مطالعات زبان و ترجمه

مطالعات زبان و ترجمه

مطالعات زبان و ترجمه تابستان 1390 شماره 2 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

متون مربوط به معرفی جاذبه های گردشگری وچگونگی ترجمه آنها- ارائه یک راهکار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ترجمه گردشگری بومی گرایی بیگانه گرایی خنثی گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۰ تعداد دانلود : ۸۰۳
تهیه متون مناسب و به خصوص ترجمه دقیق آنها برای معرفی هر چه بهتر جاذبه های عظیم گردشگری کشورمان از اولویت های اساسی سازمان های ذیربط است. در این مقاله ضمن بررسی متون و نوع زبان به کار رفته در نوشته های مربوط به معرفی جاذبه های گردشگری به شیوه ها و اصول ترجمه این گونه متون و جایگزینی مناسب واژه های معرف این جاذبه ها که غالبا عناوین مکان های تاریخی، جغرافیایی، مذهبی، طبیعی، میراث های فرهنگی و دست ساخته های بشری هستند خواهیم پرداخت. شیوه های بومی گرایی(domestication )و بیگانه گرایی(foreignization )که در ترجمه عمومیت دارند برای ترجمه متون گردشگری دارای نقاط ضعف و قوت خاص خود هستند. حفظ اختصار متن، بالا بردن درک خواننده از متن و نیز برانگیختن علایق وی از جمله نقاط قوت شیوه بومی گرایی به شمار می روند، اما بزرگ ترین اشکال این است که به هنگام استفاده از شیوه بومی گرایی در ترجمه متون گردشگری بر عناصر و مقوله های فرهنگی و تاریخی متن زبان مبدأ خدشه وارد می شود. روش بیگانه گرایی برعکس در خدمت عوامل تاریخی– فرهنگی متن زبان مبدأ و نشر فرهنگ و آداب و رسوم خودی است، اما بی توجهی به ادراک و فهم خواننده زبان مقصد و نیز کمرنگ شدن نقش جلب گردشگر به هنگام استفاده از این شیوه کاملا مشهود است. به نظر می رسد هیچ کدام از این دو شیوه نمی تواند به تنهایی چاره بسیاری از مشکلاتی باشد که ذاتی متون مربوط به جذب گردشگران خارجی است. تاکید اصلی این مقاله بر پیدا کردن روش و راهکاری جدید برای ترجمه این گونه متون است تا بتوان با آن هم فرهنگ ایرانی و اسلامی را برجسته نمود و آن را به گردشگران علاقه مند به جاذبه های گردشگری ایران منتقل کرد و هم بر میزان ادراک خواننده اثر در زبان مقصد و قابلیت جذب گردشگران افزود. این روش که از آن در این مقاله به عنوان شیوه خنثی گرایی یاد شده است، مبتنی بر اصل اطلاعات مفهوم مدار بوده و بر پایه روابط تداعی معانی، یافتن معادل-های مناسب را برای واژه های کلیدی متون گردشگری، هم در حوزه اطلاعاتی و هم زیبا شناختی اثر، تضمین می نماید.
۲.

واکاوی نظریه هدف مندی ترجمه از منشور نظریه نظام های اجتماعی لومان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقش گرایی نظام های اجتماعی نظام ترجمه نظریه هدفمندی ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۷ تعداد دانلود : ۱۰۸۱
یکی از رویکردهای تأثیرگذار بر حوزه مطالعات ترجمه نقش گرایی است. نمودِ اصلی رویکرد نقش گرایی را در نظریه هدفمندی ترجمه می توان دید. هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی اجزای نظریه هدف مندی ترجمه از دیدگاه نظریه نظام های اجتماعی نیکلاس لومان است. بررسی های انجام شده در این نوشتار حاکی از این هستند که نظام ترجمه نه تنها نظامی متمایز، خودارجاع و دگرارجاع است، بلکه دارای بستار عملیاتی، پیوند ساختاری و رسانه ارتباطی نمادین مخصوص به خود است. پایبندی مترجم به نیازها و انتظارات مخاطبان و خرده نظام های گوناگون جامعه مقصد به معنای حاشیه ای بودن نقش و پایگاه اجتماعی مترجمان نیست، بلکه به نقش خرده نظام ترجمه و ارتباط آن با سایر خرده نظام های اجتماعی مرتبط است. فلسفه وجودی ترجمه- به عنوان یک نظام اجتماعی- در گروی برقراری ارتباط میان فرهنگ ها و زبان های مختلف است. با بهره گیری از چشم انداز و بن نگره ارائه شده در نظریه نظام های اجتماعی لومان، می توان به انتقادهای مخالفان نظریه هدف مندی ترجمه پاسخ گفت و نقش و جایگاه حقیقی نظام ترجمه را در ارتباط با سایر خرده نظام های اجتماعی، بهتر درک کرد.
۳.

یادگیری سیار: پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته زبان انگلیسی بر اساس اهداف پیشرفت، باورهای سودمندی- انگیزشی و نوع استفاده از تلفن همراه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیشرفت تحصیلی باورهای انگیزشی مدل پذیرش فناوری جهت گیری هدفی باورهای سودمندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۸
هدف پژوهش پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته زبان انگلیسی بر اساس اهداف پیشرفت، باورهای سودمندی- انگیزشی و نوع استفاده از تلفن همراه است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته زبان انگلیسی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 91-1390 بودند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی تعداد 200 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل پذیرش فناوری و پرسشنامه اهداف پیشرفت میگلی و همکاران (1989) استفاده شد. تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از آزمونهای آماری رگرسیون سلسله مراتبی، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس چندمتغیری صورت گرفت. نتایج نشان داد اهداف پیشرفت دانشجویان و باورهای آنان در مورد نقش تلفن همراه در یادگیری زبان انگلیسی پیش-بینی کننده های خوبی برای پیشرفت تحصیلی این دانشجویان است، در حالی که متغیرهای امکانات آموزشی موجود در تلفن همراه، نوع و میزان استفاده دانشجویان از تلفن همراه نتوانستند پیشرفت تحصیلی دانشجویان را پیش بینی کنند. همچنین مشاهده شد که بین دانشجویان دختر و پسر تفاوت معناداری از نظر اهداف پیشرفت و باورهای سه گانه در مورد یادگیری از طریق تلفن همراه وجود دارد. بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت که نگرش دانشجویان رشته زبان انگلیسی به استفاده از تلفن همراه جهت یادگیری زبان انگلیسی مثبت است.
۴.

فرهنگ، کارتون و آموزش زبان انگلیسی: مطالعه کیفی کارتون «انگلیسی جادویی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه آموزش زبان انگلیسی ابزارهای فرهنگی مطالعات اکولوژیک کارتون «انگلیسی جادویی»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶۰ تعداد دانلود : ۶۸۸
مطالعات اکولوژیک آموزش زبان این موضوع را بیان ﻣﻲکند که برای شناختی صحیح از روند رشد کودک در ابعاد مختلف، باید به لاﻳﻪهای متفاوت آموزش زبان نفوذ کرد و به بررسی آﻥها پرداخت. یکی از این لاﻳﻪها، که ﻣﻲتواند ابعاد فرهنگی، هویتی و آموزشی کودک را ﺗﺤﺖالشعاع قرار دهد، نقش «رسانه» است. در دنیای رو به توسعه مدرن، رسانه تقریباً در تمام فعاﻟﻴﺖهای بشر رخنه کرده است و حوزه آموزش زبان نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این تحقیق کیفی، به بررسی کارتون آموزش زبان انگلیسی به نام «انگلیسی جادویی»، که گلچینی از ٢٠ کارتون مختلف «والت دیزنی» است، و تأثیر آن بر فراگیر پرداخته شده است. این کارتون در ابعاد فرهنگی و آموزشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد کارتون آموزشی «انگلیسی جادویی» ﻧﻪتنها در بعد آموزشی غنی نیست، بلکه این خطر نیز وجود دارد که مشاهده بدون کنترل این برنامه آموزشی، در کودک بینشی غربی به وجود بیاورد که ﻣﻲتواند در سنین جوانی منشأ بسیاری از اختلالات هویتی و فرهنگی شود. در پایان، پیشنهادهایی نیز اراﺋﻪ شده است
۵.

پیشنهاد الگویی برای تحلیل انتقادی ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایدئولوژی نقد ترجمه الگوی ارزیابی کیفیت ترجمه الگوی تحلیل انتقادی ترجمه تحلیل سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۰۳۴
الگوی ارزیابی کیفیت ترجمه هاوْس (1997، 2009) که بر مبنای زبان شناسی نقش گرای هلیدی استوار گردیده برخلاف اغلب رویکردهای ارزیابی ترجمه با دستاوردهای دانش زبان شناسی برخورد گزینشی نمی کند و در تمامی سطوح، یافته های یک نظریه تمام عیار زبانی را به خدمت می گیرد. الگوی هاوْس از سطح تحلیلی متن آغاز می شود، اما به تناوب از مرزهای محصور متن گذر و به صورتی نظام مند روابط متقابل میان مؤلفه های متنی و بافتی را صورتبندی می کند. در عین حال، به نظر می رسد الگوی یادشده به تناسبِ تحولات چشمگیر نظریه ترجمه، تکامل نیافته و برای پاسخ به نیازهای تحلیلی ترجمه در پارادایم نوین «چرخش ایدئولوژیکی» نیازمند تعدیلاتی بنیادین است. مقاله حاضر در واکنش به الگوی هاوْس به رشته تحریر درآمده و بر ضرورت بازنگری در آن تأکید نموده است. مجموعه مباحثی که در این باره مطرح شده به پیشنهاد الگوی جایگزینی با عنوان «تحلیل انتقادی ترجمه» منتهی گردیده است که بر ضرورت توجه توأمان به روابط «تعادلی» و «بینامتنی»، توجه توأمان به «محصول» و «فرآیند» ترجمه، تقلیل واحد تحلیل از «متن» به «رویداد ارتباطی»، افزودن صافی «ایدئولوژیکی» به صافی های زبانی و فرهنگ و ملاحظه عامل «زمان» در ترجمه تأکید می کند
۶.

نقد و بررسی کتاب: ترجمه و هویّت در قاره آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختارشکنی مطالعات پسااستعماری فرهنگ و زبان ترجمه و هویت قاره آمریکا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی نقد و بررسی کتاب
تعداد بازدید : ۱۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۰۹۲
کتاب ترجمه و هویت در قاره آمریکا (2008)، اثر پروفسور ادوین گنتزلر، نظریه پرداز آمریکایی است. نویسنده در این کتاب به بررسی نقش ترجمه در شکل گیری هویّت قاره آمریکا می پردازد و بیان می کند که ترجمه یکی از ابزار اولیه شکل گیری فرهنگ هاست. سبک نگارش این کتاب بسیار شباهت به مقاله ای پژوهشی دارد و در عین حال از ساختارهای دستوری پیچیده ای استفاده شده است که فهم آن را با دشواری مواجه می کند. نویسنده در تدوین آن از منابع بسیاری بهره گرفته و به سفرهای تحقیقاتی زیادی رفته است. این اثر در حوزه مطالعات پسااستعماریِ ترجمه جای دارد و موضوعات نسبتاً جدیدی حول مسائل فرهنگی و زبانی ترجمه در آن بررسی می شود. اگرچه عواملی چون چند زبانگی، بدیع بودن موضوعات مطرح شده و ساختارهای نامأنوس دستوری کتاب مذکور بر پیچیدگی خواندن و درک آن افزوده است، ولی مطالعه آن برای دانش پژوهان ترجمه سودمند است. کتاب حاضر منبع تحقیقاتی مهمی برای دانشجویان و پژوهشگران مطالعات ترجمه، ادبیات مقابله ای و مطالعات فرهنگی است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۹