سیروس نصرالله زاده

سیروس نصرالله زاده

مدرک تحصیلی: دکتری فرهنگ و زبان‌های باستانی، دانشگاه تهران
رتبه علمی: استاد، پژوهشکده زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: cyrusnasr@ihcs.ac.ir
لینک رزومه

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۱ مورد.
۱.

پژوهشی بر فرهنگ نمادین گِل مهرهای ساسانی گنجینه موزه ملی ایران

کلید واژه ها: گل مهر ساسانی نماد نمادشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۵۴
گِل مهرهای دوره ساسانی گویای ساختار اداری، بازرگانی و دیگر مفاهیم فرهنگی اند که در نگارگری و اندازه گل مهر و شمار نشان مهر بر آن ها با یک دیگر متفاوتند. این نمونه ها در بسیاری موارد مانند دیگر داده های فرهنگی این دوره با آرایه های نمادین همراه اند. برای بررسی اهمیت و توصیف این داده ها و نیز پاسخ گویی به برخی پرسش ها در باره چرایی نمادگرایی در گل مهرها یا نماد کالاها که تاکنون کمتر به آن ها پرداخته شده است، گل مهرهای ساسانی منقوش و مکتوب مستندنشده در «گنجینه موزه ملی» برگزیده شدند. در این رابطه، معناشناسیِ پرتکرارترین آرایه ها، همگونی یا نا همگونی میان این نمادها با دیگر نمادهای نقش بسته بر آثار این دوره، گاهنگاری نسبی و خاستگاه احتمالی آن ها با توجه به نمادها و نگاشته های آن ها مورد بررسی قرار گرفته اند و با گل مهرهای گردآوری شده در دیگر مجموعه های این دوره مقایسه گردیدند. بیشتر نگارهای مهر شده بر گل مهرهای این مجموعه شامل آرایه های انسانی، جانوری و گونه های هندسی (منوگرام) است که هر دسته از گوناگونی در فرم و افزونه هایی مانند نشان انگشت دانه ها برخوردارند. برخی از 50 گل مهر مورد مطالعه ما به دلیل سایش و خوردگی و یا شکستگی ارزش خود را در خوانش نبشته ها و آرایه هایشان از دست داده اند و نیز از چگونگی به دست آمدن آن ها اطلاعی در دست نیست و تنها بر پایه نگاشته ها و نقوش به دوره ساسانی منسوب شده اند که پاسخ گویی به این مهم افزون بر دیگر موارد یکی از اهداف این پژوهش بوده است. بررسی این پژوهش برپایه مطالعات کتابخانه ای و مستند نگاری گل مهرهای گنجینه موزه ملی همراه با روش های مرسوم، یعنی عکاسی و طراحی گل مهرها است.
۲.

بررسی ده سند از اسناد پهلوی ساسانی بایگانی طبرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسناد طبرستان قوانین حقوقی ساسانیان اسناد قضایی مادیان هزار دادستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۵۳
در این مقاله  به ده سند از اسناد تازه یافت شده بایگانی طبرستان - مربوط به قرن های اول و دوم هجری (قرن ۸م.) - که به خط پهلوی کتابی و بر روی پوست یا پارچه نوشته شده اند، پرداخته شده است. این اسناد نخستین اسناد اصیل از روندهای حقوقی است که تأیید می کنند قوانین حقوقی ساسانیان همچنان در برخی از مناطق ایرانشهر در دوره ایران اسلامی در دو قرن نخست هجری اعمال می شده اند؛ ضمن اینکه داده های بسیار بااهمیتی از زندگی روزمره و اجتماعی مردم آن روزگار و نیز روند حقوقی به دست می دهند؛ نیز اثبات می کنند در دو قرن آغازین پس از ورود اعراب به ایران، همچنان تداوم زبان و سنت نوشتن پهلوی، به عنوان زبان رسمی و معیار دوره ساسانی، در این منطقه حفظ شده و چنان که برخی می اندیشند، دو قرن سکوت و سکون بر حیات فرهنگی این سرزمین حاکم نبوده است. محتوای نامه ها حاکی از آن است که این اسناد صورت جلسه های دادگاه و مربوط به حل منازعات افرادی از ده *اسپگرد از تسوک دل دلان است که می توان روند پیگیری و واژه های حقوقی آ ن ها را در چهارچوب قوانین ساسانیان در مقایسه با متون حقوقی همچون مادیان هزار دادستان بررسی کرد.
۳.

