احمد رضوان فر

مطالعه حاضر در صدد گروه بندی استان های مختلف کشور برای منطقی کردن ارائه خدمات پشتیبانی با استفاده از روش تاکسونومی است. گروه بندی فنی مناطق کشور، زمینه های لازم برای ارائه خدمات متعارف را فراهم می کند. به منظور تعیین شاخص های توسعه ــ که مهم ترین قدم در مطالعات توسعه منطقه ای با استفاده از روش تجزیه و تحلیل تاکسونومی است ــ آمار و ارقام مرتبط با متغیرهای امور دام شامل تعداد واحد دامی، مقدار مرتع، مقدار زمین زراعی، مقدار جنگل، میزان تولید گوشت قرمز، مقدار تولید شیر، تعداد دامپزشک، تعداد تکنیسین دامپزشکی، تعداد کارشناس ترویج و تعداد کارشناس امور دام جمع آوری گردید. پس از انتخاب متغیرها، از طریق توسعه شاخص های «توسعه امور دام» در مناطق، مرتب کردن مقایسه ای استان ها بر اساس سطح نسبی توسعه امکان پذیر گردید. بعد از رتبه بندی استان ها به تفکیک سطح توسعه یافتگی/بهره مندی با توجه به شاخص های مورد نظر، استان ها بر اساس معیار سطح توسعه یافتگی (DL) در چهار گروه مختلف نسبتاً همگن شامل استان های بسیار توسعه یافته، با توسعه یافتگی بالا، با توسعه یافتگی پایین و توسعه یافتگی بسیار پایین دسته بندی شدند. با توجه به سطوح طبقات و امتیازات حاصله استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خوزستان، اردبیل و کردستان در گروه استان های با توسعه یافتگی بسیار بالا و استان های مازندران، زنجان، چهارمحال و بختیاری، ایلام، مرکزی، هرمزگان، کرمانشاه، خراسان، اصفهان، بوشهر، کرمان و گیلان در گروه استان های با توسعه یافتگی بالا طبقه بندی شدند. به همین ترتیب، استان های کهگیلویه و بویراحمد ، فارس و لرستان در دسته استان های با توسعه یافتگی پایین و استان های همدان، تهران و سیستان و بلوچستان در گروه استان های با سطح توسعه یافتگی بسیار پایین طبقه بندی شدند.

هدف اصلی پژوهش، بررسی نقش منابع انسانی و ویژگیهای روانشناسی بر رفتار اطلاعیابی در دانشجویان ترویج و آموزش کشاورزی ایران بود. پژوهش از نوع کاربردی، روش پژوهش از نوع توصیفی ـ پیمایشی و جامعه آماری آن شامل تمام دانشجویان ترویج و آموزش کشاورزی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه های تهران، شیراز، رازی کرمانشاه و رامین ـ ملاثانی اهواز بود. نمونه گیری به روش طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب انجام شد و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان به تعداد 290 نفر (230 نفر مقطع کارشناسی و 60 نفر مقطع کارشناسی ارشد) تعیین گردید. در این تحقیق، از روشهای ضریب تغییرات، آزمون t و F ، آزمون توکی (Tukey)، تکنیک رفع اختلاف مقیاسها (Scale Free)، تکنیک تحلیل مؤلفه های اصلی و ضریب همبستگی پیرسون به منظور تحلیل داده استفاده شد. یافته ها نشان داد دانشجویان با سالهای تحصیلی بالاتر در هر دو مقطع تحصیلی، اولویت اول را برای رجوع در کسب اطلاعات داشتند؛ این در حالی است که اعضای هیئت علمی، اولویت اول از لحاظ درجه اهمیت منابع انسانی در کسب اطلاعات دانشجویان را داشته اند. گرایش به وظیفه مداری در جنسیت زن و در بین دانشجویان مقطع کارشناسی بیشتر بوده، ولی گرایش به برون گرایی در جنسیت مرد و در بین دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد، بیشتر بوده است.

این پژوهش با هدف واکاوی سازه‌های تاثیرگذار بر توسعه حرفه‌ای اعضای هیات علمی دانشکده‌های کشاورزی به انجام رسیده است. به لحاظ روش‌شناسی، این تحقیق با رویکرد اکتشافی بر پایه راهبرد پیمایش به انجام رسیده است. جامعه آماری این تحقیق را اعضای هیات علمی دانشکده‌های کشاورزی دانشگاه‌های دولتی ایران تشکیل داده‌اند (1190=N) و برای جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی استفاده شده است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 120 نفر برآورد گردیده است. ابزار این تحقیق یک پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جهت تامین روایی پرسشنامه به نظرات گروهی از اعضای هیات علمی و محققان مراجعه شده است و پایایی پرسشنامه بر اساس محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (95/0) مطلوب تشخیص داده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده از نرم‌افزار SPSS و تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی بهره گرفته شده است. تحلیل عاملی انجام شده به استخراج پنج مولفه زیربنایی منجر گریده است که روی همرفته 4/74 درصد از واریانس کل را تبیین نموده‌اند. این عوامل عبارتند از: (1) عامل روانشناختی (48/18%)، (2) عامل مدیریتی (72/17%)، (3) عامل فرهنگی- اجتماعی (19/14%)، (4) عامل نهادی (71/12%) و (5) عامل نظام حمایتی (26/11%).

هدف این تحقیق توصیفی- پیمایشی "بررسی نگرش دانشجویان نسبت به استفاده از فناوری اطلاعات در شغل کشاورزی" بود. جامعه آماری این تحقیق را دانشجویان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران به تعداد 3143 نفر تشکیل دادند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 218 نفر از آن‌ها به‌عنوان نمونه و با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و با انتساب متناسب، انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری گردیدند و توسط نرم‌افزار SPSS مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. روایی پرسشنامه توسط پانل متخصصان حیطه علوم فناوری اطلاعات و ترویج و آموزش کشاورزی بررسی و کسب شد و برای تعیین میزان پایایی بخش‌های مختلف، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید (72/0 تا 88/0). نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نشان داد که بین متغیر وابسته تحقیق و متغیرهای سن، معدل، درصد استفاده از جستجوی اینترنتی برای امور تحصیلی، میزان استفاده از اینترنت و میزان مهارت کاربری رایانه، در سطح 5 درصد و با متغیرهای میزان تسلط به مهارت‌های زبان انگلیسی، میزان مهارت کاربری اینترنت، میزان استفاده از موتورهای جستجوگر در سطح 1 درصد رابطه مثبت و معنی‌داری وجود داشت. نتایج آزمون F نشان دهنده تفاوت معنی‌دار در سطح 1 درصد بین مقطع تحصیلی با متغیر وابسته بود. در تحلیل رگرسیونی نیز متغیرهای میزان مهارت کاربری رایانه، میزان استفاده از اینترنت در زمینه‌های مختلف، میزان تسلط به زبان انگلیسی و استفاده از اینترنت در امور تحصیلی به‌ترتیب وارد تحلیل شدند که در مجموع در 3/91 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین نمودند.

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل رفتار جستجوی اطلاعات دانشجویان کارشناسی ترویج و آموزش کشاورزی ایران در اینترنت بوده است. پژوهش از نوع کاربردی و جامعه آماری آن شامل تمام دانشجویان ترویج و آموزش کشاورزی در مقطع کارشناسی دانشگاه های تهران، شیراز، رازی کرمانشاه و رامین- ملاثانی اهواز بود. نمونه گیری به روش طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب انجام شد و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان به تعداد 230 نفر تعیین گردید. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بوده که روایی (صوری و محتوایی) آن بر اساس نظر جمعی از متخصصان اطلاع رسانی و اعضای هیأت علمی ترویج و آموزش کشاورزی تأیید گردید و پایایی متغیرهای پرسشنامه با استفاده از محاسبه آلفای کرونباخ (بالاتر از 7/0) تأیید گردید. مطابق تحلیل رگرسیونی، سبکهای جستجوی اطلاعات اینترنتی دانشجویان و مهارت در زبان انگلیسی به عنوان مهم ترین متغیرهای اثرگذار بر رفتار جستجوی دانشجویان اطلاعات در اینترنت محسوب میشود. همچنین، شکاف دسترسی به اینترنت در دانشگاه ها، بر تفاوت رفتار جستجوی دانشجویان در اینترنت اثرگذار بوده است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش شغلی مروجان محلی در استان مرکزی انجام شده است. این تحقیق از نوع پیمایشی است و جامعه آماری آن مروجان محلی استان مرکزی بودند که نمونه ای به حجم 161 نفر با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم از بین آنان انتخاب و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه گردآوری شد. داده های این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS10 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نشان داد که بین سن، تجربه کار کشاورزی، تجربه کار دامداری، تجربه در حرفه مروجی، سابقه سکونت در روستا، درآمد، میزان اراضی کشاورزی خانوار، مشارکت اجتماعی مروجان و میزان علاقه مندی مروجان به انجام فعالیت در زمینه های کشاورزی و دامپروری و انگیزش شغلی آنها رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها از طریق آزمون های t و f، تفاوت معنیداری را بین جنس، وضعیت تاهل، شغل اصلی و عنوان شغل مروجان و انگیزش شغلی آنها نشان داد. با استفاده از رگرسیون گام به گام متغیرهای سن، مشارکت در فعالیت های ترویجی و علاقه مندی به انجام فعالیت در زمینه های کشاورزی و دامپروری به ترتیب طی سه گام وارد معادله رگرسیون شدند که سه متغیر مذکور در مجموع 63 درصد از تغییرات انگیزش شغلی مروجان محلی را تببین نمودند.

در چند دهه اخیر، بروز مشکلات متعدد زیست محیطی به شکل گیری سازمان های مردم نهاد زیست محیطی و حمایت از آنها انجامیده است؛ اما زمانی به توسعه سازمان های مردم نهاد زیست محیطی می توان امیدوار بود که چالش های فراروی آنها شناسایی و سعی بر از میان برداشتن آنها شود. از این رو، هدف تحقیق پیمایشی حاضر شناسایی و تحلیل چالش های فراروی این سازمان ها بود. جامعه آماری تحقیق اعضای نُه سازمان مردم نهاد زیست محیطی استان کردستان را که از سال 1379 تأسیس شده اند، دربرمی گرفت (1187=N). حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران برابر با 231 نفر تعیین شد. ابزار جمع آوری داده ها شامل یک پرسشنامه منظم حاوی سؤالات بسته بود که روایی صوری آن با نظرات متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (92/0=α) تأیید شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که نشانگرهای مورد بررسی در پنج مؤلفه چالش های مدیریتی، حمایتی، اجتماعی، ارتباطی و سازمانی قابل طبقه بندی بوده، 8/73 درصد تغییرات چالش های فراروی سازمان های مردم نهاد زیست محیطی را تبیین می نمایند.

فقر، یکی از جدیدترین مشکلات دوره کنونی به شمار می آید. به رغم پیشرفت های عظیم اقتصادی، میلیون ها نفر در جهان، که بیشترشان در نواحی روستایی زندگی می کنند، همچنان در فقر به سر می برند. با انجام پژوهش در زمینه عوامل موثر بر پیدایش فقر، بویژه فقر روستایی، می توان برنامه ریزان را در به کارگیری الگوهای بهتر فقرزدایی در نقاط محروم روستایی یاری داد. در این پژوهش نیز به منظور شناسایی تعیین کننده های اقتصادی- اجتماعی فقر در جامعه روستایی کلاله (واقع در شرق استان گلستان) با بهره گیری از روش میانه درآمدی، خط فقر در جامعه روستایی مورد مطالعه، محاسبه شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که 15.7 درصد از ساکنان روستاهای این منطقه زیر خط فقر قرار دارند. از عوامل عمده فقر روستانشینان می توان به عوامل اقتصادی- کشاورزی، عوامل شغلی، روابط اجتماعی و میزان مشارکت اجتماعی اشاره کرد. در این پژوهش همچنین برای تبیین فقر از درآمد سالانه خانوارها و نیز میزان برخورداری روستاها از تسهیلات و امکانات خدماتی استفاده شده است.

هدف این پژوهش دیدگاه سنجی اعضای هیئت علمی دربارة چالش های کارآفرین شدن دانشکده های کشاورزی ایران است. جامعة آماری اعضای هیئت علمی دانشکده های کشاورزی ایران است، که به روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب، 344 نفر از آن ها انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است و داده های گردآوری شده با به کارگیری نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. برای شناسایی چالش های کارآفرینی در دانشکده های کشاورزی فن تحلیل عاملی به کار گرفته شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی، پنج عامل زیربنایی، مهم ترین چالش های کارآفرین شدن دانشکده های کشاورزی ایران شناسایی شدند که عبارت اند از «موانع آموزشی»، «موانع فردی شخصیت»، «موانع حمایتی قانونی»، «موانع تسهیلاتی» و «موانع ارتباطی» که در کل، 395/70 درصد از واریانس کل را تبیین کردند. از موانع شناسایی شده، «موانع آموزشی» بیشترین درصد تبیین واریانس را داشته است.

