مطالعات زن و خانواده

مطالعات زن و خانواده

مطالعات زن و خانواده دوره هفتم پاییز 1398 شماره 2 (پیاپی 14) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نحوه مقابله زنان با استرس ناباروری: یک مطالعه پدیدارشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ناباروری زنان راهبردهای مقابله ای استرس پدیدارشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 167 تعداد دانلود : 417
ناباروری، رویدادی ناگوار و دور از انتظاری است که می تواند استرس زیادی را بر افراد درگیر تحمیل کند. با توجه به مسئله ناباروری در کشور، شناسایی راهبردهای مقابله ای و تخفیف استرس افراد نابارور به خصوص زنان که طبق پژوهش-های انجام شده، سطح سازگازی پایین تری را نشان می دهند ضروری است. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی راهبردهای مقابله ای زنان درگیر با مشکل ناباروری (زنان ناباورور و زنان دارای همسر نابارور) و سپس معرفی مدل مناسب مشاوره ناباروری همسو با یافته ها بود. این مطالعه بخشی از مطالعه بزرگتر با عنوان "مطالعه پدیدارشناختی چالش های زنان درگیر با مشکل ناباروری" است که با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی انجام شد. نمونه مورد مطالعه، 33 نفر از زنان مراجعه کننده به کلینیک های ناباروری بیمارستان های اکبرآبادی، فیروزگر و امام حسین تهران در خرداد ماه 1394 بودند که از طریق نمونه گیری هدفمند و در دسترس انتخاب و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده های مربوط به راهبردهای مقابله ای به پدیدایی هشت زیر مضمون منجر شد که عبارتند از: تمرکز بر جنبه های مثبت رابطه زناشویی، تمرکز بر جنبه های مثبت ناباروری، تخفیف اهمیت فرزند، اجتناب، توجیه معنوی ( موهبت انگاری، امتحان الهی)، پنهان کاری (حفظ جایگاه مرد، رهایی از ترحم، نامشروع تصور شدن فرزند با روش های کمک باروری)، امیدوار ماندن و عمومیت بخشی. نتایج این پژوهش می تواند مشاوران را در انتخاب مناسب مدل مشاوره ناباروری یاری دهد؛ و با تمرکز بر راهبردهای مقابله ای کارآمد در جهت توانمندسازی روانی و بهبود کیفیت زندگی زوجین نابارور مداخلاتی تخصصی ارائه دهند.
۲.

بررسی عوامل موثر بر گرایش زنان 49 -15 ساله ساکن شهر تهران به فرزندآوری کمتر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باروری تحصیلات اشتغال فردگرایی شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 773
یکی از مسائلی که در این سال ها مورد توجه قرار گرفته، گرایش به فرزندآوری کمتر است. کاهش باروری در شهرها قابل توجه می باشد. هدف تحقیق شناسایی عواملی جمعیتی، فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی مرتبط با "گرایش به خواست فرزندان کمتر" در شهر تهران است. داده های مورد استفاده در پاییز سال 1392 با روش پیمایش جمع آوری شد، نمونه برابر 406 نفر از زنان دارای همسر 49-15 ساله ساکن شهر تهران می باشد. نتایج نشان می دهند که از بین عوامل جمعیتی، سن بالاتر در اولین ازدواج زنان و شوهران، از بین عوامل اجتماعی، میزان تحصیلات زنان، هنجارهای کم فرزندی، فردگرایی، ناتوانی در ایجاد هماهنگی بین کارهای خانه، بچه داری و اشتغال و همچنین از بین عوامل اقتصادی فقدان درآمد کافی و ناامنی شغلی، اعتقاد به عدم ثبات اقتصادی کشور و ناتوانی تدارک مسکن، با گرایش به فرزندآوری رابطه معناداری دارند. تحلیل رگرسیونی نشان می دهد تعداد فرزندان زنده مانده، گرایش به فرزندآوری را افزایش می دهد و در مقابل، اهمیت دادن به آزادی های فردی و استقلال طلبی گرایش به فرزندآوری را کاهش می دهد. ناتوانی در تلفیق کارهای خانه و بچه داری و نیز عدم هماهنگی بین بچه داری و اشتغال یا تحصیلات گرایش به فرزندآوری را کاهش می دهد. در نتیجه می توان گفت که باروری مبتنی بر منفعت و هزینه های اجتماعی فرزندآوری می باشد.
۳.

بررسی لزوم شرط«معروف» و «احسان» در حکم طلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طلاق معروف احسان شرط واجب شرط وجوب قید احترازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 923 تعداد دانلود : 19
هرچند زندگی مشترک میان زن و مرد بر اساس علاقه و عشق آغاز می شود اما چه بسا در ادامه به خاطر وجود مشکلاتی چنین محبتی از میان رفته و حتی به نفرت تبدیل شود و به دنبال آن جدایی صورت گیرد. نظام حقوقی اسلامی با به رسمیت شناختن جدایی و پذیرش طلاق به عنوان یک نهاد امضایی تلاش کرده است جنبه های غیر انسانی و تنبیهی آن را زدوده و بر همین اساس این برهه بحرانی را مدیریت اخلاقی نماید. این تحقیق که پژوهشی توصیفی تحلیلی است و به روش کتابخانه ای صورت گرفته است، با بیان قاعده اخلاقی عمل به معروف جنبه های تکلیفی متعددی برای آن مقرر کرده است. مقاله حاضر تلاش می کند با تحلیل این امر به بررسی فقهی معروف و احسان پرداخته و ضمن تحلیل آن به عنوان ملاک تشریع برخی از احکام، وضعیت آن را در خود طلاق و رفتار مرد در هنگام طلاق بررسی کند. در همین راستا به بررسی این مطلب پرداخته است که این دو قید برای موضوع حکم بوده ویا خود حکم را مقید می کند. با چنین تحلیلی می توان ضابطه رفتاری مرد را معین کرد.
۴.

پیش بینی به زیستی روانشناختی بر اساس امیدواری و حمایت اجتماعی ادراک شده در زنان سرپرست خانوار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امیدواری بهزیستی روان شناختی حمایت اجتماعی ادراک شده زنان سرپرست خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 161 تعداد دانلود : 651
هدف از پژوهش حاضر، پیش بینی بهزیستی روان شناختی بر اساس امیدواری و حمایت اجتماعی ادراک شده در زنان سرپرست خانوار بود. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری شامل کلیه زنان سرپرست خانوار تحت حمایت کمیته امداد امام (ره) شهرستان سنقر بود که از میان آنها تعداد 150 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها، از مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (1995)، مقیاس امیدواری بزرگسالان اشنایدر (1991) و مقیاس چند بعدی حمایت اجتماعی ادراک شده زیمت، داهلم، زیمت و فارلی (1988) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده-ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش همزمان استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میان امیدواری و بهزیستی روان شناختی رابطه ی مستقیم و معناداری وجود دارد (531/0r=، 01/0P<). همچنین، میان حمایت اجتماعی ادراک شده و بهزیستی روان شناختی رابطه ی مستقیم و معناداری وجود دارد (751/0 r=، 01/0P<). تحلیل رگرسیون نیز نشان داد حمایت اجتماعی ادراک شده و امیدواری،60% از تغییرات بهزیستی روان شناختی را پیش بینی می کنند. براساس این یافته ها، می توان گفت که امیدواری و حمایت اجتماعی ادراک شده، فاکتورهای مهمی در پیش بینی بهزیستی روان شناختی می باشند. لذا، پیشنهاد می شود در برنامه های پیشگیرانه و مداخلات درمانی، این دو فاکتور مهم مورد توجه قرار گیرند.
۵.

اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی گروهی بر کاهش احساس تنهایی و نشخوار فکری زنان مطلقه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طرحواره درمانی هیجانی احساس تنهایی نشخوار فکری زنان مطلقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 527 تعداد دانلود : 905
هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر بخشی طرحواره درمانی هیجانی گروهی بر کاهش احساس تنهایی و نشخوار فکری زنان مطلقه بود. این پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، تمام زنان مطلقه شهر مشهد بودند که از طریق یک کلینیک مشاوره و یک مرکز بهداشت در مشهد جهت شرکت در پژوهش فراخوان شدند. روش نمونه گیری به روش هدفمند و به طور داوطلبانه بود. از میان افراد فراخوان شده، 24 نفر بر مبنای ملاک های ورود به پژوهش انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. به منظور سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه احساس تنهایی اجتماعی- عاطفی بزرگسالان و پرسشنامه پاسخ های نشخواری استفاده شد. پیش از شروع درمان و در انتهای درمان، اعضای دو گروه به پرسشنامه ها پاسخ دادند. اعضای گروه آزمایش طی 8 جلسه در معرض طرحواره درمانی هیجانی گروهی قرار گرفتند و اعضای گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. جهت تحلیل داده های پژوهش از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد و نتایج نشان داد که طرحواره درمانی هیجانی گروهی باعث کاهش معنادار احساس تنهایی و نشخوار فکری در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شد. نتایج این پژوهش گواه بر این است که طرحواره درمانی هیجانی می تواند روش مناسب و موثری در کاهش احساس تنهایی و نشخوار فکری زنان مطلقه باشد.
۶.

تاثیر درمان مرور زندگی بر احساس تنهایی و تاب آوری مادران مطلقه تک والد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: درمان مرور زندگی احساس تنهایی تاب آوری مادران مطلقه تک والد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 601 تعداد دانلود : 781
هدف این پژوهش، تعیین اثر درمان مرور زندگی بر احساس تنهایی و تاب آوری مادران مطلقه تک والد در سال 1395 بود. در این پژوهش از یک نمونه ی در دسترس مادران مطلقه تک والد در شهر مشهد استفاده شد که به فراخوان پژوهشگر برای درمان مرور زندگی پاسخ مثبت دادند. نمونه ی پژوهش شامل 20 نفر مادر مطلقه بود که به روش تصادفی در دو گروه آزمایش (10 نفر) و کنترل (10نفر) جایگزین شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش در 10 جلسه ی 90 دقیقه ای، تحت گروه درمانی مرور زندگی قرار گرفتند و شرکت کنندگان گروه کنترل هیچ گونه درمانی دریافت ننمودند. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. ابزار پژوهش عبارت بودند از: «مقیاس بازنگری شده ی احساس تنهایی UCLA» و «مقیاس تاب آوری کانر- دیویدسون CD-RISC». هر دو گروه پرسشنامه ها را به عنوان پیش آزمون و پس آزمون پر نمودند. نتایج نشان داد که درمان مرور زندگی به شیوه گروهی در کاهش احساس تنهایی ( F=54/17,P < 0001 ) و افزایش میزان تاب آوری (P < 0001, F=98/29 ) مادران مطلقه تک والد اثربخش بوده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت درمان مرور زندگی می تواند در کاهش احساس تنهایی و افزایش تاب آوری مادران مطلقه اثربخش و موفقیت آمیز بوده و به عنوان درمان کمکی برای سایر درمان ها مورد استفاده قرار گیرد.
۷.

اثربخشی روان درمانی مثبت بر چشم انداز زمان، خوش بینی و بهزیستی هیجانی دانشجویان دختر دارای علایم اختلال افسردگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: افسردگی روان درمانی مثیت چشم انداز زمان خوش بینی بهزیستی هیجانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 234 تعداد دانلود : 131
زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی اثربخشی روان درمانی مثبت بر چشم انداز زمان، خوش بینی و بهزیستی هیجانی دانشجویان دارای علایم افسردگی بود. مواد و روش ها: طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر دارای علایم افسردگی دانشگاه علوم پزشکی بود. حجم نمونه پژوهش شامل 24 نفر از دانشجویان دارای علایم اختلال افسردگی بودند که بر اساس اجرای مقیاس افسردگی بک ویرایش دوم، به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به شیوه تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش تحت مداخله آموزشی درمان مثبت نگر 6 جلسه ای به شیوه جلسات هفتگی یک ساعته قرار گرفت و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. ابزار گردآوری داده ها مقیاس جشم انداز زمان (زیمباردو و بوید، 1999)، مقیاس جهت گیری زندگی ( کاور و شی یر، 1985) و مقیاس بهزیستی روان شناختی (کییز و مگیار موئه، 2003) بودند. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که بین نمرات چشم انداز زمان، خوش بینی و بهزیستی هیجانی گروه آزمایش و کنترل در مرحله پس آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد. افراد گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مرحله پس آزمون نمرات بیشتری در میزان خوش بینی، بهزیستی هیجانی و چشم انداز های زمانی آینده متعالی، حال لذت نگر و گذشته مثبت نگر و نمرات کمتری در چشم انداز زمانی حال تقدیرنگر، گذشته منفی کسب کردند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۰