احمدرضا عمانی

با توجه به چالش ها و ضعف های متعدد درزمینه امنیت غذایی پایدار با رویکرد اقتصاد مقاومتی در مناطق روستایی استان خوزستان، شناسایی ابعاد موضوع ضرورت یافته است. با توجه به اینکه مبحث امنیت غذایی و اقتصاد مقاومتی پدیده های تک وجهی نبوده و صرفاً از طریق روش های کمی نمی توان به تحلیل و کنکاش عمیق آن ها پرداخت، ضرورت مطالعه کیفی و تحلیل عمقی آن از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق به منظور شناسایی معیارها و زیر معیارهای امنیت غذایی پایدار با رویکرد اقتصاد مقاومتی از روش های کیفی تحلیل محتوا، مصاحبه نیمه ساختاریافته، گروه متمرکز و روش طوفان اندیشه استفاده شد. نقطه نظرهای مصاحبه شوندگان از طریق کدگذاری نظام مند، استخراج شد و مؤلفه ها و الگوی پیش فرض تعیین شد. در گام نخست با استفاده از روش بررسی منابع و سوابق تحقیق و تحلیل محتوا 12 معیار و 65 زیر معیار شناسایی شد. سپس با مصاحبه با کارشناسان و بهره گیری از روش گروه متمرکز و جلسه های طوفان اندیشه با 35 نفر از خبرگان، 7 معیار و 35 زیر معیار استخراج شد که خبرگان با درصد 70 و بالاتر بر آن ها اجماع نظر داشتند. این معیارها و زیر معیارها به عنوان معیارهای امنیت غذایی پایدار با رویکرد اقتصاد مقاومتی در مناطق روستایی استان خوزستان شناسایی شدند. پیشنهاد می شود برنامه ریزان بخش کشاورزی این ابعاد را برای تحقق امنیت غذایی با رویکرد اقتصاد مقاومتی در مناطق روستایی استان خوزستان مورد توجه قرار دهند.

امروزه تجارت الکترونیک از راهبردهای مهم مزیت رقابتی در توسعه شرکت های تعاونی محسوب می شود. هدف از انجام این تحقیق اولویت بندی الزامات توسعه تجارت الکترونیک در شرکت های تعاونی روستایی استان خوزستان است. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، توصیفی و از نظر جمع آوری داده ها پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش دربرگیرنده 160 نفر از مدیران عامل شرکتهای تعاونی روستاییدر سطح استان خوزستان بود. شمارافراد نمونه مورد نظر با استفاده از جدول مورگان، 113 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه بود. روایی ظاهری پرسشنامه با استفاده از روش نظرسنجی از متخصصان مطلوب ارزیابی و پایایی آن نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، حداقل 771/0 برآورد شد. به منظور تعیین وزن هر یک از معیارها و زیر معیارها در سطوح مختلف و انجام مقایسه زوجی مربوط به فرآیند سلسله مراتبی، از نرم افزارهای SPSS 20 و Expert Choice استفاده شد. بر پایه فرآیند سلسله مراتبی، در خصوص امکان کاربرد تجارت الکترونیک در تعاونی های روستایی، معیارهای سنجش به ترتیب تمایل بازار و مشتریان، اطلاعات و امکانات فنی، دسترسی کافی، قوانین و رویه ها و تمایل مدیران و سازمان با وزن های 385/0، 225/0، 223/0، 089/0 و 078/0 در اولویت اول تا پنجم قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از بین الزامات توسعه تجارت الکترونیک، عامل فنی با وزن 326/0 در اولویت اول، عامل سیاستگذاری (179/0) در اولویت دوم، عامل اقتصادی (144/0) در اولویت سوم، عامل آموزشی (126/0) در اولویت چهارم، عامل اجتماعی (119/0) در اولویت پنجم و عامل مدیریتی ( 107/0) در اولویت ششم قرار گرفتند.

