محمدهادی امین ناجی

محمدهادی امین ناجی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه پیام نور

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۱ مورد.
۲۱.

تاریخ انگاره شیطان در عهدین و قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۹ ۲۸۶-۲۶۱

کلیدواژه‌ها: انگاره اسطوره شیطان قرآن کریم کتاب مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۳۸۱
تاریخ انگاره، از روش های نوین با رویکردی تاریخی است که مفهوم و انگاره مشخص را بررسی و تغییرات مؤلفه ای را در آن شناسایی و گستردگی، تنگنایی و دگرگونی ها را در طول تاریخ - که بر مفهوم ایجاد گشته-، نشان می دهد. مفهوم شیطان به مثابه یک انگاره تاریخی با معناشناسی و ریشه شناسی پیونده خورده که در گستره تحول تاریخی قرار دارد. شیوه کاربست واژگانی جانشین های این مفهوم در متن مقدس و کارکردهای متنوع فریبندگی، هوشمندی و آزمایشگری، کیفیت دوگانه عینی و انتزاعی آن، بازنمونی از همکنشی باورمندان این متن با فرهنگ های ناهمسان و نحوه دگردیسی آن است. در این میان قرآن کریم با روایتگری منسجمانه معنای ویژه از مفهوم شیطان در پیوند با نظام گفتمانی خاص ارائه داده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل متن در معنای کلی آن و مبتنی بر وضعیت کاربرد عملی واژگان جانشین شیطان را در روایت گری تنخ و قرآن کریم با سویه در زمانی، شیوه دگرگونی این مفهوم را مورد خوانش قرار داده است.
۲۲.

بررسی تطبیقی سیر تطور اربعین نویسی در فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 1 - 34

کلیدواژه‌ها: سب کشناسی حدیث فضائل نگاری اربعین های موضوعی اربعین های سندی چهل حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۴۵۰
برخورداری از پاداش های حفظ چهل حدیث برای امت، که در احادیث نبوی به آن اشاره شده است، موجب شده تا در میان سبک های نگارش کتاب های حدیثی، سبکی با نام اربعین نویسی شکل گیرد. این سبک در میان شیعیان و اهل سنت، از نخستین اربعین های نگارش یافته در قرن دوم هجری تا اربعین های تألیف یافته در عصر حاضر، در دو مسیر متفاوت سیر تطور خود را پشت سر گذاشته است. سبک اربعین نویسی را می توان شامل دو گونه اربعین نویسی موضوعی و اربعین نویسی سندی دانست. پژوهش حاضر با بررسی تأثیرات متقابل میان محدثان شیعه و اهل سنت در دوره های فراز و فرود سبک اربعین نویسی تا رسیدن به جایگاه یک سبک حدیث نگاری تکامل یافته، نشان می دهد محدثان اهل سنت آغازگر اربعین نویسی هستند و پیش از شیعیان، دو گونه اربعین نویسی موضوعی و سندی را به تکامل رساندند. این سبک در میان شیعیان با تألیف اربعین های فضائل نگارانه آغاز می شود و عمدتاً در گونه اربعین نویسی موضوعی ادامه پیدا می کند. در دوران متأخر، رونق اربعین نویسی در میان اهل سنت کاسته شده، اما این سبک در میان شیعیان تا دوران معاصر مورد توجه مؤلفان قرار گرفته است.
۲۳.

شاخص های غلو در مصادر شیعی و انعکاس آن در احادیث و روایات کتیبه های حرم مطهر امام رضا (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هجدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 326 - 340

کلیدواژه‌ها: اندیشه غالیانه باورهای دینی عقاید غلو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۲۰۱
حرم مطهر رضوی، یکی از مهم ترین بناهای مربوط به شیعیان است. لذا در می توان از بررسی آثاری و کتیبه های برجای مانده در این بنای تاریخی به برخی از انگاره های مذهب شیعه پی برد. غلو در دین، یکی از مهم ترین آسیب هایی تهدیدکننده دین در هر روزگاری، باورهای ناصواب در این حوزه است. ازجمله مهم ترین باورهای ناصواب دینی، اعتقادات و اندیشه های غلوآمیز می باشد. این اعتقادات می تواند در حوزه های مختلف مرتبط با دین، نتایج سوئی به بار آورد. در جهان اسلام، اواسط قرن نخست هجری یعنی دوران خلافت حضرت علی (ع)، مبداء ظهور اندیشه های غالیانه یا زیاده روی در باورهای دینی در میان مسلمانان است. این باورها در قرون بعد نه تنها از میان نرفت بلکه آشکارا و نهان به راه خویش ادامه داد، تا اینکه در زمان صادقین (ع) تبدیل به جریان هایی گردید که به شکلی نظام مند اقدام به جعل حدیث و ترویج عقاید نمودند. در پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیل و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. در این پژوهش با گذری بر غلو از دیدگاه قرآن کریم و روایات معصومین که گاه موجب می شود روش هایی از قبیل بررسی سند و اعتماد به اقوال و کتب مشهور در تشخیص آن ها ناکارآمد باشد، بیان می گردد. آنگاه با بررسی و تحلیل سه نمونه از احادیث مهمی که تاکنون مستمسکی برای اندیشه های غالیانه بوده، شیوه کشف باورهای غلوآمیز، با تکیه بر روشی که مورد تأکید امامان (ع) بوده است، تبیین و مردود بودن این اندیشه ها آشکار می گردد. از سوی دیگر در کتیبه های حرم امام رضا(ع) نیز برخی شاخص های غلو  و مقابله با آن مشهود است. اهداف پژوهش: 1.بازناشناسی شاخصه های غلو در دین اسلام و علل پیدایش آن. 2.بررسی مسئله غلو در احادیث و روایات کتیبه های حرم مطهر امام رضا(ع). سؤالات پژوهش: 1.علل بروز اندیشه های غلو در جامعه اسلامی چیست؟ 2.آیا در احادیث و روایات کتیبه های حرم امام رضا (ع) به مسئله غلو اشاره شده است؟
۲۴.

روش شناسی تحلیلی تفسیر واژگان قرآنی در کتاب «تحصیل نظائر القرآن» حکیم ترمذی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۸۸) 128 - 155
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۴۷۴
مسأله وجوه و نظایر در قرآن کریم از دیرباز مورد توجه اندیشمندان علوم قرآنی بوده و هر عالِمی بر اساس مبانی فکری و فراخور توانایی خویش، گام های مهمی را در تبیین مفهومی و مصداقی آن برداشته است. یکی از آثاری که پس از کتاب مقاتل بن سلیمان بلخی درباره دانش وجوه و نظائر نگاشته شده، کتاب «تحصیل نظائر القرآن» از حکیم ترمذی می باشد. وی در این کتاب برخلاف روش مقاتل بن سلیمان که بیشتر با تکیه بر سیاق آیات به کشف معانی واژگان قرآنی می پردازد، با مبنا قرار دادن «اصل منع ترادف» و استفاده از «اصل اشتراک معنوی»، کوشیده است تا معانی به ظاهر متضاد واژگان نظیر هم را به یک معنای جامع بازگرداند و نشان دهد که برخلاف تصور مقاتل، یکسان بودن ماده واژگان مشتق، از یکسان بودن معنای آن حکایت دارد. در این جستار تلاش شده تا با بازخوانی و واکاوی روش حکیم ترمذی در «تحصیل نظائر القرآن» به شیوه استقرایی، تحلیل دقیقی از روش تفسیری واژگان قرآنی در این کتاب ارائه گردد.
۲۵.

