پژوهشنامه اخلاق

رازداری یکی از مسائل اخلاقی بسیار مهم به ویژه در فرایند روان شناسی و مشاوره است. به همین علت در نظام نامه اخلاقی سازمان روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفته است. مسئله افشای اسرار یکی از چالش های مهمی است که روان شناسان و مشاوران با آن مواجه هستند. در این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی تنظیم گردیده مسئله رازداری و موارد نقض آن از منظر آموزه ها و تعالیم اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، افشای اسرار جایز نیست مگر در مواقع بسیار ضروری که جان و عرض مراجع یا شخص دیگری در خطر باشد در این صورت به جهت مصلحت عقلی و از باب قاعده الاهم فالاهم و دفع افسد به فاسد آن هم در حد ضرورت جایز دانسته شده است. برخی مصادیق دیگر در انی حوزه مسئله مقاله پیش روست.

با وجود اهمیت فوق العاده تربیت دینی در نظام آموزشی کشور ما، هنوز کاستی های زیادی در این زمینه وجود دارد. یکی از کاستی ها و مشکلات جدی، وجود مربیانی است که فاقد شایستگی های شخصیتی، اخلاقی و رفتاری لازم برای این کار هستند . این پژوهش با تمرکز بر روی «صبر» به عنوان یکی از اساسی ترین فضایل اخلاقی به جایگاه آن در اثربخشی تربیتی مربی در متربیان می پردازد. در این پژوهش که مبتنی بر روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است، از طریق بررسی تحلیلی آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت ÷ ، نحوه تاثیرگذاری صبرورزی مربی دینی بر فرایند تربیت دینی مورد بررسی قرار گرفته و سپس راهکارهایی برای تقویت این ویژگی اخلاقی پیشنهاد شده است. یافته ها نشان می دهد که صبر از سه راه تامین بهداشت و سلامت روانی پایه، تقویت رفتار عمومی سنجیده و تقویت مهارت های حرفه ای (تدریس و تربیت موثر)، مربی دینی را در ایفای مسئولیت هایش یاری می نماید. همچنین، راهکارهایی برای ایجاد و تقویت ملکه صبر در قالب اقدامات زمینه ساز و پیشگیرانه، اقدامات مقابله ای و کنترلی، و اقدامات تکمیلی در مقاله مطرح شده است.

این پژوهش با استناد به آموزه های اخلاق اسلامی، اقدام به تحلیل مبانی روش شناختی در تدوین کدهای اخلاقی متناسب با محیط های صنعتی پرداخته است. در این باره به دو رویکرد فضیلت محور و الزام گرا توجه شده است. تاکید بر هر دو رویکرد فضیلت محوری و الزام گرایی در اخلاقیات به نحو مکمل و کثرت روش ها و اتخاذ رویکرد میان رشته ای از رهیافت های این پژوهش به شمار می روند. صنعت، پاره ای عیوب اخلاقی دارد که فضایل اخلاقی بسیاری در آموزه های اسلامی را می توان برشمرد که می توانند نقش راه بَرَندگی و هدایت گری را در محیط صنعتی ایفا کنند. نتایج به دست آمده علاوه بر معرفی فضایلی هم چون قناعت، فروتنی، دگردوستی، احترام متقابل بر الزاماتی اخلاقی مانند مسئولیت پذیری، دانش پایگی، دقت، وقت شناسی، کارگشایی، مراقبت از جسم، آراستگی، امانت داری، دوراندیشی، قانون گروی، آزادی، جلب رضایت، صرفه جویی در دو بعد الزامات درون محیطی و سازمانی، به عنوان کدهای اخلاقی معتبر تاکید دارد.

پیشینه تفکر تکفیری و سلفی گری معاصر را میتوان در تفکرات و عقاید و نیز نوع سلوک روحی و اخلاقی خوارج در عصر علوی یافت. این مقاله ضمن نگاه مقایسه ای به سلفی های معاصر وخوارج با رویکرد اخلاقی به ارزیابی دیدگاه های آنها با معیارهای اخلاقی به ویژه بارویکرد اخلاق فضیلت گرا پرداخت تا مسیر قضاوت های صحیح جوامع مختلف نسبت به اسلام ناب فراهم شده بین فرقه های انحرافی و اسلام اصیل تمایز قائل شوند. به جهت تاثیر گذاری حوزه اخلاق و ابعاد مختلف آن ما از منظر اخلاقی به این مقایسه پرداخته ایم. حوزه های فکری اعتقادی که به نقد و ارزیابی باورهای آنان می پردازد نیز نوع عواطف و گرایش های باطنی و قلبی ایشان و در نهایت نوع سلوک و رفتار این فرق با توجه به معیارهای اخلاق اسلامی تفاوت های چشم گیر این فرق انحرافی را با دیدگاه های اصیل اسلامی نشان خواهد داد. این پژوهش نشان می دهد تشابه اصلی این دو جریان در ابعاد گفته شده کج فهمی، قشری گری،نفرت، تکفیر مخالفان و استفاده از خشونت است که در این پژوهش سعی شده به روش کتابخانه ای ضمن معرفی چارچوب فکری و اخلاقی ایشان دیدگاه ها و ویژگی های اخلاقی آنان مورد نقد و ارزیابی اخلاقی قرار گیرد.

فعل و انفعال ذهنی مرتکب که از آن به رکن روانی جرم تعبیر می شود، به دو صورت محقق می شود یا مرتکب، خواهان ارتکاب عمل مغایر با قانون کیفری است یا اینکه چنین خواستی وجود ندارد اما مرتکب به اندازه کافی نمی اندیشد و از این عدم اندیشیدن، جرمی محقق می شود؛ در صورت اول جرم عمدی است و در صورت دوم جرم غیرعمدی است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی از یک سو به تعریف و مختصات اساسی جرایم غیرعمدی با رویکرد نوین مقنن می پردازد، و از سوی دیگر چگونگی پیشگیری از آنها را بیان می کند. بررسی نشان می دهد در مطالعات پیشگیرانه چه با نگاه کنشی و چه واکنشی باید آن دسته از عوامل جرم زایی نشانه گیری شوند که نقش حیاتی در تحقق جرم دارند و با برچیده شدن آنها، از شکل گیری دیگر عناصر فرایند جنایی جلوگیری می شود .

فیلم به جهات متعددی صفات و رفتارهای اخلاقی تماشاگر را دست خوش تأثیر و تغییر می نماید، یکی از کلیدی ترین این جهات اشتمال فیلم بر انبوهی از «محتوا» و «معنا»ست. در نوشتار پیشِ رو در مرحله ی اول با تفکیک میان «معنای ساختاری» و «معنای محتوایی» نشان می دهیم فیلم (به طورخاص فیلم روایی) به دلیل وجود عناصری چون تصویر و تخیل آبستن موارد و لایه های معنایی پرشماری است؛ آنگاه در مرحله ی دوم براساس معانی طرح شده، لوازم و تبعات و تأثیرات اخلاقی حاصله بر تماشاگر ترسیم می گردد و مشخص می شود تبعات و تأثیراتی چون «دستکاری در نگرش زیبایی شناختی»، «خوگرفتن با کم عمقی اندیشه» و ... از دل آن معانی حاصل می شود.

. اخلاق و کارکرد آن، یکی از مهم ترین بن مایه های متون گوناگون زبان و ادب فارسی است و موضوعات مختلف اخلاقی و پند و اندرزهای فراوان در بیشتر این آثار دیده می شود. یکی از مهم ترین و مؤثرترین موضوعات اخلاقی و تعلیمی «زبان و سخن» و کارکرد مثبت و منفی آن است. در بیشتر متن های ادبی، عرفانی و تاریخی ما در باره اهمیت زبان، ویژگی های آن، مخاطب، ویژگی های سخن و ... نکته هایی درخور تأمل و به شیوه ای مؤثر، بیان شده که بیشتر آنها متأثر از آموزه های قرآنی و روایات نبوی و علوی و دیگر بزرگان دین است. چنین مضامینی در همه انواع ادبی از ادبیات تعلیمی که جایگاه اصلی چنین مباحثی است، تا ادبیات حماسی و غنایی دیده می شود. مقاله حاضر، این موضوع و چگونگی آن را در آثار برجسته و اصیل ادب فارسی بررسی و نمونه هایی از بیان و توصیف شاعران و نویسندگان را با توجه به منشأ سخنانشان ارائه کرده است. حاصل پژوهش نشان می دهد در بیان چنین مضامینی آنچه برای گوینده یا صاحب متن مهم است، جنبه آموزشی یا همان تعلیمی و انتقال آن به مخاطب است؛ از این رو در چنین ساختارهایی کمتر با مختصات تخیلی روبه روییم بلکه مخاطب درون مایه را عمدتاً در قالبی عاری از ممیزات ادبیات مخیل مشاهده می کند؛ نهایت استفاده از تمهیدات هنری در چنین آثاری، تمثیل یا اسلوب معادله است.