محمد مبارکی
| مدرک تحصیلی: استادیار دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه یزد |
مطالب
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۰ مورد.
سرمایه اجتماعی و هویت: رابطه متقابل
حوزه های تخصصی:
هویت جامعه ای ابزاری است برای تفکیک ملتی از ملت دیگر، با تکیه بر آگاهی مشترک حول مفهوم یا مفاهیم تعریف شده جمعی. احساس قوی هویت می تواند به عنوان جنبه ای از سرمایه اجتماعی درک شود. به علاوه، سرمایه اجتماعی به طور عام و هویت جامعه ای به طور خاص، محصول روابط اجتماعی محسوسی هستند که افراد جامعه آن را درک می کنند و تأثیرات متقابل زیادی بر یکدیگر می توانند داشته باشند. با توجه به این تأثیرات متقابل، هدف تحقیق حاضر، بررسی و شناسایی نوع رابطه هویت و سرمایه اجتماعی و همچنین تعیین مکانیسم های بینابینی است. برای این منظور، با استفاده از داده های پیمایش ارزش های جهانی و با توجه به تعریف علمی متغیرها براساس داده ها و معرف های در اختیار، به بررسی رابطه مورد نظر در میان هفتاد کشور پرداخته شده است. برای تحلیل داده ها از رگرسیون لوجستیک استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد بین هویت جامعه ای و سرمایه اجتماعی ارتباطی مثبت، متقابل و معنادار وجود دارد.
فرهنگ کار و سرمایه صنعتی در ادبیات ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
«کار و کوشش» از جمله عناصر اصلی رشد و پیشرفت هر جامعه است. جوامعی که توجه شایانی به این امر نداشته باشند با معضلات انبوه و عمدهای مواجه میشوند. اهمیت کار به ویژه در عصر جدید که میل به پیشرفت و ترقی گسترش یافته است نمایانتر است. از آن جا که ادبیات هر ملتی، آیینه تمام نمای آن ملت است و در این آیینه حرکات تندوکند، تصاویر و فعل و انفعالات یا کنش و واکنشها انعکاس پیدا میکند، روشن ساختن مفهوم کار و بازتاب جایگاه و نقش آن در ادبیات ایرانی میتواند به درک جایگاه کار در جامعه کمک کند. مقاله حاضر به منظور شناخت نحوه نگرش فرهنگ جامعه ایرانی نسبت به کار و فعالیت، درصدد است از طریق کنکاشی در اشعار برخی از شعرا و طنزپردازان دوره های قاجار و پهلوی، گوشه هایی از فرهنگ حاکم بر آن را بازشناسد. برای این منظور، سعی شده است با استفاده از تحلیل محتوای آثار طنز این دو دوره، بافت نگرش مردم مورد بررسی و کندوکاو قرار گیرد. یافته ها نشان می دهند که نوعی نگرش فرهنگی منفی نسبت به موضوع کار و به ویژه سرمایه در ادبیات دوره های مذکور وجود دارد و کار صادقانه دارای جایگاه معتبر و ارزشمندی نمی باشد
مطالعه تطبیقی احساس نابرابری جنسیتی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن (مورد مطالعه: مادران و دختران شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات اجتماعی ایران سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴
138 - 163
حوزه های تخصصی:
نابرابری جنسیتی یکی از پدیده هایی است که در بیشتر جوامع بشری دیده می شود و به عنوان مسئله ای اجتماعی، همانند سایر پدیده های اجتماعی، تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. هدف اصلی این پژوهش مقایسه احساس نابرابری جنسیتی بین نسل مادران و دختران و بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس نابرابری جنسیتی است. روش اجرای پژوهش، پیمایش بوده و جامعه آماری آن تمام مادران 30 تا ۶۴ ساله و دختران 15 تا ۱۹ ساله شهر یزد است. نمونه گیری به روش نمونه گیری احتمالی چند مرحله ای بوده و روش تعیین حجم نمونه از طریق فرمول کوکران با حجم نمونه 488 نفر انتخاب شده است. یافته های تحقیق نشان داد احساس نابرابری جنسیتی مادران بیشتر از دختران است. همچنین، نتایج نشان داد که در گروه دختران، فقط سه متغیر باورهای قالبی جنسیتی، هنجارهای جنسیتی و ساختار قدرت بر احساس نابرابری جنسیتی اثر مستقیمِ معنادار داشته اند و مابقی متغیرهای ساختاری، صرفاً اثر غیرمستقیم داشته اند که درمجموع، 23درصد از واریانس احساس نابرابری جنسیتی را تبیین می کنند. اما در گروه مادران فقط دو متغیر باورهای قالبی جنسیتی و ساختار قدرت بر احساس نابرابری جنسیتی اثر مستقیمِ معنادار داشته اند و مابقی متغیرهای ساختاری، صرفاً اثر غیرمستقیم داشته اند که درمجموع، 19درصد از واریانس احساس نابرابری جنسیتی را تبیین می کنند.
