مطالعات زن و خانواده

در حال حاضر پاندمی کرونا یکی از مسائل مهم و اصلی بهداشت و درمان در ایران و تمام دنیا می باشد و قرنطینه خانگی ناشی از آن، خانواده، و روابط اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار داده است. ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ تعیین ارتباط ذهن آگاهی و خودکارآمدی مادران با تعاملات والد-فرزند کودکان دبستانی در دوره قرنطینه خانگی ناشی از کرونا ویروس بود. ﻃﺮح ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺻیﻔی و از ﻧﻮع ﻫﻤﺒﺴﺘﮕی ﺑﻮد. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎﻣی ﻣﺎدران دارای کﻮدک6 تا 12 ساله شهر رشت در زمستان سال 1399بود که از میان آنها، با روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔیﺮی دردسترس تعداد 205 نفر انتخاب گردیدند و مقیاس ذهن آگاهی فرایبورگ(FMI-SF) ، مقیاس خودکارآمدی والدگری دومکا (PSAM)، مقیاس رابطه مادر-کودک( MCRE) را تکمیل کردند. دادهﻫﺎ ﺑﺎ کمک ﻧﺮم اﻓﺰار 24 SPSS و با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تحلیل گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد بین ذهن آگاهی والدین با رابطه مادر و فرزند رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (P<0/01)، و همچنین در ادامه تحلیل نشان داد که بین خودکارآمدی والدین با رابطه مادر و فرزند رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (P<0/01)که در نهایت تحلیل داده های موجود نشان داد ارتباط ذهن آگاهی و خودکارآمدی والدین با رابطه مادر و فرزند مثبت و معنادار است. ذهن اگاهی و خودکارآمدی والدین نقش معناداری در تبیین رابطه مادر و فرزند دارند(01/0>P). نتایج پژوهش حاضر برای روان شناسان و مشاوران خانواده دارای تلویحات کاربردی بوده و با ارتقای سطح ذهن آگاهی و خودکارآمدی مادران میتوان کیفیت روابط والد-فرزند را بهبود بخشید.

عوامل زیادی بر بروز خشونت خانگی و پذیرش آن در زنان تأثیر دارند. یکی از این عوامل، ادراک نادرست زنان از ساختار قدرت در خانواده هست. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر مداخله مبتنی بر تغییر ادراک از ساختار قدرت خانواده بر نگرش به مردسالاری و شفقت خود در زنان قربانی خشونت خانگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل تمامی زنان قربانی خشونت خانگی شهر یزد در سال 1399 بودند. براساس طرح پژوهش مطالعه تک موردی، 2 نفر از زنان قربانی خشونت با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و برنامه مداخله ای مبتنی بر تغییر ادراک زنان قربانی خشونت از ساختار خانواده به شرکت کنندگان در 8 جلسه ارائه شد. در این پژوهش از مقیاس خشونت خانگی محسنی تبریزی(1391) و شفقت خود نف(b2003) در طی مراحل خط پایه، درمان و پیگیری، برای جمع آوری داده ها استفاده شد. تحلیل داده ها با کمک روش تحلیل نموداری، شاخص تغییر پایا ودرصد بهبودی انجام شد. شاخص تغییرپایا و روند تغییر نمرات نشان داد که با ادامه یافتن جلسات مداخله، نگرش به مردسالاری و شفقت خود در زنان به ترتیب کاهش و افزایش یافته بود و این تغییر نمرات بعد از پیگیری یک ماهه نیز حفظ شده بود (05/0>p). باتوجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت برنامه مداخله ای مبتنی بر تغییر ادراک زنان قربانی خشونت از ساختار قدرت در خانواده می تواند منجر به تغییر باورهای سنتی و غلط مردسالارانه زنان قربانی خشونت شود و شفقت خود در آن ها را تقویت کند.

استرس شغلی می تواند بر برایندهای ازدواج تأثیر بگذارد. برخی از مشاغل مانند کار در بیمارستان و برخورد با بیماران بسیار استرس زاست، علیرغم تاکید بر نقش استرس شغلی در حوزه های مختلف و رضایت زناشویی در مطالعات قبلی، اطلاعات کمی در مورد تأثیر فرآیندهای انطباقی چون خودتنظیمی در رابطه بر رضایت زناشویی پرستاران وجود دارد. مدل آسیب پذیری-استرس-انطباق نشان می دهد که یک فرآیند انطباقی موفق احتمالاً می تواند به افراد در کاهش رویدادهای استرس زا و افزایش رضایت در ازدواج کمک کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش استرس شغلی پرستاران بر رضایت زناشویی و نقش واسطه ای خودتنظیمی در این رابطه بر روی 252 پرستار متاهل از 9 بیمارستان دولتی و 5 بیمارستان خصوصی شهر تهران به روش نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه و با استفاده از مقیاس ارزیابی رابطه (RAS)، مقیاس خود تنظیمی رابطه (RSR) و شاخص تنش مرتبط با شغل (JRTI) انجام شد. نتایج حاکی از ارتباط منفی معنادار استرس شغلی با رضایت زناشویی و رابطه مثبت خودتنظیمی رابطه با رضایت زناشویی بود. همچنین تأیید شد که خودتنظیمی رابطه، نقش واسطه ای در رابطه بین استرس شغلی و رضایت زناشویی دارد. مطالعه حاضر نشان داد که چگونه فرآیند انطباق ممکن است به افزایش رضایت زناشویی در یک محیط استرس زا در میان پرستاران متاهل کمک کند.

روابط انسانی دارای سطوح و زوایای بسیار متفاوتی است و آن ها را می توان از چشم اندازهای متفاوتی بررسی کرد. رواندرمانی تحلیلی کارکردی(FAP) یکی از درمان های موج سوم است که بر رابطه تأکید فراوانی دارد و در بهبود مشکلات ارتباطی یاری دهنده است. باتوجه به این که در سال های اخیر نرخ تعارض زوجین و طلاق در کشور رو به رشد رفته است، بنظر می رسد شناسایی عمیق و جامع عوامل بافتاری و فرهنگی مرتبط با تعاملات زوجین، تبیین معنا و مفهوم آن و مدل عوامل مرتبط با کیفیت تعامل زوجین مورد نیاز است. از همین رو هدف پژوهش حاضر، تحلیل کیفی تجربه ی زیسته زنان و مردان متأهل ایرانی از رابطه با یکدیگر در رابطه ی زناشویی، در بافت رواندرمانی تحلیلی کارکردی است. این پژوهش با استفاده از روش درون مایه ای انجام شد. نمونه ها با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. و داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته چهره به چهره جمع آوری و تحلیل گردید. مصاحبه های صورت گرفته و تحلیل داده ها در7 بعد اصلی انجام گردید که این ابعاد اصلی «نگرش ها»، «ارتباط کلامی و غیرکلامی»، «افشاگری و رابطه نزدیک با همسر»، «رابطه دوجانبه»، «تعارض و ناسازگاری»، «تشخیص و بیان نیاز»و «تجربه و ابراز هیجان» است. همچنین مقوله ها و مفاهیم از محتوای مصاحبه های شرکت کنندگان به دست آمد. نتایج حاصل شده، یک رویکرد تحلیلی متمرکز بر رفتار برای ارزیابی، مفهوم سازی و درمان بحران روابط را به زوج-درمانگران ارائه می دهد. و کمک می کند تا زوج درمانگر بجای اینکه به آنچه باید برای زوج ها انجام شود تمرکز کند، به آنچه برای زوج ها کاربردی است و آنچه کاربردی نیست، تمرکز کنند و حساس باشند.

جمعیت و تغییرات آن، از دیرباز تا کنون یکی از مسائل مهم و حیاتی یک کشور بوده است. طبق آخرین داده های مرکز آمار، نرخ باروری به 7/1 و به عبارتی کمتر از سطح جانشینی رسیده است که نشان می دهد با چالش کاهش جمعیت روبرو هستیم. تغییرات سبک زندگی زنان و نگرش های آنان از مهم ترین عوامل تاثیرگذار روی مسئله باروری است. در این پژوهش، به بررسی چالش های فرزندآوری در زنان دارای سه فرزند پرداخته شد. هدف از این پژوهش، یافتن عوامل ترغیبی به فرزندآوری بود. پژوهش به روش کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. برای این منظور، از 20 مادر 42-26 ساله مصاحبه عمیق صورت گرفت که دارای سه فرزند و بیشتر بودند و با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده بودند. با توجه به تحلیل یافته ها، سه مقوله اصلی موانع فرزندآوری، عوامل ترغیبی فرزندآوری و انتظارات تسهیل فرزندآوری و 10 مقوله فرعی و بیش از 100 مفهوم به دست آمد. به طور کلی اینطور می توان نتیجه گیری کرد که افراد با توجه به باورداشت های دینی خود اقدام به فرزندآوری با تعداد زیاد می کنند و در این راه، حمایت های مادی و معنوی که از خانواده دوطرف دریافت می شود می تواند عامل کمک کننده باشد. همچنین کمک های همراهانه همسر در کارهای خانه و نگه داری از فرزندان به مادر مسئله مهم و تاثیرگذاری بود.