ارزیابی انتقادی اخلاف خوارج و سلفی های معاصر بارویکرد اخلاق فضیلت گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال دهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: اخلاق تکفیر اندیشه خوارج اخلاق جنگ اندیشه ی سلفی گری اخلاق سلفی گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۵۲۲
پیشینه تفکر تکفیری و سلفی گری معاصر را میتوان در تفکرات و عقاید و نیز نوع سلوک روحی و اخلاقی خوارج در عصر علوی یافت. این مقاله ضمن نگاه مقایسه ای به سلفی های معاصر وخوارج با رویکرد اخلاقی به ارزیابی دیدگاه های آنها با معیارهای اخلاقی به ویژه بارویکرد اخلاق فضیلت گرا پرداخت تا مسیر قضاوت های صحیح جوامع مختلف نسبت به اسلام ناب فراهم شده بین فرقه های انحرافی و اسلام اصیل تمایز قائل شوند. به جهت تاثیر گذاری حوزه اخلاق و ابعاد مختلف آن ما از منظر اخلاقی به این مقایسه پرداخته ایم. حوزه های فکری اعتقادی که به نقد و ارزیابی باورهای آنان می پردازد نیز نوع عواطف و گرایش های باطنی و قلبی ایشان و در نهایت نوع سلوک و رفتار این فرق با توجه به معیارهای اخلاق اسلامی تفاوت های چشم گیر این فرق انحرافی را با دیدگاه های اصیل اسلامی نشان خواهد داد. این پژوهش نشان می دهد تشابه اصلی این دو جریان در ابعاد گفته شده کج فهمی، قشری گری،نفرت، تکفیر مخالفان و استفاده از خشونت است که در این پژوهش سعی شده به روش کتابخانه ای ضمن معرفی چارچوب فکری و اخلاقی ایشان دیدگاه ها و ویژگی های اخلاقی آنان مورد نقد و ارزیابی اخلاقی قرار گیرد.
۲۶.

بازتاب تنگنای مالی پیامبر (ص) در سوره ضحی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۰ ۴۱-۳۱

کلیدواژه‌ها: سوره ضحی فترت وحی تفسیر تاریخی تنگدستی پیامبر اکرم (ص) انفاق پیامبر (ص)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۲۰۷
چنان می نماید که بسیاری از ابهامات و اشتباهات تفسیری از اعتماد به روایات سبب نزول ذیل آیات و سور و بی توجهی به ظاهر و سیاق آیات و سور قرآن و نیز آیات مشابه و متحدالموضوعش و بستر تاریخی نزول قرآن پدید آمده است. یکی از سوره هایی که بر اثر این عوامل از آن تفسیر ناصوابی به دست داده شده، سوره ضحی است. تلقی مشهور این است که این سوره ناظر به فترت وحی است؛ حال آن که ظاهر و سیاق آیات این سوره و نیز آیات مشابه حاکی از آن است که این سوره ناظر به تنگنای مالی حضرت محمد $ نازل شده است که در اثر بذل و بخشش اموال به نیازمندان بر ایشان فراهم شده بود و مشرکان قریش آن را نشانه رویگردانی خداوند از آن حضرت دانسته بودند.
۲۷.

التحلیل اللغوی للدعاء فی نهج البلاغه من منظور علم اللغه الاجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه خریف و شتاء ۱۳۹۸ (۱۴۴۱ق) العدد ۱ (المتوالی ۵) 55 - 69

کلیدواژه‌ها: اللغه العرفیه اللغه المجازیه الأدعیه المأثوره نهج البلاغه علم اللغه الاجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۱۵۱
إن التعالیم العقائدیه لنهج البلاغه هی مفاهیم معرفیه قیّمه وعمیقه من هذا الکتاب. ویمکن أن یساعد تحلیل هذه المفاهیم والمقولات وشرح أوجه التشابه والتعبیر عن الاختلافات اللغویه بینها وبین غیرها من مفاهیم نهج البلاغه للحصول على فهم مؤثر للتعالیم العلویه. فتقدم هذه الدراسه من خلال النظر فی أنواع اللغات المختلفه من منظور اللسانیات الاجتماعیه، تعریفًا شاملًا "للغه العرفیه" و "اللغه المجازیه" محاوله الإجابه على هذا السؤال: "هل لغه الدعاء فی نهج البلاغه عرفیه أم مجازیه؟" من خلال استخدام منهج البحث الوصفی التحلیلی واستخدام موارد المکتبات فی مجال اللغویات والاستشهاد بتعالیم أمیر المؤمنین (ع) فی نهج البلاغه لنثبت أن لغه الدعاء فی نهج البلاغه مجازیه. ومع الوصف الصحیح للغه نهج البلاغه فی الدعاء المناجاه فنلاحظ أن "الیقین والحقیقه" و"التعبیر الفطری" و"التعبیر عن المشاعر والعواطف" و"نقاء اللغه وانسجامها" و"المتعه والسرور" هی من المیزات البارزه للغه الدعاء فی نهج البلاغه .
۲۸.

