عباس خمسه

عوامل زیادی بر فرایند نوآوری تاثیرگذار است و نوآوری با توجه به ماهیت خاص و ویژگی های ذاتی خود از عوامل مختلفی در داخل و خارج سازمان تاثیر می پذیرد که بدیهی است بر نحوه مدیریت این فرایند تاثیر بسزایی خواهد داشت. لذا برای مدیریت و رهبری هرچه بهتر و موثرتر فرایند نوآوری، شناخت عوامل موثر بر آن و بررسی وضعیت وجود سازمان ها در قبال هر کدام از این عوامل و شاخص های مربوطه لازم و ضروری به نظر می رسد. در این مقاله با 8 بعد شامل عوامل مالی، مدیریتی، سازمانی، تحقیقاتی، انسانی، فرهنگی، خارجی و عوامل سیستمی و 55 شاخص به ارزیابی وضعیت موجود مدیریت نوآوری در شرکت مهندسی و ساخت ژنراتور مپنا پارس پرداخته شده است که با توجه به نتایج آن، عوامل انسانی، مدیریتی و فرهنگی نسبتا در وضع مطلوب می باشند و سایر عوامل یعنی عوامل مالی، سازمانی، خارجی، سیستمی و تحقیقاتی در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین میان شاخص ها، شاخص های سبک رهبری سازمان، میزان حمایت سازمانی از کارکنان خلاق، حمایت مدیریت ارشد از فعالیت های نوآورانه دارای بالاترین اولویت و شاخص های وجود منابع علمی، تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح، توسعه محصولات جدید، تعامل با تامین کنندگان، تعامل با مراکز دانشگاهی و تحولات فناوری  دارای کمترین اولویت است.

هدف از انجام این تحقیق ، ارزیابی توانمندهای تکنولوژیک در س ازمان صدا و سیما و اولویت بندی آن با تکنیک تحلیل شبکه ای ANP در راستای ارائه راهکارهای بهبود است، این تحقیق یک تحقیق پیمایشی-توصیفی و از نوع ک اربردی بوده و جامعه آماری آن خبرگ ان سازمان صدا وسیما در حوزه تکنولوژی می باشند که بدلیل محدودیت جامعه آماری از روش کل شماری استفاده شده است و با توجه به اینکه این تحقیق بصورت خاص در سازمان صدا و سیما صورت گرفته، از نوع مطالعه موردی است. در این پژوهش ابتدا با تهیه طرح تحقیق، به روش کتابخانه ای اقدام به مطالعه پیشینه تحقیق و جمع آوری ادبیات موضوع نموده، سپس با طراحی الگوی مفهومی پیشنهادی به روش میدانی پرسشنامه ای با طیف لیکرت طراحی و با نظر خبرگان رسانه پس از تعدیل به 36 شاخص با تاثیر بیشتر در ارزیابی توانمندی تکنولوژی دست یافتیم که این شاخص ها در 5 بعد(عامل) اصلی: 1- بعد توانمندی شناس ایی وگزینش تکنولوژی (با 6 شاخص) 2- بعد توانمندی بهره ب رداری از تکنولوژی(با 5 شاخص) 3- بعد توانمندی پشتیبانی سیستمی از تکنولوژی(با8 شاخص) 4- بعد توانمندی اش اعه وتجاری سازی تکنولوژی(با8 شاخص) 5- بعد توانمندی مدیریت تکنولوژی (با 9 شاخص) دسته بندی گردیده اند و به این صورت الگوی مناسب ارزیابی توانمندی تکنولوژی در سازمان صدا و سیما طراحی شد. نتایج یافته های تحقیق میزان موفقیت هریک از ابعاد و شاخص های موثر بر توانمندی های تکنولوژیک در سازمان صدا و سیما را مشخص می کند که در مجموع در سطح متوسطی قرار دارند، غیر از توانمندی شناسایی و گزینش تکنولوژی که در مطلوبترین وضعیت فعلی است مابقی زیر سطح هشدار قرار دارند یعنی در منطقه خطرند و بایستی برای بهبود آنها اقدام سریع انجام شود. در اولویت بندی ابعاد اصلی توانمندی های تکنولوژیک از منظر خبرگان باتوجه به مقایسات زوجی با تکنیک ANP و به کمک نرم افزار Super Decisionانجام شد، عامل مدیریت تکنولوژی در رتبه اول و عامل اشاعه و تجاری سازی تکنولوژی در رتبه آخر قرار دارند واین نتایج بدین معناست که مدیریت ارشد رسانه ابتدا بایستی برای بهبود شاخص های مرتبط با بعد توانمندی مدیریت تکنولوژیک رسانه اقدام سریع انجام داده، سپس برتقویت متوازن سایر شاخص های 36 گانه مطابق با این رتبه بندی و ارائه راهکارهای بهبود مطروحه اقدام نماید.