واژه های تدفینی در دین زردشتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دفن زردشتی واژه های تدفینی ساسانیان دخمه استودان اشور گنبد گورنوشته کتیبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۱۵۱
هدف مقاله حاضر بررسی وا ژه هایی است که به سازه تدفین در سنت زردشتی اشاره دارند. در دین زردشتی، طهارت در همه وجوه از اصول اعتقادی به شمار می رود که در مبحث حاضر، یعنی دفن، مبتنی بر پرهیز از آلودن آب و زمین، با آلودگی هایی چون جسد مرده یا نساست، که اهریمنی و مرتبط است به دیو نسو؛ ازاین رو، به سبب حفظ قداست زمین و آب، تدفین نخست به صورت هواسپاری، یعنی نهادن جسد در فضای باز و خالی از سکنه و بعد انتقال استخوان ها به مدفن، صورت می گرفته است. در بررسی آثار کتیبه ای و متنی برای این نوع مدفن و سازه، وا ژه های مختلفی به کار رفته است، ازجمله دخمه، استودان، اشور و گور. در دو مورد دیگر، در برج رادکان غربی و لاجیم در مازندران، به دو زبان عربی و فارسی میانه، برابرنهاد صورت عربی به فارسی میانه واژه گنبد آمده است.
۴.

زمینه های شکل گیری اسقف نشین های نسطوری در صفحات شمالی و جنوبی خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساسانیان مسیحیان نسطوری اسقف نشین خلیج فارس خارک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۲۲۶
آخرین شاهنشاهی ایران باستان را شاید بتوان آغاز دوره شکل گیری کلنی های مسیحی در ایران دانست چرا که بر جمعیت این اقلیت دینی در دوره ساسانیان با اعمال برخی از سیاست های دربار ساسانی روز به روز افزوده تر شد و آنها در نقاط مختلف ایران ساکن شدند. تلاش مسیحیان برای اتحاد و تثبیت موقعیت شان در جامعه ایران نه تنها باعث مشارکت و نقش پذیری آنها در حوزه های مختلف مانند حوزه اقتصادی و اجتماعی شد بلکه مسیحیان در سایه تسامح و مدارای مذهبی برخی پادشاهان ساسانی موفق شدند کلیساهایی مستقل از کلیسای بیزانس در قلمرو ساسانیان برپا کنند. با مطالعه و بررسی " منابع مکتوب" و "یافته های باستانشناسی" با برخی از کلنی های مسیحی در این دوره روبرو هستیم که از جمله آنها میتوان به مراکز اسقف نشین نسطوری در صفحات شمالی و جنوبی خلیج فارس همچون ریواردشیر، میشان، جزیره خارک، سیربنی یاس و بیت مزون، بیت قطرای، مشماهیگ، دارین و هگر اشاره کرد. در این مقاله بر آن شدیم تا زمینه های شکل گیری اسقف نشین های نسطوری را در دو سوی خلیج فارس با مطالعه کتابخانه ای و روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار دهیم. معرفی اسقف نشین های نسطوری در دو سوی خلیج فارس و واکاوی علل و زمینه های شکل گیری آنها در صفحات شمالی و جنوبی خلیج فارس از اهداف پژوهش حاضر است.
۶.

نقد و بررسی کتاب استروکا، پاپیروس و پوست نوشته II(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶۷۳ تعداد دانلود : ۶۸۸
متن پیش ِرو بررسی انتقادی ترجمه فارسی اثری مهم از دیتر وبر به نام استروکا، پاپیروس و پو ست نوشته است که در سال 1992 نوشته شده است. وبر در این اثر نمونه های بسیاری از پاپیروس ها و سفال نوشته های دوره ساسانیان را معرفی، بررسی، و به زبان آلمانی ترجمه کرده است. این ترجمه نخستین ترجمه از این کتاب است و درکل نخستین ترجمه از اثری شامل مجموعه ای از پاپیروس و سفال نوشته ها به فارسی است. به رغم این حسن چشم گیر، ترجمه ایرادها و اشکالات فراوانی دارد که در این نوشته به برخی از آن ها اشاره خواهد شد. این ترجمه در چند مبحث اصلی شامل ترجمه اصطلاحات فنی که مربوط به نگارش متن های تاریخی است، ترجمه عمومی جملات، نحوه ارجاعات، و صورت صحیح فارسی نام های خاص مانند نام صاحب نظران و پژوهندگان معاصر به بازنگری و تصحیح نیاز دارد که در بخش های متفاوت دسته بندی و نمونه هایی از این ایرادها ذکر شده است. هدف این نقد جلوگیری از اشتباه و بدفهمی خواننده متن فارسی است.
۷.

نمود آخرین صورت ادبیات فارسی میانه ی ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پاپیروس های فارسی میانه خط شکسته نامه های شخصی و رسمی ادبیات مجموعه های پاپیروس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۳۹۹
مقاله ی حاضر با معرفی انواع نامه های فارسی میانه ی سده ی هفتم شامل پاپیروس و پوست نوشته در مصر، در زمان چیرگی ارتش خسرو دوم (618- 628 م.)، به بررسی نوع خط، سبک نگارش و ادبیات این اسناد خواهد پرداخت که به خط تحریریِ شکسته ای نوشته شده که می تواند به عنوان آخرین گونه کاربردی خط در دوره ساسانی شناخته شود. در عین حال این نامه ها نمایانگر فعالیت های چندجانبه ی ایرانیان در مصر هستند. مکاتبات یادشده، تنها میان ایرانیان رد و بدل نمی شده؛ بلکه مابین ایرانیان و کارمندان و صاحب منصبان مصری هم، که قبل از ورود ایرانیان، با نظام دیوانی روم آشنایی کافی داشتند، بوده است که نشان تعامل اجتماعی و به ویژه اقتصادی میان دو گروه و تأثیرپذیری آنها از هم نیز هست. این نامه ها به لحاظ زبان شناسی، ادبی و تاریخی قابل بررسی هستند. پاپیروس و پوست نوشته های یاد شده، در بعد واژگان، نحو و سبک نگارش با نوشته های فارسی میانه ی کتابی تفاوت هایی دارند که از خلال آنها، تحول خط از صورت کتیبه ای به شکسته بررسی می شود. ادبیات این پاپیروس و پوست نوشته ها، به ویژه در بخش نامه های رسمی به عنوان نمود کلی مکاتبه دوره ی ساسانی، به نحوی است که سعی شده از طریق ریختارها و الگوهای ثابت، موجز اما گویا و مؤثر باشد
۸.

