فرج الله رحیمی

هدف: امروزه ارزشمندترین سرمایه سازمان ها، سرمایه انسانی است و تعالی سازمان در گرو سرمایه انسانی است. در این راستا تعلق شغلی و سازمانی کارکنان، به موضوع مورد بحث جدی سازمان ها و نهادهای تصمیم گیرنده تبدیل شده است. هدف این مطالعه ارزیابی تعلق شغلی و سازمانی کارکنان و اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز و تبیین پیامدهای آن می باشد. روش پژوهش: این پژوهش از نظر استراتژی؛ یک مطالعه پیمایشی- توصیفی و از نظر هدف؛ یک پژوهش کاربردی توسعه ای، از نظر محیط و ابزار جمع آوری داده ها پژوهش میدانی و پرسش نامه ای محسوب می شود. جامعه آماری پژوهش کارکنان و  اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز (1905 نفر) می باشد که 320 نفر از آنها به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه های استاندارد و معتبر و دارای روایی و پایایی؛ و تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر  و با نرم افزار Smart PLS  انجام شد. یافته ها: در این مطالعه کاربردی، برای ارزیابی وضعیت موجود دانشگاه، میزان تعلق شغلی و سازمانی کارکنان و  اعضای هیات علمی دانشگاه، مورد سنجش قرار گرفت که نتایج نشان داد سطح تعلق شغلی کارکنان و  اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، بالاتر از میانگین (6/3)، و تعلق سازمانی آنها اندکی کمتر از میانگین (9/2) است. تفکیک دو گروه نشان داد، تعلق شغلی اعضای هیات علمی به طور معناداری بالاتر از کارکنان بوده است. همچنین با تحلیل مبانی نظری و ادبیات موضوع و نیز با مشارکت  اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه در پاسخ به پرسشنامه های استاندارد، مهمترین پیامدهای تعلق شغلی و سازمانی در چهار دسته؛ پیامدهای فردی، شغلی، مدیریتی و سازمانی شناسایی و دسته بندی گردید. شدت تاثیرگذاری تعلق شغلی و سازمانی بر این چهار دسته از پیامدها، بطور مفصل تبیین و تشریح شده و در پایان نیز پیشنهادهای کاربردی جهت بهبود و ارتقاء تعلق شغلی و سازمانی کارکنان و  اعضای هیات علمی دانشگاه ارائه شده است. نتیجه گیری: این مطالعه با تمرکز بر تعلق شغلی و سازمانی و پیامدهای آن، می تواند به مدیران و متخصصین در توسعه منابع انسانی و ارتقاء شایستگی ها و توانمندی های آنها کمک نماید. شناخت پیآمدها و میزان تاثیرگذاری آنها می تواند برای مدیران درک درستی از  بهبود بهره وری و افزایش عملکرد کارکنان و اعضای هیات علمی ایجاد کند.  

هدف: یادگیری از شکست و خطا، منبع دانشی پایدار برای سازمان هاست که خود منجر به افزایش ظرفیت جذب در کارکنان می شود. توانایی و انگیزه بالا که از عوامل مهم ظرفیت جذب کارکنان است، انتقال دانش در سازمان را تسهیل نموده و نوآوری سازمانی را بهبود می بخشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر یادگیری از خطا و شکست سازمانی بر عملکرد نوآورانه سازمان و نیز بررسی نقش میانجی ظرفیت جذب دانش است.روش شناسی پژوهش: این مطالعه ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر گردآوری داده ها پژوهشی توصیفی همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان شرکت های تعاونی شهر اهواز بوده که 348 نفر از آن ها به عنوان نمونه به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و موردبررسی قرار گرفته اند. جهت گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه های استاندارد وانگ و الینگر [1]، مینباوا و همکاران [2]، رایبویک و همکاران [3]، ون دیک و همکاران [4] استفاده شده که روایی و پایایی آن با استفاده از روش اعتبار محتوا و آلفای کرونباخ (بالاتر از 0/7) تایید شده است.یافته ها: نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار SmartPLS-3 نشان داد که اگرچه یادگیری از خطاهای سازمانی تاثیر مستقیم و معناداری بر عملکرد نوآورانه دارد، اما به واسطه ظرفیت جذب دانش کارکنان، موجب افزایش بیش تر عملکرد نوآورانه می شود. به عبارتی ظرفیت جذب دانش کارکنان نقش تسهیل گری و میانجی در رابطه بین یادگیری از خطاهای سازمانی و عملکرد نوآورانه در سازمان ایفا می کند. هم چنین نتایج، تاثیر مثبت و معنادار یادگیری از خطاهای سازمانی بر ظرفیت جذب دانش و ظرفیت جذب دانش بر عملکرد نوآورانه را تایید نموده است.اصالت/ارزش افزوده علمی: تاثیر مثبت یادگیری از خطا بر عملکرد نوآورانه به طور مستقیم و نیز به واسطه ظرفیت جذب دانش نشان داد شرکت می تواند عملکرد خود را از طریق بهبود ظرفیت جذب دانش و تجربه اندوزی از خطاهای پیش آمده در شرکت بیش ازپیش بهبود بخشد.

زمینه و هدف: افزایش رفاه و کارایی مستلزم انعطاف پذیری و تاب آوری دستگاه های خدمت رسان جامعه در قبال شرایط ناپایدار محیطی و اجتماعی است. شرایط اقلیمی و وضعیت آب و هوایی استان خوزستان ارائه خدمات رسانی دستگاه های اجرایی را هر از گاهی با چالش هایی مواجه می کند. دورکاری می تواند به عنوان راهکاری برای مواجهه با این گونه شرایط و در مقیاس بزرگ تر شوک های نظیر همه گیری کرونا باشد. هدف اصلی این پژوهش ارائه یک الگوی بومی متناسب با شرایط ویژه خوزستان جهت دورکاری کارکنان دستگاه های اجرایی است.   روش و داده ها: پژوهش کنونی با رویکرد نظریه داده بنیاد انجام شده است. مشارکت کنندگان پژوهش، خبرگان حوزه مدیریت منابع انسانی و دورکاری استان خوزستان در 16 دستگاه اجرایی و همچنین اساتید رشته های جامعه شناسی، مدیریت و اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 1401بودند.   یافته ها: مدل پارادایمی احصا شده طیف وسیعی از زمینه ها، کنش تعامل ها و پیامدهای مرتبط با دورکاری در استان خوزستان را نشان می دهد. شرایط علی، زمینه ای و مداخله گر این مدل شامل شرایط اقلیمی، افزایش بهینه سازی خدمات دستگاه اجرایی، برنامه ریزی استراتژیک، زیرساخت فناوری جهت نظارت سیستماتیک و تعیین گرهای فرهنگی (فرهنگ کار، فرهنگ سازمانی و...) است. استراتژی ها و پیامدهای این مدل نیز شامل سرمایه اجتماعی، تعادل بین کار و زندگی، عدم تعطیلی دستگاه و افزایش رضایت ارباب رجوع است.   بحث و نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که برای اجرای دورکاری در دستگاه های اجرایی استان خوزستان، ضرورت دارد زیرساخت های سازمانی و فناوری تقویت شود، پروتکل های امنیت اطلاعات استانداردسازی گردد و آموزش های جامع برای کارکنان و مدیران فراهم شود. بهبود هماهنگی بین دستگاه ها نیز می تواند به اجرای موفق تر دورکاری کمک نماید و در عین حال کارایی و تاب آوری را افزایش دهد.    پیام اصلی: یکی از راهکارهای جدی جهت بهبود کارایی خدمت رسانی و تقویت کارایی در مقابله با شرایط ناپایدار محیطی و اجتماعی، دورکاری است. بنابراین، دورکاری در دستگاه های اجرایی به عنوان یک فرصت در شرایط آب و هوایی شکننده خوزستان می تواند مورد توجه قرار بگیرد. در این راستا، برگزاری دوره های آموزشی و فراهم کردن زیرساخت ها و هماهنگی های لازم، ضرورت دارد.