معرفی چند مقبره برجی شکل رویان کهن
حوزه‌های تخصصی:
رحمت عباس نژاد سرستی
مطالب
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۶ مورد از کل ۱۶ مورد.
پهنه پارینه سنگی دالپریِ دهلران، ایلام
حوزه‌های تخصصی:
چکیده دشت دهلران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود همواره یکی از مراکز جمعیتی در جنوب غرب ایران به شمار آمده و به دلیل وجود رودخانه های دائمی و فصلی و زمین های حاصل خیز از دیرباز منطقه مناسبی برای سکونت و تأمین مایحتاج اولیه انسان محسوب می شده است. از لحاظ چشم انداز طبیعی این دشت به سه ناحیه شرقی، میانی و غربی قابل تقسیم است. ناحیه نخست که شامل شرق دشت است متشکل از دیواره ای از ارتفاعات و دامنه های زاگرس است. ناحیه دوم یا میانی شامل زمین های مشرف بر این ارتفاعات است که به وسیله مسیل های منشعب از ارتفاعات و آب شست های جاری از آن ها پوشیده از سنگ و رسوبات درشت دانه است و ناحیه سوم یا غربی نیز شامل محوطه های استقراری نوسنگی تاکنون و زمین های کشاورزی است. اما در کل این سه ناحیه درکنار هم از دیرباز به دلیل وجود پناهگاه های صخره ای در دامنه های زاگرس مأمن مناسبی برای زیست انسان بوده و از طرف دیگر به دلیل پوشش گیاهی و جانوری مناسب، تأمین کننده غذای موردنیاز گروه های انسانی به شمار می آمده است. همچنین به دلیل وجود شاکله کنگلومرایی ارتفاعات شرقی دشت، دسترسی انسان به منابع غنی سنگ خام جهت تأمین و ساخت ابزارهای سنگی مورد نیازش بسیار آسان بوده؛ چنان که در بررسی زمستان 1394 ش. حجم عظیمی از ابزارهای پراکنده در نیمه شرقی دشت دهلران خود مؤید این مطلب بود. این پهنه که بیش از 30 کیلومتر طول دارد و در مسیر دامنه ارتفاعات دالپری زاگرس مشرف بر دشت دهلران تا دشت عباس را دربر می گیرد، پوشیده از ابزارهای سنگی است که شامل نمونه های شاخص پوئینت ها، تیغه ها، سنگ های مادر شعاعی و تراشه های لوالوا است. این نمونه ها می تواند نشانه حضور انسان دست کم از دوره پارینه سنگی میانی باشد. این مهم با توجه به وجود محوطه های استقراری نوسنگی تا اواخر دوران اسلامی نشانه یک روند طولانی از حضور انسان در این منطقه است.
Analysis of Transitional Process from Chalcolithic to Bronze Age in Balageriveh, Lorestan, Iran(مقاله علمی وزارت علوم)
Lorestan’s Balageriveh, is a lowland passage area, located in between two rivers, Dez and Kashkan in South Central Zagros; the area itself is divided into three parts, northern, southern and central. In previous studies in Lorestan, a form of complete shift was depicted from sedentary lifestyle to a mobile one, in transition between the Late Chalcolithic and the Middle Bronze Age. Central Balageriveh is important to be studied on this matter due to its central position among Susiana (Elam), Central Zagros, Bakhtiyari region, Posht Kouh and Mesopotamia, as well as paleoclimatology and archaeological studies conducted over there. Due to the above reasons, the present study has taken into account paleoclimatology and archaeological data, the transition process from Chalcolithic Cultures to the Bronze Age, a change in settlement patterns and the role of socio-economic and environmental changes in this pattern alteration. The findings indicated that long-time climatic change which occurred in the middle of 4th millennium B.C. in the region cannot be regarded as the cause of the complete cultural gap and the change of settlement pattern at the time. Instead, it seems that with the collapse of the Uruk System and its commercial organization, the areas like Balageriveh which were intermediary in this commercial network, lost their charm. When people like Kura-Araxes, on whom some would put the blame of the Uruk collapse as they were mobile pastoralists, settled in some areas which the previous power had lived, the commercial paths withered and Balageriveh’s intermediary role diminished and instead due to socio-political reasons, the lowland characteristics of the area became highlighted and the change in settlement pattern occurred.
گاه نگاری نسبی عصر مفرغ جبهه شمالی البرز مرکزی برپایه گونه شناسی سفال های محوطه قلعه بن بابل، مازندران
حوزه‌های تخصصی:
در جبهه شمالی البرز مرکزی که شامل جبهه های طبیعی-فرهنگی مازندران و گرگان می شود، تاکنون پژوهش کامل و جامعی در زمینه گاه نگاری برپایه داده های سفالی و مطالعه تسلسل فناوری و گونه شناختی سفال دوران پیش از تاریخ، به ویژه در عصر مفرغ صورت نپذیرفته است. عدم موجودیت گاه نگاری مطلق برروی داده های حاصل از کاوش محوطه های عصر مفرغ و آهن در منطقه موجب گردید تا اکثر مجموعه های سفالی به خصوص سفال های خاکستری در این مناطق که ازطریق بررسی های باستان شناسی و یا بعضاً ازطریق کاوش به دست آمده اند، در توصیف، طبقه بندی و تحلیل گاه نگاری آن ها، عمدتاً تحت تأثیر رویکردهای تاریخ فرهنگی قرار گرفته و این سفال های خاکستری را به عصر آهن انتساب داده اند. البته گاهی شاهد نسبت دادن آن ها به عصر مفرغ به شکلی کلی و بدون تعیین مراحل سه گانه این دوره هستیم؛ بنابراین نبود طبقه بندی و گونه شناسی سفال در چارچوب علمی و تطبیقی و منطبق بر لایه نگاری و گاه نگاری، یکی از مسائل مهم باستان شناختی این منطقه در عصر مفرغ است. نگارندگان مقاله حاضر ازطریق مطالعات فنی، تطبیقی، گونه شناسی، گاه نگاری و طبقه بندی سفال های عصرمفرغ حاصل از کاوش محوطه قلعه بن بابل و با تکیه بر گاه نگاری مطلق کوشیده اند که یک هم سنجی و گاه نگاری مقایسه ای برای این دوره ارائه نموده و تعاملات فرهنگی در مقیاس منطقه ای و فرامنطقه ای را تحلیل کنند. سفال های عصرمفرغ این محوطه با نمونه های مکشوف از: گوهر تپه، یاقوت تپه، تپه قلعه کش، تپه قلعه پی، تپه ترکام و تپه عباسی در شرق مازندران، شاه تپه، ترنگ تپه و نرگس تپه در گرگان، و هم چنین تپه حصار در دشت دامغان قابل مقایسه هستند؛ درحالی که نتیجه مطالعه تطبیقی سفال های قلعه بن بیانگر پیوندهای فرهنگی بخش مرکزی مازندران با نواحی شرقی آن و دشت های گرگان و دامغان در عصر مفرغ است، کشف چند قطعه سفال از گونه یانیق (کورا-ارس) در این محوطه، جستار تازه ای در زمینه احتمال ارتباط این منطقه با خاستگاه های این سفال (شاید شمال غرب ایران) در نیمه دوم هزاره سوم پیش ازمیلاد می گشاید.
تحلیل سازمان تولید و استانداردسازی در یک جامعه باستانی: رهیافتی به نقش های سفال های تل باکون الف(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
تزیین ظرف های سفالی در دوره های پیش از تاریخ و قبل از آغاز نگارش، اهمیت ویژه ای داشته است . ساختار و نقش های روی سفال امکان مطالعه اندیشه انسان گذشته را فراهم می آور ن د و وابستگی فکر و ذهن انسان را به محیط های طبیعی و اجتماعی که در آن زیسته و رشد یافته است، آشکار می سازند. بنابراین، با بررسی این نقش مایه ها می توان پیچیدگی های ذهنی، ایدئولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی جوامع باستان را مطالعه و تحلیل کرد. نگارندگان با پژوهش روی « دستور زبانِ » نقش ها و کیفیت زیبایی شناختی سفال های منقوش پیش از تاریخ، سازمان تولید سفال را در یک جامعه باستانی مطالعه کرده اند. جامعه موردنظر در این پژوهش، فرهنگ تل باکون الف است که در اواخر هزاره پنجم و آغاز هزاره چهارم قبل از میلاد در جلگه مرودشت فارس جریان داشته است. تولید سفال در مرحله باکون الف در یک سازمان تولیدیِ استاندارد و به صورت فرایندی تخصصی انجام می پذیرفته است. الزام ها و ضابطه هایی در ایجاد نقش های روی ظروف سفالی این دوره به کار گرفته شده اند که مهم ترین آن ها عبارت ند از: نهادن نقش مایه ها در کادر و قاب، قرینه سازی، تکرار کردن، معکوس کردن و ساعت گرد کردن جهت نقوش، ایجاد نقوش با تکنیک نقش منفی و استفاده از عناصر نقشیِ جداکننده. همچنین، این پژوهش ثابت کرده است که رابطه بین نقش ها و شکل ظروف، نسبی بوده است. دستور زبان و شیوه اجرای نقش ها روی خمره ها، جام ها و کاسه ها نشان داده است که اغلب از الگوهای یکسان و مشابهی در اجرای نقش ها بهره گیری شده است.
معرفی و تحلیل فناوری و گونه شناسی دست ساخته های سنگی مکشوف از کاوش های 9931 ه .ش. در توق تپۀ نکا، مازندران
حوزه‌های تخصصی:
در این پژوهش یکی از نظام های تولید دست ساخته های سنگی دوران نوسنگی منطقه شرق مازندران برپایه کاوش های توق تپه در سال 1399 ه .ش. به صورت توصیفی-تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفته است. بررسی فناوری، گونه شناسی و تأثیر معیشت بر شیوه به کارگیری فناوری ها و مطالعه چگونگی تولید دست ساخته های گوناگون در این محوطه، از مهم ترین اهداف و پرسش های این پژوهش در این تپه است. توق تپه در بخش مرکزی نکا و در پیرامون روستای اسکاردین واقع شده است. کوه های هوتوکش، که از مهم ترین منابع سنگ چرت در ایران هستند، در حدود 10 کیلومتری جنوب آن قرار دارند. دست ساخته های سنگی مکشوف از کاوش این محوطه از سنگ چرت ساخته شده اند. این دست ساخته ها در محوطه ساخته نمی شده و بخشی از توالی تراش در خارج از آن انجام می شده است. با توجه به این که هیچ نمونه سنگ مادر تیغه در مجموعه مشاهده نمی شود، به نظر می رسد تیغه ها به صورت آماده به محوطه وارد شده و بیشتر، عمل پرداخت و یا فرم دهی نهایی برداشته ها در آن انجام می گرفته است. شواهدی چون: بزرگی سکوی ضربه، حباب ضربه دوگانه و پریدگی حباب ضربه نشان می دهند که فناوری مورد استفاده در صنایع سنگی توق تپه به شیوه ضربه مستقیم با چکش نرم و یا ضربه غیرمستقیم بوده است. از ویژگی های شاخص این مجموعه، فراوانی ابزارهای روی تراشه و کنگره دندانه دارها و کمبود خراشنده های (ناخنی و هندسی) و ابزارهای دارای جلای داس است. صنایع سنگی توق تپه به لحاظ ترکیب بندی فناوری، بیشترین شباهت را با صنایع سنگی میان سنگی غار کمیشان دارد. شیوه ساخت دست ساخته های سنگی دوران نوسنگی، دنباله شیوه ساخت دست ساخته ها در دوران میان سنگی کاسپی است و بنابراین، این مجموعه را می توان مربوط به دوران نوسنگی دانست. شیوه تأمین معاش، تأثیر مستقیمی روی گونه، روش و فناوری ساخت دست ساخته ها دارد. مطالعه حاضر نشان داده است که به دلیل ظرفیت بالای محیط زیست منطقه موردمطالعه در تأمین خوراک مورد نیاز جوامع پیش ازتاریخ، دگرگونی چشم گیری در گونه شناسی و فناوری ابزارهای نوسنگی این محوطه درراستای دگرسانی معیشت مبتنی بر تولید غذا مشاهده نمی شود.
The Role of Environmental Factors in Settling Neolithic Sites in Luristan, Iran(مقاله علمی وزارت علوم)
During the last decade, researchers embarked on several archaeological surveys and excavations in Luristan and they could unearth 29 Neolithic sites there. The current paper, taking into accounts the Geographic Information System (GIS) and Settlement Analysis, tries to analyze the role of environment on the aforementioned Neolithic sites. The study indicates that Neolithic communities chose foraging as the most important way of their livelihood. Water and food resources, wild plants, and animals were found impressive in the site-catchment process. All of the 29 Neolithic settlements are located at the altitudes between 500 and 2000 meters above sea level. These altitudes cover the southern, central, and northern parts of Luristan, the region that enjoys semi-arid climates, cool winters and hot summers, where pastoral livestock has been common. There are many rivers at these heights, but locals often disposed of using springs water. The distance from 26 sites to the springs is about 300 meters.
نقد رویکرد تحلیل الگوی استقرار در متون باستان شناسی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
مطالعه الگوی استقرار یک روش تحلیل متداول در باستان شناسی دنیاست که با استفاده از روش های علمی به مطالعه سه مؤلفه مهم شامل سازه های منفرد، استقرار اجتماعی و استقرار منطقه ای می پردازد تا رابطه متغیرهای زیست-محیطی را با معیشت و استقرار اجتماعی تحلیل، سازمان های اجتماعی-اقتصادی جوامع گذشته را بازسازی، و اندازه، عملکرد، فاصله و رابطه استقرارها را تعیین کند. در پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای و اسنادی موفق به شناسایی بیش از 80 متن در قالب پایان نامه، رساله، و مقاله های علمی-پژوهشی و علمی ترویجی شده ایم که مستقیم و غیرمستقیم به این موضوع پرداخته اند. کم توجهی به موضوعات و روش های بنیادین روش تحلیل الگوی استقرار، و عدم بهره گیری از پژوهش های دیرینه شناسی به منظور شناخت متغیرهای محیطی در بستر چشم انداز باستانی، مهم ترین مشکلات روش شناختی و مفهومی متون مورد نقد هستند. به مشکلات مذکور باید بهره برداری های ضعیف از ابزارها و روش های علمی نظیر عکس های ماهواره ای و هوایی، آرکئوژئوفیزیک، شبیه سازی کامپیوتری، نطام اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش های آماری را اضافه نمود. تأمین اعتبارات پژوهشی مطلوب و ایفای نقش پژوهشگاه و پژوهشکده مرتبط و دانشگاه های مجری رشته باستان شناسی، از مهم ترین راهکارهای اجرای درست و علمی این روش هستند.
The Paleolithic Survey of Holeylan, Central Zagros, Iran(مقاله علمی وزارت علوم)
An insight into the geomorphological characteristics of Holeylan as well as its suitable environment in the Central Zagros convince us that it has a capacity, more than ever shown, in presenting Paleolithic sites. Thus, the necessity of doing an intensive archaeological survey in this valley with the aim to explore the Paleolithic sites became apparent and was achieved only in the autumn of 2015. The research questions are mainly based on the number of sites, their type and size, geographical variables influencing the site selection patterns among the Paleolithic societies, tool making techniques and identifying raw material sources in Holeylan. During the survey, 103 sites, including 24 caves and rock shelters as well as 79 open air sites were identified with utilities such as residential compounds, seasonal camps and hunting ambushes. Among them, only one of the rock shelters was situated in the eastern most part of the valley. The open air sites formed on the natural hill tops with terraces overlooking Seymareh and Jezman Rivers and their tributaries. Climate and tectonic features seem to be the two main reasons that made Holeylan as one of the most important valleys of central Zagros during the Paleolithic era. Moreover, water resources and its elevation above the sea level were the most important components which led settlements access to raw materials. Chert pebbles and cobbles accumulated in the bed by rivers were resources of tool making in Holeylan Valley during the Paleolithic period.
مطالعه تطبیقی روند پیچیدگی های اجتماعی-اقتصادی فلات مرکزی و جنوب غرب ایران در نیمه دوم هزاره پنجم پیش ازمیلاد
حوزه‌های تخصصی:
موضوع و هدف پژوهش حاضر، مقایسه روند پیچیده شدن جوامع پیش ازتاریخ در فلات مرکزی و جنوب غربی ایران در نیمه دوم هزاره پنجم پیش ازمیلاد و ارزیابی شاخصه های پیچیدگی و هم چنین، تحلیل چرایی و چگونگی وقوع آن ها است. منطقه های یادشده، دو نقطه محوری برای آغاز تحولات اجتماعی و اقتصادی در این دوره بودند که در هزاره چهارم پیش ازمیلاد نقش مهمی در مبادلات تجاری و برهم کنش های فرهنگی بین شرق و غرب فلات ایران ایفا کردند. متغیرهای فناوری و صنعتی، اصلی ترین شاخص های پیچیدگی در فلات مرکزی بودند؛ مؤلفه های کشاورزی و دام داری در مرتبه فرعی قرار داشتند. روند پیچیده شدن جوامع جنوب غربی ایران، در اصل بر بنیاد کشاورزی، دامپروری و منابع آبی تکیه داشت و متغیر های فناوری، صنعتی و واردات مواد اولیه نیز حائز اهمیت بودند. چگونگی پدیدارشدن فن مدیریت و تولید سفال ها در محوطه های شاخص کاوش شده در گستره ای از فلات مرکزی تا بخشی از دشت های شرقی زاگرس مرکزی و جنوبی و نیز جنوب غرب ایران را به منظور شناخت سطح پیچیدگی ها، ارزیابی و مطالعه تطبیقی گردید. داده های موجود، ازجمله شباهت سفال نخودی منقوش لایه های V-II قره تپه قمرود با محوطه های مناطق فارس (مرحله اول باکون A) و جنوب غرب ایران (شوشان متأخر I 4700-4400 پ.م.) موجب تقویت نظریه وجود ارتباطات فرهنگی بین فلات مرکزی و جنوب غرب ایران شده است. تحلیل ساختاری برهم کنش ها بین دو منطقه با رویکرد بوم شناسی فرهنگی و برمبنای پنج الگوواره شامل: همسان سازی، تخصصی کردن، همزمان سازی و خودسازماندهی، تراکم مؤلفه های اقتصاد جغرافیایی و تمرکز قدرت نشان داده است که برخی جوامع از نیمه دوم هزاره پنجم پیش ازمیلاد براساس این اصول پنج گانه، موجب تقویت هم دیگر شده، جوامع پیچیده را به وجود آوردند. بر پایه الگوواره های یادشده، نتایجی در چارچوب شاخصه های اقتصادی-جامعه شناختی نظیر ایجاد سامانه های تولید و توزیع، خانواده های کارآمد، هرم های قدرت و ابرنخبگان، ازبین رفتن هم رایی عمومی و نخبگان درحال گسترش حاصل گردیده است. مدارک و داده های پژوهش ازطریق مطالعات کتابخانه ای، گردآوری شده که با استفاده از برخی روش های توضیح تغییرات فرهنگی و نظریه های پیچیدگی اجتماعی-اقتصادی مورد تحلیل قرار گرفته اند.
The Problem of the Neolithic in Khorramabad Valley, Luristan, Iran: Questions and Presuppositions(مقاله علمی وزارت علوم)
Two important points have been the motivations of the writers of this article. The first motivating factor is the importance of the Neolithic Period especially the phase of shifting from Epi-Paleolithic to Neolithic in nowadays archaeological argumentation. The second factor is the importance of Khorramabad valley at the Paleolithic period and the abundance of early Chalcolithic sites and having no knowledge about the valley’s archaeology in Neolithic Period. Exploring two important sites namely Roāhol and Merijelo and finding three sites namely Sarab Kotela, Kohele and Kharmanjā Haft Cheshmeh in this valley, have opened promising horizons for archaeologists to understand the cultural changes of the Neolithic period. Surveying the surface findings and studying on the settlement layers of these sites have provided an opportunity for initial recognition of the existence of social life in Neolithic period in the valley. The general archaeological researches on central Zagros and specific researches on Khorramabad valley and also identifying and preliminary surveying of two under- discussion sites have created a proper opportunity for proposing a new mission to excavate the sites and to conduct systematic compact survey on Khorramabad valley. This article reviews the literature of archaeological studies on central Zagros and Khorramabad valley briefly and propounds the theories of beginning of food production and Neolithisation, proposes key questions and presupposition corresponding to the writers’ suggestive plan.
Iron Archaeometallurgy in the Triangle of the Sirdjān, Neiriz and Shahr- e- Bābak(مقاله علمی وزارت علوم)
During the course of our studies on archaeometallurgy in southeastern Iran, we tried to survey the triangle of the Sirdjān, Neiriz and Shahr- e- Bābak. As a result, remains of old iron mining residues of smelting furnaces, and iron smelting slag heaps were observed and recorded. A few samples of iron ore and smelting slag have been analysed classically and instrumentally. According to the acquired results, it has been suggested that the blacksmiths of this region applied two methods to produce iron: first, producing sponge iron, and second, of molten cast iron. According to the classification and the dating, these metallurgical activities have been estimated as old as 500 years before the advent of Islam and that continued till the beginning of Islam.
From the Transitional Chalcolithic to the Early Bronze Age 1 in the Central Plateau of Iran: Site Abandonment, Formation, Development, Movement, and Decomposition(مقاله علمی وزارت علوم)
The Central Plateau of Iran, which has been called by various names until now, has special place in terms of Archaeological developments from the fifth millennium BC to the beginning of the third millennium BC. Archaeological evidence indicates the desolation, destruction, displacement, moving, and formation of sites during that period. Despite the dominance of this situation in the field of settlement, the analysis of pottery data in the first place, followed by architecture, metallurgy, and burial, indicates that there was an ongoing cultural continuity. The sites in the area did not have high sustainablity due to environmental factors. Therefore, the analysis of relevant data based on chaos and complexity theories as well as the general theory indicates that the communities in the region followed a particular pattern from the Transitional Cholcolithic to the Early Bronze Age 1. They would survive with a movement. While the continuity of social life was guaranteed by the abandonment of one site and the formation of a new one, technological, architectural, and economic revolution took place at the new site. It is often observed that this life continuity was accompanied by technological developments and innovations. In fact, the aforementioned societies did not collapse but leaving a site ensured their social and economic life. In the Central Plateau of Iran, we encounter with communities that have pursued the process of endogenous development while at the same time expanding inter-regional communication.
Symbols for the Neolithization Process: Ritual Animals of the Eastern Fertile Crescent(مقاله علمی وزارت علوم)
Neolithic and food production from domesticated species has been one of the most important topics discussed and studied about prehistoric archaeology. Since the 1920s, or even much earlier, archaeologists tried to explain this great event that changed human life after millions of years of hunting-gathering. During these years, various theories based on technological, environmental, economic and sustenance, demographic, social, and evolutionary and, in recent decades, ideological, have been proposed by researchers. Some believe that Neolithic and food production is not an absolute and sudden process, but a long-term process, from knowing and choosing of species, management, and domestication of interdependence; this process is called Neolithization. The Neolithization process is not just the adoption of a new way of life due to environmental and demographic changes, but the beginning of human mental and worldviews changes. In this period, human manifests new behaviors, including rituals, which can be seen in burials, handicrafts, and architecture. Placing animal horns (domestic/wild) in the architectural space is one of these ritual behaviors. This symbolic behavior has been found in Fertile Crescent sites, from the Levant in the westernmost to Iran’s easternmost borders. Some researchers believe that this behavior is to gain authority, while some believe that humans tried to use these ways to control the wild in their inner domestic world. In this research, the authors have tried to analyze this type of behavior from the perspective of Neolithization ideological theories.
ارزیابی جایگاه رویکرد جهانی مدیریت میراث در عملکرد سایت موزه های پیش از تاریخی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
سایت موزه ها بخش مهمی از میراث هستند که با نمایش آثار در مکان اصلی خود، علاوه بر جنبه ی آموزشی و پژوهشی، از پتانسیل اقتصادی بالایی نیز برخوردارند. با وجود اهمیت روزافزون ایجاد سایت موزه ها و نحوه ی مدیریت آن ها در سطح جهان، این رویکرد در ایران چندان مورد توجه متولیان امر و متخصصان حوزه ی باستان شناسی و گردشگری واقع نشده است. درنتیجه، امروزه تنها تعداد اندکی از محوطه های باستانی کاوش شده در ایران درقالب سایت موزه هایی از ادوار مختلف فرهنگی درمعرض دید گردشگران قرار گرفته اند. این درحالی است که تاکنون وضعیت موجود این سایت موزه ها نیز براساس استانداردهای بین-المللی ارزیابی و تحلیل نگردیده است. پژوهش حاضر، با بهره گیری از مطالعات میدانی و اسنادی در رهیافتی توصیفی– تحلیلی به ارزیابی عملکرد سایت موزه های پیش از تاریخی ایران برمبنای استانداردهای جهانی می پردازد. براساس نتایج، در بیشتر سایت موزه های پیش از تاریخی ایران، رویکردهای جهانی چون گردشگری باستان شناسی و باستان شناسی عمومی از جایگاه چندانی برخوردار نیستند. در این زمینه می-توان به اقدامات حفاظتی نادرست صورت گرفته به منظور استحکام بخشی آثار فرهنگی شناسایی شده از کاوش باستان شناختی این سایت موزه ها اشاره نمود. گذشته از این، یافته های فرهنگی به دست آمده از کاوش های این محوطه ها نیز به شیوه ی مطلوبی سامان دهی نگردیده اند. درحقیقت، غالب این یافته ها به شیوه ی سنتی و با ارائه ی کمترین اطلاعات ممکن در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته اند.
امکان سنجی توسعه گردشگری فرهنگی در بافت سنتی شهر آمل با تأکید بر بناهای تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری دوره ۱۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۹
167 - 192
حوزه‌های تخصصی:
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی توسعه گردشگری فرهنگی در بافت سنتی شهر آمل انجام شده است.روش شناسی: مطالعات اسنادی در این پژوهش، بررسی کلیه تحقیقات انجام شده در منطقه را شامل می شود. داده های پژوهش نیز از طریق پرسش نامه محقق ساخته گردآوری شده است. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 400 نفر برآورد گردید که محقق موفق به گردآوری 300 پرسش نامه کامل شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های پرسش نامه از نرم افزار SPSS استفاده شده است. بررسی فرضیه ها با آزمون اسپیرمن و تی تک نمونه ای صورت گرفت.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که رابطه معناداری میان ظرفیت بناهای تاریخی- فرهنگی موجود در بافت قدیم، عملکرد مدیریتی، زیرساخت های شهری و توسعه گردشگری فرهنگی شهر آمل وجود دارد. همچنین ارزیابی هر یک از متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش نشان می دهد که گردشگران از ظرفیت بناهای تاریخی رضایت دارند و از آن حمایت می کنند؛ اما از عملکرد مدیریتی و زیرساخت های گردشگری شهر آمل ناراضی هستند.نتیجه گیری و پیشنهادات: در این راستا با استفاده از امکانات تبلیغی برای معرفی سیمای گردشگری تاریخی- فرهنگی شهر آمل و جذب حمایت های مادی و معنوی مردم و شریک کردن همه جانبه آن ها در زمینه حفظ و احیای بناهای تاریخی و همچنین مرمت و احیای بناهای تاریخی خصوصاً خانه های قاجاری و رسیدگی به موزه های شهر آمل می تواند در توسعه گردشگری فرهنگی شهر آمل مؤثر باشد.نوآوری و اصالت: بافت تاریخی شهر آمل شرایط مناسبی را برای توجه به گردشگری تاریخی- فرهنگی فراهم کرده است. بنابراین رونق گردشگری تاریخی- فرهنگی به توجه و رسیدگی بافت های تاریخی شهر آمل بستگی دارد. در پژوهش حاضر به واکاوی ظرفیت های مهم حوزه توسعه گردشگری تاریخی- فرهنگی شهر آمل شامل بناهای تاریخی، عملکرد مدیریتی، زیرساخت های گردشگری و میزان وفارداری و حمایت گردشگران از گردشگری میراث پرداخته شده است.