بررسی کنش های تحمیدی امام علی (علیهالسلام)، با مردم و سپاهیان در مواجهه با قاسطین، با تکیه بر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 3 - 27

کلیدواژه‌ها: تحمید نهج البلاغه قاسطین کنش گفتاری جان سرل John Searle

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۱۹۲
نهج البلاغه شامل قالب های متفاوت گفتگو با خداوند است. توجه امام علی(علیهالسلام) به این مسئله، در بافت های گوناگون سخن، سبب شد تا عبارت تحمیدی امام در مواجهه با قاسطین به عنوان جامعه آماری برگزیده شود. عبارات تحمیدی نهجالبلاغه کنش هایگفتاری است که با روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانهای به بررسی آن پرداخته شد. در پژوهش مشخص شد که این کارگفتها نه تنها دربردارنده تعبیر یا خوانش عاطفی است، که با گذر از ساختار صوری عبارات، هریک از کارگفتها دارای تعابیر و خوانشهای متعدد است که گوینده از ساختارهای نهفته و پیچیده عبارات برای تبیین معانی و اقناع مخاطب بهره برده است. چارچوب نظری این مقاله نظریه کنش گفتاری جان سرل انتخاب شد. با کاربست این نظریه مشاهده شد کنشه ای عاطفی، ترغیب ی، اظه اری پربسامدترین کنشها در عبارات تحمیدی نهج البلاغه است.
۲۹.

اثبات انسجام درونی سوره های قرآن از طریق ارتباطات نحوی جملات درون سوره ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال هجدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 1-31

کلیدواژه‌ها: انسجام درونی سوره ها ارتباطات نحوی جملات استینافیه جملات استینافیه ابتدائیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۲۰۳
نگاه ساختاری به سوره های قرآن، از جمله روش های جدید در بررسی سوره های قرآن می باشد. یکی از راه های اثبات اصل این موضوع (نه روش اجرای آن)، توجه به بحث ارتباطات نحوی جملات درون سوره های قرآن است. اکثر علمای نحو، 17 نقش برای جملات ذکر کرده اند، ارتباط نحوی 16 مورد از این نقش ها با کلمات و جملات دیگر، کاملاً روشن است. تنها نقش استینافیه است که محل چالش می باشد. در مجموع سه نوع جمله استینافیه وجود دارد؛ استیناف تعلیلی، بیانی و ابتدائی. ارتباط جملات استیناف تعلیلی و بیانی با ما قبل روشن است چرا که تعلیل و تبیین موضوعی در جملات قبل می باشند، اما در خصوص جملات استیناف ابتدائی این گونه نیست. از تعداد 28495 جمله قرآن (با توجه به آخرین شمارش عملی)، در مورد 428 جمله، ادعای استیناف ابتدائی بودن شده است. علمای اِعراب قرآن، چون در ظاهر ارتباطی میان آن ها و جملات دیگر ندیده اند این موارد را به عنوان استیناف ابتدائی ذکر کرده اند و از طرف دیگر، هدف اصلی ایشان یافتن ارتباطات همه جملات نبوده است، اما با بررسی دقیق تک تک این موارد مشخص شد که نقش های دیگری نیز وجود دارد که می توان در مورد این جملات در نظر گرفت و اولویت نیز با همین نقش ها می باشد. لذا به نظر می رسد هیچ جمله ای در سوره های قرآن وجود ندارد، که ارتباط آن، با جملات ما قبل روشن نباشد. در مجموع از منظر ارتباطات نحوی، سوره های قرآن دارای ارتباطات بسیار مستحکمی می باشند که می توان ادعا نمود که ساختار بسیار منسجمی دارند.
۳۰.

The Role of Identity-Semantic components of Executive Elites in Iran's Foreign Policy (1368-1376)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Contemporary Research on the Islamic Revolution, Volume ۳, Issue ۸, Spring ۲۰۲۱ 117 - 140

کلیدواژه‌ها: Identity Hashemi Iran Foreign Policy international system Constructivism

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۹۱
Researchers use various political science and international relations theories with modifications to analyze Hashemi's foreign policy in the period 1368-1376. Most writers believe Hashemi's foreign policy was realistic according to materialist and rationalist theories, and the power-ideology equation changed in favor of power during this period. Others, using liberal-capitalist approaches, argue that Hashemi's government tended to converge with international economic and financial institutions and organizations. However, the above research vacuum is ignoring the government and society identity components in this period and its impact on foreign policy. The identity of political actors has a decisive effect on their behavior in the international arena; therefore, the identity of the Islamic Republic of Iran has been an influential factor in the foreign policy of this country. With the descriptive-analytical method, the present study aimed to examine the effect of identity ideals on Hashemi's foreign policy. The hypothesis of this research is: Hashemi's policy-making and foreign policy orientation are influenced by the identity components of the domestic executive political elites and the dominance of the Westernist identity discourse over the international system after the collapse of the Soviet Union.
۳۱.

