عبدالحسین خسروپناه

عبدالحسین خسروپناه

مدرک تحصیلی: استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۷۳ مورد.
۲.

ماهیت علم، تصور یا تصدیق

نویسنده:
منبع: کتاب نقد ۱۳۸۴ شماره ۳۷
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱۳۵
آن‌چه پیش‌رو دارید، مشروح مذاکرات دو جلسه از سلسله‌ کرسی‌های نقد و نظریه‌پردازی است که با حضور اساتید و صاحب‌نظران برگزار گردید. موضوع اصلی این نشست، تصور یا تصدیق‌بودن علم و نحوه تکون تصور و واقع‌نمایی تصور است که توسط جناب آقای دکتر احمدی تبیین می‌گردد؛ همچنین اساتید دیگر نیز به ارائه دیدگاه‌های خود می‌پردازند که در ادامه خواهد آمد.
۳.

چیستی علم حضوری و کارکردهای معرفت شناختی آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: ذهن ۱۳۸۲ شماره ۱۵ و ۱۶

کلیدواژه‌ها: علم حضوری علم حصولی علم به ذات بدیهیات

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۲۲۱۸۰
علم حضوری پایه و مبنای مسایل معرفت شناختی در فلسفه اسلامی است در این مقاله چیستی و کارکردهای معرفتی این نوع معرفت بیان شده است. نگارنده پس از بیان تاریخچة این بحث و اشاره به آرای فلاسفه اسلامی ویژگی‌های علم حضوری را بیان کرده و به برخی از مصادیق و دلایل علم حضوری پرداخته است.
۴.

عوامل و موانع ترویج معنویت

نویسنده:
منبع: حصون ۱۳۸۷ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: معنویت انسان معنوى ترویج معنویت موانع تحقق معنویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶۸۳
معنویت یکى از ضرروتهاى بشرى است ، آن گونه که مى توان انسان را معنوىٌ بالطبع دانـسـت . ایـن مـعـنـویت طبعى ، همیشه آدمیان را همراهى مى کند و هیچ گاه از سرشت او جدایى نـمـى پـذیـرد. ولى قبل از هر چیز لازم است تا درباره چیستى معنویت و پرسشهاى مهم این عـرصـه سـخـن بـگـویـیـم . گـفـتـمـان مـعـنـویـت بـا پـرسـشـهـاى فـراوانى از جمله موارد ذیل روبرو است : معنویت چیست ؟ آیا انسان به معنویت نیازمند است ؟ جهت نیازمندى انسان به معنویت چیست ؟ آیا نیاز انسان به معنویت ، همیشگى است یعنى انسان در هر مقطع زمانى و در هر اندیشه اى و در هر عصر و مصرى به معنویت حاجت دارد؟ آیا مى توان علاوه برنیازمندى انسان سنتى به معنویت از نیازمندى انسان مدرن و پسا مدرن به معنویت دم زد؟ آیا نیاز به معنویت ، تحقق پذیر است ؟ انسان معنوى از چه کارکردهاى معرفت شناختى ، جهان شناختى ، انـسـان شـنـاخـتـى و وظـیـفـه شـنـاخـتـى بـرخـودار اسـت ؟ عـوامـل وموانع تحقق و ترویج معنویت چیست ؟ نگارنده دراین مقاله درصدد است تا به پاره اى از عوامل وموانع معنویت اشاره کند
۵.

اثبات پذیری گزاره های دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۲ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: دین مبناگروی گزاره‏های دینی اثبات‌پذیری فیدئیزم پوزیتوسیم‌ منطقی نسبی‌گرایی معرفت‌شناسی اصلاح شده

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۲۱۴۲۶
اثبات‌پذیری‌ گزاره‌های‌ دینی، یکی‌ از مسائل‌ چالش‌ برانگیز در فلسفة‌ دین‌ و معرفت‌شناسی‌ دینی‌ است‌ که‌ در باب‌ صدق‌ و توجیه‌ باورهای‌ دینی‌ جست‌وجو می‌کند. در آغاز مقاله، مبادی‌ تصوری‌ مسأله‌ یعنی‌ دین، گزاره‌های‌ دینی‌ و اثبات‌پذیری، تبیین، و دیدگاه‌های‌ فیدئیزم، پوزیتوسیم‌ منطقی، نسبی‌گرایی‌ و معرفت‌شناسی‌ اصلاح‌ شده، به‌ اختصار معرفی‌ و نقد شده‌ است‌ و در پایان‌ به‌ دیدگاه‌ برگزیده‌ به‌ اثبات‌پذیری‌ آموزه‌های‌ زیرساخت‌ دینی‌ با بهره‌گیری‌ از نظریة‌ مبناگروی‌ و بدیهیات‌ در معرفت‌شناسی‌ پرداخته‌ شده‌ است.
۹.

اسلام و مقتضیات زمان از دیدگاه شهید مطهرى

نویسنده:
منبع: رواق اندیشه ۱۳۸۳ شماره ۳۴
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه اندیشه های فلسفی در ایران معاصر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت
تعداد بازدید : ۹۸۲۴
زندگى بشر، همواره رو به تکامل و توسعه مادى است. این پیشرفت ظاهرى، در مسائل فرهنگى نیز، نقش آفرین است. صرف نظر از این که پیشرفت مادى بشر، دیدگاه‏هاى جدیدى را براى او به ارمغان مى‏آورد، ابزار توسعه، خود لوازم و عوارضى دارد که باید در ترازوى فرهنگ صحیح قرار گیرد. اندیشمندان اسلامى معتقدند دین اسلام از پویایى و تحرک، برخوردار است و براى مسائل جدید نیز نسخه پیچیده است. نویسنده این نوشتار، بحث یاد شده را از منظر استاد شهید مطهرى، بررسى کرده است.
۱۰.

آسیب شناسی دین پژوهی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۲ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: روش‌شناسی نسبی‌گرایی آسیب‌شناسی دین‌پژوهی‌ معاصر کارکردگرایانه اشتراک لفظی پیش‌فرض‌ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۷۴
آسیب‌شناسی‌ دین‌پژوهی‌ معاصر یکی‌ از مهم‌ترین‌ نیازهای‌ دین‌شناسی‌ جامعه‌ معاصر است‌ که‌ باعث‌ بالندگی‌ و نوآوری‌ در عرصه‌های‌ دین‌پژوهی‌ می‌شود. در آغاز نوشتار، به‌ ریشه‌شناسی‌ واژة‌ پیشگفته‌ پرداخته‌ و آسیب‌شناسی‌ دین‌پژوهی‌ معاصر و پرسش‌های‌ اصلی‌ و روش‌ناسی‌ و گسترة‌ این‌ رهیافت‌ تبیین‌ شده‌ است. گونه‌شناسی‌ آسیب‌های‌ دین‌پژوهی‌ معاصر، بخش‌ اصلی‌ نگاشته‌ مذکور است‌ در این‌ ساحت‌ به‌ آسیب‌ نگرش‌ کارکردگرایانه‌ به‌ دین، آسیب‌ روش‌شناختی‌ آسیب‌ جزءنگری‌ به‌ جای‌ کل‌نگری، آسیب‌ مغالطه‌ اشتراک‌ لفظی، آسیب‌ محتمل‌ پیش‌فرض‌ها و آسیب‌ نسبی‌گرایی‌ با ذکر شواهد و نمونه‌ها پرداخته‌ شده‌ است.
۱۱.

فرآیند ظهور و بسط نظریه پلورالیستی جان هیک و تهافت های آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۴ شماره ۳۷

کلیدواژه‌ها: پلورالیسم دینی نجات و رستگاری باورهای دینی معیار ارزیابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۳۰
پلورالیسم دینی در ذهن جان هیک یکباره پدیدار نشده؛ بلکه فرایندی از جمله مبارزه ضد نژادپرستی، گشاده‌رویی با پیروان باورهای دینی دیگر, رستگار و اهل نجات شمردن جریان‌های عظیم حیات و تفکر دینی، حق دانستن مدعیات ادیان گوناگون، مدلل ساختن نظریه پلورالیسم و ارائه معیار ارزیابی باورهای دینی در اندیشه وی سپری شد و نظریه او را تکمیل کرد؛ البته در دل هر یک از این حلقه‌های فرایند مذکور، اتفاقات دیگری افتاده است. هر یک از این مراحل و اتفاقات درون آن‌ها گرفتار تهافت‌ها و تناقض‌هایی است که افزون بر معلل بودن بخشی از مراحل و دلیل تراشی بخشی دیگر، به آن‌ها نیز اشاره شده است.
۱۲.

فلسفه فلسفه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۵ شماره ۳۹ و ۴۰

کلیدواژه‌ها: فلسفه مضاف فلسفه علوم فلسفه حقایق فلسفه فلسفه اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۲۴
فلسفه‌های مضاف با دو نوع رشته فلسفه علوم و فلسفه حقایق ظاهر گشته‌اند. فلسفه علوم، دانش فرانگرانة توصیفی- تحلیلی رشته علمی و فلسفه حقایق، دانش درونگرانة توصیفی - عقلانی پدیده‌های حقیقی و اعتباری است. فلسفه فلسفه اسلامی، دانش فرانگرانة فلسفه اسلامی و رویکردهای مشّایی، اشراقی و صدرایی و رهیافت‌های شخصیّت‌های برجستة حکمت اسلامی است. این مقاله، علاوه بر تبیین مفاهیم کلیدی تعریف پیش‌گفته و روش‌شناسی تحقیق، به انواع فلسفة رشته‌های علمی و مسائل آن‌ها و تفاوت رؤوس ثمانیه با فلسفه‌های علوم پرداخته است. و در پایان چهارده مسأله مهم فلسفة فلسفه اسلامی بیان گردیده است.
۱۳.

چیستی انسان شناسی

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: انسان شناسی انسان شناسی دینی تعریف انسان شناسی بحران های انسان شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۳۳ تعداد دانلود : ۲۲۵۱
انسان­شناسی یکی از مهم­ترین دانش­های الهی و بشری است که در حوزه معارف بشری و دینی تأثیر به سزایی دارد. تحلیل چیستی انسان­شناسی بر پایه پیشینه، تعریف، ضرورت و انواع آن صورت می­پذیرد. مطلب قابل توجه این­که انسان­شناسی دارای انواع فلسفی، دینی، علمی، عرفانی و اخلاقی است. هریک از انواع انسان­شناسی گرفتار بحران­هایی است و تنها انسان­شناسی دینی است که هیچ بحرانی در حوزه آن راه نیافته است.
۱۵.

عارفان و انتظار بشر از دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۱ شماره ۲۴
تعداد بازدید : ۵۰۱۱
انتظار بشر از دین‌ از مباحث‌ زیربنایی‌ است‌ که‌ در سال‌های‌ اخیر مورد توجه‌ اندیشه‌وران‌ قرار گرفته، و نگارنده‌ درصدد است‌ تا این‌ مسأله‌ را از منظر عارفان‌ و عرفان‌ نظری‌ بررسی‌ کند؛ البته‌ عنوان‌ انتظار بشر از دین، در منابع‌ عرفانی‌ یافت‌ نمی‌شود؛ ولی‌ مفاهیمی‌ مانند شریعت، طریقت، حقیقت، رسالت، نبوت، ولایت‌ و انسان‌ کامل‌ می‌توانند دیدگاه‌ معینی‌ را در این‌ حوزه‌ به‌ ارمغان‌ آورند. مهم‌ترین‌ نیاز بشر به‌ دین‌ در عرفان‌ اسلامی، معرفت‌ ذات‌ حق‌ تعالی، اسما، صفات، احکام، اخلاق، تعلیم‌ به‌ حکمت‌ و قیام‌ به‌ سیاست‌ است. در ادامة‌ مقاله، دیدگاه‌ عارفانی‌ چون‌ محیی‌الدین‌ بن‌ عربی، حمزه‌ فناری، عزیزا نسفی، عبدالصمد همدانی، سیدحیدر آملی‌ دربارة‌ انتظار بشر از دین‌ مطرح، و در پایان‌ به‌ مقایسة‌ دین‌ اسلام‌ و عرفان‌ نظری‌ اشاره، و عدم‌ مطابقت‌ کلی‌ این‌ دو حوزه‌ تبیین‌ شده‌ است؛ گرچه‌ اهداف‌ عرفان‌ که‌ سیر و سلوک‌ و قرب‌ الاهی‌ است، از دین‌ اسلام‌ ظهور می‌یابد.
۱۶.

گفتمان فلسفه فقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۳ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: مصلحت فقه حق تکلیف فلسفه فقه معرفت بشری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸۷
فلسفه فقه به مثابه دانشی نوپا با نگاه درجه دوم و تاریخی به مبانی نظری و تحلیلی پدیده‏ها پرداخته و جنبه‏های توصیفی و توصیه‏ای ‏آن را مشخّص می‏سازد. مسائل مهمّ فلسفه فقه عبارتند از چیستی فقه به لحاظ موضوع و محمول و گستره فقه، پرسش‏های موضوع‏شناسی‏ فقه، معرفت‏شناسی و مبانی فقه، پیش‌فرض‏های فقه، رابطه فلسفه فقه یا فقه با علوم دیگر و ویژگی‏های حقوق و فقه اسلامی. در این نگاشته به مهم‏ترین چالش‏های فلسفه فقه از جمله ثابت و متغیّر بودن فقه، جامعه‏ساز و طرّاح و برنامه‏ریز نبودن، دنیایی وظاهربین بودن و مصرف کننده بودن و نیز تکلیف مداری آن بحث شده است.
۱۷.

پلورالیزم دینی یا پلورالیزم در دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین دینی پاییز ۱۳۸۹ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: وحدت متعالی ادیان کثرت گرایی دینی پلورالیزم دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۱۳ تعداد دانلود : ۱۷۵۱
وحدت متعالی ادیان، یکی از اصول مورد اتفاق سنت گرایان است. آنان معتقدند تمام ادیان با وجود اختلاف های ظاهری، از گوهر مشترک باطنی برخوردارند. دین در نظر سنت گرایان به ادیان ابراهیمی اختصاص ندارد و هر روشی برای متمرکزشدن بر حق و زندگی کردن طبق اراده عالم بالا و متناسب با مقصد بشر، «دین» محسوب می شود. این دیدگاه سنت گرایان به حقانیت تمام ادیان می انجامد. از این رو اعتقاد به نسخ و انحصارگرایی در باب حقانیت ادیانِ دیگر، امری ناصواب است. سنت گرایان با استناد به وحدت درونی یا متعالی ادیان به کثرت گرایی دینی معتقدند. ایشان برای تبیین مدعای خویش، از آموزه های تصوف و عناصر بنیادین مشترک میان ادیان بهره می گیرند. این مقاله به توضیح مولفه های اصلی این نظریه و بررسی و ابطال آن بر اساس ادله عقلی و نقلی خواهد پرداخت
۱۸.

معرکه جریان ها

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۶ شماره ۶۵
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰۹
دین پژوهی را نمی توان فقط به یک رشته مطالعاتی محدود کرد، بلکه گستره این مساله رشته های گوناگونی را شامل می شود که ابعاد مختلف دین را مطالعه و بررسی می کنند. علاوه بر اینکه دین، موضوع بررسی رشته های مختلفی مانند فقه، فلسفه، کلام، عرفان، جامعه شناسی، روان شناسی، معرفت شناسی و... است، در هر کدام از این علوم نیز رویکردهای مختلفی در مورد کلیت یا مصادیق دین وجود دارد. اما در ایران معاصر، رویکردهای گوناگون علمی به مقوله دین، باعث پیدایش جریان های مختلف فکری و اجتماعی گردید که هرکدام در صحنه فرهنگی و اجتماعی ایران به گونه ای ظهور یافته و بعضاً استمرار یافته اند.پرسش از ماهیت اسلام، هویت ایرانی، چیستی غرب و مدرنیته، علل انحطاط، رابطه علم و دین و تقابل سنت و تجدد، مسائل مهم و اساسی پیش روی متفکران و اندیشمندان ایرانی است که باعث می شود برای یافتن پاسخ آنها، ناگزیر از ورود به عرصه دین پژوهی شوند.مقاله حاضر فصل بندی و تحلیل این جریان ها را مدنظر قرار داده است.
۲۰.

راهکارهای ترویج پوشش اسلامی در بین دختران دانشجو

نویسنده:
منبع: دانشگاه اسلامی سال سیزدهم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۳ (پیاپی ۴۳)

کلیدواژه‌ها: عفاف حجاب اسلامی ستر و پوشش حیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲۷ تعداد دانلود : ۱۶۲۰
یکی از ارزش های مقدس دین مبین اسلام که در عصرهای مختلف به صورت های گوناگون مورد تهاجم قرار گرفته و سعی شده تا به صورت کمرنگ در آید،مبحث پوشش بانوان مسلمان است. پذیرش این نکته مهم است که محیط علمی،پوشش متناسبی را می طلبد.بر اساس پژوهشی اغلب دانشگاههای جهان دارای ضوابط خاص و ویژه پوشش متناسب با محیط آموزشی می باشند.علت و ضرورت ضوابط مندی این محیط نه تنها بر باورمندی بر اصول ارزشی که حاکی از جهان بینی آنهاست می باشد،بلکه اکثریت آنها بر اساس نوع ضرورت های محیطی و ایمنی و آرامش روحی روانی متناسب با پیشرفت کار پایبندی به ضوابط خاص پوشش را الزام می دارند و چگونگی وضعیت ظاهری را برخاسته از شان محیط علم و فرهنگ خاص محیط آموزشی می دانند.بر این اساس در این نوشتار سعی شد به راهکارهای ترویج پوشش اسلامی در بین دختران دانشجو پرداخته شود.در این مقاله هر چند از روش کتابخانه ای استفاده گردید، اما سعی شد از تحقیقات میدانی بعمل آمده در این خصوص و مستند قرار دادن آنها بهره جسته شود.در پژوهش حاضر در ابتدا پس از مفهوم شناسی،به بررسی وضعیت پوشش دختران در دانشگاه و آسیب شناسی وضعیت موجود پرداخته شد و برخی از مهمترین علل کم توجهی یا بی توجهی آنان به مقوله ی حجاب در چهار دسته سلسله عوامل فرهنگی و اعتقادی،بیولوژیکی و روانی،اجتماعی و سیاسی بیان گردید و در همین راستا به ارائه راهکارهایی در جهت ترویج پوشش اسلامی پرداخته شد. این راهکارها به دو قسمت بیرونی و درونی تقسیم شده و برای هر یک اقسامی ذکر گردیده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان