفتادونه معیار) گردآوری شده است. یافته ها: پس از شناسایی معیارها، وزن مناسب هر معیار توسط متخصصین حوزه نشریات علمی و علوم کتابداری و اطلاع رسانی تعیین شد. یافته های پرسشنامه و تحلیل نظر سردبیران و دست اندرکاران نشان داد 71 معیار با سطح معناداری کمتر از 05/0 مورد توافق اکثریت قرار دارد. نتیجه گیری: در این پژوهش با ارائه لیستی یکدست شامل هفتادونه معیار برای ارزیابی نشریات علمی گامی به جلو برداشته شده است که می تواند به مؤسسات مختلف در جهت انتخاب، ارزیابی و تعیین اعتبار نشریات علمی یاری رساند.

هدف: جمله سطوح، الگوها، روش ها، و عناصر تاثیرگذار در ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی مرور شده است. روش/رویکرد پژوهش : تحلیل متون . یافته ها: روش ها و الگوهای مختلفی برای ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی وجود دارد. براساس اهداف ارزیابی، از جمله درک مفاهیم پایه همچون رفتار اطلاع یابی کاربران، اطمینان از کفایت سرمایه گذاری برای خدمات کاربرمدار، و توسعه تحقیقات در ابعاد مختلف می توان از روش ها و الگوهای مختلفی برای ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی استفاده کرد.توجه به سطوح مختلف ارزیابی، ازجمله فنی و اجتماعی، نیز در تعیین شیوه ارزیابی تاثیر گذار است. قبل از انجام هرگونه ارزیابی باید با اهداف، محورها، سطوح، الگوها، روش ها، عوامل دخیل، و دیدگاه­های مختلف در این زمینه آشنا شد تا در کنار سایر ابزارها و امکانات به کار گرفته شوند. نتیجه­گیری: کتابخانه های دیجیتالی سیستم های پیچیده ای هستند که ارزیابی آنها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به­خاطر نوپا بودن کتابخانه­های دیجیتالی، الگوهای استاندارد جامع برای ارزیابی آن وجود ندارد. شناسائی عوامل و زوایای دخیل در ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی برای کاهش صرف وقت، انرژی، و هزینه در ارزیابی آنها پیشنهاد می شود.

هدف: بررسی روش تحلیل هم واژگانی، یکی از این روش های حوزه علم سنجی. یافته ها:در این پژوهش چارچوب ها، کارکردها، روش ها، و پیش فرض های موجود معرفی و الگوریتم ها و فناوری های مورد نیاز آن برای شناخت و استفاده از این روش در تحلیل محتوا بیان شد. نتیجه گیری:تحلیل هم واژگانی با خلاصه سازی مدارک در واژه هایی قدرتمند و محاسبه رخداد و هم رخدادی، تشخیص دقیق تری نسبت به حوزه موضوعی ارائه می دهد و توان آن را دارد تا به کشف روابط پنهان میان مفاهیم و ایجاد سلسله مراتب در هستی شناسی ها بپردازد.

هدف: این تحقیق برای تعیین الگوی رفتار علمی پژوهشگران در چگونگی استفاده از منابع علمی، به تحلیل استنادی مقاله های ارائه شده توسط پژوهشگران پژوهشکده مهندسی در فاصله سال های 1370-1384 پرداخته است. روش: با استفاده از روش تحلیل استنادی از 547 عنوان مقاله موجود در آرشیو کتابخانه، 3642 استناد استخراج شد. همچنین از قانون برادفورد درخصوص نشریات ادواری مورد استناد استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد تعداد متوسط استناد در هر مقاله حدود 8 استناد است. بالاترین میزان استناد با 5/45 درصد مربوط به نشریات ادواری میباشد. 5/90 درصد از استنادها به زبان انگلیسی است. پروانه ثبت اختراعات با 5/16 سال بالاترین و منابع الکترونیکی با 1/2 سال پایین ترین میانگین نیم عمر را دارند. همچنین با استفاده از ضریب برادفورد 6 عنوان نشریه هسته نیز مشخص گردید.