هدف از این تحقیق، تحلیل اثربخشی تسهیلات سرمایه در گردش ارائه شده به اعضای تعاونی های دام داران روستاهای شهرستان اهواز توسط بانک کشاورزی بود. با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 201 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین شد روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای، بود. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن با کسب نظرات صاحب نظران به دست آمد. پایایی پرسشنامه از طریق آزمون مقدماتی با 30 نفر انجام گرفت که ضریب آلفای کرونباخ 89/0 به دست آمد. با توجه به نتایج حاصل در خصوص اثر تسهیلات سرمایه در گردش اخذ شده از بانک کشاورزی بر سه بعد تولید(32/4 M= ، 785/0 SD= )، درآمد(25/4 M= ، 794/0 SD= )، و اشتغال(08/4 M= ، 892/0 SD= )، میانگین نمره اثر بخشی در سطح بسیار بالا بود. همچنین در بعد بهبود سطح زندگی و رفاه دام دار (74/3 M= ، 050/1 SD= )، بیانگر اثربخشی در سطح بالا بود. بین متغیرهای مشارکت اجتماعی، منزلت اجتماعی، سطح تحصیلات دام دار، میزان تجربه در امر دام داری، نظارت کارشناسان بانک، درآمد حاصل از فعالیت دام داری، میزان پس انداز و حجم تسهیلات اخذ شده از سوی دام دار، با متغیر وابسته اثربخشی تسهیلات سرمایه در گردش رابطه مثبت و معنی داری به دست آمد. همچنین یافته های تحقیق نشان داد که چهار عامل مؤثر بر اثربخشی تسهیلات سرمایه در گردش ارائه شده به اعضای تعاونی های دام داران شهرستان اهواز شامل: ویژگی اقتصادی و دانش مدیریتی دامدار، ویژگی های وام، ویژگی های شخصی دام دار و تنوع دام و محصول بوده و این عوامل در مجموع 524/68 درصد از واریانس کل عوامل مؤثر بر اثربخشی اعتبارات سرمایه در گردش را به خود اختصاص می دهند.

هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر پایداری نظام تولیدی صیفی کاران می باشد. در این راستا، از الگوهای پروبیت فضایی و رهیافت بیزین استفاده شد. داده های مورد استفاده از 250 صیفی کار استان خوزستان با روش نمونه گیری خوشه ای در زمستان 1393 گرد آوری شد. برای محاسبه ضرایب بیزی از روش نمونه گیری گیبزو الگوریتم متروپولیس هستینگز استفاده شد. برای استخراج الگوی مناسب بر اساس تأخیر و خطای فضایی از ضریب لاگرانژ استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده هر دو الگو با احتمال 99 درصد معنادار شدند. بنابراین، از هردو الگو می توان در تفسیر نتایج استفاده کرد. بر اساس نتایج حاصل از برآورد الگو های تأخیر فضایی و خطای فضایی مشخص شد که به ترتیب نقش متغیرهای درآمد با ضرایب 812/0 و 659/0، دانش پایداری با 398/0 و 465/0 ، نگرش به پایداری با 698/0 و 564/0، عملکرد محصول با 457/0 و 765/0، شرکت در کلاس ترویجی با 427/0 و 486/0، نوع نظام بهره برداری با  786/0 و 576/0، سطح تحصیلات با 562/0 و 454/0 و ضرایب اتورگرسیو فضایی با 829/0 و 739/0 بر پایداری نظام تولیدی معنی دار بوده است.

هدف از این تحقیق ارزیابی حیطه شناختی اعضای تعاونی باغداران مرکبات شهرستان دزفول در زمینۀ روش آبیاری قطره ای بوده است. اعضای تعاونی باغداران این منطقه، شامل 1226 نفر، جامعۀ آماری را تشکیل دادند. بر اساس جدول کرجسی و مورگان، 295 نفر به عنوان نمونه مورد بررسی تعیین شدند. بر اساس مشخصات جامعه، روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد. پس از تأیید روایی ابزار تحقیق از طریق پانل متخصصان، به منظور تعیین پایایی پرسش نامه، تعداد 30 نسخه از آن توسط باغداران شهرستان شوشتر تکمیل و سپس با استفاده از نرم افزارSPSSمیزان ضریب آلفای کرونباخ برای تعیین پایایی پرسش نامه محاسبه شد که ضرایب حاصل برای تمام بخش های پرسش نامه بالای 78/0 محاسبه گردید. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، توصیفی همبستگی و تحلیلی از نوع علَی ارتباطی است. بر اساس نتایج تحقیق، حدود2/29 درصد از باغداران مورد مطالعه از سطح حیطه شناختی بالا و بسیار بالایی در زمینه کاربرد سیستم آبیاری قطره ای برخوردار بودند. همچنین یافته های حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای میزان تماس های ترویجی، میزان سرمایه، میزان دسترسی به کانال های ارتباطی و منزلت اجتماعی باغداران مهم ترین متغیرهای مستقل مؤثر بر متغیر حیطه شناختی باغداران بوده و به طور تعاملی حدود 62 درصد تغییرات متغیر وابسته حیطه شناختی را تبیین کرده اند.

هدف از این پژوهش، شناسایی موانع کاربرد کشاورزی دقیق در تعاونی های زراعی شهرستان دزفول از دیدگاه مدیران عامل می باشد. تحقیق از نوع پیمایشی بوده و ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد. روایی آن از طریق پانل متخصصان و پایایی آن با استفاده از آزمون پایایی و تعیین مقدار ضریب آلفای کرونباخ(753/0) مورد تأیید قرارگرفت. جامعه آماری تحقیق شامل 136 مدیر عامل بوده که در نهایت 111 نفر از آنها از طریق سرشماری بررسی شدند. در این تحقیق برای شناسایی موانع از روش تحلیل عاملی با مدل تحلیل مؤلفه های اصلی استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل عاملی موانع کاربرد کشاورزی دقیق در تعاونی های زراعی در قالب 5 عامل مهم شناسایی شدند که شامل: فقدان الزامات اقتصادی و فنی، فقدان الزامات شناختی، جامعه پذیری پایین، ضعف خدمات حمایتی و ناسازگاری با شرایط محیطی و اجتماعی بودند. پس از چرخش عاملی متعامد به روش واریماکس، مشخص شد که این عوامل 65/57 درصد از کل واریانس موانع کاربرد کشاورزی دقیق در تعاونی های زراعی را تبیین کردند.

 هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی عوامل مؤثر در عدم  اجرای مهندسی مجدد تعاونی های تولید کشاورزی شهرستان اهواز بوده است. جامعۀ آماری این پژوهش را اعضای تعاونی های تولید کشاورزی شهرستان اهواز به تعداد 920 نفر تشکیل داده اند که با استفاده از فرمول کوکران 120نفر به عنوان نمونه تعیین و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. روایی ابزار تحقیق از طریق پانل متخصصان و پایایی آن از طریق محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد. این ضریب برای کلیۀ بخش ها بالاتر از 7/0 به دست آمد. به منظور سنجش موانع مهندسی مجدد، 16 گویه مطرح و بر اساس دیدگاه افراد ارزیابی شدند. بر پایۀ نتایج، گویه های کمبود منابع مالی جهت اجرای مهندسی مجدد، نبود آموزش های صحیح و درک مناسب از مهندسی مجدد و عدم پشتیبانی مدیریت در اولویت اول تا سوم قرار گرفتند. در ادامه، موانع مهندسی مجدد در تعاونی های کشاورزی شهرستان اهواز بر اساس نتایج تحلیل عاملی مشخص شدند که بر این پایه،عامل اول با مقدار ویژۀ 095/2 به تنهایی تبیین کنندۀ 093/13 درصد واریانس کل بوده است. به طور کلی، شش عامل در مجموع 466/65 درصد کل واریانس را تبیین کردند. این شش عامل عبارت اند از: عدم فعالیت های حمایتی، فقدان فعالیت های آموزشی و انگیزشی، موانع مدیریتی، فقدان برنامه محوری و مشتری مداری، موانع مالی و عدم عضویت مداری. 

هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر ناکامی تعاونی های تولید زراعی استان خوزستاناست. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، توصیفی- همبستگی و تحلیلی از نوع علّی ارتباطی است. جامعۀ آماری این تحقیق را اعضای شرکت های تعاونی تولیدی زراعی به تعداد 3700 نفر در بر می گیرند که از طریق روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای360 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این تحقیق، پرسش نامه مهم ترین ابزار جمع آوری اطلاعات به شمار می آید که روایی آن با استفاده از روش پانل متخصصان تأیید شد. به منظور سنجش پایایی ابزار تحقیق نیز تعداد 30 پرسش نامه در اختیار اعضای شرکت های تعاونی تولیدی زراعی، غیر از جامعۀ آماری، قرار داده شد و ضریب آلفای کرونباخ برای تمام بخش های پرسش نامه بالای7/0 محاسبه گردید. بر پایۀ یافته های تحقیق، بین سن، نگرش اعضا به فعالیت های مشارکتی تعاون گونه، کیفیت آموزشی، میزان مشارکت اجتماعی، منزلت اجتماعی و سابقۀ فعالیت کشاورزی اعضای  تعاونی های تولیدی زراعی استان خوزستان در سطح 99 درصد و بین تعداد افراد خانوار، عملکرد محصول و میزان درآمد اعضای شرکت تعاونی های تولید زراعی در سطح 95 درصد رابطۀ معنی داری با ناکامی این تعاونی ها به دست آمد. نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد که از بین متغیرهای مستقل، که با متغیروابسته(ناکامی تعاونی های تولید زراعی) رابطۀ معنی داری داشته اند، 5 متغیرِ نگرش اعضا به فعالیت های مشارکتی تعاون گونه، کیفیت آموزش، منزلت اجتماعی، مشارکت اجتماعی و درآمد مهم ترین متغیرهای مؤثر بر متغیر وابسته تحقیق بوده به گونه ای که به طور تعاملی 6/78 درصد از تغیرات این متغیر را تبیین کرده اند.

هدف از این تحقیق ارزیابی نقش سرمایۀ اجتماعی در وضعیت عملکرد غیرمالی تعاونی های تولیدی زراعی استان خوزستان می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی است که به روش علّی ارتباطی و به صورت میدانی انجام شده است. جامعۀ آماری مورد مطالعه شامل 3273 نفر از اعضای تعاونی تولیدی زراعی استان خوزستان بود که بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه 203 نفر برآورد شد. داده ها و اطلاعات با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شد و روایی محتوایی پرسش نامه با کسب نظر متخصصان و استادان و پس از اعمال اصلاحات لازم و آزمون مقدماتی و پایایی آن با محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ  (79/0) تأیید شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار  19SPSS  استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبۀ ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین مؤلفه های سرمایۀ اجتماعی شامل آگاهی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی، کل سرمایۀ اجتماعی با عملکرد غیرمالی شرکت های تعاونی تولیدی زراعی استان خوزستان در سطح 99 درصد اطمینان رابطۀ معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که از بین متغیرهایِ مستقل،  که در متغیر وابستۀ تحقیق یعنی عملکرد غیرمالی تأثیر معنی دار داشتند، 3 متغیر مستقلِ مشارکت اجتماعی، آگاهی اجتماعی و اعتماد اجتماعی مهم ترین متغیرهای مؤثر بر متغیر وابستۀ تحقیق بودند به طوری که 5/58 درصد از تغییرات این متغیر را تبیین کردند. در این میان، متغیر مستقل مشارکت اجتماعی در عملکرد غیرمالی  شرکت های تعاونی تولیدی زراعی دارای بیشترین نقش بود.

هدف پژوهش حاضر شناسایی متغیرهای موثر بر پذیرش بیمه محصول گندم در میان گندم کاران شهرستان دزفول بوده، و جامعه آماری آن را گندم کاران این شهرستان تشکیل می دهند که جمعیت آنها سه هزار نفر است؛ و بر اساس جدول کرجسی و مورگان، 341 نفر از آنها به صورت حجم نمونه تعیین می شوند. پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام می گیرد و نمونه گیری آن نیز به صورت تصادفی خوشه ای است. نتایج تحلیل داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه نشان دهنده پنج ویژگی موثر بر پذیرش بیمه شامل ویژگی های زراعی، اقتصادی، اجتماعی، شخصی، و فعالیت های ترویجی است؛ از این رو، با برگزاری کلاس های آموزشی و ترویجی در زمینه بیمه محصولات کشاورزی به دفعات بیشتر و مطابق با نیاز اطلاعاتی کشاورزان در روستاها، می توان بر سطح آگاهی و رضایت کشاورزان برای پذیرش بیمه افزود.

هدف اساسی پژوهش حاضر مطالعه تطبیقی مدلهای نشر، ساختار مزرعه (اقتصادی) و تلفیقی در زمینه پذیرش مدیریت پایدار منابع آب زراعی و دستیابی به مدل بهینه در پیش بینی رفتار پذیرش کشاورزان است. روش تحقیق توصیفی و همبستگی بوده و از تکنیک تحلیل ممیزی استفاده شده است. در این تحقیق تعداد نمونه مورد نظر از بین گندمکاران شهرستان اهواز در سال 1387 با استفاده از فرمول کوکران (110=نمونه و 1370=جامعه مورد مطالعه) تعیین و از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب گردید. بر اساس نتایج حاصل از مطالعه با استفاده از آزمون F و کروسکال والیس مشخص شد که ویژگیهای افراد نظیر سن، سطح تحصیلات، دانش فنی، درآمد، عملکرد محصول، دانش و نگرش مدیریت پایدار منابع آب در بین افرادی که برحسب سطوح پذیرش مدیریت پایدار منابع آب زراعی در سطوح مختلفی قرار داشتند، دارای اختلاف معنی داری بود. در قیاس سه مدل نشر، ساختار مزرعه و تلفیقی (جامع) در زمینه پیش بینی گروهی که به میزان بسیار بالا مدیریت پایدار منابع آب زراعی را پذیرفته اند، مدل جامع از قدرت پیش بینی بالاتری نسبت به مدل نشر و ساختار مزرعه برخوردار بوده است. بنابراین، نهادهای دولتی و خصوصی که در اشاعه راهبردهای مدیریت منابع آب کشاورزی فعالیت می نماید، با در نظر گرفتن شاخصهای مدل تلفیقی می توانند احتمال پذیرش را تا حد قابل قبولی افزایش دهند.

محیط اصلی فعالیت کاری برای دانشجویان رشته کشاورزی، مناطق روستایی و محیط هایی است که با فعالیتهای کشاورزی در ارتباط است. بنابراین به منظور اثربخشی فعالیتهای نظام آموزش عالی کشاورزی ضروری است که به بررسی تمایلات و گرایش دانشجویان رشته کشاورزی به مناطق روستایی توجه گردد. هدف از این پژوهش بررسی گرایش دانشجویان رشته کشاورزی به کار در مناطق روستایی است. روش تحقیق به صورت توصیفی ـ همبستگی و علی ارتباطی است. جامعه آماری دانشجویان ترویج کشاورزی به تعداد 355 نفراست که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده با توجه به واریانس بدست آمده از تست اولیه و فرمول کوکران ، اقدام به تعیین حجم نمونه شد که در تحقیق حاضر این حجم 75 نفر بدست آمد. هدف اصلی این تحقیق تحلیل همبستگی و رگرسیونی عوامل است که بر گرایش دانشجویان جهت کار در مناطق روستایی نقش دارد.بر اساس نتایج به دست آمده بین محتوای مطالب ارائه شده در دانشگاه، میزان حمایتهای دولت از مناطق روستایی، میزان علاقه به کار عملی و میزان ارزش قائل شدن برای روستا با گرایش دانشجویان در زمینه کار در مناطق روستایی رابطه مثبت و معنی داری به دست آمد.در ادامه به منظور بررسی تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از رگرسیون گام به گام استفاده شده است. با توجه به یافته های جدول رگرسیون می توان نتیجه گرفت که متغیرهای مستقل میزان علاقه به کار عملی، میزان تجربه کار کشاورزی، میزان ارزش قائل شدن برای بخش کشاورزی و میزان حمایتهای دولت 48% تغییرات متغیر گرایش به کار در مناطق روستایی را تبیین می کند.