درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: مجموعه عقاید، رفتارها، عادات و راه و رسمی که مردم برای زندگی خود بر می گزیند، سبک زندگی را تشکیل می دهد. انتخاب سبک زندگی، مستلزم داشتن اطلاعات و آگاهی است وکتابخانه نقش مهمی در افزایش آگاهی مردم می توانند ایفا کنند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش کتابخانه های عمومی سازمان فرهنگی-هنری شهرداری تهران بر سبک زندگی کاربران انجام شده است. روش : پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش متشکل از مراجعانِ کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است که به تعداد 81 باب در مناطق 22 گانه شهر تهران پراکنده هستند. برای انتخاب نمونه آماری از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است و تعداد 382 نفر از اعضای کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران پیمایش شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای دو بخشی است که شامل 7 سوال، در ارتباط با میزان استفاده کاربران از کتابخانه و 45 پرسش درباره سبک زندگی است. پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ 967/0 به دست آمد و برای آزمون فرضیه ها، از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج، همبستگی مستقیمی بین سبک گذران اوقات فراغت، مصرف فرهنگی و وضعیت و ویژگی های ظاهری و عمومی بدن با میزان استفاده از کتابخانه عمومی وجود دارد، یعنی با افزایش استفاده از کتابخانه سبک گذران فراغت، مصرف فرهنگی و وضعیت و ویژگی های ظاهری و عمومی بدن ارتقا یافته است. به عبارتی، بین میزان استفاده از کتابخانه های عمومی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و تغییر سبک زندگی کاربران آن رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، یعنی با افزایش استفاده از کتابخانه عمومی، در سبک زندگی کاربران آن تغییر ایجاد شده است. بحث و نتیجه گیری: کتابخانه های عمومی با افزایش آگاهی مردم نقش مهمی در سبک زندگی و انتخاب های مردم ایفا می کنند و لازم است در تأمین منایع و دسترس پذیری آثاری مبادرت ورزند که سبک زندگی ایرانی و اسلامی و درست را در میان مردم به ویژه جوانان ترویج کند. با توجه به اهمیت سبک زندگی و نقشی که کتابخانه ها می توانند داشته باشند پیشنهاد می شود برای افزایش آگاهی کاربران، منابع مرتبط با سبک زندگی تهیه و کارگاه های آموزشی و سخنرانی هایی با حضور صاحب نظران در ارتباط با مصرف صحیح محصولات فرهنگی برگزار شود و برنامه هایی در راستای پر کردن اوقات فراغت مردم، به ویژه جوانان، پیش بینی شود.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر شناخت مزایا و معایب شبکه های اجتماعی اینترنتی در حوزه خواندن و راهکارهای اثربخشی از دیدگاه اعضای کتابخانه های عمومی شهر سنندج می باشد. روش: مطالعه حاضر از نوع کیفی است و داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق گردآوری شده است. افراد مشارکت کننده 24 نفر از اعضای کتابخانه های عمومی شهر سنندج در تابستان سال 1395 بودند. نمونه گیری به روش هدفمند انجام گرفت و تا اشباع اطلاعات ادامه یافت. تحلیل داده ها هم زمان با جمع آوری اطلاعات با روش تحلیل موضوعی انجام گرفت. یافته ها: بر اساس اهداف پژوهش تحلیل داده ها منجر به استخراج 38 موضوع اصلی در 3 مقوله کلی شامل مزایا، معایب و راهکارهای اثربخشی گردید. در مقوله مزایا، موضوعات اصلی شامل دسترس پذیری اطلاعات، آگاهی بخشی، جذابیت ها، تبادل اطلاعات، برقراری ارتباط، شکل گیری اجتماعات خواندن، پر کردن اوقات فراغت، ترویج فرهنگ خواندن، بازاریابی، ایجاد رغبت و خودانگیختگی در خواندن، افزایش خواندن و کسب مشاوره بودند. در مقوله معایب، موضوعات شامل ضعف محتوا، اتلاف وقت، تغییر رفتار خواندن، نیازمندی ها، اثرات مضر بر جسم، اعتیاد به استفاده، جذابیت های بصری و خدمات منحرف کننده از خواندن، ناپایداری محتوا، محدودیت های ساختاری، عدم کسب لذت از خواندن، مجازی بودن، ترغیب به بی هدفی در خواندن، عدم دستیابی به دستاورد روشن، عدم سازماندهی اطلاعات، تغییر ذائقه و ترجیحات مطالعاتی، تأثیر منفی بر حوزه نشر و دشواری پذیریش و سازگاری با رسانه جدید در بین مسن ترها بودند. موضوعات مقوله اثربخشی نیز فرهنگ سازی، ایجاد شناخت، آموزش، محتواسازی، شبکه سازی، نیازسنجی، نیازسازی، هدف گرایی و برنامه ریزی و اعمال کنترل و نظارت بودند. هر کدام از موضوعات نیز دارای زیرموضوعاتی هستند. ارزش/اصالت: ارزش پژوهش حاضر در آن است که با ارائه اطلاعات مناسب در خصوص مزایا، معایب و راهکارهای اثربخشی استفاده از شبکه های اجتماعی در راستای خواندن، شیوه مواجهه صحیح با این رسانه اجتماعی و بهره گیری مؤثر از آن را در راستای خواندن به افراد نشان می دهد.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی وضعیت کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری آن کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی را زیر پوشش قرار داد که تعداد آنها 110 نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان 86 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و پرسشنامه ها بین آنها تعداد توزیع گردید. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد کیفیت زندگی کاری والتون و فرسودگی شغلی مسلش استفاده شد. برای سنجش پایایی پرسشنامه ها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید که ضرایب 92/0 برای کیفیت زندگی کاری و 90/0 برای فرسودگی شغلی به دست آمد. روایی پرسشنامه نیز توسط متخصصان مربوطه تأیید شد. یافته ها: به طور کلی کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانه های عمومی میانگین 96/2 اختلاف معناداری با سطح متوسط جامعه (متوسط 3) نداشت. فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی با میانگین 24/4 از سطح متوسط جامعه بالاتر بود. همچنین رابطه معنادار معکوس بین کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی کتابداران وجود داشت و کیفیت زندگی کاری کتابداران پیش بینی کننده فرسودگی شغلی آنها بود. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در تلاش برای بررسی فرسودگی شغلی و کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی است و اینکه فرسودگی شغلی کتابداران این استان بسیار بیش از حد متوسط، و شاید نگران کننده است.

مقدمه: هدف بررسی وضعیت منابع کتابخانه های عمومی استان بوشهر و مشخص شدن میزان آمادگی کتابداران کتابخانه های عمومی استان بوشهر در پاسخ گویی به نیاز اطلاعات سلامت مراجعه کنندگان به عنوان یکی از نیازهای اطلاعاتی مهم آنها است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف و نوع کاربردی، و از نظر شیوه گردآوری داده ها به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه و سیاهه وارسی استفاده شد. در این پژوهش 77 کتابدار مشارکت داشتند و 57 کتابخانه عمومی استان بوشهر بررسی شد. از آزمون کای اسکوار برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: بررسی وضعیت منابع و خدمات کتابخانه های استان بوشهر نشان داد که تعداد منابع اطلاعاتی در ارتباط با موضوع سلامت از نظر کمی ضعیف (5/2 درصد) است و خدمات اطلاعات سلامت نیز ارائه نمی گردد. همچنین بررسی میزان آمادگی لازم در کتابداران جهت ارائه منابع سلامت پایین ارزیابی شد که در بین آنان، بیشترین میزان آمادگی مربوط به فارغ التحصیلان کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی بوده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش به مدیران و برنامه ریزان کتابخانه های عمومی کمک می کند که به طور ویژه ای به مجموعه سازی در رده 610 کتابخانه ها اهتمام ورزند و کتابخانه های عمومی را مکانی مناسب برای پاسخ گویی به نیاز اطلاعات سلامت جامعه معرفی می کند. همچنین دسترس پذیری اطلاعات سلامت در کتابخانه های عمومی می تواند منجر به جذب کاربران سلامت به کتابخانه های عمومی و بهبود جایگاه کتابخانه های عمومی در جامعه اطلاعاتی شود.

هدف: این پژوهش قصد دارد نشان دهد متون مختلف چگونه در قالب گفتمانِ «بحران مطالعه» در دهه های چهل و پنجاه شمسی، زمینه ای برای گفت وگو درباره خواندن ایجاد کرده و توزیع نیروها پیرامون آن را سامان داده اند. روش : روش این پژوهش تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف است. متون مرتبط با خواندن از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی گردآوری شد (425 متن). در مرحله نخست، هر متن پس از تمام خوانی، در یک یا چند گفتمان کدگذاری شد. از میان آن ها متن هایی ذیلِ کد «گفتمان بحران مطالعه»، جدا شده و طی دو مرحله بعد کدگذاری شدند. در مرحله دوم، بر اساس چهارچوب تحلیل گفتمان فرکلاف، هر پاره متن در یک یا چند عنصر گفتمانی (محور) قرار گرفت (433 پاره متن). در مرحله سوم، مفاهیم مشابهی که در یک محور گنجانده شده بودند، دسته بندی و نام گذاری شدند. کدگذاری تا جایی پیش رفت که برای توصیف تمام مؤلفه های گفتمانی منتخب، داده کافی گردآوری شد و پژوهشگر توانست به رابطه ای منطقی میان داده ها دست پیدا کند. یافته ها: گفتمان بحران مطالعه از مشروطه آغاز می شود و در دهه های چهل و پنجاه شمسی به اوج می رسد. سخن گویان اصلی آن ناشران هستند و با تکیه بر آمار میزان نشر و میزان مطالعه، وضعیت خواندن را بحرانی نشان می دهند و تلاش می کنند بازار کتاب را رونق بخشند. در این گفتمان، خواننده بیش از هرچیز با صفت خریدار بازنمایی می شود و عمل خواندن و خریدن هم سان تلقی می شود. کتاب در معنای خواندنی های علمی معطوف به عمل، خواندنی های تاریخی و ادبیات کلاسیک به کار می رود. این گفتمان دو نوع نهاد را توجیه می کند: نهادهای سلبی، برای کنترل ورود کتاب بد به بازار و نهادهای ایجابی، مسئول پشتیبانی از تولید کتاب های خوب در بازار. سامان گفتمان به گونه ای است که هم سود ناشران تضمین شود و هم از الگوی توسعه پهلوی حمایت شود. این گفتمان محل تفاهم دولت و ناشران است و هرچیز که برهم زننده این تفاهم باشد نوعی اخلال در نظم تلقی می شود که با عناوین مختلف و با تکیه بر مکانیسم های مختلف طرد می شود. اصالت/ارزش: این پژوهش با بررسی نحوه سخن گفتن درباره خواندن، نحوه سامان دادن نیروهای مختلف پیرامون آن را نشان می دهد و از این منظر می تواند در سیاست گذاری خواندن و فعالیت های ترویجی مفید باشد.

هدف: شناسائی تأثیرعوامل فرهنگی، آموزشی، و اجتماعی بر نگرش دانش آموزان مدارس استعدادهای درخشان به مطالعه و خواندن است. روش: 14 نفر از دختران دانش آموز دوره دوم مدارس استعدادهای درخشان شهر تبریز با نمونه گیری هدفمند در دسترس و گلوله برفی در این مطالعه شرکت کردند. داده ها با مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری و تحلیل شد. یافته ها: از لحاظ فرهنگی همراهی پدر و مادر در خواندن کتاب موردعلاقه در کودکی سبب بالارفتن مهارت حل مسئله در اطلاع یابی و نگرش مثبت به مطالعه و خواندن در سنین بالاتر می شود. از لحاظ آموزشی مطالعه و خواندن در مدارس استعدادهای درخشان به طور عمده به کتاب های درسی، کمک آموزشی یا المپیادی محدود است. در مدارس استعدادهای درخشان اغلب به کتابخانه اهمیت داده نمی شود. اکثر دانش آموزان اعلام کردند که برای مشاوره به کتابدار مراجعه نمی کنند. از لحاظ تأثیر عوامل اجتماعی، یافته ها نشان داد اکثر دانش آموزان نگرش خود را در خصوص مطالعه و خواندن، در دوران مدرسه و از طریق دوستان یا معلم به دست می آورند.

هدف : مقاله حاضر درصدد بررسی تأثیر خدمات ارائه شده بر ارزش ادراک شده، رضایت و وفاداری کاربران کتابخانه های عمومی شهر رشت است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی از نوع همبستگی انجام شده است و از نظر هدف کاربردی و بر اساس ماهیت داده ها کمی به شمار می آید. از بررسی متون و پرسشنامه استاندارد بومی سازی شده برای گردآوری داده ها استفاده شد. پرسشنامه بین 450 نفر از کاربران کتابخانه های عمومی شهر رشت توزیع گردید و در نهایت 400 پرسشنامه بازگشت داده شد و برای تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. روایی محتوایی پرسشنامه توسط نُه تن از متخصصان و روایی سازه از طریق تحلیل عاملی تأییدی به تأیید رسید. پایایی ابزار نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که ارزش ادراک شده کاربران از خدمات ارائه شده موجب ایجاد حس رضایت و در نتیجه وفاداری آن ها نسبت به حضور و بهره برداری مجدد از خدمات کتابخانه می شود. همچنین طبق یافته ها ارتباط مستقیم و معناداری بین  ارزش ادراک شده و وفاداری کاربران مشاهده نگردید. ضمن اینکه رابطه مثبت خدمات شامل منابع الکترونیک، نشریات چاپی و محیط کتابخانه باارزش ادراک شده تأیید شد اما معناداری ارتباط بین خدمات منابع الکترونیکی، نشریات چاپی و محیط کتابخانه با متغیر رضایت تأیید نگردید. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن اثر دسترس پذیرسازی منابع الکترویک و نشریات چاپی روی ارزش مند شدن کتابخانه در نظر مراجعه کنندگان است و بنابراین، پیشنهاد می شود که روی منابع روزآمد چون پیایندها و سریعاً دسترس پذیر چون منابع دیجیتال بیشتر تأکید شود.

مقدمه و هدف: پیشرفت سریع فناوری و فراگیری دانش، زمینه ساز ورود به عصر اطلاعات و تشکیل جوامع دانش بنیان است. شرکت های دانش بنیان، علم و دانش تولید شده و ایده های جدید را دریافت کرده و در یک فرآیند کاملاً ساختارمند، تجاری سازی می کنند بنابراین ارزیابی عملکرد علم و فناوری این شرکت ها از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این پژوهش مطالعه تحلیلی شاخص ها و مدل های ارزیابی علم و فناوری و ارائه مدلی جهت سنجش و ارزیابی عملکرد علم و فناوری شرکت های دانش بنیان در ایران است. روش اجرای پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش های اسنادی و پیمایشی با بهره گیری از مصاحبه دلفی در چهار مرحله انجام شده است. از روش های مختلف آماری از جمله آزمون فریدمن جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها و نوآوری پژوهش: مهم ترین یافته های این پژوهش عبارتند از: تعیین مهم ترین مدل های ارزیابی علم و فناوری، تعیین مهم ترین شاخص های مدل ارائه شده، سنجش تأثیر هر کدام از مدل های ارزیابی علم و فناوری بر مدل ارائه شده و رتبه بندی شاخص های 5 بخش اصلی. با توجه به پیشینه می توان گفت تا کنون مدلی جهت سنجش و ارزیابی عملکرد علم و فناوری شرکت های دانش بنیان ارائه نشده بود و مدل ارائه شده در این پژوهش را می توان سرآغاز چنین امری دانست. نتیجه گیری: در مدل نهایی از 195 شاخص مرحله اول، تعداد 95 شاخص نهایی تعیین و ارائه گردیده است. این پژوهش مدلی با 5 بخش شاخص های انسانی، مالی، ساختاری، عملکردی و بهره وری ارائه نموده است.