محمد معصومی

اگر چه وزارت آموزش و پرورش بی وقفه برای اصلاح مشکلات نظام آموزشی کشور تلاش می کند اما شواهد نشان می دهد که مدیریت آموزشگاههای کشور، به خصوص در مقطع متوسطه مشکلات عدیده ای دارد. هدف این پژوهش بررسی عملکرد دانش آموختگان رشته کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی در مقایسه با دانش آموختگان سایر رشته های تحصیلی شاغل در پست مدیریت دبیرستان های شهر شیراز است. بدین منظور، چهار مهارت رهبری، انسانی، آموزشی و اداری- مالی دو گروه مدیران مذکور از دیدگاه دبیران دبیرستان ها بررسی و مقایسه شده است. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی- پیمایشی بوده و ابزار پرسش نامه ی محقق ساخته، مرکب از پنجاه و پنج سوال بسته پاسخ طیف لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه مدیران دبیرستان های دولتی شیراز و دبیران این دبیرستان ها بوده است، که با استفاه از روش تصادفی طبقه ای، 75 مدیر و با استفاده از روش تصادفی ساده، 375 دبیر انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با نرم افزار آماری SPSS در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل یافته ها نشان داد که اگر چه میانگین نمرات عملکرد مدیران دانش آموخته رشته مدیریت و برنامه ریزی آموزشی نسبت به مدیران دانش آموخته سایر رشته های تحصیلی در مهارت های رهبری، انسانی، آموزشی و اداری- مالی بیشتر بوده است، اما این تفاوت ها در سطح پنج صدم (P<0.05) معنادار نیست. نتایج حاصل از بررسی سوال های مربوط به متغیرهای جمعیت شناختی مدیران نیز نشان داد که هیچ کدام از متغیرهای جنسیت، سابقه خدمت و سابقه مدیریت بر عملکرد مدیران تاثیرمعنادارنداشته است، اگر چه عملکرد مدیران دبیرستان های دخترانه از مدیران دبیرستان های پسرانه بهتر بوده است.

کتاب تأثیرگذار پیدایش گونه ها یکی از مهم ترین آثار چارلز داروین در سال 1859 منتشر و به سرعت در میان اندیشمندان سراسر دنیا دست به دست و به یازده زبان زنده ترجمه شد. در این میان «ما» نیز در مواجهه با این کتاب، با تأخیری قابل توجه، از سال 1318 شمسی بدین سو، ترجمه هایی به فارسی داشته ایم. هدف نگارنده کاوش تطبیقی در این ترجمه هاست؛ تا از رهگذر چنین نگره ای بتوان نوعی مواجهه را میان «ما» و «آنها» بازجست. ادعا این است که در فقدان ترجمه کامل و دقیق از متن اصلی کتاب، همواره با کژ اندیشی و سوء فهم نسبت به چارچوب اصلی اندیشه داروین روبه رو بوده ایم؛ این نحوه مواجهه، عللی دارد که در این مقاله، به اجمال بررسی شده است. در اینجا ضمن معرفی و گزارش کتاب شناسانه ترجمه های فارسی و عربی، این ترجمه ها با ویراست اول و ششم انگلیسی کتاب مقابله و برخی از تفاوت ها و مشابهت ها به دست داده شده است.