مطالعه تطبیقی- کمّی رابطه بوروکراسی و توسعه صنعتی (یک رویکرد نهادی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دستیابی به توسعه صنعتی بدون شناخت عواملی که روند حرکت آن را کند یا سریع می کنند، میسر نخواهد بود. یکی از این عوامل، نقش بوروکراسی است که تأثیرات متناقضی می تواند بر توسعه اقتصادی یک جامعه داشته باشد؛ به طوری که در برخی از کشورهای درحال توسعه، بوروکراسی به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی جوامع و همچنین، تسهیل انباشت سرمایه و افزایش آن منجر شده است. برعکس، در موارد دیگر، بوروکراسی دولتی منابع اقتصادی جوامع خود را به یغما برده است و به یک مانع جدی بر سر راه توسعه صنعتی تبدیل شده است. با توجه به تأثیرات تعیین کننده بوروکراسی بر توسعه صنعتی جوامع، در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از رویکرد نهادی، تحلیلی، تطبیقی و کمّی رابطه بین بوروکراسی و توسعه صنعتی بررسی شود تا نحوه اثرگذاری بوروکراسی بر توسعه صنعتی مشخص شود؛ براین اساس، داده های ثانویه متغیرهای اثرگذار بر بوروکراسی و توسعه صنعتی، از سال 1996 تا 2012 برای برخی از کشورهای جهان بررسی شده اند. یافته های پژوهش نشان دادند که بوروکراسی کارآمد تأثیر مثبتی بر توسعه صنعتی جوامع دارد و این کارآمدی بوروکراسی تحت تأثیر متغیرهایی ازقبیل پاسخ گویی دولت، اندازه دولت، قاعده مندی، حاکمیت قانون، کارایی و اثربخشی حکومت است.
تحلیل فازی تنوعات تجربی توسعه اقتصادی براساس جایگاه نخبگان استان ها در ساختار سیاسی معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر بر آن است که با استخراج مسیر علی عطفی و ترکیبی، شروط تأثیرگذار بر توسعه اقتصادی برمبنای تنوع تجربی نقش نخبگان استان ها در ساختار سیاسی معاصر ایران، احصاء گردد. روش این مطالعه، تطبیقی- کیفی بوده و جهت کنترل شرایطی نظیر جایگاه نخبگان استان ها در ساختار سیاسی معاصر ایران کشور، مجموعه داده های 9 استان دارای نخبه سیاسی تأثیرگذار با استفاده از رهیافت منطق فازی مورد تحلیل قرار گرفته است. آزمون مقایسه میانگین ها نشان می دهد که تفاوت معنی داری بین سطح توسعه یافتگی اقتصادی استان ها براساس جایگاه نخبگان استان در ساختار سیاسی وجود دارد. نتایج شرایط لازم و کافی منفرد نیز نشان داد که شرط ساختار فرصتی (بیرونی) و سرمایه فرهنگی شرط کافی بروز نتیجه (توسعه اقتصادی) و سایر شروط علی هر یک به تنهایی شرط لازم است. در علیت های عطفی و ترکیبی، پنج مسیر متعدد علی، براساس معیارهای کفایت نظری و تجربی (ضریب پوشش و سازگاری) دارای اهمیت نظری و تجربی لازم است و در میان ترکیب های علی مهم که شاخص سازگاری و پوشش مناسبی دارند، دو شرط توسعه فرهنگی و فرصت های صنعتی و معدنی مشترک است و به عنوان شرط لازم نهایی شناخته شده است.
تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر شهر شاد از نگاه شهروندان مطالعه موردی: شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
شهر پایدار دوره ۲ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳
19 - 39
حوزه های تخصصی:
گسترش شهرنشینی و رشد شتابزده شهرها در قرن هجدهم و بهدنبال آن تفکرات مدرنیستی و تغییر الگوهای زندگی انسان مدرن، مشکلاتی را برای شهرها بهوجود آورده طوری که شهر به مثابه موجودی زنده، شادابی و سرزندگی خود را از دست داده است. هدف اصلی پژوهش، تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر شهر شاد از نگاه شهروندان در شهر یزد میباشد. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته و از نوع پژوهشهای کاربردی است. برای جمع آوری اطلاعات موردنیاز، از مطالعات اسنادی )چارچوب نظری پژوهش( و مطالعات میدانی از قبیل پرسشنامه و مشاهده استفاده شده است. جامعه آماری شهروندان 51 سال به بالای شهر یزد میباشد که تعداد نمونه مورد نظر، جهت بررسی میزان شادی، 483 نفر است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات این پژوهش از نرمافزار SPSS و روشهای تصمیمگیری چندمعیاره بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد که میزان شادی شهروندان ساکن شهر یزد متوسط رو به بالا میباشد و بین متغیرهای زمینهای تنها بین تحصیلات و شادی ارتباط معکوس وجود دارد، بین متغیرهای جنس، تاهل و سن با شادی رابطهای وجود ندارند، همچنین بین نوع فعالیت و میزان استفاده از فضاهای شهری با شادی رابطهای وجود ندارد. بین نوع دسترسی به فضاهای شهری و ابعاد اجتماعی با شادی ارتباط مستقیم و معناداری و بین ابعاد اقتصادی با شادی ارتباط معکوس و معناداری وجود دارد برعکس بین ابعاد فضایی و شادی هیچ رابطهای وجود ندارد. اما مدل آنتروپی شانون نشان میدهد که ابعاد اجتماعی-فضایی به یک اندازه روی شادی تأثیر میگذارند و ابعاد اقتصادی در اولویت بعدی قرار میگیرد.
تحلیل رابطه بین تعهد اجتماعی و بزهکاری: مطالعه مقایسه ای میان دانش آموزان مقطع متوسطه شهرهای خرم آباد و یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تعهد اجتماعی به وضعیتی احساسی، شناختی و رفتاری اطلاق می شود که از مهم ترین عوامل ایجاد نظم و ثبات اجتماعی در جوامع است و ازطریق ایجاد حس وفاداری و التزام در قبال جمع، قواعد، نقش ها، هنجارها و ارزش ها، باعث می شود فرد با انتظارات دیگران سازگاری یابد، هرچند برای فرد مستلزم صرف هزینه است. این مقاله به تحلیل رابطه بین تعهد اجتماعی و بزهکاری می پردازد و درصدد بررسی سازوکار های تأثیرگذار تعهد اجتماعی بر بزهکاری نوجوانان است. برای این منظور، با استفاده از روش پیمایش، 402 نفر از دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهرهای خرم آباد و یزد در سال تحصیلی 1395-1396 با روش خوشه ای چندمرحله ای ارزیابی شده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بوده است. داده ها با استفاده از نرم افزارهای اس.پی.اس.اس و آموس تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج آزمون هم بستگی نشان داد که بین متغیرهای تعهد اجتماعی و بزهکاری رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل معادلات ساختاری نیز حاکی از آن است که متغیرهای تعهد اجتماعی، غضب اخلاقی و بی هنجاری بیشترین تأثیر را در تبیین متغیر بزهکاری دارند، به طوری که متغیرهای غضب اخلاقی و بی هنجاری رابطه مثبت و معنی داری با بزهکاری نشان دادند.