هدف اصلی این مطالعه تحلیل متغیرهای تاثیرگذار بر رفتار ارتباطی کشاورزان دامدار در ایران بوده که در چهار استان و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری مطالعه شامل همه کشاورزان دامداری است که حداقل دارای یک واحد دامی بوده و در مناطق روستایی استان‌های آذربایجان شرقی، مازندران، گلستان و فارس زندگی می‌کنند. روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای چند مرحله‌ای بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 1200 نفر از کشاورزان دامدار تعیین گردید. گردآوری داده‌ها با کمک پرسشنامه از پیش آزمون شده انجام گرفت، که اعتبار آن توسط آلفای کرونباخ (81/0=?) تایید گردید. مطابق یافته‌ها، کشاورزان دامدار با سطح تحصیلات بالاتر، ترجیح می‌دهند اطلاعات مورد نیاز خود را به جای مروجان از محققان مربوطه کسب نمایند. برخلاف تحقیقات قبلی نقش برنامه‌های رادیو- تلویزیونی بر رفتار ارتباطی کشاورزان بسیار ناچیز بوده و میزان شرکت در دوره‌های آموزشی و ترویجی، بیشترین متغیر اثرگذار بر عامل ارتباط کشاورزان دامدار با مروجان و محققان بوده است.

آموزش های علمی- کاربردی کشاورزی که وظیفه ارتقای مهارت های عملی دانشجویان را توأم با آموزش های نظری برعهده دارد می تواند با توسعه مهارت های شغلی در برنامه های آموزشی در جهت تقویت برخی ویژگی ها، توانایی ها ومهارت ها گام های اساسی بردارد. به این منظور تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان کسب و توسعه مهارت های شغلی دانشجویان علمی -کاربردی کشاورزی استان آذربایجان غربی در سال1389در چارچوب کلی پژوهش های پیمایشی به اجرا در آمد. جامعه آماری این تحقیق 645 نفر از دانشجویان علمی- کاربردی بودند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 160 نفر محاسبه شد که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه بود. روایی ابزار تحقیق بر اساس نظرات گروهی از اساتید دانشگاه تهران، تربیت مدرس و متخصصین دوره های علمی - کاربردی کشاورزی مورد تایید قرار گرفت. اعتبار این پژوهش نیز از طریق محاسبه ضریب الفای کرونباخ برای کلیه متغیرهای پرسشنامه82/0 بدست آمد که بیانگر مناسب بودن ابزار تحقیق بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS win تجزیه و تحلیل گردید. نتایج حاصل از همبستگی اسپیرمن نشان داده است که بین سطح تحصیلات پدر، درآمد ماهیانه خانواده و بکارگیری روشهای آموزش کارآفرینی با کسب و توسعه مهارت های شغلی دانشجویان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. بنابراین پیشنهاد می گردد با عنایت به اهمیت آموزش های علمی- کاربردی کشاورزی و نیاز بخش کشاورزی به دانش آموختگاتی توانمند برای کسب و توسعه مهارت های شغلی،با بر گزاری کارگاه های آموزشی به عنوان موثرترین روش آموزشی و با اولویت قرار دادن محتوای دروس تخصصی در سطوح مختلف دانشی و مهارتی در سر فصل های کتب آموزشی و آموزش تخصص های حرفه ای، دانشجویان را برای احراز شغل، حرفه و کسب و کار در مشاغل گوناگون آموزش داده و تحویل جامعه دهند.

در این مطالعه، استان آذربایجان شرقی واقع در شمال غرب ایران، به طور عمد انتخاب شد. این استان از نظر توانایی هایی برای رشد بهره وری و افزایش تولید، از امکانات بالقوه بالایی برخوردار است. پژوهشها، فن آوریهای لازم را برای افزایش تولید و رشد بهره وری تولید می کند، ولی این فن آوریها یا روشها باید به مناطق تولید و تولیدکنندگان انتقال داده شود تا مورد استفاده قرار گیرد.برای مطالعه سطح پذیرش فن آوریهای دامپروری و عوامل موثر بر رفتار پذیرش دامداران در بخش دامپروری، یک نمونه 154 نفری از دامداران هشت روستا در استان (چهار روستا از مناطق دشتهای مرتفع و چهار روستا از مناطق دشتهای پست)، به بهره گیری از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی دو مرحله ای، انتخاب شد. گردآوری داده ها نیز با کمک پرسشنامه کامل و از پیش آزمون شده ای انجام پذیرفت و به منظور تجزیه و تحلیل آماری، معیارهایی همچون فراوانیها بر حسب تعداد و درصد و همچنین میانگین و ضرایب همبستگی محاسبه شد و تجزیه رگرسیون و آزمون t نیز انجام گرفت.نتایج این مطالعه نشان می دهد که بیشتر دامداران دو گروه مورد مطالعه (59.09 درصد)، در طبقه سطح متوسط رفتار پذیرش فن آوری قرار دارند و 22.73 درصد و 18.18 درصد پاسخگویان نیز به ترتیب در طبقات سطح زیاد و سطح کم رفتار پذیرش نوآوری در زمینه فن آوریهای دامپروری قرار می گیرند. در این مطالعه همچنین متغییرهای درونداد اطلاعات، برونداد اطلاعات، ارتباطات درون سیستمی، ارتباط کشاورز با محقق، ارتباط کشاورز با مروج، دسترس پذیری به نهاده های تولیدی و اطلاعات جامع در زمینه فن آوریهای دامپروری، ارتباط معنی داری را در سطح احتمال یک درصد با متغییر رفتار پذیرش جامع فن آوری نشان دادند.

امروزه بر اساس نظریاتی چون هویت اجتماعی و نظریه اسنادی و نتایج مطالعات پیشین رابطه مسئولیت پذیری سازمان و رفتار های کارکنان سازمان قابل توضیح است. لیکن چگونگی رابطه مسئولیت پذیری اجتماعی با نتایج مورد انتظار چندان شفاف به نظر نمی رسد. به بیان دیگر سازوکار تاثیر پذیری رفتار های کارکنان از مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان مبهم باقی مانده است. از اینرو هدف اصلی این تحقیق علّی-ارتباطی شناسایی متغیر های تاثیر گذار بر رابطه بین ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی (CSR) و تعهد شغلی کارشناسان کشاورزی بود. بر اساس فرمول کوکران، تعداد 135 نفر از آنان از طریق روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. روش غالب الگوریتم تقطیع پیش بینی گرا بود که به شناسایی متغیر های ناشناخته ولیکن اثر گذار بر رابطه بین دو متغیر منجر می شود. نتایج نشان داد اثر ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان بر تعهد شغلی کارکنان پدیده ای نسبتا پیچیده، تکاملی و تدریجی است. به این معنا که، جهت رسیدن به نتایج مطلوب ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان، تداوم بر تامین اهداف ابعاد آن سبب اسناد کارکنان به آن خواهد شد. همچنین مشخص شد با گذشت زمان حضور کارکنان در سازمان تعبیر و تفسیر آنها از مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان و در نتیجه اثر آن بر تعهد شغلی شان متفاوت می شود. لذا به طور غیر مستقیم می توان از نظریه هویت اجتماعی به عنوان یک متغیر حدواسط در مطالعه اثرات مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان نام برد.

بخش کشاورزی و بویژه زیربخش باغبانی، به دلیل وابستگی بیشتر به شرایط آب و هوایی، بیشترین آسیب ناشی از تغییرات اقلیمی را متحمل می شود، باغداری پایدار بر پایه رفتار بلندمدت باغداران برای تضمین پایداری و بهره وری زمین در آینده پدید می آید و به انتظارات و نگرانی های جامعه موردنظر در مورد تأمین غذای سالم و به حفاظت از محیط زیست و کاهش مخاطرات طبیعی توجه دارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی راهکارهای کاهش مخاطرات طبیعی و مدیریت ریسک در توسعه پایدار باغات مرکبات استان مازندران بود. پژوهش از نوع کاربردی و جامعه آماری آن شامل 122361 باغدار مرکبات در روستاهای مربوط به 12 شهرستان استان مازندران بود.حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 290 نفر تعیین گردید و نمونه گیری به روش طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بوده که روایی (صوری و محتوایی) آن بر اساس نظر جمعی از کارشناسان کشاورزی پایدار، اعضای هیأت علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی و گروه مدیریت و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران تأیید گردید و روایی تشخیصی با استفاده از شاخص میانگین واریانس استخراج شده و پایایی پرسشنامه با استفاده از محاسبه آلفای کرونباخ و نیز پایایی ترکیبی تأیید شد.برای تبیین راهکارها از روش تحلیل عاملی تأییدی در مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار لیزرل نسخه 8.80 استفاده گردیده است. با توجه به نتایج تحقیق در رتبه بندی سازه های مربوط به بعد سازوکارها در مدل تحلیل عاملی مرتبه دوم، ""عوامل حمایتی- اعتباری""، "" عوامل محیطی- فضایی"" ، "" عوامل اجتماعی-مشارکتی""، "" عوامل دانش و آگاهی""، "" عوامل زیرساختی- نهادی"" ، ""عوامل آموزشی- اطلاعاتی"" و "" عوامل اقتصادی"" به ترتیب بیشترین نقش را به واسطه بار عاملی در ساختار عاملی مرتبه دوم دارند.