تینا اسماعیلی

تشدید نابرابری های اجتماعی و اقتصادی در شهرهای جهان باعث مطرح شدن نظریه های جدید شهری شده است. شهرهای فراگیر به دلیل توانایی شان در بهبود کیفیت زندگی تمامی ساکنان و کاهش نابرابری ها از اهمیت بالایی برخوردارند. هدف این پژوهش شناسایی عوامل اثرگذار و اثرپذیر و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر که به نوعی آینده شهر ساری وضعیت همه شمولی آن را تحت تأثیر قرار می دهد، بوده تا با شناسایی این عوامل و نیروهای پیشران، زمینه و بستر لازم برای تصمیم گیری کارآمد در حوزه شهر فراگیر فراهم شود. تحلیل روابط ساختاری بین شاخص ها چشم انداز روشن تری از آینده شهر را نشان خواهد داد. جمع آوری داده ها و اطلاعات هم به صورت اسنادی و میدانی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل 20 نفر از خبرگان و متخصصان بوده اند و روش نمونه گیری نیز به صورت هدفمند انجام گردید. همچنین برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار MICMAC (برای محاسبات اثرات متقاطع) بهره گرفته شد. یافته ها بیانگر آن بوده است که، شاخص های برنامه ریزی و مدیریت شهری، تأمین مالی مبتنی بر زمین، دسترسی به منابع مالی، زمین و مسکن قابل استطاعت، و بازسازی فضای عمومی به عنوان شاخص های کلیدی و مؤثر بر تحقق شهر فراگیر می باشند. همچنین محاسبات اثرات متقاطع نشان داد که پراکنش شاخص ها در نمودار مختصاتی، حاکی از عدم پایداری سیستم شهر فراگیر شهر ساری است.

سبک زندگی نامناسب یک عامل خطر مهم برای سلامتی محسوب می شود. کم تحرکی از ملاک های زندگی نامناسبی است که با اختلالات اضطراب و افسردگی همراه است که در سال های اخیر، میزان شیوع رفتارهای همراه با بی تحرکی افزایش یافته است. عوامل و ویژگی های متعددی در گسترش و افزایش چنین رفتارهایی نقش دارند. عناصر کالبدی یکی از این ویژگی ها است. علی رغم میزان خطرات رفتار بی حرکتی برای سلامتی و افزایش مرگ و میر ناشی از آن، مطالعات محدودی برای نشان دادن ارتباط بین ویژگی های کالبدی با رفتار های بی تحرکی انجام شده است. در کشور نیز تاکنون هیچ مطالعه ای در پیرامون این موضوع صورت نگرفته است. لذا این پژوهش بر آن است که به بررسی رابطه و اثرگذاری محرک های فیزیکی بر رفتار بی تحرکی بپردازد. جامعه آماری این تحقیق، ساکنین منطقه 3 شهر ساری و حجم نمونه آن 380 نفر است. این تحقیق کاربردی به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و GIS و از روش های آماری (آزمون ضریب فی و رگرسیون خطی چند متغیره)، استفاده شده است. یافته ها بیانگر آن است که بین شاخص های کالبدی با رفتارهای حرکتی ارتباط مثبت وجود دارد و شدت ارتباط در اکثر شاخص ها بالا است. از بین متغیرها، متغیر تعبیه مسیرهای پیاده روی (484/0)، متغیر توسعه زیرساخت های مرتبط به فضای سبز در طول مسیرهای حرکتی (391/0) و متغیر تنوع کاربری ها (378/0) بیشترین اثر گذاری را بر کاهش رفتار کم تحرکی داشتند.