رفتار مصرفی باورمند: کاوشی زمینه مند در الگوهای رفتار مصرفی زنان در مزون های شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات زن و خانواده دوره هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۸)
134 - 160
حوزه های تخصصی:
تلاش این جستار تاملی بر سویه های معناساز در رفتار مصرفی کسانی است که به مزون لباس مراجعه می کنند. امروزه مقوله مصرف فراتر از مقوله رفع نیاز بوده و رفتارهای مصرفی با الگوها و نمادهای خاص خود، بیانکننده تمایلات و تفکرات افراد است. پژوهش حاضر به مطالعه رفتارهای مصرفی زنان در مزونهای شهر یزد میپردازد. روش تحقیق کیفی بوده و با استفاده از روش تحلیل تماتیک با نمونهگیری هدفمند تعداد 30 نفر از زنان شهر یزد انجام شده است و فرآیند نمونهگیری تا اشباع دادهها ادامه یافته است. تحلیل اطلاعات با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون انجام شدکه شامل 55 مفهوم و 26 مضمون فرعی و 3 مضمون اصلی بدست آمد. نتایج نشان داد که بخشی از رفتارهای مصرفی زنان در مزون برساختی از ارزشهای سنتی و فرهنگی آنها بوده و در قالب مفهوم رفتار مصرفی باورمند تبیین شده است. ابعاد رفتار مصرفی باورمند شامل رفتار مصرفی مقتصدانه، مصرف قناعتمندانه و خود اثباتی را شامل می شود کنش ها و رفتارهای اقتصادی مردم هر جامعه با بسترهای تاریخی و فرهنگی آنها مرتبط بوده و از خرده فرهنگ ها، هنجارها، ارزش ها و در مجموع، از نوع سبک زندگی آنها تأثیر می پذیردبه نظر می رسد که یکی از مهمترین ویژگی در رفتار مصرفی جامعه مورد مطالعه اقتباس و تبعیت از نظام باورهای اخلاقی و اعتقادی مردم یزد بوده است.
تأثیر ارتقای مؤلفه های شهر شاد در توسعه گردشگری شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری و توسعه سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۰)
87 - 104
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این نوشتار شناسایی عوامل مؤثر در توسعه گردشگری و شادی شهر یزد است. رویکرد این پژوهش مبتنی بر روش شناسی کیفی است و جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند و تجزیه وتحلیل آن ها نیز براساس تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را 15 نفر از استادان دانشگاه یزد (متخصصان)، 15 نفر از شهرداران و کارکنان شهرداری (مدیران شهری) و 12 نفر از کارشناسان تور و خدمات گردشگری (مدیران گردشگری) تشکیل می دهند. درمجموع، 42 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. محتوای مصاحبه ها، طی سه مرحله رمزگذاری، استخراج شد. با توجه به تحلیل مصاحبه ها، می توان ادعا کرد که هم زمان دو گرایش مکمل وجود دارد: از یک طرف، شرایط و ویژگی های مقصد باعث توسعه گردشگری می شود، از طرف دیگر، توسعه گردشگری با شادی ارتباط مستقیم دارد که آن نیز به بستر و محیط وابسته است. بنابراین، می توان ادعا کرد که چرخه ای بین آن ها وجود دارد
مطالعه کیفی مناسبات بین ذینفعان طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا در شهر تهران (مطالعه موردی بازار بزرگ تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی ایران سال ۲۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳
93 - 119
حوزه های تخصصی:
این مطالعه با هدف بررسی مناسبات بین ذینفعان طرح ترافیک و آلودگی هوا انجام شده است. روش تحقیق، کیفی و جامعه مورد مطالعه کلیه ذینفعان طرح ترافیک و آلودگی هوا در محدوده بازار بزگ تهران بودند. روش نمونه گیری هدفمند و ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته با 25 نفر از مطلعان کلیدی بود. با توجه به اسناد و داده های میدانی، سه سطح از ذینفعان «قطعی، فرعی و مداخله گر» شناسایی شد. این ذینفعان در مواجهه با طرح ترافیک و آلودگی هوا مناسباتی را اتخاذ کرده اند که عبارتند از: نادیدگی و اعراض، جبران سازی و حداکثرسازی منافع، نگاه دستوری و تجویزی، مشارکت آینده نگرانه، تقابل فعالانه، بیتفاوتی و تماشاگری منفعلانه، اقناع و خشنودسازی. نتایج نشان میدهد سیاست شهری با ارائه سیاست یکسان، نوعی اجبار به اطاعت را بر ذینفعان تحمیل کرده است. به منظور کاهش مناسبات منفی بین ذینفعان، باید به احیاء ساختار محلهای دست زد تا از این طریق به همراهسازی ذینفعان امیدوار بود.
Investigating the Obstacles to Achieving Good Governance in the Public Sector with an Emphasis on Civic Ethics(مقاله علمی وزارت علوم)
Introduction : Civil society can lead to good governance by relying on civil ethics and legality. Civil ethics is the core and essence of civil society. The realization of good governance as one of the development models is not possible without the participation and presence of the civil sector. In this regard, the purpose of this research is to analyze the obstacles to achieving good governance in the public sector with an emphasis on civil ethics in the city of Yazd. Material and Method s : The qualitative research method was using qualitative content analysis with an inductive approach. The participants were active activists in the public (civil) sector in Yazd. 10 interviews were conducted using the purposeful theoretical sampling method, the data collection tool was a semi-structured interview. The validity and reliability of the research data collection tools were confirmed, and the theme analysis method based on open coding was used to analyze the data. Results : The results showed that the main obstacles to not realizing good governance in the civil sector are: intra-group distrust and the challenge of becoming a circle of civil organizations, the challenge of creating tools from civil organizations and the emergence of extra-group distrust, inter-group distrust and the challenge Self-destruction, promotion of passive participation and emergence of individualistic spirit, structural inefficiency and emergence of structural problems. Strengthening the public sector and increasing social capital and civic ethics can facilitate the achievement of good governance. Conclusion : Civil ethics is one of the most important variables in the realization of good governance and can be effective in the direction of moral excellence of society and desirable perfection.
تحلیل عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر تعهد اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲
117 - 151
حوزه های تخصصی:
تعهد اجتماعی، یکی از اساسی ترین عوامل ایجاد نظم و ثبات اجتماعی در جوامع می باشد و شامل؛ وضعیتی احساسی، شناختی و رفتاری است که در فرد وفاداری و التزامی نسبت به جمع، قواعد، نقش ها، هنجارها و ارزشها ایجاد می کند و باعث می شود که فرد با انتظارات دیگران سازگاری و تطابق یابد، اگرچه در این راه متحمل هزینه نیز می شود. با توجه به این نقش اساسی، هدف مطالعه حاضر بررسی و شناسایی عوامل اجتماعی – فرهنگی مؤثر بر تعهد اجتماعی و به دنبال آن ارایه ی راهکارهای لازم برای ایجاد آن در جامعه به خصوص در بین جوانان و نوجوانان می باشد. برای این منظور، با استفاده از داده های پیمایشی در بین 400 نفر از دانش آموزان دوره ی متوسطه استان همدان به بررسی عوامل تأثیرگذار پرداخته می شود. برای تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که بین متغیرهایی از قبیل؛ ارضای نیازهای فردی، سرمایه اجتماعی، ارزش های غیر مادی، رضایت اجتماعی، گروه مرجع فرهنگی و جامعه پذیری و متغیر تعهد اجتماعی یک رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
موانع مشارکت در تحقق حکمرانی خوب شهری با تأکید بر بخش مدنی (مورد مطالعه: شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مشارکت اجتماعی به عنوان متغیری مهم، فرایندی مبتنی بر خرد جمعی و رفتاری آگاهانه و داوطلبانه است که شرکت همه افراد ذی نفع را در همه ابعاد برنامه ریزی و تصمیم گیری، مدیریت، اجرا، ارزیابی و کنترل، تقسیم منافع و سود برای رسیدن به هدف دربرمی گیرد که باید برای رسیدن به حکمرانی خوب به آن توجه کرد. در این پژوهش، به دنبال شناسایی موانع مشارکت در تحقق حکمرانی خوب شهری با تأکید بر بخش مدنی هستیم.مطالعه با تأکید بر روش کیفی و از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و روی نمونه ای هدفمند، با ده نفر از کنشگران بخش مدنی به صورت فردی صورت گرفت و با روش تحلیل مضمونی بررسی شدند.داده های گردآوری شده در قالب یک مضمون اصلی، نبود سرمایه اجتماعی و با عنوان یک مضمون نهایی با عنوان ضعف جامعه مدنی تحلیل شدند. درنتیجه تقویت بخش عمومی و افزایش سرمایه اجتماعی که بتواند تسهیل کننده رسیدن به حکمرانی خوب باشد، احساس می شود. به طورکلی براساس یافته های تحقیق، مشارکت مدنی در شهر یزد کم است و ضعف جامعه مدنی احساس می شود.تحقق حکمرانی خوب مستلزم وجود یک جامعه مدنی است که استوار بر مشارکت مدنی باشد. در همین راستا، دولت باید در سیاست گذاری های متمرکز بازنگری کند و با دادن اختیار بیشتری به جوامع محلی، زمینه مشارکت بیشتر مردم و مقامات محلی در فعالیت ها و امور را فراهم سازد.
تحلیل رابطه بین نشاط اجتماعی و گرایش به اعتیاد (در بین جوانان 30- 18 ساله شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نشاط یکی از ضروری ترین خواسته های فطری و نیازهای روانی انسان ها به شمار می رود. نقش نشاط در جامعه به گونه ای است که فقدان آن پیامدهای منفی همچون اعتیاد را برای شهروندان یک جامعه، به دنبال دارد. با توجه به اهمیت این مسئله، پژوهش حاضر سعی دارد با استفاده از روش پیمایش، رابطه ی نشاط اجتماعی و گرایش به اعتیاد را در بین جوانان 30-18 ساله شهر یزد بررسی نماید. جامعه آماری از طریق فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید. با استفاده از تکنیک نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، نمونه ها مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد متغیر های احساس عجز، احساس یأس به همراه متغیر های سن و جنس توانسته اند 20% از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند. نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که همه متغیرها به غیر از متغیر احساس تنهایی تأثیر غیرمستقیم و معناداری بر متغیرگرایش به اعتیاد داشته اند. واژه های کلیدی: نشاط اجتماعی، سرمایه اجتماعی، گرایش به اعتیاد، جوانان، احساس عجز، احساس یاس و احساس تنهایی.
تحلیل جامعه شناختی قشربندی و تحرک اجتماعی (مطالعه موردی شهرستان خوی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۲
239 - 280
حوزه های تخصصی:
مفهوم تحرک اجتماعی یکی از مهم ترین مفاهیمی است که با زندگی اجتماعی فرد در ارتباط می باشد و اشاره به حرکتی دارد که افراد به صورت جابه جا شدن در سطوح مختلف سلسله مراتب اجتماعی انجام می دهند. تحرک اجتماعی می تواند شرایط استفاده بهتر و مؤثرتری از استعدادهای اعضای یک جامعه را فراهم کرده و باعث ایجاد سهولت بیشتر در اجرای کارکردهای اجتماعی گردد. با توجه به اهمیت این مفهوم در زندگی اجتماعی افراد، مقاله حاضر سعی دارد با استفاده از دو رویکرد نظری متفاوت شامل: رویکرد نوسازی و رویکرد بازتولید اجتماعی، به مطالعه پویایی های موجود در حوزه قشربندی و تحرک اجتماعی بپردازد تا از این طریق عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر تحرک اجتماعی در شهر خوی را مشخص نماید. روش مطالعه در این پژوهش، کمّی و پیمایشی است و داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری کلیه سرپرستان خانوار شهر خوی بوده که 382 نفر به عنوان نمونه ازطریق فرمول کوکران انتخاب شده اند. روش نمونه گیری نیز خوشه ای چندمرحله ای می باشد و داده ها با استفاده از نرم افزار Spss مورد تحلیل قرارگرفته اند. یافته های به دست آمده از آزمون رگرسیون خطی حاکی از آن است که متغیر سرمایه اقتصادی خانواده از طریق متغیرهای سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی و اخلاق کار بر تحرک اجتماعی تأثیر می گذارد؛ هم چنین، متغیر سرمایه فرهنگی خانواده نیز از طریق سرمایه فرهنگی فرد و اخلاق کار بر تحرک اجتماعی تأثیرگذار است. به طورکلی، رگرسیون چندگانه تحقیق بیانگر این می باشد که دو متغیر سرمایه فرهنگی فرد و اخلاق کار فرد درمجموع 23% از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند؛ هم چنین، از این دو متغیر با توجه به مقدار بتای 29/0%، سرمایه فرهنگی نسبت به اخلاق کار تأثیر بیشتری برروی تحرک اجتماعی افراد داشته است.
مطالعه جامعه شناختی تاب آوری شهری (مطالعه موردی: شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تاب آوری شهری به منظور ایجاد قابلیت پیش بینی برای مقابله با رویدادهای غیرقابل پیش بینی و ارائه هرچه بهتر خدمات در شهرها و رسیدن به شهری مقاوم و پایدار در دنیا مطرح است، این پژوهش نیز با هدف بررسی وضیعت تاب آوری شهر یزد در ابعاد (اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی) صورت گرفته است. روش کلی پژوهش حاضر از نوع کیفی است. داده ها ازطریق مصاحبه عمیق بدون ساختار به دست آمده است و روش تحلیل داده ها، تحلیل مضمون می باشد. یافته ها بیانگر این است که شهر یزد در زمینه تاب آوری شهری در ابعاد (اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی) نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارد. دین داری، تعلق به مکان بالا و سرمایه اجتماعی درون گروهی بالایی که در بین یزدی ها وجود دارد از نقاط قوت در بُعد تاب آوری اجتماعی است. در بُعد تاب آوری اقتصادی، روحیه کارآفرینی و اخلاق اقتصادی بالا به عنوان نقاط مثبت قلمداد شده اند. یافته ها بیان کننده این است که عدم کیفیت ابنیه و مسکن، عدم مکان یابی صحیح و رشد افقی و بی رویه شهر یزد، وضعیت تاب آوری کالبدی را در سطح نسبتاً ضعیفی نگه داشته است. تنوع زیستی بالا به عنوان نقطه مثبت و عدم ارزیابی توان اکولوژیکی نقطه منفی در بُعد تاب آوری زیست محیطی به شمار می رود.
بررسی رابطه احساس محرومیت نسبی و بزهکاری نوجوانان (مطالعه تطبیقی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرهای خرم آباد و یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله به بررسی رابطه احساس محرومیت نسبی و بزهکاری در بین دانش آموزان مقطع متوسطه شهرهای خرم آباد و یزد می پردازد و درصدد بررسی مکانیسم های تأثیرگذار احساس محرومیت نسبی بر بزهکاری نوجوانان است. چارچوب مفهومی این تحقیق شامل دیدگاه ساختارگرایی اجتماعی، دیدگاه فرآیندهای اجتماعی و دیدگاه تضاد است. برای این منظور با استفاده از روش پیمایش 402 نفر از دانش آموزان سال اول و سوم دبیرستان های (دوره متوسطه دوم) شهرهای خرم آباد و یزد در سال تحصیلی 96-1395 به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای مورد ارزیابی قرار گرفته اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده است. میزان پایایی پرسش ها با ضریب آلفای کرونباخ تعیین شده است و اعتبار تحقیق از نوع اعتبار محتوایی است. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزارهایSpss و Amos مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند. نتایج آزمون همبستگی نشان می دهد که متغیرهای احساس محرومیت نسبی و بزهکاری بین پاسخگویان شهر یزد رابطه معناداری داشته است. درصورتی که این رابطه در بین پاسخگویان شهر خرم آباد غیر معنادار بوده است. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون نشان داده است متغیرهای غضب اخلاقی و آنومی بیشترین تأثیر را در تبیین متغیر بزهکاری در میان پاسخگویان شهر خرم آباد و یزد داشته اند. به طوری که به ترتیب 7/33 درصد و 9/42 درصد از تغییرات متغیر میزان بزهکاری را به تفکیک هر شهر مورد تبیین قرار داده اند.
کیفیت خدمات شهری، تعهدات شهروندی و حس تعلق اجتماعی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
رفاه اجتماعی سال ۱۳ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۵۰
315-275
حوزه های تخصصی:
مقدمه: «حس تعلق اجتماعی» یکی از نیازهای اساسی انسان و محصول روابط اجتماعی اوست که تأثیر فراوانی بر آسیب های اجتماعی به طور عام و انحرافات محلی به طور خاص دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی و شناسایی نوع رابطه عملکرد شهرداری و تعهدات شهروندی با حس تعلق اجتماعی در محله و تعیین سازوکار های بینابینی است. روش: این پژوهش از نوع پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات آن، از پرسش نامه خودساخته استفاده شده است. جامعه آماری، ساکنان بیش از ۱۸ سال منطقه ۱۰ شهرداری تهران بودند که با در نظر گرفتن امکانات لجستیکی و محدودیت های تحقیق، ۱۵۰ نفر از آن ها به عنوان نمونه در نظر گرفته شد و سپس، با استفاده از نمونه گیری طبقه ای برای هر محله، ۱۵ نفر انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار Spss و Lisrel و رگرسیون چندمتغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد عملکرد شهرداری و تعهدات شهروندی رابطه مثبت و معنی داری با تعلق اجتماعی دارد که کنترل اجتماعی غیررسمی محله های شهری را افزایش و انحرافات محلی را کاهش می دهد. بحث: حس تعلق اجتماعی تحت تأثیر عواملی مانند تهعدات شهروندی و کیفیت خدمات شهری قرار دارد و می توان با برنامه ریزی برای افزایش کیفیت خدمات شهری و تعهدات شهروندی، این حس را ارتقا و درنتیجه، انحرافات محلی را کاهش داد