صدیقه لطفی

صدیقه لطفی

مدرک تحصیلی: استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه مازندران، بابلسر

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۸۹ مورد از کل ۸۹ مورد.
۸۱.

بررسی کارآمدی ساختار فضایی شهری و توزیع کابری خدماتی در شهرهای خطی شمال ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ساختار فضایی شهر خطی کاربری خدماتی تراکم شهری شهر فریدونکنار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۴۵
یکی از مشکلات اساسی شهرهای کشور در دهه های اخیر، توزیع ناموزون جمعیت و خدمات در بخش های مختلف شهری می باشد. شواهد نشان می دهد که ابعاد این مسله در شهرهای خطی که دارای گستردگی بیشتری هستند  با توسعه فیزیکی شهرها تسریع می شود.این مقاله تلاش نموده تا کارآمدی ساختار فضایی شهر خطی فریدونکنار را در بخش مرکزی مازندران در ارتباط با توزیع کاربری های خدماتی مورد مطالعه قرار دهد. تحقیق حاضر با روش تحلیلی - توصیفی  و با استفاده از مدل های آنتروپی شانون و نسبی به تحلیل ساختار فضایی شهر فریدونکنار پرداخته است. بررسی ها  نشان دهنده ی رشد پراکنده ی (اسپرال) فیزیکی شهر بوده در صورتی که در 5 سال اخیر نیز این پراکندگی با فشردگی کمتری همراه بوده است. نتایج حاکی از آن است که کاربری های خدماتی در سال 90 متعادل تر از سال 85 مکان یابی و توزیع شده اند، این در حالی است که توسعه ی مراکز تجاری در سال 90 نسبت به سال 85 به سمت فشرده شدن پیش می رود. در نتیجه شهروندان در تامین دسترسی به خدمات و فعالیت های تجاری به لحاظ بعد مکانی و فضایی از دسترسی مطلوب تری برخوردار خواهند شد. به نظر می رسد باوجود ادبیات انتقادی در باره عدم کارآمدی شهرهای خطی، این مطالعه موردی نشان داد که مردم شهر با توجه به نتایج به دست آمده دسترسی آسان و متعادل تری به خدمات شهری خواهند داشت.
۸۲.

تحلیل شبکه شهری و توزیع فضایی جمعیت در کانون های شهری استان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شبکه شهری توزیع جمعیت رتبه اندازه تعادل فضایی استان مازندران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۲۵۱
امروزه ساماندهی و تعادل بخشی فضا از مسائل کلیدی در حوزه برنامه ریزی شهری است. از آن جایی که شبکه شهری تنها مجموعه ای از عناصر کالبدی نیست و نقش و اهمیت هر سکونتگاه را میزان و ابعاد ارتباطات و جریان ها در یک نظام باز تعیین می کنند، شهرهای بزرگتر با جذب و تمرکز مازاد بیشتر، تسلط خویش را بر شهرهای کوچک تر اعمال می کنند. تداوم این شرایط باعث شکل گیری عدم توازن در توزیع فضایی شهر ها و بروز مشکلات ناشی از ازدحام و تراکم در شهرها و تخلیه مکان های دیگر می گردد. این مقاله بر آن است تا با بررسی و تحلیل شبکه شهری در استان مازندران راهکارهایی جهت تعادل بخشی ارائه کند. از این رو روش بکار رفته در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از مدل های رتبه- اندازه، منحنی لورنز و ضریب آنتروپی و همچنین برای تحلیل کمی و کیفی داده های آماری، با استفاده از نرم افزار Excel به بررسی و تحلیل شبکه شهری استان مازندران پرداخته شده است. نتایج حاصل از هر سه مدل بیانگر عدم تعادل شبکه شهری استان مازندران است و فاصله جمعیتی 4 شهر اول (ساری، بابل، آمل، قائمشهر) با شهر پنجم (بهشهر) و دیگر شهرهای استان فاحش می باشد. وجود این چهار شهر که با هم یک مگالاپولیس منطقه ای را تشکیل داده اند و تعداد زیادی شهرهای بسیار کوچک و روستا- شهرها که اختلاف جمعیتی بسیاری میان آنها است در پیرامون این قطب مهم قرار دارند که  باعث عدم تعادل شبکه شهری استان مازندران شده است.
۸۳.

تحلیل ابعاد عینی و ذهنی دسترسی به تسهیلات محله ای در کیفیت زندگی شهری؛ مطالعه موردی: بافت قدیم، جدید و روستایی شهر مراغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی شهری بعد ذهنی بعد عینی فضای عمومی کیفیت دسترسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۷۷
کیفیت زندگی شهری یکی از مهم ترین حوزه های مطالعات شهری درکشورهای مختلف است. این مهم به دلیل اهمیت روزافزون مطالعات کیفیت زندگی در پایش سیاست های عمومی و نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ریزی شهری، با توسعه بی رویه و شتابان شهرنشینی به طور عام در جهان سوم و به طور خاص در کشور ایران باعث چند بافتی شدن شهرها گردید، که از لحاظ کیفیت زندگی و کیفیت دسترسی به تسهیلات محله ای و فضای عمومی تفاوت اساسی دارند. بررسی کیفیت زندگی و دسترسی به فضاهای عمومی در شهرهای ایران کمتر صورت گرفته است، که عموماً این تحقیقات به صورت تک بعدی بوده و ابعاد عینی و ذهنی را با هم در نظر نگرفته اند. هدف از این تحقیق تحلیل ابعاد عینی و ذهنی کیفیت دسترسی به تسهیلات محله ای و فضاهای عمومی در سه بافت مختلف شهر مراغه بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که از نرم افزار GIS 9.3 و منطق فازی در تحلیل ابعاد عینی و از مدل TOPSIS در تحلیل ابعاد عینی استفاده شد. نتایج نشان می دهد که در محلات بافت جدید اختلاف زیادی بین ابعاد عینی و ذهنی وجود دارد، ولی در محلات بافت قدیم و روستایی این اختلاف کاهش می یابد.
۸۴.

تحلیل مکانی سایت های امداد رسانی هوایی در مواقع بروز زلزله (مورد: شهر بابل)

کلیدواژه‌ها: MADM الویت بندی زلزله بابل سوانح طبیعی امدادرسانی هوایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۷ تعداد دانلود : ۱۰۶۶
در طول تاریخ همواره سوانح طبیعی محیط دست ساخت بشر را دگرگون ساخته و چه بسا تلفات قابل توجه جانی و مالی برجای گذاشته است. بیش از 200میلیون کشته و زخمی در دهه جاری خود به روشنی عمق آسیب پذیری سکونتگاه های بشر را در برابر این قبیل سوانح نشان می دهد. در این بین زلزله یکی از مخرب ترین سوانح طبیعی است. کشور ایران با توجه موقعیت آن نسبت به خطوط گسل، در طول قرن ها بطور مداوم با پدیده زلزله روبرو شده است. با وجود این ابعاد وسیع آسیب پذیری در طی دهه های اخیر در زمینه بلایای طبیعی و از جمله زلزله، دوره ای بسیار پرهیاهو را پشت سرگذاشته است. چنانکه حتی زلزله بم با بیش از 25هزار کشته، 30هزار نفر مجروح و 85درصد ویرانی به عنوان فاجعه ای کم نظیر، دارای بازتاب های وسیع بین المللی بوده است. بر این اساس تجهیز و آماده سازی برای مقابله با این فاجعه انسانی امری ضروری و حیاتی است. هدف این مقاله مکانیابی سایت های امدادرسانی هوایی بعد از سانحه و ارایه الگویی ساده در جهت روش مکانیابی سایت های امدادرسانی هوایی است. بنابراین از روش توصیفی و تحلیلی و نیز روش پیمایش استفاده شده است. در این مقاله از تکنیک MADM برای مقایسه زوجی شاخص ها و تعیین امتیاز هر یک استفاده شده و در نهایت از تکنیک آنتروپی و روش تحلیل چند معیاره SAW جهت مکانیابی سایت های امدادرسانی هوایی استفاده شده است. براساس نتایج بدست آمده میدان شهید کشوری به جهت دارا بودن بالاترین امتیاز بر اساس معیار های تعریف شده، حائز الویت نخست جهت تجهیز و آماده سازی برای امدادرسانی هوایی است. در عین حال، از میان معیارها دو معیار فضای باز ودسترسی به بافت های متراکم و آسیب پذیر از درجه اهمیت بیشتری برخوردارند.
۸۵.

تحلیل کیفیت زندگی شهری با استفاده از روش آنتروپی و تکنیک SAW؛ مطالعه موردی: بافت شهری میاندوآب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی بافت قدیم تکنیک SAW رتبه بندی شهر میاندوآب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۱۹۹
شهر عالی ترین نمود تمدن بشری است که نقش بنیادینی در ایجاد زندگی خوب برای تمام شهروندان دارد. اما در عین حال تأکید بر ابعاد کمی رشد در بسیاری از کشورها بویژه در کشورهای در حال توسعه منجر به دو قطبی شدن شهرها گردیده است. از این روی برای حل مشکلات بشر شهرنشین و ارتقای ابعاد کیفی زندگی او مفهومی با عنوان کیفیت زندگی مطرح و مورد تحقیق قرار گرفت. در واقع هدف مقاله تبیین سطوح کیفیت زندگی در بافت های مختلف (قدیم، جدید، روستایی) و کل شهر میاندوآب بر مبنای 4 شاخص اقتصادی، اجتماعی، کالبدی-محیطی و روانی یا ذهنی است. روش به کار گرفته در این مقاله توصیفی-تحلیلی می باشد. ابتدا مطالعات اکتشافی به صورت کتابخانه ای و بازدید مقدماتی صورت گرفته و مطالعه میدانی با استفاده از روش پرسشنامه ای انجام شده است. برای تعیین حجم نمونه مورد مطالعه از تکنیک کوکران استفاده شده و در نهایت برای تحلیل و رتبه بندی محلات، روش آنتروپی و SAW[1] به کار گرفته شده است. بر مبنای بررسی های صورت گرفته شاخص فضای سبز در3 بافت قدیم، جدید، روستایی و کل شهر میاندوآب با امتیازهای 4768/0، 3518/0، 3265/0 و 2912/0 اختلاف چشمگیری نسبت به بقیه شاخص ها داشته و از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. براساس نتایج بدست آمده از تکنیک SAW در بافت های قدیم، جدید، روستایی به ترتیب محلات 21، 22، 26، و در کل محلات 22 از نظر شاخص های مورد مطالعه در بهترین شرایط و محلات 11، 2، 24 در بافت های مختلف و در کل محله 24 در بدترین شرایط و پایین ترین رتبه قرار دارند.
۸۶.

تحلیل تناسب زمین جهت توسعه کالبدی با استفاده از روش تحلیل تصمیم چند معیاره (MCDA) مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونه مورد مطالعه: شهر بابلسر)

تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۱۱۶
توسعه کالبدی بدون برنامه و اندیشیده نشده یکی از مهمترین معضلاتی می باشد که شهرهای کشورهای جهان سوم با آن مواجه هستند. این مسأله در کشور ما نیز در اکثر شهرها دیده می شود. شناخت و مکانیابی اراضی مناسب برای توسعه کالبدی شهرها می تواند اقدامی مهم و اساسی در جهت کاهش مشکلات ناشی از توسعه کالبدی بدون برنامه و لجام گسیخته باشد. این شناخت می بایست با درنظر گرفتن مهمترین پارامترهای محیطی، اجتماعی، اقتصادی و همچنین لحاظ کردن اهمیت هر کدام از این پارامترها صورت بگیرد تا توسعه کالبدی شهر کمترین تبعات زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و ... را بر شهروندان و منطقه تحمیل کند. این پژوهش به دنبال آن است تا مدلی را جهت تحلیل تناسب زمین جهت توسعه کالبدی شهرها با استفاده از روش تحلیل تصمیم چند معیاره (MCDA) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ارائه داده و در ادامه از این مدل جهت مکانیابی مناسبترین اراضی برای توسعه کالبدی شهر بابلسر استفاده کند.   
۸۷.

ارزیابی و سنجش سطح پایداری توسعة محلات شهر بابلسر

کلیدواژه‌ها: اجتماعی توسعه پایدار بابلسر محلات تکنیک های آماری شاخص های اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹۰ تعداد دانلود : ۱۶۲۹
تجارب نشان می دهد که پایداری شهری توجه زیادی را در سطح جهانی به دست آورده است، در حالی که این موضوع در ایران به طور کامل مورد توجه قرار نگرفته است. سطح پایداری شهری می تواند کیفیت زندگی در شهرها را نشان دهد.بررسی و شناخت وضعیت محلات و تنگناهای توسعه آنها به لحاظ پایداری و توسعه پایدار در شهرها، از مسایلی است که اخیراً در فرهنگ برنامه ریزی شهری مطرح شده، اما هنوز در کشور ما جایگاه آن به خوبی طرح نشده است . بدین منظور، هدف کلی از این مقاله ارزیابی و تعیین سطوح پایداری محلات شانزده گانه شهر بابلسر به لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه است. برای ارزیابی سطوح پایداری محلات، تحلیل نابرابریها و پیش بینی اولویت توسعه از مدلهای کمی و نرم افزارهای آماری از قبیل: شاخص توسعه یافتگی موریس، امتیاز استاندارد شده، ضریب تغییرات ، تحلیل عاملی و رگرسیون چند گانه توأم (Enter) با انتخاب30 متغیر در قالب شاخص های اجتماعی، اقتصادی، زیربنایی، زیستی و کالبدی استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی سطوح پایداری توسعه در محلات شهر بابلسر، به لحاظ شاخص های تلفیقی نشان می دهد که ضریب پایداری بین محلات این شهر متفاوت بوده؛ به طوری که از مجموع شانزده محله، یک محله در گروه پایدار ایده آل، دو محله درگروه پایدار قوی، هفت محله نیمه پایدار، چهار محله پایدار ضعیف و دو محله درگروه ناپایدار قرار دارند. همچنین یافته های تحقیق نشان می دهد که بین محلات مختلف این شهر به لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه نابرابری و اختلاف فاحشی وجود دارد، که این نابرابریها در زمینه شاخص های عامل زیست- اجتماعی (با مقدار 98/. درصد) بسیار چشمگیر و در شاخص های عامل زیربنایی (به میزان 32/. درصد) کمتر بوده است . در جمعبندی می توان گفت که مسؤولان شهری باید سیاست گذاری های خویش را متوجه محلات کمتر توسعه یافته، نمایند تا شکاف موجود را برای رسیدن به برابری اجتماعی پر و سطح کیفیت زندگی را ارتقا دهند
۸۸.

برنامه ریزی راهبردی بمنظور بهسازی بافت¬های فرسوده شهری

کلیدواژه‌ها: بهسازی بافت شهری برنامه ریزی راهبردی مداخله در بافت شهر بابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲۳ تعداد دانلود : ۲۰۰۷
شهرها نیز مانند موجودات زنده ای هستند که رشد و زوال را تجربه می کنند. اگر عوامل منفی نظم و سازمان فضایی آنها را برهم زنند فرایند زوال آنها تسریع خواهد شد. بنابراین شهر های کهن و باستانی ایران،که دارای هویت ویژه¬ای هستند و دارای بافت¬های قدیمی با ارزش و تاریخی اند در معرض زوال و فرسودگی هستند. شهر بابل به عنوان یکی از شهرهای قدیمی شمال ایران ب در معرض خطر نابودی و فرسودگی قرار دارد. این پژوهش به ارزیابی ساختار فیزیکی قدیم شهر با تمرکز بر روش های توصیفی و تحلیلی پرداخته است که با به کارگیری تکنیک SWOT به شناسایی عوامل منفی و مثبت در بافت قدیم شهر بابل تلاش نمود تا به ارائه برنامه ریزی راهبردی برای نوسازی و بهسازی این بافت بپردازد.نتایج تحقیق نشان داد که بافت مورد نظربا کمبود زیرساخت های فیزیکی مواجه است که خود نیازمند اقدامات فوری برای تجدید حیات شهری است
۸۹.

بررسی ابعاد پیشگیری از بحران زلزله (مطالعه موردی: شهر بابل)

کلیدواژه‌ها: مدیریت بحران زلزله آسیب پذیری بافت فرسوده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳۹ تعداد دانلود : ۱۶۵۸
یکی از موضوع هایی که بیشتر شهرهای جهان با آن دست به گریبانند، موضوع سوانح طبیعی است. سوانح طبیعی (بویژه زلزله) که اغلب خاموش و در عین حال بالقوه مستعد ایجاد آسیب هستند، به طور متوسط سالانه بیش از 150000 نفر تلفات جانی و بیش از 140 میلیارد دلار خسارت مالی در کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه به بار می آورند. در این میان، کشور ایران از کشورهای حادثه خیز دنیا بوده چنانکه در چند دهه قبل (زلزله بوئین زهرا، 1342 تا زلزله بم، 1382) به موجب وقوع این دست حوادث متحمل خسارات (جانی و مالی) وسیعی شده است. هدف این مقاله، بررسی و تحلیل ابعاد پیشگیری از بحران زلزله درچارچوب مناطق هفده گانه شهر بابل است. در این راستا، از روش معیاری-تحلیلی برای تحلیل ابعاد کالبدی و خصوصیات جمعیتی شهر بابل از نظر آسیب پذیری زلزله استفاده و به تحلیل تجهیزات امدادرسانی و آتش نشانی پرداخته شده است و در کنار آن از روش مقایسه ای برای جمع بندی یافته ها و تعیین سلسله مراتب آسیب پذیری مناطق مختلف شهری استفاده شده است. ابزارهای این تحقیق شامل: مشاهده، پرسشنامه، پژوهش میدانی، منابع کتابخانه ای و اینترنتی، بوده است. در این پژوهش، از تکنیک تحلیل SWOT برای ارائه راهبردها و اقدامات ضروری استفاده شده و جدول زمان بندی اقدامات و سازمان های مسوول به عنوان برنامه عمل ارائه شده است. بر مبنای یافته های تحقیق، مناطق 2، 9، 4، 15 و 10 دارای بالاترین آسیب پذیری از مجموع معیارها و مناطق 7و8 از بعد کالبدی آسیب پذیرتر از سایر مناطق است. بازنگری در طرح تفصیلی، بهسازی مساکن، تخصیص دو سایت امداد و نجات و نیز دسترسی سریع به عنوان بخشی از راهبردهای پیشنهادی برای پیشگیری ازاز تلفات جانی و مالی است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان