مطالعات زبان و ترجمه

مفهوم سواد ذاتا بحث برانگیز است و همگام با دید فلسفی بشر در طول زمان تغییر کرده است. محتوا و شیوه برنامه های آموزشی متاثر از درک افراد از تعاریف مختلف سواد بوده و دیدگاه های مختلف در باب سواد فرصت های سوادآموزی را تعیین می کنند. زبان انگلیسی به عنوان زبان جهانی دارای جایگاه مهمی در برنامه درسی ماست. درک زبان آموزان از مفهوم چندگانه ی سواد به ارتقا سواد زبانی آن ها کمک بسزایی می کند. از آنجایی که ضروری است تا سواد آموزی موثری در کلاس داشته باشیم، لازم است مفهوم سواد را از نگاه زبان آموزان بررسی کنیم. از این رو، این نوشتار می کوشد تا در پرتو رویکرد داده بنیاد به بررسی درک و تفسیر زبان آموزان از مفهوم سواد بپردازید تا بتوانیم رفتار زبانی آنها را توضیح داده و ارتقا بخشیم. با به کارگیری معیار اشباع نظری، مصاحبه هایی باز با 25 یادگیرنده زبان انگلیسی انجام شد. پس از جمع آوری داده ها، به منظور تحلیل آن ها، سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد و درنهایت تصویری از نظریه بدست آمده، ارائه شد. نظریه تبیین شده نشان می دهد که سواد دانشی است علمی و مبتنی بر اصالت که از طریق گفتمان و بیان عاملیت منتقل می شود.

با توجه به نقش باورها در فراگیری زبان دوم و اهمیت بسندگی در برنامه های آموزشی زبان انگلیسی، پژوهش پیش رو به روش کیفی و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته به بررسی مفهوم بسندگی از منظر سیاست گذاران آموزشی، مدرسان و فراگیران زبان انگلیسی در ایران پرداخته است. مصاحبه ها پس از گردآوری ضبط و پیاده سازی، به کمک نرم افزار تحلیل کیفی MAXQDA مضامین آن ها شناسایی، کدگذاری و دسته بندی گردیدند. جمع آوری داده ها تا دستیابی به اشباع نظری و رسیدن تعداد مصاحبه شوندگان به 20 نفرادامه یافت. تحلیل کیفی متون بیانگر وجود تنوع و گوناگونی دیدگاه ها و باورها در زمینه ماهیت و خصوصیات بسندگی، رویکردهای آموزشی، شیوه های اندازه گیری و اهداف آموزشی مورد نظر گروه های مصاحبه شونده بود. براساس یافته ها و برای نزدیکی بیشتر باورها، افزایش انگیزه بیشتر در رشد بسندگی زبان انگلیسی فراگیران و کمک به رضایت شغلی مدرسان، پیشنهادها و طرحی آموزشی ارائه شده است. یافته ها و راهکار پیشنهادی در این پژوهش می تواند برای طراحان برنامه های درسی زبان دوم، سیاست گذاران آموزشی، معلمان و فراگیران زبان انگلیسی مفید باشد.

همپای پیشرفت فناوری می توان با بهره گیری از روش های نوین آموزشی بر کیفیت آموزش فن ترجمه آموزشگاهی و دانشگاهی افزود و بهبود سطح زندگی را رقم زد. این پژوهش متممی به بررسی کارآیی آموزش متنوع مبتنی بر ربات در یاددهی یادگیری فن ترجمه انگلیسی با اهداف پزشکی پرداخت. در پی کاربرد طرح آزمایش عاملی در نیم سال دوم سال تحصیلی 1396-1397، 373 دانشجوی فارسی و غیرفارسی زبان دختر و پسر مشغول به تحصیل در حوزه های پزشکی، در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. با تمرکز بر ترجمه گفتاری و نوشتاری بیمارستانی، توانش دوزبانی شرکت کنندگان در سه مجموعه فعالیت های ترجمه انگلیسی با اهداف پزشکی مبتنی بر ربات ساز، پیش ساخته و خودمانی و در پی آن توانش انتقال آن ها در محیط واقعی درمانی و بهداشتی بررسی شد. داده های حاصل از نگرش و برداشت شرکت کنندگان و پیشرفت و عملکرد آن ها در طول دوره و در محیط واقعی درمان به طور توصیفی و استنباطی با استفاده از آزمون آنالیز واریانس برای اندازه های مکرر تحلیل شد. نتایج از کارآمدی شیوه آموزش متنوع مبتنی بر ربات فن ترجمه پزشکی و عملکرد مناسب شرکت کنندگان در نتیجه ارتقای توانش انتقال آن ها حکایت داشت. همگرایی نگرش و برداشت مساعد شرکت کنندگان با پیشرفت و عملکرد مناسب آن ها و همچنین یادداشت برداری روزانه مساعد یاددهنده ها از آموزش متنوع مبتنی بر ربات فن ترجمه انگلیسی با اهداف پزشکی مشهود بود. موفقیت فعالیت های خودمانی در آموزش متنوع مبتنی بر ربات در تقویت توانش های دوزبانی و انتقال و همچنین ارتقای کیفیت بهداشت و درمان را می توان به پدیدار شدن بافت یادگیری غنی حاصل از مشخصه های متنوع ربات و نقش فعال فراگیران در خطاب قرار دادن نیازهای جامعه مرتبط دانست.

فرایند دوبله موجب انتقال و پیدایش نمودهای التقاط در محصولِ فرهنگ مقصد می شود. چنین نمودهایی ممکن است در سطح های مختلف دیداری کلامی، دیداری غیرکلامی، شنیداری کلامی و شنیداری غیرکلامی شناسایی شوند. مقاله حاضر به بررسی نمودهای غیرکلامی التقاط در فیلم های بلند دوبله شده به فارسی می پردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در سطح های دیداری و شنیداریِ فیلم های دوبله شده، نمودهای التقاط گوناگونی از نوع غیرکلامی وجود دارد. هر دو سطح دیداری غیرکلامی و شنیداری غیرکلامی در (باز)تولید و انتقال نمودهای التقاط در دوبله نقش مهمی دارند. سطح دیداری غیرکلامی بیشترین نمودهای التقاط را در میان لایه های غیرکلامی نشان داده است. در این سطح، هویت خارجی بیشتر از طریق نوع پوشش و زیورآلات نشان داده شده است. نمودهای مشاهده شده التقاط در مقوله های اشیا و زبان بدن هم از رخداد فراوانی برخوردار بودند. در سطح شنیداری غیرکلامی، نمودهای التقاط از طریق صداها، موسیقی، و آواز شناسایی شدند که در بین آن ها موسیقی دارای بیشترین رخداد است.

گزاره های فراگفتمانی از عناصر مهم فراگفتمانی اند که برای برقراری ارتباط میان بخش های مختلف گفتمان و همچنین کمک به مخاطبان (خواننده و شنونده) در درک روابط کاربردشناختی به کار می روند. پژوهش حاضر با هدف بررسی این عناصر فراگفتمانی و ارائه پژوهشی پیکره محور و مقایسه ای بر روی برخی از مهم ترین گزاره های فراگفتمانی موجود در زبان انگلیسی و فارسی انجام شد. بدین منظور، تعداد ده سخنرانی تد با محوریت ژانر سیاسی به زبان انگلیسی به صورت تصادفی انتخاب و به همراه ترجمه فارسی آن در نرم افزار پیکره ساز اسکچ انجین بارگذاری شد. برای بررسی و دسته بندی گزاره های فراگفتمانی، چهارچوب هایلند (2005) انتخاب شد. در این چهارچوب عناصر فراگفتمانی به دو دسته اصلی تبادل و تعامل، تقسیم می شوند که گزاره ها در دسته نخست قرار می گیرند. از بررسی های مقابله ای میان این عناصر و ترجمه فارسی آن ها، این موضوع دریافت شد که به طور کلی فرایند ترجمه این عناصر را می توان در قالب دو راهبرد کلی (ترجمه تحت اللفظی و کم تخصیصی) توصیف نمود که فرایند کم تخصیصی خود متشکل از سه نوع دیگر (حذف، توسیع و تحدید) است. از دیگر یافته های این پژوهش می توان به درک وجود رابطه ای معنادار میان نوع گزاره ها و نوع خاص راهبرد به کاررفته اشاره کرد. با استفاده از عملیات آماری و کمی حاصل از بررسی داده های موجود مشخص شد گزاره های قوی غالباً به صورت تحت اللفظی ترجمه می گردند، در حالی که گزاره های ضعیف نظیر and گاهی اوقات به صورت تحت اللفظی و گاهی تحت عنوان فرایندهای کم تخصیصی ترجمه می شوند. یافته های این تحقیق می تواند در پژوهش های آتی در زمینه مطالعات ترجمه پیکره محور و زبان شناسی مقابله ای استفاده شود.

تاکنون بسیاری از محققان به پیچیدگی ساختاری شعر سرزمین بی حاصل سروده تی. اس. الیوت اشاره کرده اند که این پیچیدگی ها در روابط پرسوناژها نیز نمود یافته است. در این مقاله، گفتار و رفتار پنج زوج از میان مجموع پرسوناژهای این شعر، براساس تئوری "تحلیل رفتار متقابل" اریک برن، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. به همین منظور، آسیب شناسی روانی زوجها در این شعر واکاوی خواهد شد تا ریشه مشکلات حل و فصل نشده آنها شناسایی شده و به این وسیله، درک روشن تری از روابط بین آنان حاصل شود. نتایج این تحقیق گویای آن است که از میان پنج زیرگروه مورد بررسی جهت آسیب شناسی ساختاری ، در مجموع دو مورد آلودگی بالغ به کودک، دو مورد آلودگی بالغ به والد و یک مورد بالغ طردکننده مشاهده می شود. بنابراین، حضور موثر حالت من بالغ که می تواند باعث ایجاد تعادل بین دو حالت من والد و من کودک شود، در روابط درون فردی و بین فردی این زوجها کمرنگ است.

با وجود چرخش مطالعات ترجمه از جنبه های زبانی به جنبه های فرازبانی، کماکان نقش برخی از جنبه های فرازبانی همانند نقش هویت مترجم در ترجمه های او مورد توجه لازم قرار نگرفته است. با در نظر گرفتن این خلأ، تحقیق حاضر در نظر دارد به بررسی نقش هویت ملی و مذهبی مترجم در ترجمه رمان های التقاطی بپردازد. بدین منظور دو رمان التقاطی فیروزه دوما و شش ترجمه موجود از آن بررسی شدند. سپس تغییرات ترجمه لغات، عبارات و جملات دوزبانه به کاررفته در رمان بررسی شدند. برای پیدا کردن رابطه بین هویت ملی و مذهبی شخصیت های رمان ها و راهکارهای به کاررفته در آن ها، از مدل کلینگر (2014) استفاده شد. نتایج نشان داد که چگونه تغییر قسمت های دوزبانه می تواند انعکاس دهنده هویت ملی و مذهبی مترجم باشد که خود نماینده هویت ملی و مذهبی جامعه است. یافته های این تحقیق می تواند در کلاس های آموزش ترجمه به کار رود.