درخت حوزه‌های تخصصی

واره سازمانی است سنتی، غیر رسمی، کهن و گسترش یافته در اغلب مناطق ایران، با کارکردهای مرکب که از تلاشی برخی گونه های تعاونی بسیار کهن و ماقبل تاریخی زاده شده و به خاطر اقتصادی کردن دامداری معیشتی و نیمه معیشتی در زمینه تولید فرآورده های شیری و به خاطر ماهیت شیر و زمینه فرهنگی و تقدس شیر و برآوردن برخی نیازهای اجتماعی-روانی هم وارگان تا به امروز تداوم یافته است.

"این مقاله پس از بیان اهمیت و لزوم مطالعه موسیقی در پژوهش های مردم شناختی برخی خصوصیات و ویژگی ها در موسیقی ترکمن را تشریح می کند. در بخش های بعدی، مقاله به توضیح مختصر موسیقی آوازی لأله، هودی، بازی آی ترک-گون ترک و انواع مراسم موسیقی درمانی در جامعه ترکمن از جمله پرخوانی، ذکر و نوازندگی نی و دوتار بر بالین مبتلایان به بیماری های خاص مانند سرخک می پردازد. موسیقی در جامعه ترکمن نیز مانند دیگر جوامع و اقوام علاوه بر پاره ای خصوصیات کلی دارای ویژگی های خاص خود می باشد که این امر را می توانیم متاثر از عواملی چون قدمت تمدن، احساسات و عواطف مردمی که در آن فرهنگ نشو نما یافته، کیفیت جغرافیایی محل سکونت قوم، طبیعت پیرامون، شرایط قومی، حوادث تاریخی، عوامل اجتماعی و خاطرات شادی بخش و دوران غم انگیز بدانیم. به طور کلی در فرهنگ ترکمن، موسیقی جایگاه شایسته ای داشته و در انواع آوازی، سازی و سازی-آوازی در مراسم و مناسبت های مختلف به طور مستقیم یا غیرمستقیم حضور پر رنگ و معناداری نشان می دهد. در این مقاله از روش های تطبیقی و کار میدانی (روش ژرفانگر در مردم شناسی) بهره گرفته شده و فیش برداری (مطالعه کتاب خانه ای)، روش های مشاهده منظم و مشاهده مستقیم یا همراه با مشارکت و مصاحبه در آن انجام گرفته است. برای این منظور در جشنواره چهاردهم موسیقی فجر (تهران) در اکثر اجراهای گروه های موسیقی ترکمنی حضور یافته و مشارکت داشته ایم. از این گذشته در مراسم و جشن های عروسی منطقه که مزین به اجرای موسیقی ترکمنی بود، شرکت کرده و با در نظر گرفتن موضوعات مورد مطالعه در مقاله توجه خود را به نکات مرتبط با آن ها متمرکز کرده ایم. هم چنین به مشاهده مکرر مراسم ذکر، مراسم پرخوانی، شرکت در شب نشینی های موسیقی ترکمنی، مصاحبه جهت جمع آوری لأله، هودی و ترانه های عروسی، مصاحبه با مطلعین امور فرهنگی-هنری در زمینه ها و موضوعات گوناگون از جمله موسیقی درمانی با نی و دوتار، ویژگی های کلی و خاص موسیقی ترکمن (از جمله دستگاه ها، سبک ها، مقامات) مراسم مرتبط با موسیقی و ... پرداخته ایم که حاصل آن در بخش های مختلف مقاله آمده است."

این مقاله به معرفی کبوترخانه ها به عنوان سازه ای چند منظور در نظام کشاورزی سنتی ایرانی می پردازد. در این مقاله به برخی از فنون ساخت کبوترخانه ها اشاره می شود و کارکردهای کبوترخانه ها به مثابه یک فناوری برآمده از فرهنگ ایرانی- در برآوردن نیازهای انسانی در محدودیت های محیطی و اقلیمی مورد تدقیق قرار می گیرد. همچنین در این مقاله تلاش می شود با مرور ادبیات مربوط به کبوترخانه ها پاسخ های تقریبی برای برخی از پرسش ها ارائه گردد. یافتن پاسخی برای خاستگاه تمدنی کبوترخانه ها و قدمت تاریخی آنها نتایجی را در برداشته که گمامه زنی ما را قریب به یقین نموده است و توانسته ایم برای یکی از پرسش های اساسی پژوهشگران در این زمینه پاسخی هرچند موقت ارائه نماییم. در این ارتباط پژوهشگر خود را بی نیاز از پژوهش های انجام شده و در دیگر کشورها ندانسته و در حد توان اطلاعاتی در این زمینه گردآوری نموده است. نمونه کبوترخانه های مورد مطالعه نیز از شهر اصفهان و حومه آن انتخاب شده است.

"این مقاله به بررسی سنتی در لرستان می پردازد که طی آن طرفین یک نزاع چنان چه قتل یا نقص عضوی به وقوع بپیوندد با دادوستد مقداری پول یا برخی کالاها و یک یا چند دختر، ترک مخاصمه می کنند. به این سنت خی صل (خون صلح) یا خون بس گفته می شود. در ابتدای مقاله، جغرافیای منطقه، ترکیب قومی و طوایف مختلفی که در آن زندگی می کنند، با نگاهی مختصر بررسی شده اند تا حدود تاریخی و جغرافیایی خی صل مشخص شود. آن گاه، شکل کلی و علل نزاع های محلی در مناطقی که بافت عشیره ای دارند، بررسی شده است و در ادامه این بررسی، مقاله به نزاع های منجر به قتل می رسد. مقررات و شکل اجرایی خی صل با توجه به حل مشکل نزاع از طریق ریش سفیدان (روش کدخدامنشی) قابل توضیح است و پس از این توضیح جزئیات مراسم ارایه شده اند. هم چنین اصطلاحات، ضرب المثل ها و اقلام غیرنقدی و نقدی رد و بدل شده در این سنت نیز تشریح و سرانجام به مبادله دختران با عنوان خون بس پرداخته شده است. ویژگی های این دختران و شرایط ازدواج با آن ها موضوع دیگر این مقاله را تشکیل می دهد. در نهایت با آوردن موارد مستند تاریخی، تلاش شده است استدلال های مقاله روشن تر شوند. در پایان لازم به ذکر است که، با توجه به تخصص مولف (کارگردانی تئاتر) در نگارش مقاله حاضر همواره عنصر باورپذیری مد نظر بوده است تا جایی که به لحاظ دستور زبان همه افعال به زمان حال آورده شده اند"

در زمان ناصرالدین شاه قاجار در تهران اداره مخصوصی جهت رسیدگی به امور عشایر تشکیل شد. از سال تاسیس این اداره آگاه نیستیم ولی از سال 1290 اطلاعاتی در دست است که می توان بر اساس آنها وجود چین اداره ای قبل از سال مذکور را محتمل دانست. زیرا از سالهای 1290 و 1291 ه.ق دو سال نامه رسمی حکومتی با مشخصات زیر وجود دارد که جمعیت عشایری ایران در آنجا چنین ثبت شده است...