تأثیر تنویع حدیث بر دانش رجال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال پنجاه و دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۰۴ 163 - 184

کلیدواژه‌ها: رجال ادوار رجالی تنویع حدیث تأثیر تقسیم بندی حدیث تأثیر درایه بر رجال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۳۱۳
«تنویع سندی حدیث» توسط ابن طاووس در قرن هفتم (673 ق) مبدأ تحوّلات گسترده و متنوّع در دانش رجال گردید؛ عده ای چنین اجتهاداتی را مردود شمردند و به دلیل عدم انحصار قرائن در سند، از اساس مخالف دانش رجال شدند. تحول طبیعی، محدود شدن دایره احادیث صحیح بود. از طرفی مبنای رجالی جدید باعث ایجاد ابهام در آرای رجالی بعدی گردید؛ چنانکه نسبت به آرای علامه حلی در تصحیح طرق و اسناد، برداشت های دوگانه را ایجاد کرد. از سویی دیگر گروه عظیمی متأثر از این تقسیم بندی، موجب پیشرفت دانش رجال شدند؛ چنانکه با تأثیرپذیری از تعریف جدید از «حدیث صحیح»، عده ای به «وثاقت سندی» گراییدند و یاعده ای «طبقه شناسی» و «شروط راوی» را بازکاوی نمودند. این مقاله سعی دارد تأثیر تنویع حدیث بر دانش رجال را بررسی کند.
۳۲.

خلود در جهنم بر اساس روابط همنشینی وجانشینی

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 109 - 85

کلیدواژه‌ها: قرآن خلود جهنم همنشینی جانشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۱۸۶
شبکه معنایی واژ گان خلود 79 بار درقرآن آمده که 38 بار در مورد دوزخیان که 28 بار آن ( کفارمعاند ) و10بار آن (مؤمنین عاصی) است. این پژوهش با کمک دانش معناشناسی و ادبیات عرب و سیاق آیات همنشین و جانشین با آیات خلود به این نتیجه می رسد که نخست خلود یک مفهوم فرازمانی است چون مربوط به جهان آخرت است وزمان مربوط به دنیا می باشد..دوم خلود در ادب عربی به دو معنای واقعی(ابدیت وجاودانگی) و لغوی یا نسبی (طول اللبث ومدت طولانی( کاربرد دارد..سوم با بررسی های به عمل آمده اکثریت گنهکاران خلودشان لغوی یا نسبی است وبعداز پاکسازی از جهنم و عذاب نجات می یابند اما اقلیتی از کفار معاند که سیاه وعین گناه شده اند،خلودشان در جهنم واقعی وجاودانه است. .چهارم روش این پژوهش اثبات معنای واقعی یا لغوی خلود در جهنم است.پنجم پرسش اصلی این پژوهش جاودان یا زمان داربودن در دوزخ است.
۳۳.

مؤشرات الغایه الأخلاقیه فی مذهب علی(ع) الأخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثانیه ربیع و صیف ۱۳۹۸ (۱۴۴۰ق) العدد ۲ (المتوالی ۴) 41 - 48

کلیدواژه‌ها: الغائیه الأخلاقیه الأخلاق العلویه نهج البلاغه الأخلاق المعیاریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۶۴
یعتبر نهج البلاغه وتعالیمه السامیه ساحه أخلاقیه. وتستند جمیع کلمات الإمام علی (ع) فی مختلف المواقف إلى جوهر الأخلاق والعقل. وقد أثیرت قضایا الاهتمام بالغایه ونتائج الأمور الأخلاقیه فی العدید من الحالات من نهج البلاغه. وبالنظر إلى أن الغایه الأخلاقیه هی من النظریات الأخلاقیه المعیاریه التی تبحث عن معیار القیم الأخلاقیه فی نتائج الفعل الخلقی، ومن خلال التحقیق فی المدرسه الأخلاقیه للإمام نلاحظ أن توجد للغایه مؤشرات یمکن أن ترتبط بوجود العلاقه بین الواجبات الأخلاقیه وثمار أفعال الواجبات وضروره تلک الأفعال والنزعه الأخرویه التی تشمل التدقیق فی الاعمال والثواب والعقاب. ومن ناحیه أخرى، مع المفاهیم الأخلاقیه الغائیه فی نهج البلاغه، لم یلجأ الإمام أبدًا لأیه مخالفات لکسب المزید من الأرباح. فی هذه المقاله، سنستعین بالمنهج الوصفی لفحص العوامل المذکوره فی کلام الإمام علی (ع) من وجهه نظر نهج البلاغه.
۳۴.

تحلیل لخطاب الإمام علی بالخطب العامه فی نهج البلاغه فی الأیام الأولى للدوله (دراسه حاله: مبدأ حفظ الحدود الإلهیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ق) العدد ۳ (المتوالی ۹) 1 - 16

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه علی تحلیل الخطاب الخصوصیه و الحفاظ على الحدود الالهیه الکتاب والتراث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۱۶۰
یسعى هذا البحث إلى اکتشاف وإعاده بناء الخطاب الذی یحکم أجواء المجتمع فیما یتعلق بکیفیه الحفاظ على الحدود الإلهیه، عندما بدأ حکم الإمام علی و اکتشاف آرائه فیها. تتطلب إعاده بناء کلمات الإمام علی فی الأیام الحرجه لبدایه الحکومه تجاوز معنى الافتراضات واکتشاف السیاق الاجتماعی والمعتقدات الدینیه للأشخاص الذین کانوا الجمهور المباشر لهذه الکلمات. یوضح تحلیل کلام الإمام کخطاب أن الخطاب الذی یحکم المجتمع الإسلامی بعد خمسه وعشرین عامًا من وفاه النبی صلى الله علیه وسلم قد وجد انحرافات کثیره عن کتاب (القرآن) والسنه والإمام علی فی بدایته. عن الحکومه بخطابه الخاص، وأبرز وجهه الالتزام اللفظی والسلوکی بکتاب الرسول صلى الله علیه وسلم وتقلیده، وقد حاول تصحیحه. هذا الجزء من خطاب الإمام علی فی نهج البلاغه، والذی کان له جانب عام، والذی ألقاه فی ذی الحجه عام 35 ق، تم فحصه بأسلوب «تحلیل الخطاب» والترکیز على «مبدأ المحافظه على الدین». حدود إلهیه وتقرر أن یکون خطاب الإمام علی قائمًا على الوعی والکفاءه والترکیز على الناس والمساواه بین الجمیع فی التمتع بالملکیه العامه والرحمه والمحبه. فی حین أن الخطاب الذی یحکم أجواء المجتمع هو بالضبط عکس خطاب علی .
۳۵.

Modified article of Quranic arguments to prove the divinity of the words of the Holy Quran(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۲, Issue ۱ - Serial Number ۳, December ۲۰۲۱ 9 - 27

کلیدواژه‌ها: Being divine words being revelatory Quran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۷۱
One of the first and most important principles of the interpretation of the Holy Quran is the issue of the sanctity of theThe holy prophets performed miracles as a One of the first and most important principles of the interpretation of the Holy Qur’an is the issue of the sanctity of the Holy Qur’an. The meaning of the holiness of the Qur'an is that the Qur'an (both in word and meaning) is from God. And human beings and other creatures, including jinn, angels, etc., have no involvement in its creation. Therefore, this Qur'an is holy, so it is pure and completely true, and unlike the unholy texts, it cannot be criticized or damaged. When it is said that the Holy Qur'an is sacred both in word and meaning, this statement implies three characteristics of the Holy Qur'an: the divinity of the words of the Holy Qur'an, the soundness of the text, and its wisdom. In this article, the discussion of the divinity of the words of the Holy Qur’an has been examined and an attempt has been made to prove by quoting the verses of the Holy Qur’an that both the words and meanings of Qur’an are from God and it is not human but it is divine.  
۳۶.

تبارشناسی فهم قرآن در سده نخست هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۳ 53-78

کلیدواژه‌ها: تبارشناسی گفتمان قرآن کریم فهم تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۴۱۴
بازخوانی فهم، معنا و مراد آیات الهی در سده آغازین توسط مفسران نیازمند به بازخوانش مؤلفه های هویت ساز اندیشه ای و بافتار فرهنگی و اجتماعی پسا نزول قرآن است. مفسران نخستین به عنوان فهمندگان آغازین با سویه های ناهمسان در پیوند با پیشینه تاریخی، مؤلفه زبانی و فرهنگی همبسته با آن و نیز همنشینی با پیامبر اسلام(ص) و آشنایی به زیسته نوین و در پی آن دگرگونی شرایط زیست پساپیامبر(ص) سبب فهم و شیوه های تفسیری متفاوت شدند. پس از صحابه بستر برای ایجاد مکاتب تفسیری با کنش پیروان این مکاتب فراهم آمد که با رهیافت های نظری متعددی، به بازتولید متون تفسیری نوینی انجامید. این پژوهه با شیوه تبارشناسی و عناصر در پیوند با آن به صورت توصیفی و تحلیلی در پی پاسخ به چیستی و تبیین مؤلفه های تأثیرگذار بر ناهمسانی فهم متن وحیانی در دوره آغازین اسلامی است. افزون برآن کنش های مفسران و تاثیرپذیری آنان از ساحات متفاوت فرهنگی و تجربه زیسته و نسبت آنها با نهاد قدرت را عامل تغیر، دگرگونی و باز تولید مکاتب و شیوه های نوین تفسیری دانسته است.
۳۷.

معناشناسی ریشه «سَکَنَ» و مشتقاتش در قرآن کریم با تکیه بر روابط هم نشینی و جانشینی

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 78 - 53

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم معناشناسی روابط هم نشینی روابط جانشینی سَکَنَ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۷۹
دانش معناشناسی مطالعه علمی معنا است که به تحلیل معنای واژه ها با توجه به نظام معنایی آن می پردازد. از مهمترین راه هایی که امروزه در علم معنا شناسی مورد توجه پژوهشگران واقع شده،تکیه بر روابط هم نشینی و جانشینی است؛ زیرا از طریق شبکه معنایی با بررسی واژگان در سیاق آیات می توان به معنای دقیقی از واژه دست یافت. واژه «سَکَنَ» یکی ازپر بسامدترین واژگان قرآنی محسوب می شود. در پژوهش حاضر در پی آن هستیم به این سئوال پاسخ دهیم که مهمترین هم نشین ها و جانشین های ریشه «سَکَنَ» چیست؟ با نگاهی معناشناختی بر محور هم نشینی و جانشینی می توان گفت که این واژه در قرآن کریم بر محور هم نشینی با واژگانی چون (اللیل، زوجها، صلوتک، انزل و...) هم نشین شده است که این عوامل زمینه ساز آرامش می باشند در محور جانشینی نیز با واژگانی چون (اطمینان و رَبَطَ) دارای هم معنایی نسبی است که هر کدام به نوعی باعث آرامش می شوند. در پژوهش حاضر ریشه سَکَنَ و مصدرسکونت با روش توصیفی و تحلیلی از طریق مطالعه واژگانی و قواعد معناشناسی مورد مداقه قرار گرفته و تحلیل از طریق هم نشین ها و جانشین ها صورت گرفته است؛ بنابراین پس از انتخاب واژه محوری ریشه «سَکَنَ» نخست هم نشین های پر بسامد این واژه تعیین و سپس بر اساس هم نشین ها، به جانشین های این مفهوم پرداخته می شود
۳۸.

نقش علمای فریقین ایرانی در گسترش معارف نهج البلاغه (به ویژه «ابویوسف یعقوب بن احمد»)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۶شماره ۷ 115 - 131

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه شیعه یعقوب بن احمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۰۶
نهج البلاغه به دلیل ویژگی های منحصر به فردش، از آغاز تألیف، مورد توجه مسلمانان اعم از شیعه و سنی در تمام ممالک اسلامی بوده است. ورود این کتاب به ایران نیز قبل از هر سرزمین دیگری، در همان سال های آغازین پس از تألیفش صورت پذیرفته است. بر اساس شواهد و قرائن تاریخی با اطمینان خاطر می توان ادعا نمود اولین کسانی که توجه ویژه به نهج البلاغه نموده و بر آن شروحی نوشتند، علمای شیعه ایرانی بودند؛ زیرا هشت شرح اولیه آن در جهان شناخته شده، از سوی علمای شیعه ایرانی نگاشته شده و این افتخار تا حدود دو قرن در انحصار آنان بوده است. در این میان، نقش علمای خراسانی، به ویژه نیشابوری به علت مرکزیت و جامعیت علمی اش در قرن 4 و 5 هجری بسیار برجسته است. از شواهد موجود، مانند نسخه های بسیار قدیمی و اجازات «نهج البلاغه» این گونه استظهار می شود که ابو یوسف یعقوب بن احمد بن محمد قاری نیشابوری، دانشمند و ادیب بزرگ نیشابوری، اولین کسی بود که نهج البلاغه را به ایران آورد و با برگزاری مجلس درس به تعلیم آن پرداخت. در حقیقت، با گسترش آن، سبب توجه سایر دانشمندان به این کتاب گران قدر و شرح و ترجمه نویسی آن شده است.
۳۹.

چگونگی برقراری عدالت اقتصادی در نظام بازار با تاکید بر آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی سال دهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 111-138
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۴۲
مقاله ی حاضر با هدف تبیین دیدگاه های امام علی(ع) درباره شیوه های رسیدن به عدالت اقتصادی در نظام بازار نگاشته شده است. روش مقاله توصیفی- تحلیلی است. سیره اقتصادی امام علی(ع) در حکومت خود، با بسترسازی لازم و رعایت اقتضائات آن، در جامعه امروزی نیز راهگشاست و می توان با روزآمد ساختن روش ها و با تکیه بر مبانی و آن اصول، به حل مشکلات اقتصادی پرداخت. فقر در آموزه های نهج البلاغه، به شدت مورد نکوهش قرار گرفته و زدودن این آسیب، به عنوان بستر ایجاد عدالت معرفی شده است. براساس آموزه های علوی، نظام بازار نیاز به ساماندهی دقیق، رقابتی و هوشمندانه دارد و نظارت مستمر بر همه اصناف، از مهمترین وظیفه مسئولان است. فعالیت های اقتصادی نامشروع باعث آسیب دیدن بازار شده و با بازداشتن مردم از فعالیت تجاری صحیح، موجبات زیان همگان را فراهم می کند. مسئولان دولتی باید از قیمت گذاری بر کالاها دوری کنند و در کنار بسترسازی فرهنگی و آموزشی به همگان بویژه فعالان اقتصادی و بازاریان، سامانه های جامعی طراحی نمایند که نظام عرضه و تقاضا - از تولید تا مصرف- به صورت دقیق مدیریت شود تا ضمن شفاف سازی همه معاملات، عدالت اقتصادی برقرار گردد.
۴۰.

مقایسه زبان عرف عام و عرف خاص قرآن با محوریت دیدگاه های علامه طباطبایی و محمدعابدالجابری

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۸ 143 - 112

کلیدواژه‌ها: زبان عرف عام زبان عرف خاص زبان قرآن زبان شناسی علامه طباطبایی محمدعابد الجابری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۸۱
امروزه دید گاه های گوناگونی درباره زبان قرآن مطرح و با توجه به دانش زبان شناسی، تقسیم بندی های متنوعی در این حوزه ارائه شده است. از جمله اهم  دسته بندی ها، تقسیم زبان قرآن به عرف عام و عرف خاص است. این دو دسته، شباهت های فراوانی با یکدیگر دارند؛ اما وجود معیارهای متفاوت در اندیشه طرفداران هر یک از آنها، موجب بروز تفاوت های معنایی قابل توجهی در زمینه تفسیر آیات الهی شده است. این نوشته با هدف بررسی مصداقی این دو حوزه در اندیشه دو تن از مفسران قرآن، یعنی علامه طباطبایی و محمدعابد الجابری تنظیم شده است. براین اساس، بحث دارای دو محور است: نخست هر یک از این گونه های زبانی قرآن، تعریف شده و سپس مصادیقی از تفاسیر مفسران مورد نظر در این راستا ارائه می شود. روش به کار رفته در این تحقیق، توصیفی تحلیلی و هدف مقاله، دستیابی به نظرات مفسران مذکور نسبت به گونه های زبانی قرآن و نقد دیدگاه آنهاست.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان