وکیل احمدی

هدف پژوهش بررسی تاریخی نهادینه شدن انفاق در شهر کرمانشاه بوده است. برای نیل به هدف پژوهش از روش ترکیبی (پژوهش کیفی و تحلیل اسنادی) استفاده شده است. سیر تاریخی وقف با منابع تاریخی و سالنامه آماری کمیته امداد امام خمینی بررسی شده و برای شیوه نهادینه شدن وقف و پیامدهای آن از روش کیفی و مصاحبه عمیق با شاغلان اداره اوقاف، کمیته امداد امام خمینی، مؤسسه های خیریه و صاحب نظران استفاده شده است. یافته ها نشان داد عوامل ضرورت اجتماعی، فرهنگ دینی و انسانی و فرهنگ سیاسی در نهادینه شدن انفاق نقش داشته اند. کارکرد انفاق در شهر کرمانشاه شامل تأمین اجتماعی، مصرف دینی و مذهبی و مصرف اقتصادی و زیربنایی بوده است. نهاد وقف با چالش های اجتماعی، فرهنگی، اداری، ارتباطی و نظارتی مواجه بوده است. درآمد مشارکت های مردمی کمیته امداد به دلیل اقتصاد ضعیف کرمانشاه کم بوده است و همچنین، هزینه های کمیته امداد در استان کرمانشاه به نسبت جمعیت تحت پوشش در مقایسه با میانگین کشوری کمتر بوده است؛ به همین دلیل، سیاست های فقرزدایی کمیته امداد و اوقاف در استان کرمانشاه در برابر افزایش حجم فقرا در جامعه کارساز نبوده و نیازمند تغییر رویه های سیاست گذاری در زمینه تقویت بنیه اقتصاد کلان جامعه و همچنین اقتصاد خانواده ها است.

در پژوهش حاضر، پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و روان شناختی تجرد ناخواسته، برای دختران ازدواج نکرده 35 تا 50 سال شهرستان های اسلام آباد غرب، دالاهو، سرپل ذهاب و گیلان غرب بررسی شده است. روش پژوهش مبتنی بر پارادایم کمی و با استفاده از پیمایش با حجم نمونه 385 دختر ازدواج نکرده 35 تا 50 ساله انجام شده است. بیشترین مشکلات دختران مجرد به ترتیب مشکل اقتصادی (تهیه مایحتاج زندگی روزمره، سرباری اقتصادی، کار بدون مزد برای خانواده و اطرافیان)، پیامد منفی روان شناختی (هراس از آینده) انگ اجتماعی (عدم پذیرش اجتماعی) و سپس ارتباط اجتماعی (ارتباط با اقوام) بوده است. پیامدهای مذکور برای دختران بر حسب ویژگی های فردی، اقتصادی و اجتماعی و هم چنین محل سکونت آنان متفاوت بوده است. دختران با سن بیش از 40 سال، شهرستان دالاهو، مناطق روستایی، تحصیلات پایین تر، پایگاه اقتصادی و اجتماعی پایین، بی کار یا خانه دار پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و روان شناختی منفی داشته اند. افزایش پیامدهای منفی مسئله به تدریج به پیدایش آسیب های اجتماعی جدید و هنجارهای جنسی جدیدی منجر خواهد شد که نیازمند شناخت پیامدها و سیاست گذاری و برنامه ریزی برای کاهش پیامدهای منفی تجرد ناخواسته برای دختران است.  

هدف: با توجه به اهمیت شهرهای کوچک در پیشرفت اقتصادی و تمرکززدایی و جلوگیری از روانه شدن مردم به سمت شهرهای بزرگ، و چالش های متعاقب آن، شهر سرمست بعنوان یکی از شهرهای کوچک ایران مورد برسی قرار گرفته تا دلایل عدم توسعه آن از نگاه مردم واکاوی شود. شهر سرمست به عنوان یکی از شهرهای کوچک در استان کرمانشاه در سال 1333 شکل گرفته است و یگانه مسیر ارتباطی بین شهرهای گیلان غرب به اسلام آباد غرب و کرمانشاه بوده و از سال 1379 از دهستان تبدیل به شهر شده است. این شهر مرکز بخش گواور شهرستان گیلان غرب در استان کرمانشاه است. بخش گواور دارای 16333 نفر جمعیت و 64 روستا است. شهر سرمست در سرشماری سال 1395، 2913 نفر جمعیت داشته است. با توجه به موقعیت جغرافیایی، ارتباطی شهر سرمست و همچنین مسیر سرریز جمعیتی 64 روستای بخش گواور، به لحاظ کمی و کیفی توسعه پیدا نکرده است. این شهر یکی از مسیرهای حرکت زوار عتبات عالیات است و دارای محصولات کشاورزی دیم با کیفیت است. حال، سؤال اصلی این پژوهش این است که چه عواملی باعث شده است که این شهر از پیشرفت شهرنشینی و جمعیت شهری متناسب برخوردار نباشد؟ هدف از این مطالعه بررسی عوامل جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تأثیر گذار بر توسعه نیافتگی شهر سرمست از نگاه مردم بوده است.روش: این مطالعه از نظر روش جزو مطالعات کیفی است. جامعه هدف  مردم شهر سرمست بوده اند که تجربه زندگی در شهر سرمست داشته اند. در بخش مصاحبه ها با توجه به روش نمونه گیری نظری با 12 نفر مصاحبه های عمیق انجام شد. میانگین سنی افراد مورد مطالعه، 37 سال بود (27 تا 60 ساله). به دلیل اهمیت تجربه زیسته افراد، سعی شده است در جمع آوری اطلاعات افرادی انتخاب شوند که به لحاظ سنی، تحصیلی و شغلی متفاوت باشند. تحلیل اطلاعات بدست آمده از روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم افزار مکس کیودا بوده است. جهت اعتباربخشی به یافته های پژوهش بعد از کدگذاری اولیه، متن مصاحبه و کدها به مصاحبه شونده ها نشان داده شد و بعد از تأیید متن مصاحبه ها، روند کدگذاری و مقوله سازی توسط داوران که اساتید راهنما و مشاور پایان نامه بوده اند مورد بازبینی و تأیید قرار گرفته است.یافته ها: از نظر مردم دلایل عدم توسعه شهر سرمست در حوزه اقتصادی شامل مقوله های زیرساخت اقتصادی ضعیف، ضعف اقتصادی مردم، کشاورزی سنتی و عدم وجود صنایع فرآوری و گرانی زمین تأثیر قابل توجهی روی عدم توسعه شهر سرمست داشتند. در بخش گواور شرکت های اقتصادی در سطح خرد که فرآوری محصولات کشاورزی داشته باشند شکل نگرفته است. شهر سرمست از لحاظ اقتصادی فاقد امکاناتی است که بتواند مردم را به سمت خود بکشاند و تنها دارای یک بازار بومی است و بیشتر مردم برای تأمین نیازها و مایحتاج روزانه خود به دلیل صرفه اقتصادی و پایین بودن قیمت کالاها به شهر اسلام آبادغرب مراجعه می کنند که این کار تمرکز اقتصادی را از شهر سرمست کم می کند. دلایل اجتماعی از نظر مردم شامل مهاجرپذیری کم، ساختار سنی پیر و زنانه و خاص بودگی مذهبی و قومی یوده است. جمعیتی که ابتدا در سرمست ساکن شده اند از ترکیب طایفه ای و مذهبی متنوع منطقه گواور ساکن نشده اند بلکه بیشتر طایفه خاصی آنجا ساکن شده اند و جمعیت مناطق دیگر به خاطر تفاوت مذهبی و قومی به سرمست مهاجرت نمی کنند و همین عامل در کاهش مهاجرپذیری سرمست نقش داشته است. مردم مناطق حیدریه از بخش گواور، اهل حق هستند و ترجیح می دهند که در مناطق خود ساکن شوند و در مناطق شیعه نشین ساکن نباشند، به همین دلیل از روستاهای خود مهاجرت نمی کنند یا اگر مهاجرت نمایند به شهر کرمانشاه مهاجرت می کنند. از نظر مردم دلایل سیاسی عدم توسعه شهر سرمست شامل فقدان مسئولین کارآمد و عدم اجرای قوانین و حمایت های سیاسی هستند. سرمست خیلی دیر تبدیل به شهر شده و هنوز هم تبدیل به شهرستان نشده است و از نظر مردم چنین دلایل سیاسی نقش مهمی در جذب منابع و توسعه شهر دارد. دلایل جغرافیایی و کالبدی عدم توسعه شهر سرمست از نظر مردم شامل کم آبی، محدودیت توسعه شهری، فاصله جغرافیایی، عدم استفاده از پتانسیل طبیعی و تغییر مسیر زوار کربلا بوده است. بی آبی و خشکسالی های پی درپی باعث نابودی سفره های آب زیرزمینی شده است و این معضل دامن گیر شهر شده است. شهر سرمست در فضایی مستقر است که زمین های حاصلخیز کشاورزی دارد و اطراف آن را زمین های کشاورزی احاطه کرده است و تغییر کاربری آن به سختی صورت می گیرد. همچنین در این شهر برای سالیان زیادی، مسیر زوار کربلا بود که می توانست باعث رونق و توسعه اقتصادی شهر باشد اما از زمانی که مسیر زوار از اسلام آباد – سرمست- ایوان –ایلام و مهران به اسلام آباد- سرابله- ایلام و مهران تغییر یافت از رونق شهر به میزان زیادی کاسته شد.نتیجه: از نگاه مردم هر کدام از عوامل جغرافیایی، اقتصادی و زیربنایی، اجتماعی، سیاسی و مدیریتی در عدم توسعه شهر سرمست نقش داشته اند و در مورد عوامل اصلی توسعه نیافتگی شهرهای کوچک با توجه به مبانی نظری و پیشینه های تجربی پژوهش، معمولاً عوامل اقتصادی و سیاسی و مدیریتی نقش مهمتری داشته اند اما برای شهر سرمست علاوه بر موارد فوق به نظر می رسد عامل جغرافیایی و عدم تنوع قومی و مذهبی در شهر سرمست نیز مهم باشد روند شهری شدن مناطق روستایی در ایران نتیجه سیاست های نامناسب توزیع بودجه است که تا زمانی منطقه ای به شهر تبدیل نشود از برخی منابع مالی و اقتصادی، سیاسی و ...  محروم می شود و نتیجه ساختمند شدن چنین واقعیتی در فضای سیاسی مردم و همچنین حاکمیت، مطالبه ساکنان روستاهای بزرگ تبدیل منطقه آنها به شهر است که بعد از چندین دهه نه تنها روح اجتماعی شهر بر آن حاکم نمی شود بلکه از فضای زندگی و شیوه معیشت روستایی نیز فاصله گرفته و به برزخی برای ساکنان تبدیل می شود که سرمست نمونه چنین سیاستی است. پس لازم است در نظام توزیع منابع و مزایایی دولتی که به تبدیل شدن مناطق روستایی به شهر کمک کرده است بازنگری صورت گیرد. مشکل کمبود آب هم برای ساکنان شهر سرمست و هم زمین های کشاورزی جدی است و برای نگهداشت جمعیت موجود لازم است که جزو سامانه سردسیری استان کرمانشاه قلمداد شود. در آن صورت با وضعیت جوی فصل تابستان منطقه گواور، امکان فعال شدن پتانسیل گردشگری وجود داشته و این به توسعه شهر سرمست کمک خواهد کرد.     

این مقاله به مراحل شکل گیری محله آناهیتا در کلان شهر می پردازد. رویکرد نظری مقاله مبتنی بر آراء هانری لوفور درباریه «تولید فضا» است. روش پژوهش مردم نگاری و فنون گردآوری داده مشاهده و مصاحبه هستند. یافته های پژوهش نشان می دهند: در نتیجه افزایش جمعیت شهر کرمانشاه در دهه های 40 و 50 خورشیدی مدیریت شهری در دشت «خوره سو» شروع به شهرک سازی کرد. شهرک آناهیتا توسط شرکت انبوه ساز آکوپال برای امرای ارتش در منتهی الیه شمال غربی کرمانشاه ساخته شد. با شروع جنگ تحمیلی، آوارگان شهرستان قصر شیرین در این شهرک اسکان داده شدند. آنان به مرور به بازتقسیم واحدهای مسکونی روی آورند تا بتوانند جمعیت بیشتری را در آن جای دهند. به مرور مردم زمین های خالی و اطراف شهرک را به دور از نظارت شهرداری ساختند. سال 1373 شهرداری نظارت محله را بر عهده گرفت و اجازه ساخت و ساز خارج از محدوده را ممنوع کرد و نام گذاری معابر، انشعاب آب، برق و گاز را بر عهده گرفت. مشکل مالکیت سبب شد که شهرداری نتواند بر ساخت طبقات نظارت کند و فعالیت چندانی در زمینه ساخت فضای سبز، فضای آموزشی و بهداشتی نداشت. سرانجام مردم در چنین وضعیتی به شیوه های خارج از استانداردهای شهرسازی محله ای کم برخودار آناهیتا را به شکل کنونی بنا نهادند که در زمره محله های حاشیه نشین است.

زمینه و هدف: در دهه های اخیر، به دنبال ارتقاء سطح سرمایه های اقتصادی و اجتماعی زنان و توانمندی بیشتر آنان در جامعه ایران، نقش آفرینی آنان در حوزه های مختلف زندگی خانوادگی و اجتماعی بیشتر شده است. افزایش نقش آفرینی زنان از جمله زمینه های عمده تغییرات اجتماعی خانواده ایرانی بوده است. به نظر می رسد میزان نقش آفرینی اقتصادی زنان در خانواده، تابعی از درجه اشتراک و همسانی زنان در شاخص های اجتماعی و اقتصادی با همسران خود می باشد. بطوری که زنانی که از موقعیت ها و منزلت های همانندی با همسران شان برخوردارند، از قدرت و استقلال تصمیم گیری بیشتری نیز برخوردارند. هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش همسان همسری در تبیین تفاوت های مربوط به تصمیم های اقتصادی زنان در خانواده در شهر اسلام آباد غرب بوده است.  روش و داده ها: روش پژوهش کمی و جامعه آماری زنان دارای همسر شهرستان اسلام آباد غرب در سال ۱۴۰۱ بوده که ۳۷۷ نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و مورد پیمایش قرار گرفتند. یافته ها: میانگین شاخص تصمیم گیری در حوزه های مختلف اقتصادی  اقتصادی توسط زنان در خانواده 05/3 از ۵ بوده است. میانگین تصمیم گیری زنان در خرید مواد غذایی، تحصیل فرزندان، خرید پوشاک و لوازم خانگی بیشتر از بقیه موارد بوده است. همسان همسری در تحصیلات، پایگاه اقتصادی و اجتماعی خانواده زن و همسر، تعداد اعضای خانواده زن و همسر و رتبه تولّد زن و همسر بیشتر بوده است. میانگین تصمیم گیری اقتصادی زنان در وضعیّت همسان همسری و عدم همسان همسری به نفع زنان، بیشتر از وضعیّت عدم همسان همسری به نفع مردان بوده است. بحث و نتیجه گیری: برمبنای یافته ها می توان نتیجه گرفت که همسان همسری عینی یعنی همانندی زن و شوهر در سن، تحصیلات، درآمد، اشتغال و ... بیشتر شده است و این امر، باعث تغییر در تصمیم های مهم خانواده از جمله تصمیم های اقتصادی شده است که قبلاً کاملاً مردانه فرض می شد. پیام اصلی: با وجود نابرابری جنسیّتی در خانواده و جامعه و همچنین مشارکت اقتصادی کمتر زنان در مقایسه با مردان، نقش زنان در تصمیم های اقتصادی خانواده به دلیل همسان همسری بیشتر شده است. بنابراین، همسان همسری یکی از مکانیسم های تغییر در الگوهای سنتی خانواده و بتدریج تغییرات جامعه خواهد بود. 

هدف: با توجه به زندگی در عصر اینترنت و استفاده روزافزون دانشجویان از این رسانه تعاملی و از سویی افزایش جرایم نقض حریم خصوصی افراد در فضای مجازی، سواد حریم خصوصی برخط می تواند نقش مؤثری در کاهش این نوع آسیب ها از اینترنت داشته باشد. عوامل مختلفی می توانند در افزایش این سواد مؤثر باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش مهارت های دیجیتال در ارتقای سواد حریم خصوصی برخط دانشجویان کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه است. روش : پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 7774 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال تحصیلی 1399-1398 است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، 366 نفر و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعیین شد. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته سواد حریم خصوصی برخط و پرسشنامه مهارت های دیجیتال استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه ها به ترتیب با روش های روایی محتوا و ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. همچنین جهت تجزیه و تحلیل یافته ها از آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس. نسخه 24 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد سطح سواد حریم خصوصی برخط دانشجویان کارشناسی کمتر از متوسط است. اما سطح مهارت های دیجیتال دانشجویان در حد متوسطی قرار دارد. همچنین براساس تحلیل داده ها، مهارت های دیجیتال با ضریب تأثیر 49/0بر آگاهی از عملکرد ارائه دهندگان خدمات برخط، با ضریب تأثیر 29/0 بر آگاهی از قوانین حفاظت از اطلاعات، با ضریب تأثیر 51/0 بر آگاهی از جنبه های فنّی حریم خصوصی برخط، با ضریب تأثیر 51/0 بر مهارت های فنّی و با ضریب تأثیر 40/0 بر مهارت های اجتماعی تاثیر دارد و با ضریب تأثیر 61/0 بر مقیاس کلی سواد حریم خصوصی برخط مؤثر است. یعنی با بالا رفتن سطح مهارت های دیجیتال، سواد حریم خصوصی برخط و همه مولفه های آن نیز افزایش می یابد. نتیجه گیری: با توجه به مؤثر بودن سطح مهارت های دیجیتال بر افزایش سواد حریم خصوصی برخط در جهت حفظ حریم خصوصی در اینترنت، باید آموزش و اقدامات لازم در جهت ارتقاء مهارت های دیجیتال دانشجویان ارائه شود تا سبب افزایش سطح امنیت آنان در استفاده از اینترنت گردد و بدین وسیله می توان بسیاری از خطرات و چالش های آنان را در مورد حریم خصوصی شان کاهش داد.    

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی نقش سواد سلامت در ارتقای توانایی تشخیص اخبار جعلی کووید19 در بین دانشجویان دانشگاه رازی است.روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی با رویکرد توصیفی همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه تشکیل می دهند (10570 نفر) که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی 371 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد سواد سلامت و پرسشنامه محقق ساخته توانایی تشخیص اخبار جعلی کووید19 بر اساس بیانیه ایفلا (2021) استفاده شده است. روایی ابزارها با نظر متخصصان و پایایی نیز با آزمون آلفای کرونباخ تأیید گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که سطح سواد سلامت دانشجویان بالاتر از مقدار متوسط (80/3) و توانایی تشخیص اخبار جعلی کووید19 (26/3) دانشجویان نیز اندکی بالاتر از سطح متوسط است. همچنین بین میزان توانایی تشخیص اخبار جعلی کووید19 و سواد سلامت رابطه مثبتی وجود دارد و سواد سلامت با ضریب مسیر 33/0 بر متغیر توانایی تشخیص اخبار جعلی کووید19 تأثیر دارد.نتیجه گیری: با توجه به اینکه بین سواد سلامت و توانایی تشخیص اخبار جعلی مرتبط با بیماری کووید19 رابطه مثبت وجود دارد، باید آموزش و اقدامات لازم در جهت ارتقای سواد سلامت دانشجویان صورت گیرد تا بتوان به ارتقا مهارت های تشخیص اخبار جعلی بیماری کووید19 دانشجویان کمک نمود. نتایج این پژوهش می تواند در برنامه ریزی های آموزشی دانشگاه ها مورداستفاده قرار گیرد.

این مقاله به نسبت نظم سیاسی، حکمرانی وقف و تولید فضای شهری در شهر کرمانشاه پرداخته است و برای پاسخ به اینکه چرا در دوران مختلف، حکمرانی وقف به شیوه های متفاوتی در تولید فضای شهری کرمانشاه نقش داشته و ازنظریه تولید فضای لوفور و مفهوم نظم سیاسی گرستل و روش تاریخی پسروندی - پیشروندی لوفور بهره برده است. نتایج نشان دادند سازوکار کارکردی وقف متأثر از نظم سیاسی حاکم بر هر دوره تاریخی بوده است. نظم سیاسی حاکم بر وقف در دوران پیش از دولت مدرن، دینی بوده که به موجب آن به مثابه موقعیتی نهادی در متابولیسم اقتصادی شهر، نقشی محوری داشته است. در دوران پهلوی، رقبات در قرابتی انتخابی با سیاستگذاری توسعه ناسیونالیستی در معرض افزایش جمعیت شهری، تبدیل به فضاهای شهری حاشیه نشین شده شدند. پس از انقلاب، با وجود تلاش برای احیای نقش نهادی وقف، در قرابتی که میان وضعیت آشفته اوقاف در شهر کرمانشاه و سیطره نظم نولیبرال صورت گرفت، کارکرد خیریه ای وقف بیش از بازتوزیع ثروت اهمیت پیدا کرد. وقف در دوران پس از انقلاب نقش چشمگیری در تولید فضای شهری در کرمانشاه بازی نکرده و امر خیریه را در هر جایی که دولت به دلیل سیطره نظم نئولیبرال از خدمات عمومی رایگان عقب کشیده، به کار گرفته است.

در حداقل یک دهه اخیر اخیر، حیات اقتصادی روستاهای مرزی بخش نوسود از توابع شهرستان پاوه استان کرمانشاه، به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی و موقعیت مرز با پدیده کولبری گره خورده است. کولبری فعالیتی موقتی، استرس زا و ریسک پذیر است. هدف پژوهش بررسی نقش اقتصاد مرزیِ پرمخاطره در تشدید اقبال به عرفان عامه است. روش پژوهش، کیفی با استفاده از نظریه زمینه ای و گردآوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه عمیق با فعالان کولبری در بخش نوسود بوده است. یافته ها نشان داد ریسک پذیری، حس رقابت، عدم ثبات شغلی، شرایط محیطی، عدم اطمینان به اطرافیان به عنوان شرایط زمینه ای و دسترسی آسان به عناصر عرفان عامه و ایجاد قوت قلب عوامل مداخله گری هستند که منجر به اتخاذ استراتژی هایی مانند دعانویسی، فال گیری، رجوع به تعبیرگر خواب و افراد مقدس از سوی برخی افراد درگیر در فعالیت کولبری شده است که از آن به عنوان استراتژی عرفان عامه یاد شده است. پیامد چنین استراتژی، فرسایش اعتماد عمومی، مقبولیت عرفان عامه و ایجاد آرامش برای ادامه مشاغل همراه با ریسک عنوان شده است.  

مقدمه: یکی از چالشهای مهم در دوره بازنشستگی موضوع کیفیت زندگی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سرمایه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بر کیفیت زندگی معلمان بازنشسته شهرستان جوانرود در سال ۱۳۹۹ بوده است. روش: پژوهش حاضر بر اساس رویکرد کمی و به شیوه پیمایش انجام شده است. 170 پرسشنامه به شکل آنلاین توسط معلمان بازنشسته که به شیوه تصادفی انتخاب شده بودند، تکمیل شد. ابزار مورداستفاده پرسشنامه محقق ساخته سرمایه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و همچنین پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی بوده است. برای تحلیل داده ها از آزمونهای مقایسه ای من وایتنی و کروسکال والیس و همچنین رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. یافته ها: کیفیت زندگی معلمان بازنشسته شهرستان جوانرود بالاتر از متوسط بوده است و میانگین بعد بهزیستی محیطی کمتر از ابعاد دیگر بوده است. میانگین کیفیت زندگی زنان و کمتر از 50 ساله ها نسبت به بقیه گروهها بیشتر بوده است. میانگین سرمایه اجتماعی معلمان بازنشسته بیشتر از سرمایه اقتصادی و سرمایه فرهنگی بوده است. سرمایه اجتماعی و اقتصادی مردان بیش از زنان، اما سرمایه فرهنگی زنان بیشتر از مردان بوده است. سرمایه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی معلمان بازنشسته برحسب تحصیلات، سن و جنس متفاوت بوده است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داده است که سرمایه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ۵۶ درصد از تغییرات کیفیت زندگی را تبیین کرده اند. بحث: با توجه به یافته های پژوهش حاضر مهم ترین سرمایه زندگی معلمان بازنشسته که در کیفیت زندگی آنها نقش مهمی داشته است سرمایه اجتماعی بوده و در سیاستهای اجتماعی برای جمعیت سالمند باید در نظر گرفته شود.

هدف پژوهش، بررسی موانع توسعه نیافتگی اقتصادی کرمانشاه از دیدگاه مردم بوده است. برای این منظور از پیمایش و مصاحبه با 784 سرپرست خانوار استفاده شده است. پاسخگویان، در پاسخ های خود به 100 مفهوم به عنوان موانع توسعه اقتصادی اشاره کرده اند که درنهایت در سه دسته کلی، اقتصادی (40 مفهوم)، اجتماعی – فرهنگی (33 مفهوم) و سیاسی و مدیریتی (27 مفهوم) گنجانده شده اند. نزدیک به 70 درصد از پاسخگویان موانع توسعه نیافتگی اقتصادی استان کرمانشاه را، در طیف دولتی - غیر دولتی و 80 درصد نیز آن ها را در پیوستار جمعی- فردی تصور کرده اند. بیکاری، فقر اقتصادی، فقدان کارخانه (مقولات اقتصادی)، مدیریت ضعیف و بی توجّهی مسئولین (مقولات سیاسی) و اعتیاد (مقوله ای اجتماعی) متغیّرهایی هستند که به مثابه مانع توسعه اقتصادی استان بیشترین تکرار (بیش از 50 بار) را داشته اند. پاسخگویان در همه شهرستان ها، عامل اقتصادی را بیش از عوامل سیاسی و اجتماعی- فرهنگی به عنوان مانع توسعه اقتصادی قلمداد کرده اند و این نسبت در شهرستان سرپل ذهاب بیش از بقیه شهرستان ها بوده است. در شهرستان جوانرود پاسخگویان بیش از بقیه شهرستان ها، عامل اجتماعی را به عنوان اولویت مانع توسعه اقتصادی ذکر کرده و پاسخگویان شهرستان پاوه بیشتر از بقیه شهرستان ها، عامل سیاسی را به عنوان اولویت اول عنوان کرده اند. آرای پاسخگویان برحسب شهرستان، وضع فعالیت، وضع شغلی، تحصیلات و محل سکونت (روستایی- شهری) متفاوت بوده است؛ از این رو، به نظر می رسد لازم است که این تفاوت در توصیف و تحلیل واقعیت توسعه نیافتگی اقتصادی مطمح نظر قرار گیرد.

زمینه و هدف: امروزه دنیای مجازی به نحو چشم گیری زندگی ما را تحت تأثیر قرار داده است. گستره این تأثیر، از سهولت دسترسی به اطّلاعات تا تعامل میان افراد در سراسر دنیا را شامل می شود. هدف از این پژوهش، مطالعه نقش اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی در آشنایی زوجین و تغییر الگوی انتخاب همسر در بین جوانان شهر کرمانشاه است. روش و داده ها: روش پژوهش کمی، گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه و حجم نمونه 380 نفر بوده اند که در سال 1398 به دفاتر ثبت ازدواج شهر کرمانشاه مراجعه کرده اند. شاخص مهم پژوهش، آشنایی با همسر در فضای مجازی بود که اعتبار و پایایی آن با استفاده از اعتبار صوری و همچنین تحلیل عاملی و آلفای کرونباخ (0.96) ارزیابی شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی در بین پاسخگویان 2.86 ساعت در روز بوده است. 13 درصد از پاسخگویان با همسر خود از طریق شبکه های اجتماعی مجازی آشنا شده اند. این نسبت در مردان، کسانی که شغل آزاد داشته اند و کسانی که درآمد بالاتری داشته ا ند، بیشتر بوده است. همچنین، آشنایی با همسر از طریق فضای مجازی، در زنان گروه سنی 20 تا 30 سال، تحصیل کرده های دانشگاهی و طبقه اجتماعی بالا بیشتر بوده است. ضریب همبستگی بین استفاده از فضای مجازی و شاخص آشنایی با همسر در فضای مجازی 0.32 و معنادار بوده است. بحث و نتیجه گیری: شبکه های اجتماعی مجازی در سیاست گذاری خانواده به جای انکار، مورد توجه قرار گیرند تا خانواده با آسیب کم تری مواجه شود. پیام اصلی:  گسترش شبکه های اجتماعی مجازی نحوه تعامل و روابط اجتماعی و همچنین مسائل و پدیده هایی مانند انتخاب همسر که مبتنی بر روابط و تعامل اجتماعی هستند را تغییر قرار داده است، بنابراین بایستی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در سیاستگذاری خانواده مورد توجه قرار گیرد.

هدف: پژوهش حاضر به تحلیل بخش پیشینه ی پژوهش پایان نامه های کارشناسی ارشد پنج رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی، علوم اجتماعی، روان شناسی، علوم سیاسی و مشاوره در سال های 1393 تا 1398 دانشکده ی علوم اجتماعی و تربیتی دانشگاه رازی پرداخته است. روش شناسی: این پژوهش با روش تحلیل محتوای کمی از نوع کاربردی است، 140 عنوان پایان نامه مورد بررسی گرفته است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، چک لیست است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های مقایسه ی میانگین ها استفاده شده است.یافته ها: بیانگر آن است، در خصوص ساختار در رشته، رشته ی مشاوره بالاترین درصد و رشته ی علوم سیاسی پایین ترین درصد را از نظر رعایت ساختار به خود اختصاص داده اند. در بُعد محتوا بر حسب رشته، رشته ی علوم اجتماعی بالاترین درصد و رشته ی روا ن شناسی پایین ترین نمره را کسب کرده اند. در ساختار  بر حسب سال، هر اندازه پیشینه های پژوهش به سال 98 نزدیک تر شده اند، عملکرد بهتری داشته اند، و در محتوا نیز برحسب سال، هر چه به سال 98 نزدیک شده است، عملکرد ضعیف تری داشته اند، این بدان معناست که پیشینه های پژوهش در سال های 93 و 94 عملکرد بهتری داشته اند. هم چنین یافته ها بیانگر جایگاه دوم رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی در بین سایر رشته ها است. در  این رشته از لحاظ ساختار بر حسب سال، سال 95 و از لحاظ محتوا نیز بر حسب سال ، سال 93 در بین دیگر سال ها وضعیت بهتری داشته است. نتیجه گیری: نتایج بیانگر آن است که با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده، پیشینه های پژوهش از لحاظ ساختار در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارند، اما از لحاظ محتوا ضعیف، و از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند.

هدف این پژوهش تعیین نگرش دانشجویان دانشگاه رازی درباره اهمیت عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در افزایش سواد حریم خصوصی برخط است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه رازی (11268 نفر) در سال تحصیلی 99-98 است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، 372 نفر و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی تعیین شد. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته اهمیت عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در افزایش سواد حریم خصوصی برخط استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ برای اهمیت عوامل سیاسی (823/0)، عوامل اجتماعی (797/0)، عوامل فرهنگی (833/0) و عوامل اقتصادی (883/0) به دست آمد. یافته ها نشان دهنده وجود اهمیت عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در افزایش سواد حریم خصوصی برخط است. بیشترین اهمیت مربوط به عوامل اقتصادی (25/14 از مقدار متوسط 12) و کمترین اهمیت مربوط به عوامل سیاسی (9/11 از مقدار متوسط 12) است. همچنین جنسیت و مقطع تحصیلی با میزان اهمیت این عوامل ارتباط معناداری دارند و زنان و افراد با تحصیلات بالاتر، اهمیت بیشتری را برای عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در افزایش سواد حریم خصوصی برخط قائل هستند. بنابراین، دانشجویان باید باتوجه به اهمیت عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نسبت به افزایش سواد حریم خصوصی برخط ازطریق کسب آگاهی و مهارت های لازم اقدام نمایند و آگاهی مسئولان از اهمیت عوامل مؤثر بر افزایش سواد حریم خصوصی برخط، می تواند منجر به برنامه ریزی دقیق تر و بهبود سیاست های آموزشی و پژوهشی برای دانشجویان شود.

مدارا وضعیتی پارادوکسیکال است که در آن، افراد باید اموری را که قابل پذیرش نیست یا حتی مورد تنفر و ناپسند است، تحمل کنند. این وضعیت پارادوکسیکال، تبدیل مدارا یا تساهل به نوعی ملکه ذهنی را برای بسیاری از جوامع و شهروندان مسئله ساز کرده است. در جهان معاصر که درهم تنیدگی و تراکم اخلاقی (حقیقی و مجازی) کنش ها ویژگی برجسته آن است، مدارا برای تداوم ارتباط بدون تنش و مسالمت آمیز میان افراد و جوامع محلی و جهانی دارای اهمیت بسیاری تلقی می شود. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی وضعیت مدارا و ابعاد آن در بین شهروندان هجده سال به بالای استان کرمانشاه که دارای بافت فرهنگی، قومی و مذهبی ناهمگون است، انجام شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و به شیوه پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل همه شهروندان بالای هجده سال در استان است و براساس فرمول کوکران، 855 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای ارزیابی می شوند. یافته های پژوهش نشان می دهد میانگین های مدارا در استان کرمانشاه 68/2 (از دامنه 1 تا 5) بوده است و پاسخگویان دارای بیشترین مدارا به ترتیب در ابعاد اجتماعی (03/3)، عقیدتی (48/2)، سیاسی (47/2) و اخلاقی-رفتاری (38/2) هستند. همچنین مطابق یافته ها، متغیرهای تحصیلات، جنس، وضعیت تأهل، سرمایه و ابعاد آن بر مدارا تأثیر دارند، اما متغیرهای سن، قومیت، مذهب و شهر محل سکونت تأثیری بر مدارا ندارند. در حقیقت، با توجه به نتایج مطالعه به نظر می رسد اقوام و مذاهب در استان کرمانشاه فارغ از تنوع، آثاری منفی بر تساهل شهروندان استان بر جای نهاده اند؛ چرا که نوع مبتذلی از هویت خواهی از سالیان گذشته و به ویژه در چهار دهه اخیر در سطح استان رواج داشته است که عموماً در پی طرد هویت مقابل و برجسته سازی نمودهایی است که عمدتاً تقابلی و مروج خشونت (کلامی-رفتاری) هستند تا گفت وگویی و ارتباطی.

هدف این مقاله، بررسی میزان رضایت زناشویی برحسب میزان توافق در نظام ارزشی زوجین در شهر نورآباد در استان لرستان بوده است. حجم نمونه 200 زوج بود که به شیوه خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از دو پرسش نامه مقیاس ارزشی زوجین «شوارتز» و رضایت زناشویی «اینریچ» استفاده شده است. نتایج نشان داد میانگین نمره زنان در همه ابعاد نظام ارزشی بیش از مردان و میانگین نمره رضایت زناشویی مردان بیش از زنان بوده است. بیشترین تفاوت رضایت زوجین، به مسائل شخصیتی همسر، اوقات فراغت، مسائل مربوط به بچه ها و روابط جنسی و کمترین تفاوت به نظارت مالی مربوط بوده است. در شرایطی که زوجین در نظام ارزشی توافق داشته اند، رضایت زناشویی آنها بیشتر بوده است. ضرایب همبستگی نیز نشان داد افزایش نمره نظام ارزشی مردان در بُعد شخصی و فراشخصی با افزایش رضایت زناشویی زنان و افزایش نمره زنان در بُعد شخصی نظام ارزشی با افزایش رضایت مردان و کاهش رضایت زنان همبسته بوده است. اگرچه میانگین نظام ارزشی زنان بیش از مردان بوده است، این امر سبب توافق نداشتن در نظام ارزشی و نارضایتی زناشویی شده است. در مجموع، می توان گفت همسان همسری ذهنی (همسانی در نظام ارزشی) در مقایسه با همسان همسری عینی (همسانی در تحصیل، سنی، شغل و ...) نقش مهم تری در رضایت زناشویی دارد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش نوع نظام ارزشی افراد در مصرف کالاهای فرهنگی، در شهر کرمانشاه و در سال 1398 بوده است. روش انجام پژوهش، پیمایشی و روش گردآوری داده ها پرسش نامه بوده است. جامعه آماری این پژوهش، افراد 20 سال و بیشتر شهر کرمانشاه بوده است. حجم نمونه 350 نفر که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. یافته ها نشان داده است که میزان مصرف فرهنگی در شهر کرمانشاه متوسط بوده است و پاسخ گویان مجرد، تحصیل کرده و ساکن در محلات متوسط مصرف فرهنگی بیشتری داشته اند. میانگین نمره نظام ارزشی اقتصادی و اجتماعی پاسخ گویان بیش از میانگین نمره نظام ارزشی سیاسی و مذهبی آنان بوده است. میانگین نمره نظام ارزشی اقتصادی و مصرف فرهنگی در زنان، افراد مجرد، محلات سطح متوسط و سنین پایین تر، بیشتر بوده و در محلات پایین شهر، افراد متأهل و سنین بالاتر، ارزش های اجتماعی بیشتر و مصرف فرهنگی کمتر بوده است. میزان مصرف فرهنگی افراد دارای نمره نظام ارزشی سیاسی و اقتصادی بالاتر، بیشتر بوده است. اما میزان مصرف فرهنگی در افرادی که نمره نظام ارزشی اجتماعی و مذهبی آنان بیشتر بوده، کمتر بوده است. از بین متغیرهای زمینه ای ، تحصیلات مهم ترین عامل مؤثر بر نوع نظام ارزشی و در نتیجه بر نوع و میزان مصرف فرهنگی افراد بوده است. براساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که نظام ارزشی افراد در میزان مصرف فرهنگی آنان نقش دارد.

در پژوهش حاضر شیوه های اجتماعی کردن فرزندان در میان والدین دارای فرزند 6 تا 12 سال شهر ایلام بررسی شده است. روش پژوهش کیفی بود. گردآوری داده ها نیز از طریق مصاحبه با 30 نفر از والدین و تحلیل اطلاعات از طریق نرم افزار Maxqda با استفاده از شیوه تماتیک انجام شد. با اجرای کدگذاری باز، 101 تم و 34 مفهوم استخراج شد که در 4 مقوله اصلی شامل تربیت عاطفی و احساسی، تربیت جسمانی، تربیت دینی و تربیت اخلاقی دسته بندی شدند. سؤال پژوهش عبارت بود از: با توجه به تغییرات ساختاری جامعه و خانواده آیا شیوه های اجتماعی کردن فرزندان تغییر یافته است؟ یافته ها نشان داد که اجتماعی کردن فرزندان به شیوه های متفاوتی صورت می پذیرد که براساس وضعیت اقتصادی و اجتماعی والدین متفاوت است؛ والدینی که وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهتری دارند تربیت جسمانی را برای فرزندان خود در اولویت قرار می دهند و والدینی که وضعیت اقتصادی و اجتماعی پایینی دارند بیشتر بر تربیت عاطفی فرزندان تأکید می ورزند. این گونه خانواده ها دچار نوعی ناآگاهی در روش تربیتی و رفتار با فرزندان هستند. در خصوص شیوه تربیت دینی نیز والدینی که وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهتری دارند نسبت به تربیت دینی حساس نیستند و خنثی عمل می کنند؛ اما والدینِ با وضعیت اقتصادی متوسط یا پایین در خصوص تربیت دینی نظر مثبتی دارند. نتیجه کلی این پژوهش نشان داد که تغییرات اقتصادی و اجتماعی، تربیت فرزندان را نیز دچار تغییراتی کرده است؛ اما والدین به دلیل عدم مهارت و فشارهای اقتصادی و اجتماعی، بیشتر شیوه سلبی را در تربیت فرزندان در پیش گرفته اند تا ایجابی.

هدف این تحقیق، بررسی عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عدم ماندگاری جمعیت از نظر ساکنان شهرستان قصرشیرین بوده است. برای این منظور با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای 375 پرسشنامه تکمیل شد. یافته ها نشان داد که میانگین عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عدم ماندگاری جمعیت شهرستان قصرشیرین از نظر پاسخگویان، به ترتیب برابر با (02/3)، (82/2) و (90/1) بوده است. از بین عوامل اقتصادی، امکانات بهداشتی مقصد و کسب درآمد بیشتر به ترتیب با میانگین (43/3) و (43/3)، از بین عوامل سیاسی، عدم تلاش مدیریت برای سرمایه گذاری با میانگین (10/3) و از بین عوامل اجتماعی، مهاجرت به خاطر خویشاوندان با (23/2)، بیشترین میانگین عدم ماندگاری جمعیت بوده است. میانگین عوامل عدم ماندگاری جمعیت بر حسب برخی ویژگی های فردی، اجتماعی و اقتصادی پاسخگویان متفاوت بوده است؛ میانگین عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عدم ماندگاری جمعیت در زنان، افراد با تحصیلات بالا، افراد رده های سنی 18 تا 35 سال و افراد با 10 تا 30 سابقه سکونت در شهرستان قصرشیرین نسبت به بقیه بیشتر بوده است. کسانی که درآمد کمتری داشته اند، عامل اقتصادی و کسانی که درآمد بالایی داشته اند، عامل سیاسی و اجتماعی را به عنوان عدم ماندگاری جمعیت ذکر کرده اند. نتیجه عوامل عدم ماندگاری جمعیت از نظر پاسخگویان را می توان به ضعف زیرساخت های درمانی، وجود سرمایه داران غیربومی، مهاجرت به خاطر خویشاوندان و نبود رشته های مختلف دانشگاهی نسبت داد که متناسب با آن پیشنها د هایی مانند ایجاد و تجهیز بیمارستان و درمانگاه ها، بومی گزینی و برپایی رشته های مختلف و أخذ نمایندگی از دانشگاه های معتبر طرح شده است.

اوقات فراغت فرصتی برای بازیابی سلامت جسمی، روحی و روانی و توانمندی فرهنگی و اجتماعی است. با توجه به مشکلات بیکاری، ازدواج و ساختار اجتماعی- فرهنگی حاکم بر زندگی روزمره دختران در شهرهای کوچک، گذران اوقات فراغت آنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف پژوهش حاضر بررسی فعالیت فراغتی دختران ازدواج نکرده در شهر گیلان غرب بوده است. روش پژوهش کمی، به لحاظ اجرا پیمایش و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه با نمونه 315 نفری از دختران ازدواج نکرده 18 تا 35 ساله استفاده شده است. فعالیت های فراغتی دختران با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی به شش دسته ارتباطی واقعی، ارتباطی مجازی، انفعالی بیرونی، انفعالی خانگی، فرهنگی و مذهبی تقسیم شدند. بیشترین فعالیت فراغتی دختران، از نوع فراغت انفعالی خانگی و ارتباطی مجازی و کمترین آن فراغت فرهنگی بوده است. فراغت های فرهنگی، انفعالی خانگی و انفعالی بیرونی با سرمایه اقتصادی و فرهنگی قرابت بیشتری داشته ، در حالی که فراغت مذهبی، ارتباطی واقعی و مجازی با سرمایه اجتماعی قرابت بیشتری داشته اند. در مجموع، می توان گفت با توجه به سطح پایین سرمایه فرهنگی و اقتصادی دختران در شهر گیلان غرب، سرمایه اجتماعی، نوع و میزان فعالیت فراغتی آنها را تعیین کرده است و فعالیت های فراغتی اصلی (انفعالی) که نتیجه سرمایه اجتماعی و ساختار فرهنگی و اجتماعی جامعه است در راستای بهبود و توانمندسازی فرهنگی دختران نیست. بنابراین سیاست گذاران و برنامه ریزان فعالیت های فراغتی می بایست به بستر و زمینه شکل گیری فعالیت های فراغتی، چگونگی گذران اوقات فراغت دختران و پیامدهای چنین فعالیت های فراغتی توجه داشته باشند.