رشد و توسعه روزافزون تکنولوژی های نوظهور هم زمان با ورود به انقلاب صنعتی چهارم با ویژگی های هوشمند و دیجیتال سبب تحولات بسیاری در شکل سنتی کسب وکارها گردیده و سازمان ها را ناگزیر از همسو شدن با این تغییرات جهت تداوم در بازار رقابتی نموده است. نقشه راه تکنولوژی از موثرترین رویکرد ها جهت همسو نمودن استراتژی های سازمان با برنامه ریزی در حوزه تکنولوژی است که از منظر استراتژیک و تلفیق آن با تکنولوژی های نوین انقلاب صنعتی چهارم، نقشه راه تکنولوژی انقلاب صنعتی چهارم سازمان ها را به سوی تکنولوژی های نوین هوشمند و دیجیتال در راستای تحقق اهداف سازمان و افزایش بهره وری در تولید رهنمون می گردد. در واقع نقشه راه تکنولوژی نوعی ابزار آینده نگاری تکنولوژی و برنامه ریزی استراتژیک در راستای بررسی ساختار مند از توسعه تکنولوژی و علومی است که تأثیرات بالایی بر رقابت صنایع و خلق ثروت و افزایش کیفیت زندگی دارد. این پژوهش درصدد تحلیل عوامل موثر هوشمند و دیجیتال انقلاب صنعتی چهارم با رویکرد مدیریت راهبردی در تدوین نقشه-راه تکنولوژی صنایع ساخت تجهیزات نیروگاهی و تامین انرژی می باشد. در همین راستا ابتدا با استفاده از ادبیات و مصاحبه با تعدادی از کارشناسان ذی ربط در صنایع ساخت تجهیزات نیروگاهی و تامین انرژی عوامل متعددی استخراج گردید و سپس به روش دلفی فازی عوامل نهایی شده و با استفاده از تکنیک TOPSIS رتبه بندی شدند. نتایج نمایانگر این است که معیار طراحی و تولید هوشمند بالاترین رتبه را داراست و همچنین مؤلفه تعریف و متعادل سازی سبد تحقیق و توسعه رتبه اول و مؤلفه ارزیابی تکنولوژی رتبه دوم و مؤلفه ارزیابی تغییرات بازار رتبه سوم را دارا می باشند.

ازآنجا که بازده تولید شده از پیاده سازی نوآوری در بنگاه ها جهت کسب مزیت رقابتی و درنهایت داشتن عملکرد بهتر، ماحصل تعامل بین محیط کسب و کار، راهبرد های نوآوری و قابلیت های شرکت ها است؛ و اینکه تاکنون مطالعاتِ قابل توجهی در مورد برهم کنشِ محیط کسب و کار (به عنوان عامل بیرونی) و راهبرد های نوآوری بر عملکرد شرکت ها صورت نگرفته است؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش، بررسی اثرپذیری عملکرد تجاری یک بنگاه از همسویی راهبرد های نوآوری (دو بعدِ نوآوری محصول و نوآوری فرآیند) با محیط کسب و کار (در چارچوب سه عامل پویایی، رقابت پذیری، و تغییرات تکنولوژیک) است. با استفاده از داده های بدست آمده از پرسشنامه - از خبرگان شرکت های تولیدی صنعت پلاستیک ایران - و سرانجام مدلسازی، و تجزیه و تحلیل داده ها بوسیله سیستم استنتاج فازی در نرم افزار متلب با بکارگیری روش استلزام مَمدانی؛ مطالعه فوق نشان می دهد که در این صنعت، نوآوری فرآیند در مقایسه با نوآوری محصول تأثیر بیشتری بر عملکرد تجاری خواهد گذاشت. از سوی دیگر، تغییرات تکنولوژی در مقایسه با پویایی و رقابت پذیری تأثیر بزرگتری بر عملکرد تجاری می گذارد. در مجموع، این پژوهش همسویی راهبردی بین راهبرد نوآوری فرآیند و تغییرات تکنولوژیک در بهبود عملکرد تجاری را به تصویر کشاند. این نتایج، انتخاب هدفمند راهبرد نوآوری براساس شرایط مختلف محیطی برای بنگاه ها را ضروری می سازد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های تجاری سازی تکنولوژی در صنایع نفت و گاز جهت انتقال تکنولوژی به دیگر بنگاه ها است. با وجود اسناد بالادستی متعدد در صنعت نفت و علی رغم وجود قابلیت های بالقوه تکنولوژیکی در این صنعت، درآمدزایی حاصل از تجاری سازی تکنولوژی و خلق ثروت ناشی از انتقال آن به دیگر سازمان ها، موضوعی مغفول بوده است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و رویکرد آن نیز کیفی است. اجرای پژهش حاضر بر اساس مراحل تئوری داده بنیاد شامل کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی است. به این منظور، علاوه بر استخراج مفاهیم پایه بر اساس مطالعه مقالات، کتب و پایان نامه ها، از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با 11 نفر از مدیران ارشد وزارت نفت، بیش از 200 کد باز در 46 طبقه بندی احصاء شد. در نهایت، 10 مؤلفه اصلی در قالب مدل کیفی تجاری سازی تکنولوژی شناسایی شد.