تجلی ایزدان زردشتی بر سکه های کوشانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاهنشاهی کوشانیان سکه های کوشانی ایزدان کوشانی شمایل نگاری ایزدان زردشتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۹ تعداد دانلود : ۶۲۲
شاهنشاهی کوشانیان یکی از شاهنشاهی های بزرگ جهان باستان بود که از اوایل سده اول تا میانه سده چهارم میلادی بخش های مهمی از آسیای مرکزی و شمال هند را تحت سلطه خود داشت. این شاهنشاهی، به واسطه موقعیت جغرافیایی خاص خود و قرارگرفتن در حاشیه حکومت های قدرتمند سیاسی و سنت های بزرگ دینی، محیطی چندفرهنگی را تشکیل داده و بدین ترتیب زادگاه پیدایش و شکوفایی آثار هنری برجسته و متنوعی شد که خود، مجموعه ای از عناصر دینی، هنری و فرهنگی تمدن های پیرامون بودند. در این میان سهم عمده ای از این عناصر را باید مربوط به سنت ها و باورهای ایرانی دانست که به بهترین شکل بر سکه ها، که خود از مهم ترین انواع هنر کوشانی هستند، نمود یافته اند. بر این سکه ها شمایل گروه پرشماری از ایزدان مورد پرستش کوشانیان تصویر گشته و به همراه نام بلخی آن ها معرفی شده است. اسامی اغلب این ایزدان را در منابع زردشتی می یابیم و شمایل بسیاری از آنان را نیز، علی رغم شکل گیری شان بر اساس شمایل ایزدان یونانی رومی و نفوذ عناصر هندی در آن ها، می توان در تناسب با توصیفات منابع زردشتی از آنان دانست. بنابراین سکه های کوشانی، به عنوان گنجینه ای باارزش و بی نظیر از نام و تصویر ایزدان زردشتی، جایگاهی والا در مطالعات ایرانی و به ویژه شناخت دین زردشتی در شرق ایران دارد که خود با توجه به ناچیز بودن منابع تصویری در غرب ایران و کمبود منابع اطلاعاتی از شرق ایران اهمیتی دو چندان می یابد، به گونه ای که شناخت شمایل بسیاری از ایزدان زردشتی بدون وجود آن ها هرگز میسر نیست.
۹.

القاب و عناوین پادشاهان اشکانی بر روی سکه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتیبه های اشکانی سکه شناسی اشکانی تاریخ اشکانی عناوین پادشاهان اشکانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان اشکانی اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان اشکانی فرهنگی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
تعداد بازدید : ۲۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۴۶۷
یکی از مهم ترین و در دسترس ترین منابع برای شناخت و مطالعه ابعاد گوناگون سیاسی، اجتماعی و هنری دوران اشکانی، سکه های باقی مانده از آن دوره است. کتیبه ها و عنوان های درج شده بر سکه های اشکانی، که غالباً به زبان یونانی نوشته شده اند، دارای اهداف و کاربردهای گوناگونی بودند که از آن جمله می توان به کاربرد سیاسی، خانوادگی و قومی، و همچنین ابعاد مذهبی آن ها اشاره کرد. دلیل چنین استفاده ای را می توان از ماهیت سکه ها دریافت که در دنیای آن روز، غیر از کاربرد اقتصادی و تجاری، ابزاری کارآمدی جهت رساندن پیام شاهان اشکانی به جوامعِ مختلفِ تحتِ نفوذشان محسوب می شد. در نیمه دوم پادشاهی اشکانی، رفته رفته عنوان هایی به زبان پهلوی بر سکه ها ظاهر می شوند و در دهه های پایانی این پادشاهی، عنوان های یونانی کاربردِ تبلیغاتی خود را از دست داده و به صورت عنصری کم اهمیت و در بسیاری موارد ناخوانا، در سکه های این دوران باقی می مانند. این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای در کنار بررسی های موزه ای و تحلیل داده های به دست آمده، به روند شکل گیری، ماهیت و دلایل افول جایگاه کتیبه ها در سکه های اشکانی می پردازد.
۱۰.

