پژوهشنامه زنان

پژوهشنامه زنان

پژوهشنامه زنان سال چهارم پاییز و زمستان 1392 شماره 2 (پیاپی 8) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

مطالعة جامعه شناختی انگیزه زنان از گرایش به جراحی های زیبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان انگیزه جراحی زیبایی دخل و تصرف در بدن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، تفریحات و سلامت
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده جامعه شناسی زنان
تعداد بازدید : ۲۸۷۳ تعداد دانلود : ۱۳۷۴
هدف از انجام این پژوهش، بررسی جامعه شناسانة انگیزة زنان از گرایش به جراحی های زیبایی و سنخ شناسی انواع آن، ذهنیت کنشگران دربارة بدن و شیوه های معنادارکردن چنین موقعیتی به دست افراد، به منظور دخل و تصرف در بدن است. جامعة بررسی شده، زنانی اند که در سال های 1390 تا 1392 در تهران تجربة جراحی های زیبایی داشته اند و همچنین، زنانی را شامل می شود که قصد انجام عمل زیبایی داشته اند. روش تحقیق این پژوهش، روش کیفی و ابزار استفاده شده جهت گردآوری داده ها، مصاحبة نیمه ساخت یافته است. روش نمونه گیری، نظری هدفمند و از نوع گلوله برفی است. تعداد نمونة بررسی شده، 30 نفر از زنان 20-34 ساله اند که با مراجعه به کلینیک های جراحی های زیبایی، میان دوستان و آشنایان و فضای دانشگاهی، از آنان مصاحبه شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، انگیزة زنان از انجام عمل های زیبایی، به دو دستة کلی انگیزه های شخصی (انگیزه های معطوف به خود) و انگیزه های فراشخصی (انگیزه های معطوف به فراخود) طبقه بندی می شود. انگیزه های شخصی در سطح تحلیلی خرد طبقه بندی می شود، انگیزه های فراشخصی بر حسب موقعیت و شرایطی که افراد در آن قرار می گیرند، به دو سطح تحلیلی میانی و کلان طبقه بندی می شود. در سطح میانی، خانواده و شرایط خانوادگی و در سطح کلان، شرایط اجتماعی به منزلة منشاء ایجاد انگیزه برای انجام جراحی زیبایی مؤثر واقع شده اند که بر حسب موقعیت متفاوت اند. بر اساس مدل تحلیلی مذکور، به تحلیل ذهنیت افراد از خود و شیوة تأثیرگذاری عوامل سطوح فرافردی کنشگران درخصوص جراحی زیبایی پرداخته شده است.
۲.

زنان و محیط زیست: از اسطوره های دیروز تا گام های امروز «تشکل های مردم نهاد، فعالان مستقل، وب سایت ها و وبلاگ ها، همایش ها»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: زنان محیط زیست اسطوره های طبیعت تشکل های مردم نهاد وب سایت ها و وبلاگ های زیست محیطی زنان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، تفریحات و سلامت
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در حوزه فرهنگ
تعداد بازدید : ۱۱۸۳ تعداد دانلود : ۶۹۲
از دوران بسیار کهن حیات بشر، آدمی به واسطة بسیاری از هم سانی های «زن» با «طبیعت» و «محیط زیست» طبیعی اطرافش، وجود زن را به منزلة مظهری مقدس گرامی می داشت و می پرستید. این هم سانی ها، نه فقط در اسطوره های مربوط به تولد آدمی و اسطوره های مربوط به تغذیه و تداوم حیات، بلکه حتی در اسطوره های مرگ نیز خود را می نمایاند. بدیهی است که این مفاهیم بنیادین اسطوره ای، ناخودآگاهانه زنان را به طبیعت نزدیک تر می کرد؛ گویی زمین خواهری است که باید به عشق تمام مراقبتش کرد و نگاه دارش بود. این دیدگاه، در بسیاری از آیین های کهن و معاصر، که زنان در انجام و اجرای آن ها نقش اصلی برعهده دارند و نیز در بسیاری از آیین های رازآموزانه دیده می شود. چنین دیدگاهی، به رغم تمامی تغییراتی که در جنبه ها و حوزه های گوناگون حیات بشر طی ادوار گوناگون تاکنون روی داده، همچنان پابرجا مانده است؛ تاجایی که امروزه، حس عمیق مسئولیت زنان به محیط زیست را در قالب ها و به صورت های گوناگون ـ از تشکل های مردم ـ نهاد ملی و بین المللی تا فعالیت های زنان مستقل و وب سایت های بین المللی مشهور تا همایش های جهانی می توان یافت. پژوهش حاضر، عمدتاً به بررسی روند ارتباط اسطوره ای زنان با محیط زیست، و نقش زنان به منزلة به میراث گذارندگان میراث معنوی محیط زیست برای نسل های آینده و شیوة حفظ و انتقال این میراث، به شیوه ها و روش ها یی که بدان ها اشاره شد می پردازد.
۳.

نقش و کارکرد شبکه های اجتماعی (مطالعة موردی شبکة اجتماعی کفه مام، شبکه ای برای مادران و کودکان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان فضای مجازی شبکه های اجتماعی مجازی شکاف دیجیتالی جنسیتی شبکة اجتماعی کفه مام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰۲ تعداد دانلود : ۲۱۷۹
جامعة امروز، به یمن صنعت هم زمان ارتباطات، درحال تجربة نوع تازه ای از شبکه ای شدن و شبکه ای بودن است. هم زمانی با بی سیمی فناوری های ارتباطات و اطلاعات، نوع تازه ای از جامعة شبکه ای را به وجود آورده است. در چنین شرایطی، قطعاً وابسته شدن افراد به استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی، منجر به محوریت یافتن دستاوردهای وب2 شده است و به ارتقای جایگاه مصرف اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی در سبد مصرفی افراد انجامیده است. با توجه به روند رو به رشد استفاده از اینترنت، پیوسته قابلیت های جدیدی به این پدیده افزوده می شود و بشر کارکردی تازه از آن می طلبد. از این روی، می توان پیش بینی کرد که شبکه های اجتماعی به مثابة تابعی از اینترنت، در آینده، برای زندگی انسان ها بسیار مهم تر خواهند بود؛ زیرا پایگاه ها گسترش بیش تری خواهند یافت؛ به گونه ای که برنامه های کامپیوتری به منظور سهولت زندگی فیزیکی اشخاص، از طریق شبکه های مجازی، قابلیت حمل و حضور و آگاهی از مکان را نیز شامل خواهند شد. ویژگی های کارکردی، تعاملی و ساختی شبکه های اجتماعی باعث می شود کاربران نقشی پویا و فعال در فرآیند ارتباط داشته باشند. امروزه، شبکه های اجتماعی قوی ترین ابزارها برای طرح و رواج اندیشه ها و کارآمدترین وسایل برای نفوذ فرهنگ ها و نگرش ها به قلب جوامع اند.از این روی، نامشان سرفصل بسیاری از مباحث اجتماعی قرار گرفته است و در این میان، مبحث «زن و رسانه ها»از اصلی ترین موضوعاتی است که طی دهة گذشته، اندیشمندان و جامعه شناسان و به ویژه، دست اندرکاران مسائل زنان به آن پرداخته اند. به عبارتی، کارکردهای ارتباطی کاملاً منحصربه فرد شبکه های اجتماعی در قیاس با رسانه های سنتی، موضوع آثار و کارکرد آن را بر زنان و ارزش های اساسی حاکم بر این حوزه به موضوع مهمی در ادبیات و برنامه های پژوهشی پیرامون شبکه های اجتماعی و رسانه های جدید تبدیل کرده است. با توجه به اهمیت و جایگاه زنان در نقش های گوناگون و روند رو به رشد استفاده از شبکه های اجتماعی، بررسی حاضر، به مطالعة «نقش و کارکرد شبکه های اجتماعی با مطالعة موردی شبکة اجتماعی کفه مام (Café mom)، شبکه ای برای مادران و کودکان»، به علت احراز عناوین و جوایز مختلف این سایت به منزلة سایت برتر در سال های 2007، 2008، 2010 و 2011 می پردازد.
۴.

مقایسة طرح واره های ناسازگار اولیة دانشجویان دختر معتاد به اینترنت و غیرمعتاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زن دانشجویان اعتیاد به اینترنت طرح واره های ناسازگار اولیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۷ تعداد دانلود : ۶۰۵
هدف: هدفپژوهشحاضر،شناسایی و مقایسة طرح واره های ناسازگار اولیة دانشجویان دختر معتاد به اینترنت با دانشجویان دختر غیرمعتاد است. روش: روش پژوهش، علی ـ مقایسه ای و نمونه، شامل 200 دانشجوی دختر دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی (100 نفر معتاد به اینترنت و 100 نفر غیرمعتاد) است. ابزار پژوهش، پرسش نامة اعتیاد به اینترنت یانگ و پرسش نامة طرح واره های ناسازگار اولیة فرم کوتاه یانگ است. نتایج: تحلیل آزمون t نشان داد که طرح واره های ناسازگار اولیة معتادان اینترنتی تفاوت معناداری با افراد عادی دارند. نتیجه گیری: طرح واره های ناسازگار رهاشدگی، بی ثباتی، محرومیت هیجانی، نقص و شرم، انزوای اجتماعی، بیگانگی، خویشتن داری و خودانضباطی ناکافی، می تواند در شناسایی تفاوت میان زنان معتاد و غیرمعتاد به اینترنت نقش مهمی داشته باشد.
۵.

جایگاه زنان از دیدگاه ادیبان نواندیش مصر نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان مصر ادیبان نواندیش دورة معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶۳ تعداد دانلود : ۹۴۸
زنان در نخستین سال های تاریخ معاصر مصر، در زمینه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نه تنها قدرت برابری با مردان را نداشتند، بلکه از حقوق اولیه، مانند تحصیلات مقدماتی نیز محروم بودند. بنابراین، ادیبان نواندیش مصری، با نگاهی متناسب با جهان نوین به مسائل زنان،کوشیدند در راستای دفاع از حقوق زنان، مانند طلاق، پوشش، شغل، آموزش و مشارکت های اجتماعی راه کارهایی بیابند. تلاش نگارندگان این مقاله بر آن بوده است که با کاوش های کتابخانه ای و اینترنتی، به این پرسش پاسخ دهند که ادیبان نواندیش در رهایی بخشی زنان از بند بردگی و جهالت چه نقشی داشته اند. پژوهش حاضر، ما را به این امر رهنمون می کند که کوشش های آنان، اگرچه در مواردی با واکنش تند اسلام گرایان سنتی روبرو شد، ولی سرانجام به تصویب قوانین عادلانه به سود زنان منجر شد و از این رهگذر، برای رشد و توسعة جامعة مصر و بهره گیری از توان زنان، زمینه های دیگری فراهم شد.
۶.

بررسی تطبیقی سقط جنین در قانون مجازات ایران و قانون مجازات روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سقط جنین قانون مجازات اسلامی قانون مجازات فدرال روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹۰ تعداد دانلود : ۱۲۳۹
اهمیت مسئلة باروری و تولید مثل از قدیم الایام در هریک از جوامع متمدن بشری مورد بحث واقع شده است و طبیعتاً این بحث ها، که اغلب در میان طبقات گوناگون مردم جامعه رواج داشته است، بر اساس نتایج حاصله آثار و عواقبی نیز داشته است که عملکرد هر اجتماع در مقاطع مختلف تاریخ و درخصوص برخورد با مسئلة تولید مثل ناشی از آن است؛ لذا جای دارد اندیشه های حاکم بر قوانین و مجازات هر کشور درخصوص این مسئله بررسی و ارزیابی شود. بدین ترتیب، مقالة حاضر درصدد است به شیوة توصیفی و با استفاده از روش مطالعة اسنادی و کتابخانه ای، به مقایسة قانون مجازات اسلامی در ایران و قانون مجازات فدرال کشور روسیه در خصوص مسئلة سقط جنین بپردازد و هدف این است که درنهایت، به تفاوت های کمی و کیفی قوانین جزایی این دو کشور پی برده شود.
۷.

بررسی وضعیت نابرابری جنسیتی در میان کشورهای منتخب خاورمیانه: با تأکید بر جایگاه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نابرابری جنسیتی خاورمیانه مشارکت اقتصادی دستاوردهای آموزشی سلامتی و بقا توانمندسازی سیاسی رقابت پذیری اقتصادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جمعیت شناسی
تعداد بازدید : ۲۹۸۳ تعداد دانلود : ۱۲۷۷
نابرابری جنسیتی در امکان دسترسی به فرصت های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، یکی از چالش های مهم برای کشورهای منتخب منطقة خاورمیانه است. شواهد تجربی بین کشوری نشان می دهد که نابرابری جنسیتی عملکرد اقتصادی کشورها را مختل می کند، توانایی آن ها در بهره مندی از ظرفیت هایشان را کاهش می دهد و سرانجام، رشد و بهره وری اقتصادی آنان را کند می کند. هدف از این مطالعه، که به صورت اسنادی و تحلیل ثانویه صورت گرفته است، توصیف و تحلیل وضعیت نابرابری جنسیتی در میان سیزده کشور منتخب منطقة خاورمیانه و به ویژه، جایگاه ایران با استفاده از داده های «گزارش جهانی شکاف جنسیتی» سال های 2006 تا 2011 است. همچنین، از داده های «شاخص نابرابری های جنسیتی» (GGI) در ذیل گزارش توسعة انسانی (2011) و گزارش «رقابت پذیری اقتصادی» (GCI) به منظور آزمون رابطه میان نابرابری جنسیتی با توسعة انسانی و میزان رقابت پذیری اقتصادی کشورها استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که وضعیت برابری جنسیتی کشور ما، در میان کشورهای منتخب خاورمیانه در طی سال های 2006 تا 2011، به رغم بهبود نسبی در برخی از حوزه ها، در مجموع رضایت بخش نیست؛ به طوری که در سال 2011، کشور ما در حوزة برابری جنسیتی در مشارکت اقتصادی، رتبة هفتم؛ دستاوردهای آموزشی، رتبة نهم؛ سلامتی و بقا، رتبة ششم و توانمندسازی سیاسی، رتبة دهم را کسب کرده است. تحلیل های بیشتر نشان می دهد در میان کشورهای منتخب خاورمیانه، برابری جنسیتی با شاخص توسعة انسانی و میزان رقابت پذیری اقتصادی کشورها رابطة مثبتی دارد. درنهایت، به منظور ارتقاء برابری جنسیتی در ارتباط با هریک از شاخص های فوق توصیه هایی مطرح شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۹