اهمیت بالای توسعه فناوری باعث شده مدیران ارشد شرکت هپکو اقدام به شناسایی و ارزیابی توانمندی های فناورانه سازمان خود نمایند و به موازات آن نسبت به شناسایی تحولات فناورانه دردنیا و پایش تلاش رقبا برای دستیابی به فناوری های جدید، در جهت ارتقای توانمندی فناوری شرکت گام بردارند. از طرف دیگر، این ارزیابی یکی از ابزارهای کلیدی در فضای مدیریت فناوری است که با بهره گیری از این ابزار نسبت به شناسایی نقاط قوت و قابل بهبود با هدف اندازه گیری شکاف فناورانه اقدام می نمایند. این مقاله سعی دارد با استفاده از مدل توسعه یافته پاندا و راماناسن نسبت به ارزیابی توانمندی های فناورانه و شکاف موجود در شرکت هپکو اقدام نماید. این مدل از ابع اد مختلف سطح توانمن دی شرکت را م ورد ارزیابی قرار داده و در هریک از این ابع اد وضعیت شرکت را مشخص می نماید. این اقدام می تواند مبنایی برای تدوین پروژه های بهبود فناورانه باشد.

تولید علم یکی از پایه های اساسی توسعه دانایی و زمینه ساز ایجاد فناوری و اشتغال و ثروت در جامعه می باشد. مقوله دیگری که در دنیای علم و فناوری مورد توجه بوده، نوآوری در فناوری یا اختراعات و ابتکارات است. امروزه اطلاعات گواهی ثبت اختراعات (پتنت) به عنوان یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی فنی و فناورانه شناخته می شوند. تحلیل اسناد پتنت اطلاعات ارزشمندی را در ابعاد مختلف در اختیار محققان و مدیران قرار میدهد که در ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزﻣﺎن و ﺣﻮزهﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺸی مانند ﺳیﺎﺳت گذاری، ﭘﺸﺘیﺒﺎﻧی، زیﺮﺑﻨﺎیی و اﺟﺮای دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺸی کﺎرﺑﺮد دارد. از آنجا که این تحلیل، اثر بسزایی در تصمیم گیری بهینه مدیران در انتقال و استفاده از یک تکنولوژی در سازمان دارد، در این مقاله با سه شاخص جایگاه تکنولوژی در چرخه حیاتش و به تبع آن قیمت با رویکرد تحلیل پتنت و بکارگیری نرم افزار Logletlab2و تابع رشد لجیستیک و همچنین، بازار هدف (صنعت خودروسازی ایران)، به منظور ارتقا قدرت تصمیم گیری سازمان ها و بدست آوردن مزیت رقابتی، سهم بازار و افزایش قدرت چانه زنی شرکت ها در مذاکرات انتقال تکنولوژی بدون صرف هزینه ای و در کمترین زمان ممکن، الگویی جهت رتبه بندی به روش AHP ، برای سه نوع تکنولوژی سیستم ترمز خودرو (ABS , EBA & EBD ) ارائه می شود. نتیجه رتبه بندی تحقیق یعنی رتبه اول ABS ، دوم EBD و سوم EBA نشان میدهد که تکنولوژی های نوظهور با توجه به ریسک بالای سرمایه گذاری و تحقیق و توسعه از اقبال کمتر نزد خودروساز و بازار آن در ایران برخوردار است.

با توجه به اهمیت موضوع تجارى سازى و موانع موجود در تجارى سازى محصولات نانوتکنولوژی، تاکید بیشتر بر فرآیند تجارى سازى در صنایع کشورمان امرى لازم مى باشد. هدف این پژوهش ارزیابی عوامل موثر بر تجاری سازی محصولات نانوتکنولوژی در شرکت کشت و صنعت گلستان می باشد تا بتواند راه گشای طراحی الگوی تجاری سازی محصولات نانوتکنولوژی در صنایع غذایی گردد. لذا پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی است و از نظر روش، از نوع توصیفی پیمایشی می باشد. در این پژوهش از مدلی با 6 عامل و 48 شاخص که برازش آن با Smart Pls مورد تایید قرار گرفته، استفاده شده است. همچنین برای اولویت بندی عوامل موثر بر تجاری سازی، از فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) و نرم افزار Super Desision بهره برده ایم و بر اساس نتایج ANP، عامل تکنولوژیک، در اولویت اول و عوامل محیطی، منابع انسانی، مالی، ساختار و سازماندهی و مدیریتی به ترتیب در اولویت های بعدی از نظر خبرگان قرار دارند.

هدف این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدل بلوغ اکوسیستم نوآوری باز در صنایع دفاعی ایران مبتنی بر استفاده هدفمند از جریانات دانشی، به صورت ایده، علم و یا فناوری در راستای ایجاد ارزش است که می تواند مزایای قابل توجهی را عاید فرد و سازمان کند؛ ازجمله شتاب بخشیدن به فرایندهای اصلی در داخل سازمان (نوآوری داخلی) یا گسترش بازار (نوآوری خارجی) در خارج سازمان. این پژوهش از نوع پژوهش کاربردی-بنیادی است. بدین منظور، با استفاده از روش فراترکیب، 485 مقاله در حوزه نوآوری باز گردآوری شد، براساس الگوریتم انتخاب مقاله های نهایی، مؤلفه های 80 مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با استفاده از روش کدگذاری، مدل بلوغ اکوسیستم نوآوری باز این با استفاده از نرم افزار مکس کیودا طراحی گردید. برای بررسی کیفیت یا پایایی شاخص ها از ضریب کاپا در نرم افزار SPSS استفاده شده است که در پژوهش حاضر برابر با 0.86 است که نشان دهنده پایایی مناسب شاخص های این تحقیق می باشد. تحلیل مدل و یافته های این تحقیق نشان داد که اکوسیستم نوآوری باز دارای مؤلفه های متعددی در قالب 13 مقوله و 23 مفهوم ازجمله همکاری ها و سرمایه گذاری های مشترک، سرمایه گذاری در ایده و پژوهش و جمع سپاری است. همچنین، نتایج نشان داد مشارکت در سرمایه گذاری، انعقاد قرارداد سرمایه گذاری مشترک با شرکت های فعال در حوزه کسب وکار و اکتساب شرکت های کوچک و دانش بنیان می تواند موجب شتاب بخشیدن به فرایندهای اصلی نوآوری در داخل سازمان شود.

در این مقاله، نتایج بررسی عوامل کلیدی موثر بر مدیریت سبد پروژه های تحقیق و توسعه مبتنی بر فناوری اطلاعات در حوزه بهداشت و درمان با روش دلفی ارایه شده است. به این منظور ابتدا درباره مدیریت سبد پروژه های تحقیق و توسعه توضیحی داده می شود و سپس با ارایه شواهدی از کلیه مطالعات انجام شده مسأله پژوهش تعریف خواهد شد. مرور پژوهش ها و مطالعات پیشین در زمینه عوامل کلیدی بر مدیریت سبد پروژه های تحقیق و توسعه بر فناوری اطلاعات در حوزه بهداشت و درمان و جمع بندی آنها، بخش بعدی مقاله را تشکیل می دهد. در ادامه، روش پژوهش بویژه روش دلفی تبیین و در پایان نیز یافته های این پژوهش، توصیف و تحلیل می شوند. برای انجام این پژوهش، ابتدا با مطالعات کتابخانه ای و بررسی ادبیات موضوع پژوهش و نظر خبرگان حوزه مورد مطالعه، عوامل و شاخص های کلیدی مؤثر بر "مدیریت سبد پروژه های تحقیق و توسعه مبتنی بر فناوری اطلاعات در حوزه بهداشت و درمان" استخراج گردید و 67 شاخص برای تحقیق شناسایی شدند. در این پژوهش از طیف 7 تایی لیکرت برای اخذ نظرات خبرگان استفاده گردید براساس یافته های این پژوهش، داده های خبرگان این حوزه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. این عوامل در سه رده عوامل اصلی، زمینه ای، محیطی دسته بندی شدند و در پایان دور سوم دلفی شاخص های کم اهمیت حذف گردید در پایان نیز محدودیتها و پیشنهادها ارایه شده اند.

گسترش بانکداری تجاری سنتی از دهه های شصت وهفتاد میلادی بتدریج با توسعه صنعت دیجیتال، افزایش استفاده از نوآوریهای این فناوری در صنعت بانکداری و استفاده روز افزون از توان دانشمندان حوزه فن آوری اطلاعات، سرعت قابل توجهی پیدا کرد. طی سه دهه گذشته نظام بانکی ایران استارت آپهای حوزه فین تک را به رسمیت شناخته است و بتدریج از مقابله و رقابت با فین تکها به همکاری و تشریک مساعی با این شرکتها روی آورده است. در این مقاله به منظور دستیابی به یک چارچوب متقن از نحوه اثر بخشی و چگونگی تعاملات و همکاریهای نظام بانکی ایران و شرکتهای فین تکی نسبت به تبیین و توسعه مدلی فراگیر جهت توضیح عوامل موثر و مولفه های آن در قالب مطالعاتی مشروح پرداخته شده و در نهایت بر لزوم بهره گیری از همکاریهای راهبردی و انعطاف پذیر در ساختاربندی همکاریهای نظام بانکی و فین تکها تاکید شده است . در این پژوهش که از نوع کیفی می باشد به منظور ارایه مدل کیفی پارادایمی با رویکرد داده بنیاد با 14 نفر از بهترین نخبگان کشور مصاحبه و جهت ارایه نتایج از نرم افزار اطلس تی استفاده گردیده است. نتایج این تحقیق نه تنها می تواند مورد استفاده کارشناسان، فعالان و سیاستگذاران این حوزه جهت ارزیابی نتایج و ترسیم تعاملات راهبردی بهینه در سیستم بانکی کشور قرار گیرد بلکه ضرورت و چگونگی ورود به همکاریهای راهبردی را برای شرکتهای حوزه فین تک و بانکهای کشور به طرز شفافی ترسیم می نماید.

پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی توسعه نوآوری پایدار در استارتاپ های فناوری اطلاعات برمبنای رویکرد داده بنیاد انجام شده است. روش استفاده شده در پژوهش، کیفی و بر پایه راهبرد نظریه داده بنیاد است. برای گردآوری داده ها از ابزار مصاحبه عمیق استفاده شده است. جامعه هدف مدیران و کارشناسان ارشد استارتاپ هایی بوده اند که در فرایند و تصمیمات نوآوری پایدار استارتاپ های فناوری اطلاعات مشارکت داشتند، با به کارگیری نمونه گیری هدفمند پس از 11 مصاحبه عمیق، اشباع نظری حاصل شد. در رویکرد داده بنیاد در این پژوهش طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی بیانگر 24 مقوله کلی در قالب پارادیمی شامل شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر، مقوله های محوری، راهبردها و پیامدها بوده است. نتایج نشان داد که توسعه نوآوری پایدار در استارتاپ های فناوری اطلاعات توسط شرایط علی (ریسک پذیری، تحلیل وضعیت کسب وکار قابلیت های نوآورانه استارتاپی و ظرفیت جذب فناوری)، زمینه ای (ساختار سازمانی استارتاپ ها، بازارگرایی و آمادگی سازمانی)، مداخله گر (زیرساخت های قانونی، عوامل مدیریتی، الگوهای رفتاری، عوامل محیطی و بی ثباتی اقتصادی)، مقوله های محوری (نوآوری پایدار باز، قابلیت های فناورانه و بهینه سازی فرایندهای نوآوری)، راهبردها (توسعه فناوری های دیجیتال، برنامه ریزی راهبردی برای استارتاپ ها ارزش آفرینی استارتاپ ها و هم آفرینی) و پیامدهای (مزیت رقابتی، هوشمندی راهبردی، بهبود مدل کسب وکار، تحول دیجیتال و اثربخشی سازمانی) تحقق می یابد.