زبانشناخت

زبانشناخت

زبانشناخت سال نهم پاییز و زمستان 1397 شماره 2 (پیاپی 18) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ساختار افعال سببی تالشی از چشم انداز زبانشناسی تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فعل سببی صفت فاعلی مضارع ناگذر ِ ایرانی باستان اوستایی پهلوی اشکانی فارسی میانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 237 تعداد دانلود : 30
افعال سببی در زبان تالشی در اشکال گوناگون پدیدار می شوند . برخی از این افعال تنها دارای گردش واکه ای هستند اما گروهی دیگر که در این پژوهش مورد بررسی قرارگرفته اند، جدای از گردش واکه ای،پسوندهایی همچون_nəste, _āvnəste_āvniye, _āvəndeمی گیرند. این دسته از افعال زبان تالشی را می توان برمبنای قواعد آواییِ افعالِ سببی در زبان های ایرانی باستان، در دو گروه بخش نمود. در این[1] مقاله تلاش ما بر این خواهد بود که اجزای سازندهستاک هایحالِ سببیِزبان تالشی را با نگاه به زبان های ایرانی باستان و میانه توجیه کنیم. همچنین پیشینه ای تاریخی برای پسوندهای مصدر ساز این افعال (əste_(_de, _iye,بدست دهیم. در ادامه دگرگونی های آوایی از جمله تبدیل همخوانm >v در افعالی که دارای پسوند_ām(ə)nو_āv(ə)nهستند مورد مطالعه قرار می گیرد.همگی تحلیل ها در این مقاله برمبنای دانش زبانشناسی تاریخی خواهد بود.
۲.

بررسی بیان کودکان پیش دبستانی از درک طنز تصویری براساس نظریه عدم تجانس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طنز ، درک طنز نظریه عدم تجانس کودکان پیش دبستانی طنز تصویری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 796 تعداد دانلود : 91
هدف این مطالعه بررسی درک طنز در کودکان پیش دبستانیاز طریق ارائه تصویر به آن ها و تحلیل توضیحات زبانی شانبرمبنای نظریه عدم تجانس است.دراین پژوهش که از نوع توصیفی است در طی مصاحبه های نیمه ساختارمنداز شرکت کننده های این تحقیق که 50کودک پیش دبستانی4 -6 ساله بودند خواسته شد تا دو محرک بصری خاص را مشاهده کنند و بگویند آیا تصویر مشاهده شده از نظر آنها خنده دار بوده است یا خیر و اگر خنده دار بوده، به چه دلیلی است. این پژوهش علاوه بر نظریه عدم تجانس، با معرفی مراحل پیشرفت طنز مک گی و طبقه بندی های براون از طنز تصویری به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که: بیانکودکان پیش دبستانی از درک تصویر طنز بر اساس نظریه عدم تجانس چگونه صورت می گیرد؟یافته ها نشان می دهد که کودکان 4-6 ساله مورد بررسی در این تحقیق قادر به تشخیص مفاهیم طنز در تصاویر هستند. عدم تجانس در یک تصویر طنز را درک می کنند، به آن می خندند و می توانند دلیل خنده شان را توضیح دهند.آنها می توانند از طریق مقایسه تصویر با طرحواره هایی که در ذهنشان دارند به درک عدم تجانس های اصلی و فرعی یک تصویر خنده دار دست یابند. این موضوع نشان می دهد که توانایی شناختی کودکان در تشخیص عدم تجانس های مفهومی با مرحله سوم مراحل پیشرفت طنز مک گی که به تخطی از نمودهای مفهومی می پردازد مطابقت دارد.
۳.

پیشنهادی درباره خوانش فعل ناشناخته غئضتدر درخت آسوریگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دستور تاریخی پهلوی اشکانی درخت آسوریگ گونه فارسی هروی زبان کهن گرگان فعل ahēd

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 763 تعداد دانلود : 69
در متن درخت آسوریگ شش بار فعلی با صورت نوشتاری غئضت آمده که هنوز خوانش درستی از آن به دست داده نشده است. بافت عباراتی که این فعل در آن ها آمده است نشان می دهد که این فعل، باید معادل ast باشد. پژوهشگران بر سر خوانش این فعل اختلاف دارند و آن را به صورت های ast/ hast، est، ēst و āsēd خوانده اند. در این مقاله کوشش می شود با توجه به صورت فعلی و سذصت در همین متن و صورت های ایذ/ اید در گونه فارسی هروی و هی در زبان کهن گرگانی، پیشنهادی تازه درباره خوانش این فعل داده شود.
۴.

بازنگری قطعه ac (M2 II)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: پهلوی اشکانی مانی نیروی روشنی فعاله منفعله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 935 تعداد دانلود : 283
در دست نویس M2 II از مجموعه متون تورفانی، برابر با قطعه ac در تقسیم بندی موضوعی مری بویس، به دو نیرو اشاره شده است: نیروی روشنی و نیروی تاریکی. آندرئاس و هنینگ در ترجمه و تفسیر این قطعه، نیروی روشنی را به دو بخش فعاله، که نجات خواهد یافت، و منفعله که تا ابد در ظلمت گرفتار خواهد ماند، تقسیم کرده اند. با آنکه محققان بعدی در ترجمه این قطعه متأثر از ایشان بوده اند، در خصوص نیروی روشنی فعال و منفعل یا سکوت کرده و یا به گونه ای مبهم بدان اشاره کرده اند. ترجمه های پیشنهادی محققان در موارد متعددی به دلیل عدم رعایت نحو کلام، و نیز اعمال تغییراتی در تقسیم بندی موضوعی پاراگراف های کاتب، مبهم است. در این مقاله نشان خواهیم داد که: مبحثی تحت عنوان نیروی روشنی فعاله و منفعله در کیش مانی وجود ندارد؛ محققان در تصحیح انتقادی متن توجهی به تقسیم بندی موضوعی کاتب نداشته اند؛ ساختار نحوی کلام ساده و روان است و علت ابهام نحوی و معنایی متن را باید در نوع برداشت محققان جست.
۵.

نمود آخرین صورت ادبیات فارسی میانه ی ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پاپیروس های فارسی میانه خط شکسته نامه های شخصی و رسمی ادبیات مجموعه های پاپیروس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 119 تعداد دانلود : 498
مقاله ی حاضر با معرفی انواع نامه های فارسی میانه ی سده ی هفتم شامل پاپیروس و پوست نوشته در مصر، در زمان چیرگی ارتش خسرو دوم (618- 628 م.)، به بررسی نوع خط، سبک نگارش و ادبیات این اسناد خواهد پرداخت که به خط تحریریِ شکسته ای نوشته شده که می تواند به عنوان آخرین گونه کاربردی خط در دوره ساسانی شناخته شود. در عین حال این نامه ها نمایانگر فعالیت های چندجانبه ی ایرانیان در مصر هستند. مکاتبات یادشده، تنها میان ایرانیان رد و بدل نمی شده؛ بلکه مابین ایرانیان و کارمندان و صاحب منصبان مصری هم، که قبل از ورود ایرانیان، با نظام دیوانی روم آشنایی کافی داشتند، بوده است که نشان تعامل اجتماعی و به ویژه اقتصادی میان دو گروه و تأثیرپذیری آنها از هم نیز هست. این نامه ها به لحاظ زبان شناسی، ادبی و تاریخی قابل بررسی هستند. پاپیروس و پوست نوشته های یاد شده، در بعد واژگان، نحو و سبک نگارش با نوشته های فارسی میانه ی کتابی تفاوت هایی دارند که از خلال آنها، تحول خط از صورت کتیبه ای به شکسته بررسی می شود. ادبیات این پاپیروس و پوست نوشته ها، به ویژه در بخش نامه های رسمی به عنوان نمود کلی مکاتبه دوره ی ساسانی، به نحوی است که سعی شده از طریق ریختارها و الگوهای ثابت، موجز اما گویا و مؤثر باشد
۶.

تأثیر جنسیت بر بازنمود زبانی نگرش جامعه ی فارسی زبان به خارجی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه ی فارسی زبان بازنمود زبانی جنسیت زبان شناسی اجتماعی-شناختی آزمون اما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 986 تعداد دانلود : 513
هدف اصلی این پژوهش بررسی بازنمود زبانی نگرش جامعه ی فارسی زبان به مقوله ی خارجی و تأثیر متغییر اجتماعی جنسیت بر این بازنمود است. این پژوهش در چارچوب نظری زبان شناسی اجتماعی-شناختی انجام می گیرد و مبتنی است بر تحلیل کمی داده های به دست آمده از شیوه ی پیمایشی به وسیله ی پرسش نامه از یک سو و مقایسه ی این یافته ها با داده های به دست آمده از تحلیل کیفی که خود بر مبنای گفتگو بنا شده اند. در این پژوهش در مجموع 412 نسخه پرسش نامه به شیوه های مذکور جمع آوری شده و با استفاده از آزمون های آماری (شامل آزمون تی تک متغیره و آزمون تی دو متغیر مستقل) به این نتیجه رسیده ایم که به طور کلی بازنمودهای زبانی نشان می دهند نگرش چندان مثبتی در جامعه ی هدف نسبت به خارجی ها وجود ندارد و پیش فرض های نه چندان مثبت، حتی از سوی زنان بیشتر از مردان هستند.در طراحی پرسش نامه های این پژوهش از یک آزمون زبان شناختی به نام آزمون اما استفاده شده و در نهایت به این نتیجه رسیده ایم که آزمون مذکور می توانددر بررسی نگرش های زبانی مورد نظر مابه کار رود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۸