سولماز خادمی

هدف از انجام این پژوهش، بررسی کاربردهای هوش مصنوعی در آموزش عمومی با رویکرد مرور ارزیابانه بود.روش و ابزار: این پژوهش کیفی از نوع سنتزپژوهی بوده که با روش مرور ارزیابانه بر مبنای چارچوب روش شناختی پنج مرحله ای امالی و آرکسی انجام شده است. تیم سنتزپژوهی متشکل از سه نفر متخصص برنامه ریزی درسی، یک نفر مسلط به روش پژوهش سنتزپژوهی و یک نفر متخصص جست و جو در پایگاه های اطلاعاتی بود. 52 منبع پژوهشی مرتبط با معیارهای پذیرش شامل مقالات با موضوعات بررسی سیستماتیک هوش مصنوعی در آموزش، چگونگی نقش هوش مصنوعی در تولید، تقویت آموزش و یادگیری در حال و آینده و تاثیر هوش مصنوعی در تسهیل و تسریع آموزش و یادگیری مبنای تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتیجه آن استخراج سه مضمون سازمان دهنده نقش هوش مصنوعی در یادگیری، نقش هوش مصنوعی در تدریس و نقش هوش مصنوعی در ارزشیابی آموزشی است. اعتبار داده ها با استفاده از سه تکنیک اعتبارپذیری، انتقال پذیری و هم سوسازی داده ها و اعتماد به داده ها با هدایت دقیق جریان جمع آوری اطلاعات و هم سوسازی پژوهش گران تائید شد.نتایج: به طور کلی یافته های این مقاله نشان داد که هوش مصنوعی در صورت کاربرد درست و مسئولانه، با برخورداری از مزیت داده محوری و ایجاد زمینه وسیع و نامحدود آموزش باعث یادگیری اثربخش می شود. همچنین مسیر بالقوه سیستم های گفت وگوی انسان و ماشین در آینده را ترسیم کرده و بینشی عمیق از اهداف و عملکرد های آموزشی و یادگیری آتی را نشان می دهد.

هدف پژوهش حاضر، واکاوی تجارب معلمان کلاس اول ابتدایی از نتایج بازی های آموزشی در همه گیری کرونا بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، در زمره پژوهش های کیفی و از نوع چندروشی بوده که برای واکاوی تجارب معلمان کلاس اول ابتدایی از نتایج بازی های آموزشی با یک فراترکیب، یافته های مطالعات جهانی و در ادامه به پشتوانه بهره گیری از پدیدارشناسی، تجارب زیسته معلمان در همه گیری کرونا را مورد کاوش قرار داده است. طرح فراترکیب با استفاده از روش شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو و طرح پدیدارشناسی با استفاده از الگوی هفت مرحله ای کلایزی انجام شد. ابزار مورد استفاده مصاحبه نیمه ساختمند و مشارکت کنندگان در این بخش 14 معلم در سال تحصیلی 1401- 1400 بودند که برای انتخاب آنان از رویکرد هدفمند ملاکی، تکنیک گلوله برفی و معیار اشباع نظری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های این بخش نیز با استفاده از روش تحلیل مضمون صورت پذیرفت. بر اساس نتایج دو طرح، تجارب معلمان کلاس اول ابتدایی از بازی های آموزشی در همه گیری کرونا در قالب سه مضمون اصلی مشتمل بر عملکرد دانش آموز، عملکرد معلم و عملکرد والدین شناسایی گردید. نتیجه اینکه استفاده از بازی های آموزشی در کلاس های درس می تواند بر کاهش مشکلات روان شناختی و افرایش اثربخشی یادگیری تاثیرگذار باشد.

به دلیل همه گیری ویروس کرونا، اکثریت دانش آموزان در بیش از 150 کشور با تعطیلی مدارس در کشورشان روبرو شدند و این موضوع والدین را با شرایط پیش بینی نشده و تغییر نوع آموزش فرزندانشان مواجه ساخت. هدف از این پژوهش ارزیابی نگرش سلامت محور والدین دانش آموزان ابتدایی به بازگشایی مدارس در بحران کرونا بوده است. این پژوهش از نوع توصیفی بوده که به روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری شامل تمامی والدین دانش آموزان ابتدایی شهر شیراز بوده است. تعداد 195 نفر از والدین با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه مجتمع آموزشی اوکفیلد بوده است. داده ها با استفاده از آزمون های تک نمونه ای ویل کاکسون و فریدمن تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد والدین نسبت به شرکت فرزندانشان در کلاس های حضوری نگرش منفی اما نسبت به امکان حمایت از آموزش فرزندان خود، تضمین سلامت و امنیت فرزندشان و کارکنان مدرسه و الزام فرزندشان به استفاده از ماسک در حالی که قادر به حفظ فاصله اجتماعی با یکدیگر نیستند نگرش مثبتی داشتند. در نهایت اینکه والدین تمایل به آموزش غیرحضوری کودکان خود، با هدف تامین سلامت آنان و محافظت آنان در برابر بیماری کرونا، دارند. حتی با نحوه ترکیبی آموزش مجازی و غیر مجازی یا تقسیم دانش آموزان به گروه های کوچک و حضور در روزهای متفاوت در کلاس درس نیز موافق نیستند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش های مربیان در ارشادگری ورزشکاران با رویکرد کیفی بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، در زمره پژوهش های کیفی و از نوع چندروشی بوده که برای کاوش مفهوم ارشادگری مربیان ورزش با یک فراترکیب، یافته های مطالعات جهانی و در ادامه به پشتوانه بهره گیری از پدیدارشناسی، تجارب زیسته مربیان ورزش در ارتباط با ارشادگری را مورد کاوش قرار داده است. طرح فراترکیب با استفاده از روش شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شد. منابع گردآوری داده ها، پنج پایگاه داده برای مطالعات خارجی و دو پایگاه داده به زبان فارسی بوده است، پس از گردآوری داده ها از روش تحلیل مضمون برای تجزیه و تحلیل استفاده گردید. طرح پدیدارشناسی با استفاده از الگوی هفت مرحله ای کلایزی انجام شد. ابزار مورد استفاده مصاحبه نیمه ساختمند و مشارکت کنندگان در این بخش 20 مربی ورزش در سال 1401بودند. برای انتخاب نمونه ها از رویکرد هدفمند ملاکی، تکنیک گلوله برفی و معیار اشباع نظری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های این بخش نیز با استفاده از روش تحلیل مضمون صورت پذیرفت. بر اساس نتایج دو طرح، طراحی الگوی نقش ارشادگری در مهارت مربیگری مربیان ورزش در قالب سه مضمون اصلی مشتمل بر پیشرفت گرایی، اخلاق محوری و توانمندسازی شناسایی گردید. نتیجه اینکه وجود مربی مسلط بر تکنیک های ارشادگری در کنار ورزشکاران می تواند آن ها را به طرز صحیح و اصولی در جهت رسیدن به موفقیت و اهداف ورزشی و حرفه ای یاری نماید.

کارآفرینی سبز با تأثیرات مثبت بر محیط زیست، کمک شایان توجهی به توسعه پایدار اقتصادی می نماید. پژوهش حاضر با هدف مروری نظام مند بر مفهوم کارآفرینی سبز در نظام آموزش عالی انجام شد. این پژوهش کیفی با استفاده از روش هفت مرحله ای ساندلوسکی و باروسو (2007) انجام شده است. تیم فراترکیب متشکل از دو نفر متخصص برنامه ریزی درسی، یک نفر متخصص روان شناسی تربیتی، یک نفر آگاه به حوزه محیط زیست و یک نفر مسلط به روش پژوهش فراترکیب بود. 13 منبع پژوهشی مرتبط، مبنای تحلیل قرار گرفت. اعتبار داده ها با استفاده از تکنیک های اعتبارپذیری، انتقال پذیری و هم سوسازی داده ها و اعتمادپذیری به داده ها نیز با هدایت دقیق جریان جمع آوری اطلاعات و هم سوسازی پژوهشگران تائید شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون صورت پذیرفت. بر اساس نتایج حاصله، مفهوم کارآفرینی سبز شامل مضامین خلاقیت و ابتکار ذهنی، سازگاری با محیط زیست، نوآوری محیطی، خلق ارزش، شناسایی فرصت های سبز، کاهش مخاطرات طبیعی، ایجاد توسعه پایدار و ریسک پذیری می باشد. درک درست و صحیح عوامل مذکور، در توسعه برنامه های آموزشی دانشگاهی و فرهنگ سازی حفظ محیط زیست کمک شایانی می نماید.

هدف مقاله طراحی چارچوب برنامه درسی دوره ابتدایی در بحران همه گیری بیماری کرونا بود. این پژوهش کیفی با استفاده از روش شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شد. 29 منبع پژوهشی مرتبط، مبنای تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن استخراج پنج محور اساسی برنامه درسی دوره ابتدایی در بحران کرونا شامل هدف، محتوا، نقش معلم، نقش فراگیران و نقش دولت است. اعتبار داده ها با استفاده از تکنیک های اعتبارپذیری، انتقال پذیری و هم سوسازی داده ها و اعتمادپذیری به داده ها نیز با هدایت دقیق جریان جمع آوری اطلاعات و هم سوسازی پژوهش گران تأیید شد. بر اساس نتایج پژوهش، اهداف این برنامه درسی باید با توجه به شرایط جدید، با رویکرد استمرار آموزش و تحقق اهداف یادگیری در نظر گرفته شوند. محتوای این برنامه مشتمل بر آموزش همزیستی با کرونا، آموزش تئوری و عملی و تقویت شایستگی های اجتماعی-عاطفی می باشد.  

هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت تدریس در آموزش مهندسی: مطالعه ای مبتنی بر روش فراترکیب است. این پژوهش کیفی با استفاده از روش هفت مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. گروه فراترکیب متشکل از سه نفر متخصص برنامه ریزی درسی و یک نفر متخصص در روش پژوهش فراترکیب بود. 27 منبع پژوهشی مرتبط، مبنای تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن استخراج 5 مضمون ویژگی های فردی دانشجویان، شایستگی های حرفه ای اساتید، وضعیت طرح درس، نیازها و ارزش های جامعه و عوامل محیطی و سازمانی است. اعتبار داده ها با استفاده از فنون اعتبارپذیری، انتقال پذیری و هم سوسازی داده ها و اعتمادپذیری به داده ها نیز با هدایت دقیق جریان جمع آوری اطلاعات و هم سوسازی پژوهشگران تأیید شد. نتایج نشان دادند که برای جهت دادن به علم و هنر آموزش، می توان عوامل مؤثر بر کیفیت تدریس را با موقعیت های تدریس واقعی ارتباط داد تا یادگیرندگان با استفاده از آن بتوانند اطلاعات، رفتارها و مهارت های جدیدی همراه با درک کامل آن ها کسب کنند. با بررسی مؤلفه های مؤثر بر بهبود کیفیت تدریس آموزش مهندسی و اعمال آن ها در تدریس، تعامل سازنده ای بین استاد و دانشجو شکل می گیرد که منجر به یادگیری عمیق در یادگیرندگان می شود. 

هدف اصلی این پژوهش، بررسی شایستگی های معناسازی صنعت محور دانشجویان مهندسی است. این پژوهش کیفی با استفاده از روش هفت مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. گروه فراترکیب متشکل از سه نفر متخصص برنامه ریزی درسی و یک نفر متخصص در روش پژوهش فراترکیب بود. 107 منبع پژوهشی مرتبط، مبنای تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن استخراج 11 مضمون مسئله یابی، موضوع یابی، انتخاب موضوع با هدف یافتن راه حل های جدید، تحلیل نیازهای اطلاعاتی، طراحی و تدوین ساختار جستجوی اطلاعات، اجرای فرایند جستجوی اطلاعات، ارزیابی فرایند جستجوی اطلاعات، تدوین ساختار حل مسئله بر اساس اطلاعات نهایی، اجرای حل مسئله، پیامدهای حل مسئله، تصمیم گیری نهایی در خصوص ساختار حل مسئله است. اعتبار داده ها با استفاده از فنون اعتبارپذیری، انتقال پذیری و همسوسازی داده ها و اعتمادپذیری به داده ها نیز با هدایت دقیق جریان جمع آوری اطلاعات و همسوسازی پژوهشگران تأیید شد. نتایج نشان دادند که معناسازی شایسته برای موفقیت در بسیاری از مشاغل، لازم است و فرد باید در محیطی پرتلاطم و پیچیده و در حالت غیرقطعی، توانایی تصمیم گیری، اقدام و تدوین نقشه عمل را داشته باشد. اساتید می توانند با آموزش معناسازی در فرایند تدریس، خلاقیت خویش را در کلاس درس نشان دهند و هنر تدریس اثربخش را با دانش علمی تلفیق کنند. بر اساس نتایج پژوهش، از یک طرف می تواند تجارب وسیعی را در اختیار برنامه ریزان آموزشی قرار دهد و از طرف دیگر شناسایی مضامین احصاء شده در رویکرد معناسازی، تأثیر به سزایی بر بهبود کیفیت تدریس در حوزه آموزش مهندسی می گذارد که داشتن درک صحیح از این عوامل، برای دانشگاه و نظام آموزش عالی بسیار مهم است.

شیوع بیماری کرونا و محدودیت در زیرساخت های فناورانه کشور نهادهای آموزشی را با بحران جدی مواجه ساخت؛ ازاین رو معلمان ناگزیر به آموزش مجازی روی آوردند. هدف از پژوهش حاضر بررسی راهبردهای معناسازی معلمان در مدیریت کلاس در بحران کروناست. این پژوهش از پژوهش های کیفی و از نوع روایت پژوهی با رویکرد تفسیری است. مشارکت کنندگانِ بالقوه این پژوهش تمامی معلمان رشته های گوناگون دبیری شهر شیراز در سال تحصیلی 1400-1401 را شامل می شوند و روش پژوهش نیز مصاحبه نیمه ساختاریافته است. در انتخاب آزمودنی ها، از رویکرد هدفمند ملاکی و معیار اشباع نظری بهره جستیم که درنهایت هفده معلم برگزیده شدند. همچنین داده ها را با استفاده از روش تحلیل مضمون به شیوه آتراید استرلینگ تجزیه وتحلیل کردیم. پس از استخراج و دسته بندی موضوعی نیز چهار مضمون سازمان دهنده را تحت عناوین ذیل به دست دادیم: راهبردهای مبتنی بر سواد فناورانه معلم، راهبردهای مبتنی بر مهارت های ارتباطی معلم، راهبردهای مبتنی بر مهارت های تخصصی معلم در تدریس، راهبردهای مبتنی بر مهارت های ارزشیابی معلم.

هدف: مطالعه حاضر با هدف« بررسی تطبیقی آخرین تحولات سرفصل های دوره دکتری مدیریت آموزش عالی ایران با چند دانشگاه منتخب دنیا » انجام شده است. سه پرسش اساسی در کانون توجه پژوهشگران بوده است: 1) محتوای برنامه درسی دوره دکتری مدیریت آموزش عالی در دانشگاه های سطح جهان و دانشگاه های ایران چیست؟ 2) چه تفاوت هایی بین محتوای برنامه درسی دوره دکتری مدیریت آموزش عالی در دانشگاه های سطح جهان و دانشگاه های ایران وجود دارد؟ و 3)براساس محتوای برنامه درسی دوره دکتری مدیریت آموزش عالی دانشگاه های سطح جهان، چه پیشنهادات کاربردی برای به روزرسانی محتوای برنامه درسی این رشته در دانشگاه های ایران می توان ارائه داد؟روش پژوهش: به منظور پاسخگویی به پرسش های یاد شده از روش رایج برودی(1977) در مطالعات تطبیقی بهره گرفته شد. واحد تحلیل در این پژوهش، محتوای برنامه های درسی بود و از روش تحلیل محتوای کیفی- تحلیل اسناد در چارچوب و مراحل حاکم بر مطالعات تطبیقی استفاده شد.یافته ها: در این راستا برنامه های درسی 19 دانشگاه تا حد اشباع اطلاعات مورد مطالعه قرار گرفت و سپس در سایه ی همجواری و مقایسه ی آن ها به ارائه پیشنهادات پرداخته است.نتیجه گیری: یافته های مطالعه نشان داد می توان در راستای بهسازی برنامه درسی رشته، در تعریف و تخصیص واحدهای نظری و عملی در زمینه کارآموزی، مسائل معاصر آموزش عالی، آموزش عالی بین المللی، جنبه های حقوقی در آموزش عالی، شبیه سازی نقش ریاست دانشگاهی و روانشناسی در آموزش عالی تامل نمود.

هدف: هدف کلی از انجام این پژوهش، تحلیل محتوای انواع مقالات مرتبط با الگوهای ارزشیابی برنامه درسی بر اساس تاکید بر عناصر برنامه درسی و معیارهای اثربخشی درونی و بیرونی بوده است.روش پژوهش: کمی، از نوع توصیفی و بر اساس تحلیل محتوای کمّی می باشد. جامعه آماری تمامی منابع پژوهشی چاپ شده در حوزه ارزشیابی برنامه درسی است و تمامی آن ها بروز، در بازه زمانی پنج ساله 2017 تا 2022 و 1396 تا 1401 به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار اندازه گیری اسنادی و روش گردآوری داده ها بر مبنای الگوهای ارزشیابی برنامه درسی و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون انجام شد.یافته ها: از میان ده عنصر، محتوا بالاترین و کارسازترین ضریب اهمیت و زمان یادگیری دارای کمترین ضریب اهمیت بود. در معیارهای ارزشیابی درونی و بیرونی، منطق دارای بالاترین ضریب اهمیت و انسجام دارای کمترین ضریب اهمیت بود. همچنین، از بین انواع الگوهای ارزشیابی برنامه درسی که برای تحلیل محتوای مقالات منتخب استفاده شد، الگوی کرک پاتریک موثرترین و بالاترین ضریب اهمیت و الگوی تین دارای کمترین ضریب اهمیت بود.نتیجه گیری: جهت حصول اطمینان در مورد چگونگی اجرای صحیح یک برنامه درسی و بهبود و ارتقاء برنامه های درسی در حوزه آموزش و پرورش ضروری ست که اثربخشی همه عناصر برنامه درسی و معیارهای درونی و بیرونی برنامه درسی، در تحلیل ارزشیابی مقالات مورد توجه قرار گیرند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی ویژگی های استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی به صورت مطالعه چند روشی کیفی بود.روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی، در زمره پژوهش های کیفی و از نوع چندروشی بوده که برای طراحی الگوی استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی با یک فراترکیب، یافته های مطالعات جهانی و در ادامه به پشتوانه بهره گیری از پدیدارشناسی، تجارب زیسته دانشجویان در رابطه با استاد حمایتگر را مورد کاوش قرار داده است. طرح فراترکیب با استفاده از روش ساندلوسکی و باروسو و طرح پدیدارشناسی با استفاده از الگوی کلایزی انجام شد. ابزار مورد استفاده مصاحبه نیمه ساختمند و مشارکت کنندگان در این بخش 15 دانشجو در سال تحصیلی 1401- 1400 بودند که برای انتخاب از رویکرد هدفمند ملاکی، تکنیک گلوله برفی و معیار اشباع نظری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های این بخش نیز با استفاده از روش تحلیل مضمون صورت پذیرفت.یافته ها: بر اساس نتایج دو طرح الگوی استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی در قالب چهار مضمون اصلی مهارت های روان شناختی، ویژگی های شخصیتی، مهارت های تدریس و ارزشیابی و مهارت های تعاملی و اجتماعی طراحی گردید.نتیجه گیری: اساتید حمایتگر با استفاده از مهارت های یادشده می توانند نیازهای دانشجویان را در زمینه های علمی، تخصصی و روانی مرتفع و محیط دانشگاه را به عنوان محملی برای توسعه فردی خود و دانشجویان تبدیل نمایند.

آموزش تاریخ نقش بسزایی در انتقال نگرش ها، ارزش ها و رفتارهای اجتماعی مطلوب ایفا می کند. از این رو، هدف اصلی از انجام این پژوهش، طراحی الگوی شایستگی های استدلال تاریخی دانشجویان رشته تاریخ بوده است. این پژوهش کیفی با استفاده از روش هفت مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. تیم فراترکیب متشکل از سه نفر متخصص برنامه ریزی درسی و یک نفر مسلط به روش پژوهش فراترکیب بود. 16 منبع پژوهشی مرتبط، مبنای تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن استخراج مدل مشتمل بر چهار مضمون پایه آگاهی تاریخی، آگاهی از مفاهیم و راهبردهای فراتاریخی، تفکر تاریخی و مهارت های تاریخی بود. اعتبارپذیری داده ها با استفاده از تکنیک های انتقال پذیری و هم سوسازی داده ها و اعتمادپذیری به داده ها نیز با هدایت دقیق جریان جمع آوری اطلاعات و هم سوسازی پژوهش گران تائید شد. به طور کلی یافته های این مقاله نشان داد که شایستگی های استدلال تاریخی به دانشجویان کمک می کند تا بر پایه شواهد، مدارک و منابع مستدل، معتبر، قابل اتکا و دست اول اقدام به تفسیر و تحلیل رخدادهای تاریخی نمایند. ضمن اینکه با این مهارت می توانند با ارزش گذاری منابع، در عمل دچار خطا نیز نشوند.