پیگیری سنّت های ایرانی در سکّه های اشکانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتیبه سکه های اشکانی سنت های ایرانی تصویرنگاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان اشکانی اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان اشکانی فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۸۹۴ تعداد دانلود : ۲۳۰۲
شاهنشاهی اشکانی به عنوان سوّمین سلسله ایرانی حدود پنج سده، نقشی مهم در دنیای باستان ایفا کرد، امّا به سبب کمبود منابع نوشتاری از این دوران، سکّه ها عمده ترین منبع با ارزش برای بازشناسی اندیشه ها و دیدگاه های سیاسی، تاریخی، فرهنگی، هنری و مذهبی شاهان اشکانی هستند. اغلب و بر اساس شباهت هایی که میان نمادهای به کار رفته در سکّه ها با فرهنگ یونانی دیده می شود، اشکانیان را نورسیدگان فاقد فرهنگ می دانند که به تقلید محض یونانی مآبی همت گماشتند، امّا واکاوی ژرف ترسکّه ها در زمینه تصویرنگاری، کتابت و پوشاک می تواند نشانگر احیاء سنّت های ایرانی باشد که این نوشتار با بهره گیری از مطالعات سکّه شناختی و به شیوه توصیفی تحلیلی به بررسی آن می پردازد. بررسی سکّه ها، نمونه هایی را از بازگشت به سنّت های گذشته و ایجاد تعادل میان سنّت های ایرانی شرقی با تمایلات یونانی مآبی در دوره پساهخامنشی و به دست اشکانیان نمایان می سازد.
۱۱.

نگاهی به ادبیات مسیحیان ایرانی به پهلوی ساسانی: مطالعة موردی: کتیبة لوح مسی پهلوی ساسانی در کیلون هند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتیبه پهلوی ساسانی هند مسیحیت نستوری کلیسای شرق لوح مسی کیلون کوفی فارسیهودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۷۹۰
مقاله حاضر در خصوص یکی از کتیبه های خصوصی به خط و زبان پهلوی ساسانی در هند است. کتیبه های دوره ساسانی به دو گروه قابل تقسیم هستند. یکی کتیبه های سلطنتی و بزرگان به الفبای کتیبه ای یا منفصل که بیشتر مربوط به نیمة نخست شاهنشاهی ساسانی هستند و گروه دیگر کتیبه های خصوصی، مزارنوشته و وقفی و یادگارنوشته، که به خط پهلوی ساسانی متصل نوشته شده اند و مربوط به اواخر دورة ساسانی و سده های نخستین اسلامی در ایران است. اهمیت این کتیبه در این است که متعلق به مسیحیان ایرانی است که به جهت فعالیت های اقتصادی و تجاری به جنوب هند رفته اند. به واقع، اینان نخستین مهاجران ایرانی به هند قبل از مهاجرت زردشتیان هستند. اهمیت دیگر این کتیبه سه زبانه بودن آن است و نشان می دهد که اجتماعات زردشتی و مسلمان نیز در جنوب هند و در شهر کولم با هم می زیسته اند. این کتیبه سند وقف زمینی به مسیحیان ایرانی از سوی شاه هندی این منطقه است که مربوط به حدود آغاز قرن نهم میلادی است.
۱۲.

کتیبه های پهلوی ساسانی در غار کانهری در هند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هند ساسانی ایران اسلامی زردشتیان خط پهلوی کتیبه های خصوصی غار کانهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۹ تعداد دانلود : ۸۷۴
مقاله حاضر درباره کتیبه های خصوصی و یادبودی به خط و زبان پهلویِ ساسانی در هند است. در غارهای بوداییِ کانهری در سالسِت نزدیکِ بمبئی( مومبای)، 6 کتیبه به خط متصل پهلوی  وجود دارد که مربوط به قرن 11 میلادی( 1009 تا 1021) است. این کتیبه ها را چند گروه از تاجران زردشتی در سفر به هند نوشته اند که از این غارها دیدن کرده اند و گواه قدیمی ترین حضور زردشتیان تاجر در هند است. کتیبه نخست تاریخِ سال 378 یزدگردی (1009م.) و کتیبه دوم تاریخ 378 یزدگردی، 45 روز پس از کتیبه نخست، دارد و نام های آمده در هر دو کتیبه مشابه هستند. کتیبه سوم با نام های متفاوت و به تاریخِ 390 یزدگردی (1021م.) و کتیبه چهارم به سال 390 یزدگردی و نام یک بازدیدکننده از غار است. کتیبه پنجم ناخواناست و کتیبه ششم نام خاص آبان گشنسب پسر فرخ را دارد. در کتیبه سوم آمده است که بهدینان از ایران آمده اند. بهترین پژوهش بر این کتیبه ها را وست (1888) انجام داده است. برخی محققان همچون چرتی و دیگران (2002)؛ چرتی (2007)، ژینیو (1995 برای کتیبه ششم) و از محققان ایرانی مرحوم پورداوود (بر اساس ترجمه وست 1394) به این کتیبه ها پرداخته است.
۱۳.

جایگاه شوش در دوران هخامنشی: بررسی جایگاه و اهمیت شوش در دوره هخامنشی در مقایسه با تخت جمشید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عهد عتیق تخت جمشید شوش داریوش اول کتیبه های هخامنشی مورخان یونانی کورش دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۶۱
در دوره ی هخامنشیان، ساتراپی عیلام و خصوصاً پایتخت آن شوش، از جایگاه ممتازی برخوردار بود و در متون کهن بیش از تخت جمشید به شوش به عنوان تختگاه پارسی ها اشاره شده است. به علاوه شوش یکی از چهار پایتخت مهم پارسی ها بود که به موازات تخت جمشید بناهای مهمی از جمله آپادانا در آنجا ساخته شد. در این مقاله تلاش شده است تا با استناد به کتیبه های دوران هخامنشی، به ویژه کتیبه های شوش، الواح بارویِ تخت جمشید به زبان عیلامی، کتب عهد عتیق و نوشته های مورخین یونانی و حجاری ها و نقوش برجسته ی به جای مانده از این دوره، جایگاه و اهمیت شوش در مقایسه با تخت جمشید در دوره ی هخامنشی بررسی شود. برای این منظور در ابتدا به آغاز فعالیت های عمرانی در شوش اشاره خواهیم کرد، سپس به جایگاه شوش در مقایسه با پارس و تخت جمشید در متون عبری و آثار مورخین یونانی خواهیم پرداخت.
۱۴.

رویارویی ایران و روم در عصر ساسانی بر اساس کتیبه شاپور بر کعبه زردشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فیلیپ شاپور اول کتیبه کعبه زردشت اردشیر اول سه نبرد شاپور با روم گردیان والرین ایران و انیران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۵۷۰
مقاله حاضر درخصوص روابط و سیاست خارجی ایران و روم در زمان شاپور اول ساسانی است. این روابط سیاسی که سه جنگ بزرگ را دربرداشته، نقطه عطف بزرگی در تاریخ ساسانیان است. منبع آگاهی ما از این روابط، برمبنای منابع رومی بوده است. اما در زمان شاپور اول، کتیبه سه زبانه ای بر کعبه زردشت، در نقش رستم فارس، نوشته شده که شاپور، دستور نوشتن آن را در سه روایت داده است. این کتیبه منبع مهمی در شناخت ساختار درونی حکومت شاپور و نیز سیاست خارجی اوست. در این کتیبه، سه جنگ با رومیان آمده است که در هیچ یک از منابع رومی به این گستردگی به آنها اشاره نشده است. هدف این مقاله، بررسی جامع سه نبرد شاپور با رومیان و رهاوردهای آن است.
۱۵.

پهلویات کتیبه ای 2 : (1) کتیبة سنگ مزار حاجی آباد استخر (نقش رستم 1) و بازخوانی کتیبة تنگ جلو (سمیرم 1)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تخت جمشید سنگ مزار حاجی آباد استخر تنگ جلو دخمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸۲ تعداد دانلود : ۸۸۹
کتیبة حاضر از مجموعه کتیبه های مزارنوشته به خط و زبان پهلوی ساسانی است. این کتیبه در مأموریت اینجانب به سال 1382 در حوالی روستای حاجی آباد، حد فاصل میان تخت جمشید و نقش رستم، در استخر باستانی دیده شده بود. این کتیبه در ۷ سطر نوشته شده است و بر بالای آن هم دخمه یا استودانی وجود دارد که محل دفن صاحب قبر بوده است. در آغاز، تصور بر این بود که کتیبه تازه یافته شده است اما، در جست وجوهای نگارنده، مشخص شد که هرتسفلد این کتیبه را دیده و از آن قالب هم تهیه کرده بود. این کتیبه از آنِ شخصی به نام «پورگ» پسر «روشن آدُر» است. در این مقاله، بازخوانی تازه ای هم از کتیبة «تنگ جلو» (سمیرم ۱) شده است.
۱۶.

کوروش عیلامی ـ انشانی یا کوروش پارسی؟ نگاهی دوباره به بحث های پیرامون هویت عیلامی ـ انشانی کوروش دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عیلام پارس داریوش بزرگ کوروش دوم انشان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ایلام سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۳۸۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۴۰
ورود پارسی ها به انشان / پارسه و ارتباط گسترده آنان با ساکنان عیلامیِ این سرزمین در جنوب غرب ایران باعث نفوذ فرهنگ و تمدن عیلام در فرهنگ و تمدن هخامنشی به ویژه در زمان کوروش دوم و کمبوجیه دوم شد. به علاوه، ادعاهای کوروش در استوانه مشهور خود به زبان بابلی که خود و اجدادش را پادشاهان انشان معرفی می کند و ذکرنکردن نام پارس و یا هخامنش در این نوشته، باعث شده است که در سال های اخیر تعدادی از اندیشمندان تاریخ ایرانِ پیش از اسلام درباره هویت پارسی کوروش دچار تردید شده و کوروش را دارای هویت عیلامی ـ انشانی بدانند. هرچند که تاکنون نقدهایی بر چنین ادعاهایی نوشته شده است، هنوز این بحث ها ادامه دارد. در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از شیوه پژوهش های تاریخی و با استناد به داده های باستان شناسی، اسناد و نوشته های کهن میان رودانی ـ عیلامی، کتیبه های پارسی، الواح عیلامی، نوشته های یونانی و همچنین پژوهش های جدید تاریخی و با ارزیابی بحث های موافق و مخالفِ ادعای بالا، به بررسی نظر پاتس در رابطه با هویت انشانی ـ عیلامی کوروش دوم بپردازیم.
۱۷.

گورنوشته پهلوی سنگ زین (کازرون 16)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کازرون کتیبه های ساسانی گورنوشته پهلوی ساسانی تدفین زردشتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۰ تعداد دانلود : ۱۴۰۲
مقاله حاضر درباره پیدایی و قرائت کتیبه ای نویافته از نوع گورنوشته های پهلوی ساسانی است. این کتیبه به مانند بسیاری از این نوع کتیبه ها در منطقه غنی کازرون یافت شده است. تا کنون از این منطقه گورنوشته های بسیاری به خط پهلوی متصل یافت شده که مربوط به آغاز دوره اسلامی در این منطقه است. بخش انتهایی این کتیبه به دست نیامده، ولی ساختار آن مطابق معمول این نوع کتیبه هاست. این گورنوشته از آنِ شخصی به نام خورشید گشنسپ است.
۱۸.

گورنوشته ای دیگر از کازرون کتیبه بُخُنگ (کازرون ۱۵)

کلید واژه ها: کازرون کتیبه ساسانی گورنوشته پهلوی ساسانی تحریری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳۰ تعداد دانلود : ۷۹۴
مقالة حاضر معرفی و قرائت گورنوشته ای نو یافته از منطقة بخنگ کازرون است. این گورنوشته از کتیبه های یادبودی اواخر دورة ساسانی و آغاز دورة اسلامی است. تاکنون تعداد بسیار زیادی گورنوشته در این منطقه یافت شده است. این کتیبه ها هم به لحاظ مسائل کتیبه نگاری و هم به سبب اطلاعاتی که دربارة نوع تدفین به دست می دهند حائز اهمیت اند. خط این نوع کتیبه ها پهلوی کتابی است. این کتیبه شکسته شده است و به طور اتفاقی در کنار مسجدی در کازرون یافت شده است. نام خوانده شده بر روی این کتیبه «ماهبام» است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان