جواد محمدقلی نیا

 هدف از انجام تحقیق حاضر، امکان سنجی پیاده سازی، توسعه و تقویت طبیعت گردی روستایی توسط تشکلهای تعاونی در استان مرکزی در سال 1388 است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا ، همبستگی- همخوانی و از نظر روش جمع آوری اطلاعات، ترکیبی از روش اسنادی و میدانی است. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات پژوهش، پرسشنامه است. روایی ابزار تحقیق با بهره گیری ازپانل متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ  (8/0) برای بخشهای مختلف پرسشنامه احراز شد. نتایج تحقیق در قالب دو بخش توصیفی و استنباطی نشان داد که وضعیت امکان سنجی پیاده سازی، توسعه و تقویت طبیعت گردی روستایی با توجه به شاخصها یا ابعاد چهارگانه اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، مدیریتی و بومشناختی در حد متوسط به پایین است و  بعد اجتماعی - فرهنگی وضعیت نسبتاً بهتری (نزدیک به متوسط) نسبت به سه بعد دیگر دارد. از طرف دیگر، گویه های مربوط به بحث سرمایه در بعد اقتصادی، مشارکت مردم محلی در بعد مدیریتی ، آگاه سازی و مطلع کردن مردم محلی جهت تعامل با طبیعت گردها در بعد اجتماعی و فرهنگی و مؤلفه وقوف اعضای تعاونی به نقشهای دوگانه اقتصادی – اجتماعی  تعاونیها در فعالیتهای طبیعت گردی روستایی در بعد بومشناختی، دارای بیشترین اهمیت هستند. یافته ها همچنین نشان می دهد که بین ابعاد چهارگانه مؤثر بر امکان سنجی پیاده سازی، توسعه و تقویت طبیعت گردی روستایی توسط تشکلهای تعاونی در استان مرکزی رابطه وجود دارد و همچنین راهکارهای توسعه و تقویت طبیعت گردی روستایی به کمک تشکلهای تعاونی در سطح استان  را می توان در سه دسته عامل حمایتی – آموزشی- ارتباطی، رفاهی – اطلاعاتی و برنامه ریزی در تعاونیها  دسته بندی کرد که در مجموع حدود 88 درصد تغییرات مربوط به راهکارهای توسعه و تقویت گردشگری روستایی را تبیین می کنند.

علی رغم نیاز روزافزون جوامع روستایی به کاربرد فناوری جدید، پذیرش فناوری در روستاها بسیار اندک است. در حال حاضر، در بسیاری از کشورهای جهان مدیریت منابع کشاورزی در دست افرادی است که در کشورهای غربی آموزش دیده اند، لذا آشنا شدن این مدیران با ریشه های فرهنگی و محیطی نظام های بومی مدیریت منابع، تا حد زیادی از اشتباهات آتی جلوگیری خواهد کرد. بنابراین مصلحان روستایی به عنوان کسانی که در امر توسعه روستایی نقش دارند اگر به این دانش بومی که با ساختارهای روستایی هماهنگ است، توجه کنند، با انطباق آن با شرایط جدید می توانند گام های مؤثری در توسعه روستایی بردارند. نتایج این مقاله که با استفاده از روش کیفی " نظریه بنیانی" به دست آمده سعی دارد تا یک جنبه از دانش بومی باغداران خراسان جنوبی، در تولید محصول زرشک را که عامل اساسی در حیات باغداران خراسان جنوبی است، مورد بررسی قرار دهد، و برای این منظور مطالعه دانش بومی زرشک کاران در مناطقی از استان خراسان جنوبی که از کشت این گیاه برخوردار هستند، صورت گرفت. نتایج این اطلاعات، حاکی از تنوع عملیات باغی و موارد مصرف این محصولات در میان تولید کنندگان است که خود می تواند عامل موفقیت آن ها در تولید این گیاه باشد.