در واژه سازی های علمی علاوه بر توجه به ظرافت های ریشه شناختی باید به دو نکته توجه کرد. نخست آنکه برخی واژگانِ نظری به نحوی مستقیم یا غیرمستقیم بار استعاری واژگانی را از جامعه ای که نظریه در آن شکل گرفته حمل می کنند. دوم آنکه برخی از واژگان کلیدی موجود در برخی نظریه های علمی شبکه معنایی درهم تنیده ای را شکل می دهند. بنا بر این برای هر واژه این شبکه باید به سایر واژگان شبکه نیز توجه داشت. این باعث می شود که در چنین واژه گزینی هایی فلسفه علم نیز نقش مهمی بازی کند. در این مقاله به سراغ نظریه اوولوشن می رویم و برای روشن شدن اینکه واژگان علمی در بستر تاریخی خود معنا می یابند اشاره هایی به فضای اجتماعی و سیاسی ظهور این نظریه در غرب خواهیم داشت. به نحوی مفصل تر به برخی اندیشه های سیاسی، دینی و اجتماعی ظهور نظریه در میان اعراب، ترکان عثمانی و ایرانیان اشاره می کنیم که احتمالاً بر یافتن معادل مناسب برای اوولوشن تأثیر داشته است. ساختار مقاله چنین است که ابتدا اشاره ای بسیار کوتاه خواهیم داشت به اهمیت شناختی واژگان. سپس، تلاشی خواهیم داشت در معرفی تاریخچه ای از معادل های پیشنهادی در میان اعراب، ترکان عثمانی، و بالاخره در میان فارسی زبانان برای واژه «اوولوشن». در قسمت بعد به رایج ترین دلایلی که طرفداران برابرنهادْهای مشهور برای انتخاب خود می آورند اشاره می شود. آنگاه بحثی فلسفی را در خصوص واژه اوولوشن در متون کنونی زیست شناسی و فلسفه زیست شناسی پی می گیریم که البته در دسترس نخستین پیشنهاددهندگان نبوده است. خواهیم دید در میان خود زیست شناسان صاحب نام قرن بیستم نیز بر سر جهت داری فرایند تکامل اختلاف نظر بوده است. بخشی از این اختلاف می تواند به ابهام در گفته های خود داروین بازگردد؛ اما جدای از اینکه داروین در این باب چگونه می اندیشیده است بحث جهت داری فرایند اوولوشن تا به امروز در میان زیست شناسان برقرار است. در بخش پیشاپایانی به چند مفهوم دیگر در نظریه اشاره می کنیم و نشان می دهیم نوع تفسیر ما از این مفاهیم می تواند در جهت دار دیدن یا ندیدن فرایند اوولوشن، و در نتیجه بر گرایش به گزینش یکی از برابرنهادها اثر گذارد. در بخش نهایی پیشنهادی برای این سنخ پژوهش ها عرضه می شود.

نخستین رساله ای که در نقد نظریه داروین، به فارسی نوشته و در سال 1298ق منتشر شد، نیچریه سید جمال الدین اسدآبادی است. رساله ای دیگر نیز در سال 1299ق با عنوان آیات بینات به قلم آیت اللّه محمدحسین شهرستانی به فارسی نوشته شده است. سپس کتاب مفصل آیت اللّه محمدرضا نجفی اصفهانی، که در سال 1331ق و با عنوان نقد فلسفه داروَن منتشر شده است، ظاهراً سومین اثر مطالعه شده در بررسی نظریه داروین است. مرآت العقل اثری در علم به فارسی است که در سال 1330ق به قلم آیت اللّه محمد علی سنقری حائری (1293-1378ق) از علمای برجسته کربلا نوشته شده است. وی در جلد اول که شامل یک دیباچه و سه مقاله است، به اشکالات و تناقضات «مادیین» (ماده گرایان) می پردازد و با روش فلسفی-کلامی آنها را نقد می کند و سپس در مقاله سوم زیر عنوان «ابطال نوامیس اربع» به چهار محور اصلی نظریه داروین اشاره می کند و به زعم خود فساد هر یک را برمی شمارد. ادعا این است که با وجود این کتاب که به فارسی و در 1330ق نوشته شده است، می توان فصل نوینی را در مطالعات تاریخ علم دوران قاجار گشود.

یکی از عرصه های مهم آمادگی جسمانی، سنجش مهارت ها و توانایی های انسان ها می باشد که در آن، قابلیت هایی اندازه گیری می شود که آمادگی فرد را برای انجام اعمال روزانه عمومی و حرفه ای معین می کند. از جمله عناصری که در موفقیت بخش های انتظامی در جامعه مؤثرند. فرماندهان کوپ ها می باشند. این تحقیق به دنبال آن است تا میزان آمادگی جسمانی رؤسای کوپ انتظامی استان همدان را در سال 1393 بررسی نماید. نوع تحقیق کاربردی و به صورت توصیفی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق رؤسای کوپ انتظامی استان همدان به تعداد هفتاد نفر بود که به صورت تمام شمار به عنوان آزمودنی تحقیق انتخاب شدند. اطلاعات گردآوری شده برای تدوین مبانی نظری با بهره گیری از مصاحبه و اسناد موجود و یافته های تحقیق و مستندات مربوط به انجام سنجش آمادگی جسمانی به صورت عملی بوده است. تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار SPSS و برای تعیین خصوصیات جامعه آماری از جداول فراوانی آمار توصیفی و از آمار استنباطی با بهره گیری از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که میزان آمادگی جسمانی آزمودنی ها در سه آزمون دراز نشست، شنای سوئدی و سرعت در حد مطلوب و میانگین دوی استقامت کم تر از حد مطلوب می باشد. علاوه بر این، یافته های تحقیق نشان داد که 80 % از رؤسای کوپ های انتظامی استان همدان دارای اضافه وزن و در خطر چاقی، 17% دارای وزن طبیعی و 3% از آنها مبتلا به چاقی هستند.

آشنایی ایرانیان با نظریه داروین در ایران به عهد ناصری باز می گردد . از آن زمان تا کنون مخالفت های فراوانی با نظریه تکامل داروین در ایران شکل گرفته است. این مخالفت ها هرچند بیشتر از سوی پیروان مذاهب بوده است، اما اختصاص به آنان نداشته و درمیان روشنفکران نیز دیده می شود. در این نوشتار، ضمن به دست دادن شش برگ سند مربوط به دوران پهلوی دوم در مخالفت با تدریس نظریه داروین در دبیرستان ها که از سوی انجمن اصلاحات اجتماعی بخش پنج تهران مطرح شده بوده است، با توجه به محتوای اسناد، وضع کتاب های درسی تکامل در سال ششم رشته طبیعی بررسی شده است و نشان داده شده که مخالفت ها ناشی از کدام موضوعات موجود در کتاب های درسی بوده است.

.رساله سیدجمال الدین اسدآبادی که در نقد نیچریان در حیدرآباد دکن هند نوشته و در سال ۱۲۹۸ قمری چاپ سنگی شده است یکی از مهم ترین رساله های فارسی است که نشان از نحوه مواجهه فارسی زبانان با نام و نظریه داروین است. تاکنون گزارشی از چاپ اول این کتاب در میان پژوهش ها دیده نشده است. کوشیده ام در این یادداشت با به دست دادن شواهدی ادعا کنم که به این نسخه دست یافته ام. همچنین نسخه دست نویسی از این رساله به زبان عربی یافته ام که با ترجمه محمد عبده اختلافاتی دارد و بخشی از آن به خط اسدآبادی است. همه این گزارش ها را در قالب کتابی منتشر خواهم کرد تا نشان دهم علاوه بر این رساله، رساله های مشابهی نیز در رد نیچریان در شبه قاره نوشته می شده است. در این یادداشت کوتاه قصد دارم به این نکته بپردازم.

نام داروین از دوره ناصرالدین شاه قاجار از رهگذر انتشار رساله حقیقت مذهب نیچری و بیان حال نیچریان در ایران شنیده شد. پس از آن نیز در برهه های مختلف تاریخی، اندیشه و دیدگاه تکاملی وی با فراز و فرودهایی در ایران بازتابید. احزاب چپ گرای ایرانی که در اواخر دوره قاجاریه عمدتاً تحت تأثیر ترکان عثمانی در ایران شکل گرفتند در صورت بندی ادبیات تکاملی نقش پررنگی داشتند. بررسی مطبوعات منتشر شده در این دوره نشان می دهد بخشی از واژه پردازی ایرانیان نیز از راه همین احزاب بوده است. دسترسی افرادی که در احزاب چپ فعالیت داشته اند به اسناد و کتاب های غیرفارسی باعث می شد روایت دست اول تری از نظریات علمی و از جمله نظریه داروین به دست داده شود. این مسأله در آنجا پراهمیت تر می شود که توجه کنیم عمده منابعی که در این دوره مرجع اصلی بازتاب دیدگاه های علمی بوده اند منابع عربی هستند. طبیعی است که در منابع عربی هم ادبیات بحث و هم نوع واژه گزینی ها متفاوت از این دست منابع است و این نکته از بررسی مقالات نیز دانسته می شود. در این مقاله ضمن توضیح در باره جمعیت فرهنگ رشت که در سال های ۱۲۹۸ تا ۱۳۱۰ شمسی در گیلان فعالیت و گرایش های چپ داشته است می کوشم نخستین روایت عالمانه از دیدگاه داروین را با توجه به مجله فرهنگ که از سوی ایشان چاپ می شده، به دست دهم. گمان می کنم پس از روایت های مختلفی که تا اواخر دوره قاجار از نظریه داروین در ایران وجود داشته، این مقالات که از روی منابع غیرعربی ترجمه شده نشان می دهد روشنفکران ایرانی با اندیشه های داروین آشنایی داشته و می کوشیدند فهم خودشان از آن را تا حد زیادی تدقیق کنند. از آنجا که دسترسی به اسناد و ویرایش و بازنشر آن ها در تکمیل برنامه تاریخی علم در ایران و نحوه مواجهات ایرانیان با اندیشه های جدید اهمیت دارد، عین آن سلسله مقالات را که از سال ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۷ منتشر می شده با ویرایش و توضیح آورده ام.

نهج البلاغه کأحد من الکتب الدینیه یتضمّن عجائب البلاغه وغرائب الصّور ، له قیمه أدبیه عالیه مازال یعتنی به الأدباء. هذا وقد احتوت خطبه علی ملامح أصیله لجمالیات الإنزیاح التصویری الّتی دراستها تدل علی أن العدول عن المعیار والنزوح إلی الإنزیاح التصویری لدی الإمام(ع)، یبرز مقدرته الخیالیّه فی توظیف الطاقه التعبیریّه الکامنه فی کلّ کلمه بنیت علی صیاغات صرفیّه. إنّ خیال الإمام(ع) استمدّ الإنزیاح التّصویری فی سیاقات متنوعه؛ فی الواقع، إنّ الإمام(ع) یستخدم الصور البلاغیه المختلفه التی تشحن الکلام بالطاقه التعبیریّه وترفع مستواه بسبب قدرتها علی تکثیف المعانی. تهدف هذه المحاوله، دراسه إحدی ظواهر النقد الأدبی الحدیث فی کلام الإمام علی(ع) . الانزیاح ظاهره تتمُّ دراستها فی العلوم الألسنیه والأسلوبیه وهو عباره عن خرق المألوف فی اللغه العادیه والخروج عنه أو أنَّها لغه مخالفه للکلام العادی والمألوف. ومن أنواعها الانزیاح التصویری؛ وهذا النوع من الانزیاح یستند علی الصور البیانیه بأشکالها المختلفه موضحا علاقاتها بالمرجعی؛ هذه الدراسه تسعی إلی تسلیط الضوء علی هذه الظاهره فی کلام الإمام(ع). یتجلی للقارئ نهایه هذا المقال أنّ الإمام(ع) تمکن من استخدام الانزیاح التصویری بشکل مطرّد للإبداع والتجمیل فی الکلام.

روند گسترش مدارس جدید در دوره قاجار در پیوند با مسائل سیاسی و فرهنگی و اجتماعی بوده است. هرگز نمی توان اعزام گروه های دانشجویی به اروپا، جنگ های مداوم ایران و روس و نهایتاً پیروزی انقلاب مشروطه را، در تکوین مدارس جدید نادیده گرفت. با آغاز به کار مدارس جدید نیاز به تولید کتاب های متناسب با آن نیز احساس شد و اهالی فرهنگ در هر دوره کوشیدند این امر مهم را سامان دهند. این مقاله می کوشد تاریخ تدوین یکی از این کتاب ها را بررسی  و تغییرات ایجاد شده را در آن آشکار کند. این پژوهش بیشتر به کتاب های «تاریخ طبیعی» نظر دارد و از آن میان نیز انگشت تأکید بر نظریه تکامل و چگونگی ورود و بسط آن به کتاب های درسی از آغاز تا کنون گذاشته است. با بررسی اسناد می توان نشان داد، علی رغم چالش جدی برخی از جریان ها در ایران با نظریه تکامل، این موضوع بیش وکم در کتاب ها آمده است، هر چند روایت های هر دوره خود بازتابی از شرایط سیاسی و فرهنگی حاکم بر نهادهای علمی و فرهنگی دارد.

یکی از اقدامات در راستای بهبود مدیریت آب در شرایط تغییر اقلیم توسعه آبیاری های تحت فشار با هدف بهبود بهرووری و راندمان آبیاری است. این طرح ها در مسیر اجرا به مشکلاتی مواجه می شوند که شناسایی و رفع آنها به بهبود عملکرد طرح می انجامد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی راه کارهای بهبود اجرای طرح های آبیاری تحت فشار در استان قزوین انجام شد. جامعه آماری تحقیق را کلیه کشاورزانی که از سال 1394 تا پایان سال 1397 نسبت به پیاده سازی سیستم آبیاری تحت فشار در مزارع خود اقدام کرده بودند تشکیل دادند (477N=). حجم نمونه بر اساس جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان 214 نفر (214n= ) تعیین شد. از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب برای انتخاب تعداد کشاورز در هر طبقه ( شهرستان ) و از روش نمونه گیری تصادفی ساده برای انتخاب کشاورزان مورد مصاحبه استفاده شد. ابزار اصلی جمع آوری داده ها نیز پرسشنامه بود که جهت اطمینان از اعتبار ابزار اندازه گیری از روایی محتوا یی بر اساس قضاوت متخصصان استفاده شد و پایایی مقیاس اصلی سنجش راهکار هادر پرسشنامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد ( 74/0=α). در بررسی اولیه مقدار آماره KMO معادل 829/0 به دست آمد و نتایج آزمون بارتلت نیز در سطح یک درصد معنادار بود که حاکی از مناسب بودن داده ها برای تحلیل عاملی بود. نتایج تحقیق نشان داد که راه کارهای اقتصادی – حمایتی بیشترین سهم (16/17 درصد) را در تبیین واریانس کل داشتند. همچنین راهکارهای کاهش پیچیدگی های اداری (43/11 درصد)، راه کارهای آموزشی – ترویجی (94/10 درصد)، راه کارهای نظارتی – نهادی (84/10 درصد) و راه کارهای زیرساختی- اجرایی نیز (77/9 درصد) را در تبیین واریانس کل ادراک کشاورزان نسبت به راهکار های بهبود اجرای طرح های آبیاری تحت فشار داشتند.

هدف: پدیده شکست خدمات بیان کننده فاصله میان رضایت و انتظارات مشتریان از یک خدمت است. بی توجهی و نادیده گرفتن دلایل و علل بروز این پدیده به یک معضل تبدیل شده است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی این عوامل و ارائه راهکار های برای کاهش نارضایتی مشتریان از خدمات بانکی داخلی براساس قیف بازاریابی است.روش: با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند قضاوتی جامعه آماری از بین کارمندان و مدیران بانک ایران زمین و مشتریان این بانک از سراسر کشور انتخاب شدند. تحقیق از نظر هدف توسعه ای-کاربردی است. روش تحقیق از نوع کیفی بوده و در جامعه اول، تعداد 23 نفر از کارمندان و مدیران بانک ایران-زمین و درجامعه آماری دوم، 13 نفرازمشتریان این بانک تعیین و مورد مصاحبه قرار گرفتند و با استفاده از نرم افزار MAXQDA تحلیل صورت گرفت. یافته ها:در مجموع 3 تم اصلی و 12 تم فرعی شناسایی شد. تم های اصلی شامل دلایل اصلی شکست خدمات بانکداری، انتقام گیری مشتری ناراضی و راهکار های برون رفت از شکست خدمات عنوان شد.نتیجه گیری: در هر مرحله از قیف بازاریابی امکان وقوع پدیده شکست خدمات و نارضایتی مشتریان وجود دارد. در مرحله آگاهی، شلوغی شعبه، صف انتظار، در مرحله علاقه، نبود کاربری راحت همراه بانک، در مرحله تمایل نداشتن تسهیلات مناسب می تواند سبب شکست خدمات گردد.