درخت حوزه‌های تخصصی

هدف : هدف از ارائه این مقاله، شناخت و پیاده­سازی ویژگی­های مورد انتظار در اُپک­های کتابخانه­ای است، تا به کاربران خود این امکان را بدهند که بدون به مراجعه به سایت­های اینترنتی، به منابع مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند. روش / رویکرد پژوهش: تحلیل متون یافته­ها: با وجود تقدم زمانی در ایجاد فهرست­های کتابخانه­ای نسبت به موتورهای جست­وجو و کتابفروشی­های اینترنتی، امروزه شاهد عقب­ماندگی مشهود این فهرست ­ها نسبت به رقبای جدی آنها یعنی موتورهای جست­وجوی اینترنتی هستیم. تحقیقات اخیر نشان می­دهد که استفاده از فهرست­های عمومی پیوسته (اُپک ها)، نسبت به موتورهای جست­وجوی اینترنتی از استقبال کمتری برخوردارند . بنابراین باید در سرویس­های اطلاعاتی تغییراتی را اعمال و عقب­ماندگی اُپک­های کتابخانه­ای را نسبت به موتورهای جست­وجوی عمومی اینترنتی مانند گوگل و یا کتابفروشی­هایی چون آمازون، جبران کرد. نتیجه­گیری: انتظارات یک کاربر در هنگام استفاده از اُپک یک کتابخانه، بهره­مندی حداکثری و سردرگمی حداقلی است. در­واقع این انتظار تا امروز به­صورت کامل و مورد انتظار محقق نشده است. جامعه کتابداری باید این هدف را برای خود ترسیم کند که اُپک باید جذاب و کارآمد باشد و اگر استفاده از آن آسان­تر از سایر رقبا نیست، حداقل به سهولت آنها باشد و از نقش کتابخانه­ها به­عنوان متولیان اطلاع­رسانی در طول تاریخ دفاع شود.

در مجموعه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران آثار با ارزشی به شکل کتاب های مستقل و یا رساله های کوچک در علوم مختلف موجود است که بررسی هریک در موضوع خاص خود اهمیت ویژه ای دارد. یکی از رساله های مهم در این گنجینه، رساله ای در بررس زندگینامه و سلسله عرفای ایرانی و هند است. این رساله کوچک! که خود در رده زندگینامه ها و طبقات قرار می گیرد به شکلی موجز و مختصر به یررسی زندگی عرفا پرداخته و تاریخچه خوبی است در سلسله عرفای ایران و هند. نویسنده این رساله شناخت نشده ر تاریخ کتابت آن مربوط به قرن 11 ق است.

هدف: تعیین میزان رضایت کاربران دانشجوی با آسیب بینایی دانشگاه تهران از خدمات کتابخانه ای بخش نابینایان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و ارائه پیشنهاداتی برای بهبود این خدمات است. روش/ رویکرد پژوهش: داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و از طریق مصاحبه تلفنیِ ساختاریافته با 38 نفر از کاربران گردآوری شده است. برای تحلیل داده های جمعیت شناختی از آمار توصیفی، در بخش میزان رضایت از خدمات موجود از طیف بازرگان و همکاران با استفاده از نرم افزار SPSS، و در بخش مشکلات و پیشنهادات از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. یافته ها: رضایت کاربران با میانگین 11/3 در سطح نسبتاً مطلوبی است. بیشترین مشکلات و مهم-ترین پیشنهادات پاسخ دهندگان نیز در مورد ضبط متون و فایل های صوتی بوده است. نتیجه گیری: با وجود اینکه میزان رضایت از کتابداران و کارمندان بخش نابینایان در سطح خوبی قرار دارد، معماری، فضا، و همچنین علائم هدایت کننده این بخش متناسب با نیاز این کاربران نیست. نتایج این پژوهش با پژوهش های قبلی تا حدود زیادی همسو است. برای بهبود خدمات کتابخانه ای، براساس یافته های پژوهش و نظرات کاربران پیشنهاداتی نیز مطرح شده است.

هدف: بررسی عواملی که می توانند بر استفاده دانشجویان از کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی یزد ( با نام کتابخانه علامه محمدتقی جعفری) موثر باشد. روش پژوهش: پیمایشی از نوع توصیفی ـ اکتشافی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته با 22 سوال و در طیف پنج گزینه ای لیکرت، استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه شامل 210 نفر از دانشجویان کارشناسی پیوسته برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد می باشد. از این تعداد، 136 نفر به صورت طبقه ای ساده انتخاب شدند و درنهایت، تعداد 100 پرسشنامه عودت داده شد. یافته­ها: آگاهی دانشجویان از خدماتی که توسط کتابخانه ارائه می شود، با 83 درصد، مهم ترین عامل موثر بر استفاده از کتابخانه است. پس از آن، علاقه دانشجویان به مطالعه و استفاده از کتابخانه با 76 درصد، دانش و مهارت کتابداران در تشخیص نیاز مراجعان و آرامش محیط سالن مطالعه به یکسان با 70 درصد از جمله مهم ترین عوامل موثر بر استفاده از کتابخانه مورد پژوهش محسوب می شوند. در ادامه، با استفاده از روش تحلیل عوامل، عوامل موردنظر در هفت گروه دسته بندی شدند.

با توجه به سیاست های دولت در گسترش آموزش عالی به ویژه دوره های کارشناسی ارشد و دکتری، اکنون با تعداد فزاینده ای از دانشجویان در این مقاطع روبرو هستیم. این رشد فوق العاده زیاد، چالش های گوناگونی از نظر کیفیت آموزش و پژوهش برای نظام آموزش عالی، استادان، و دانشجویان ایجاد کرده است. یکی از این چالش ها، الزام دانشجویان به چاپ مقاله در مجله های علمی پژوهشی است که باید تا پیش از جلسه دفاع از پایان نامه رخ داده باشد. برابر آیین نامه های موجود، دانشجویان کارشناسی ارشد باید دست کم یک مقاله و دانشجویان دکتری باید دست کم دو مقاله به چاپ رسانیده باشند و یا نامه پذیرش مقاله را ارائه دهند. این چالش به دلایل زیر می تواند پراهمیت و برای بسیاری از دانشجویان مخاطره آمیز باشد: 1) با افزایش تعداد دانشجویان، سهم هر استاد راهنما برای هدایت پایان نامه های ارشد و دکتری به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است، زیرا طی سال های اخیر تعداد اعضای هیئت علمی به نسبت تعداد دانشجویان افزایش نیافته است. این امر باعث می شود میزان وقتی که استادان برای راهنمایی پایان نامه ها و ویراستاری مقاله های برگرفته از پایان نامه ها صرف می کنند کمتر شود و در نتیجه، از کیفیت این مقاله ها کاسته شود. چنین چیزی در تضاد با هدف آموزش عالی است. 2) نکته مهمتر آن است که با توجه به تعداد کم مجله های علمی پژوهشی در مقایسه با تعداد فزاینده مقاله های برگرفته از پایان نامه ها، درصد قابل توجهی از این مقاله ها از شانس انتشار در مجله های علمی-پژوهشی برخوردار نخواهند شد. نتیجه این مسأله آن است که بخش قابل توجهی از یافته های علمی و دانش نو، مجال انتشار و در دسترس قرار گرفتن نمییابند. این امر نیز در تضاد با هدف آموزش عالی است، به ویژه در سال های اخیر که تولید علم مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. همچنین، بسیاری از دانشجویان از امکان فارغ التحصیل شدن به موقع برخوردار نخواهند شد و یا بخشی از نمره پایان نامه آنان کسر خواهد شد.