بهمن نامور مطلق

یکی از روایتهای شفاهی، داستان عزیز و نگار از خطه طالقان و منطقه الموت است که علاوه بر مردمان آن دیار در استان گیلان و بخشهایی از مازندران نیز نقل می شود. این پژوهش در نظر دارد به روش توصیفی تحلیل محتوا و با استفاده از رویکرد اسطوره کاوی به بررسی این روایت بپردازد. در روش اسطوره کاوی، علاوه بر متن به شرایط گفتمانی، پیرامتنی و فرامتنی نیز پرداخته خواهد شد؛ از این رو با اسطوره کاوی روایت، می توان به مطالعه الگوی عشق در فرهنگ منطقه مورد مطالعه و ضمیر ناخودآگاه آن جامعه پرداخت. در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از مراحل ششگانه اسطوره کاوی عشق شامل شرح روایت، تحلیل مضمونی، بیش متنهای روایت، اسطوره شناسی تطبیقی، وضعیت معاصر و تحلیل ترکیبی، کارکرد الگوشدگی اسطوره های روایت و کیفیت حضور آنها به عنوان الگوی عشق در جامعه معاصر بررسی شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که با وجود گسترش روابط موقت و ناپایدار عاطفیِ تحت تأثیر دنیای پست مدرنِ غرب در جامعه مورد مطالعه، مضمون عشق ازلی و ابدی به عنوان اصلی ترین مضمون روایت عزیز و نگار هنوز در ضمیر ناخودآگاه جامعه زنده است. این جامعه نه تنها ضرورت وجود اسطوره های عشق ازلی و ابدی را انکار نمی کند، بلکه اقدام به زایش اسطوره هایی با این مضمون در جامعه می کند. در نتیجه اسطوره عزیز و نگار الگوی مناسبی برای عشق ورزی در جامعه است.

سینما به عنوان هنر و رسانه ای قصه گو همواره در پی یافتن بهترین داستان ها برای روایت آن ها در قالب فیلم بوده است. در این میان، داستان های اسطوره ای توانستند بیش از دیگر انواع داستانی، توجه مخاطبین سینما را به خود معطوف کنند، فیلم سازان براساس همین علاقه وافر بینندگان از سویی و تنوع این داستان ها، شروع به ساخت فیلم های اسطوره ای زدند. سینمای ایران در میان دیگر کشورهای جهان از پیشروان این گونه سینمایی بوده است. نخستین کارگردانان ایرانی با اتکا به منابع غنی ادبیات کلاسیک ایران، در نخستین تجربه های سینمایی خود دست به ساخت فیلم هایی با داستان هایی از زندگی اسطوره های ایرانی زدند. پس از ایشان نیز دیگر فیلم سازان ایرانی با یا بدون آگاهی به اهمیت و کارکرد اسطوره، فیلم هایی با همین داستان ها یا مضمون ها تولید کردند. روش تحقیق این پژوهش توصیفی-تحلیلی با رویکرد گونه شناسی است که براساس منابع معتبر کتابخانه ای حوزه مطالعات اسطوره ای و سینمایی صورت می پذیرد. ما در این پژوهش ثابت می کنیم که براساس معیارهای گونه شناختی، می توان گونه ای مستقل به نام گونه «اسطوره ای» در سینما تعریف کرد تا براساس آن این گونه فیلم ها از دیگر فیلم ها متمایز و مشخص کردند. از دیگر سو با تعریف این گونه سینمایی در سینمای ایران، می توان مسیر جدیدی در تولید فیلم های فاخر و قابل عرضه در عرصه های بین المللی گشود. بازشناسی گونه اسطوره در سینما، علاوه بر آنکه باعث مجزاکردن فیلم هایی با داستان های اسطوره ای کهن و حتی مدرن از دیگر گونه ها در حوزه مطالعات سینمای می گردد بلکه سبب آشنایی نوجوانان و جوانان با این پایه های فرهنگی جامعه نیز می گردد.اهداف پژوهش:تعیین وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ فیلم های اﺳﻄﻮره ای در ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان.آﺷﻨﺎﮐﺮدن و ﺳﻮق دادن ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ ﮔﻮﻧه ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ.سؤالات پژوهش:ﺳﺎبقه ﺳﯿﻨﻤﺎی اﺳﻄﻮره ای در اﯾﺮان ﯾﺎ ﻣﯿﺰان و ﮐﻤﯿﺖ ﺣﻀﻮر اﺳﻄﻮره ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ در ﻓﯿﻠﻢ ﻫﺎی ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ اﯾﺮان ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؟وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﮔﻮنه اﺳﻄﻮره در ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﻮﻧﻪ ای ﻣﺴﺘﻘﻞ ﭼﯿﺴﺖ؟

برگرفتگی از گذشته و بازتاب معاصر آن در متون جدید برای حفظ پیوستگی میان انسان هایی که روایت جزئی جدانشدنی از زندگی شان است، همواره و در میان تمام ملل مورد توجه بوده است. با بررسی و مطالعه تاریخ ادبیات نمایشی ایران و جهان در می یابیم که نحوه استفاده و نمود متون کهن در این آثار، غالبا از طریق اقتباس های ادبی صورت پذیرفته است. در میان متون ایرانی نیز آنچه توجه را جلب می کند، استفاده مکرر از داستان های شاهنامه و اقتباس از آنها در نگارش متون جدید است. این پژوهش به صورت موردی به مطالعه دو اقتباس صورت پذیرفته از داستان سیاوش خواهد پرداخت که کمتر مورد توجه قرار گرفته اند: سیاوش و سودابه که توسط گئورگ دارفی، نویسنده ارمنی الاصل، و از خون سیاوش که توسط محمود کیانوش، نویسنده ایرانی، به نگارش در آمده اند. این اقتباس ها به صورت انفرادی تحلیل و سپس به صورت کلی و به کمک تحلیل تراروایتی-بیش متنی ژرار ژنت مورد بررسی قرار خواهند گرفت. آنچه در انتها توجه ها را به سمت خود جلب می کند، خوانش امروزی تفاوت ها، شباهت ها و ظرفیت های دو متن فارسی و ارمنی است که با رویکردهایی مختص به خود، دست به اقتباس از متنی واحد و در قالبی واحد زده اند که نگاهی دوباره به آنها می تواند برای خلق متون جدید نیز راهگشا باشد.