کاربر کتابخانه

هدف : هدف از ارائه این مقاله، شناخت و پیاده­سازی ویژگی­های مورد انتظار در اُپک­های کتابخانه­ای است، تا به کاربران خود این امکان را بدهند که بدون به مراجعه به سایت­های اینترنتی، به منابع مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند. روش / رویکرد پژوهش: تحلیل متون یافته­ها: با وجود تقدم زمانی در ایجاد فهرست­های کتابخانه­ای نسبت به موتورهای جست­وجو و کتابفروشی­های اینترنتی، امروزه شاهد عقب­ماندگی مشهود این فهرست ­ها نسبت به رقبای جدی آنها یعنی موتورهای جست­وجوی اینترنتی هستیم. تحقیقات اخیر نشان می­دهد که استفاده از فهرست­های عمومی پیوسته (اُپک ها)، نسبت به موتورهای جست­وجوی اینترنتی از استقبال کمتری برخوردارند . بنابراین باید در سرویس­های اطلاعاتی تغییراتی را اعمال و عقب­ماندگی اُپک­های کتابخانه­ای را نسبت به موتورهای جست­وجوی عمومی اینترنتی مانند گوگل و یا کتابفروشی­هایی چون آمازون، جبران کرد. نتیجه­گیری: انتظارات یک کاربر در هنگام استفاده از اُپک یک کتابخانه، بهره­مندی حداکثری و سردرگمی حداقلی است. در­واقع این انتظار تا امروز به­صورت کامل و مورد انتظار محقق نشده است. جامعه کتابداری باید این هدف را برای خود ترسیم کند که اُپک باید جذاب و کارآمد باشد و اگر استفاده از آن آسان­تر از سایر رقبا نیست، حداقل به سهولت آنها باشد و از نقش کتابخانه­ها به­عنوان متولیان اطلاع­رسانی در طول تاریخ دفاع شود.

هدف: با وجود محدودیت های زیادی که کتابخانه های عمومی با آنها روبرو هستند، استفاده از کتاب های الکترونیکی از جمله ضرورت های اجتناب ناپذیر عصر کنونی به شمار می رود. پژوهش حاضر نیز به منظور روشن کردن توان کتابخانه های عمومی برای به کارگیری کتاب های الکترونیکی ویژه کودکان 7-14 ساله انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش در سال 1388 و با همکاری کتابداران شاغل درکتابخانه های عمومی استان فارس انجام شده است. به علت پراکندگی جغرافیایی جامعه پژوهش، از پرسشنامه به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. روش پژوهش توصیفی بوده که با کمک جداول توزیع فراوانی صورت گرفته است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که از مجموعه 123 کتابخانه مورد پژوهش تنها 24 کتابخانه (9/19درصد) در مجموعه خود کتاب الکترونیکی دارند. این کتابخانه ها 5/85 درصد کتاب های الکترونیکی را از طریق خرید و 5/14 درصد را نیز از طریق اهداء تهیه کرده اند. اغلب کتاب های الکترونیکی موجود در کتابخانه ها (4/67 درصد) را کتاب های مرجع تشکیل می دهند که از این میان واژه نامه ها، و اطلس ها بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده اند. از میان کتابخانه های دارای کتاب الکترونیکی، 2/97 درصد اقدام به امانت دادن این منابع به محیط خارج از کتابخانه کرده اند، و تنها 8/2 درصد از کتابداران معتقدند که کتاب های الکترونیکی باید در محیط کتابخانه مورد استفاده قرار گیرند. از میان اولویت های ارائه شده برای انتخاب کتاب های الکترونیکی ویژ ه کودکان، داشتن محتوای مناسب بیشترین امتیاز (از نمره 3، 9/2) را به خود اختصاص داده است. برخلاف ایده نویسندگانی مانند لندونی که معتقدند کتاب های الکترونیکی موجب انحلال کتابخانه و تغییر در نقش کتابداران می شوند، پاسخ دهندگان این پژوهش معتقدند که کتاب های الکترونیکی موجب تقویت کتابخانه های عمومی شده و نقش کتابداران را پررنگ تر کرده است. برگزاری دوره های آشنایی با فناوری کتاب های الکترونیکی برای کتابداران و فراهم نمودن تجهیزات مورد نیاز برای بهره گیری از این منابع ازجمله مواردی است که می تواند کودکان را به استفاده هر چه بیشتر از کتابخانه تشویق کند. نتیجه گیری: از دیدگاه کتابداران، کتاب های الکترونیک در آینده گسترش بیشتری خواهند یافت، اما نمی توانند به صورت کامل جایگزین کتاب های چاپی باشند. همچنین معتقدند که ورود کتاب های الکترونیکی و به طبع آن تهیه تجهیزات و امکانات لازم برای بهره گیری از این منابع باعث دگرگونی در نقش آنها خواهد شد و از این تغییر ناخشنود نیستند.