تاریخ اسلام و سیره

نمایش ۷۴۱ تا ۷۶۰ مورد از کل ۷٬۵۵۹ مورد.

۷۴۱.

شعر ابوطالب: گزارش و تحلیل ادبی و محتوایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: باقر قربانی زرین

منبع: سفینه سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴۷ «ویژه حضرت ابوطالب (ع)»

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام

تعداد بازدید : ۱۳۸۲ تعداد دانلود : ۷۹۵

نگارنده در این گفتار، اشعار ابوطالب را از چند دیدگاه بررسی و تحلیل می کند. روایت شاعران از آن اشعار، دیدگاه معصومان:، استشهاد به این اشعار در منابع تفسیری و نحوی و جغرافیایی و لغوی، تضمین این اشعار، مباحث تاریخی در آنها به ویژه دفاع ابوطالب از پیامبر، اغراض شعری در سروده های ابوطالب به ویژه مدح پیامبر و دفاع از ایشان.

۷۴۲.

سبک زندگی پیامبر(ص) و ائمّه(ع) در مواجهه با دیگران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علینقی فقیهی حسن نجفی سمیه دریساوی

منبع: سراج منیر سال ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۹

کلید واژه ها: سبک زندگی پیامبر (ص) اهل بیت (ع) مواجهة معرفتی عاطفی و رفتاری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۰۳ تعداد دانلود : ۷۹۲

روش برخورد و مواجهه با دیگران یکی از موارد مهمّ سبک زندگی، به ویژه سبک زندگی اسلامی پیشوایان و امامان معصوم(ع) است که تأثیر زیادی در جذب افراد به دین مبین اسلام دارد. هدف مقالة حاضر، تبیین سبک زندگی پیامبر(ص) و ائمّه(ع) در مواجهه با اصناف مختلف می باشد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است و با گردآوری داده ها از متون تاریخی مرتبط با موضوع، سبک زندگی اهل بیت(ع) در مواجهه با دیگران استخراج گردیده است. در این مقاله، پس از تعریفی که از سبک زندگی اسلامی داده شده به بیان نوع سبک های مواجهة پیامبر(ص) و ائمّه(ع) با اقشار مردم به خصوص دانشمندان و بزرگان ادیان و مناظرهای علمی آنان با هدف رشد و تربیت مخاطب و با شیوه های مواجهة معرفتی، عاطفی و رفتاری مناسب پرداخته شده است.

۷۴۳.

اختیار خبیث؛ نقدی بر دیدگاه مولوی درباره حضرت ابوطالب(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمد احمدی

منبع: سفینه سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۹ «ویژه حضرت ابوطالب (ع)»

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۰۸ تعداد دانلود : ۱۳۳۶

۷۴۴.

معناشناسی اتهام جنون به پیامبر(ص) با تکیه بر پاسخ های قرآن به این اتهام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: خلیل پروینی هادی زینی ملک آباد نصرت نیل ساز ولی الله حسومی

منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلید واژه ها: قرآن معناشناسی رویکرد جامعه شناختی اتهام جنون رویکرد درون متنی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۹ تعداد دانلود : ۵۷۳

آیات قرآن به روشنی بیانگر آن هستند که مشرکان صدر اسلام، هنگام نزول قرآن کریم و به تناسب زمان، مکان و شرایط، در برابر قرآن و پیامبر(ص)، عکس العمل های مختلفی از خود نشان می دادند که بخشی مهمی از آن ها اتهامات وارده به به حضرت بود؛ که شایع ترین آن ها، اتهام جنون به پیامبر(ص) است که قرآن بیش از سایر اتهام ها بدان پرداخته است. در این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی و مراجعه به تفاسیر متقدم و معاصر، با استقرای تام آیاتی که اتهام جنون نسبت به پیامبر(ص) در آن ها بیان شده، با تأکید بر سیر نزول آیات و تکیه بر دو رویکرد درون متنی و جامعه شناختی(معناشناسی توصیفی و تاریخی)، اتهام مذکور مورد بررسی قرار گرفته و پاسخ های قرآن به آن به صورت تفصیلی بیان شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که بر اساس رویکرد جامعه شناختی، مجنون در باور جاهلی به معنای بی عقل نیست، بلکه به معنای جن زده است و قرآن برای دفاع از پیامبر(ص) در مقابل این اتهام، نخست به تأکید با عناصر لفظی از قبیل قسم، روی آورده و سپس مشرکان را به تفکر در زندگی پیامبر(ص) که هم نشین آنان بوده است و تفکر درباره خالق آسمان و زمین دعوت می کند، باشد که به خالق و مدبر عالم هستی پی ببرند، و به توحید ایمان بیاورند؛ زیرا عامل اصلی این اتهامات، عدم باور به توحید است.

۷۴۵.

سبک شناسی مواجهه امامان معصوم(ع) با مدعیان دروغین مهدویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امیرمحسن عرفان

منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۹

کلید واژه ها: مدیریت مهدویت سبک ائمه (ع) مدعیان دروغین

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)

تعداد بازدید : ۱۱۸۷ تعداد دانلود : ۶۶۰

این پژوهه با روشی توصیفی تحلیلی می کوشد تا سبک مواجهه ائمه(ع) با مدعیان دروغین مهدویت را واکاوی کند. این جستار در پاسخ گویی به این پرسش که سبک مواجهه امامان معصوم(ع) با مدعیان دروغین مهدویت به چه نحوی بوده، تأکید دارد که سبک مواجهه آنان از سنخ «مدیریت بحران» بوده است؛ بدین معنا که ائمه(ع) در مقابله با مدعیان دروغین به دنبال اتخاذ تصمیماتی بودند که به کاهش روند پیدایش مدعیان و به کنترل و دفع آنان بینجامد. در این راستا با دو گونه «مدیریت دفعی در مرحله پیشینی» و «مدیریت رفعی در مرحله پسینی» روبه روییم. در ادامه سازوکارهای ائمه(ع) در هر قسمت بررسی می شود. بررسی های این مقاله مقدمه ای است برای پاسخ دادن به این پرسش که باید از چه الگویی برای تقابل با مدعیان دروغین مهدویت بهره جست؟

۷۴۶.

«تحنّث» حضرت محمد صلی الله علیه و آله و انگیزه های آن با تأکید بر نقد دیدگاه های مونتگمری وات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: عبدالهادی فقهی زاده مجتبی محمدی انویق

منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۳۹)

کلید واژه ها: خاورشناسان حضرت محمد صلی الله علیه و آله ویلیام مونتگمری وات انگیزه های تحنّث کوه حراء

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره‌ حضرت محمد(ص)

تعداد بازدید : ۸۷۶ تعداد دانلود : ۴۴۹

گزارش های تاریخی حاکی از آن است که حضرت محمد صلی الله علیه و آله پیش از بعثت، مکرر به قصد عبادت خداوند، در کوه حراء خلوت می گزید. دسته ای از خاورشناسان و در رأس آنان، ویلیام مونتگمری وات شبهاتی را دربارة انگیزه های تحنث حضرت محمد صلی الله علیه و آله وارد کرده اند که با مبانی اسلامی ناسازگار است؛ از جمله اینکه ایشان در این موارد، برای گریز از گرمای سوزان مکه به غار پناه می بردند؛ یا آنکه این سنت متأثر از راهبان یهودی و مسیحی شکل گرفته است. در مقالة حاضر، بر اساس دلایل و مستندات علمی، وجوه بطلان این دیدگاه ها شناسانده شده است. این نوشتار با به کارگیری روش «تحلیل عقلی و تاریخی» و با استفاده از مستندات ادبی، تاریخی و جغرافیایی و نیز با در نظر گرفتن شرایط زندگی فردی و اجتماعی حضرت محمد صلی الله علیه و آله به بحث و گفت وگو دربارة انگیزه های تحنث آن حضرت پرداخته است.

۷۴۷.

بررسی روند اسلام پذیری خاندان جغتای در ماوراءالنهر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: احمد فضلی نژاد فرشاد مهرجویی

منبع: تاریخ اسلام سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۶۴)

کلید واژه ها: ماوراءالنهر جغتای مغولان اولوس جغتای صوفیان ماوراءالنهر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۸ تعداد دانلود : ۹۳۹

یورش های ویران گر چنگیز باعث نابودی زنجیره ای از شهرها و آبادی های ماوراءالنهر شد که پیش از آن از رونق و شکوفایی کم نظیری برخوردار بودند. در تقسیمات خاندان چنگیزی، این منطقه به خاندان جغتای اختصاص یافت که بین سال های 624ه .ق/ 1227م تا 763ه .ق/1362م بر آن حکم راندند. جغتاییان مظهر و نماینده مغولان صحراگرد و وفادار به سنن اجدادی خود به شمار می آمدند که زندگی شان در پناه یاسا معنا می یافت. جغتای (حک. 624 640ه .ق/ 1227 1242م) در دوران حکومت چنگیز، مأمور اجرای دقیق یاسا و دستورات چنگیزخانی بود. او به واسطه اتخاذ سیاست ضد اسلامی و تحمیل یاسای مغولی بر مردمان تحت قلمرو حکومتی خود، به دشمن سوگندخورده مسلمانان معروف شد. پس از او، شاه زادگان مغولی «اولوس جغتای» با کنار گذاشتن دین آبا و اجدادی خود، به اسلام روی آوردند. با اسلام آوردن جغتاییان، برخی آداب و رسوم شمنی نیز به چالش کشیده شد و نفوذ گروه های مسلمان، به ویژه صوفیان، گسترش یافت. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی، روند اسلام پذیری خان های اولوس جغتای در ماوراءالنهر را بررسی کرده، اثرات آن را بر جامعه آسیای مرکزی ارزیابی می کند.

۷۴۸.

از جاهلیت مکه تا مدنیت مدینه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالفضل خوش منش

منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلید واژه ها: جاهلیت مکه سوره های فتح و حجرات مدنیت اسلامی مدنیت ثقلین مدنیت مدینه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۹۳

خداوند متعال ابراهیم خلیل(ع) را مأموریت برافراشتن دیوارهای کعبه و گشودن اولین خانه همگانی و بزرگ ترین منبر جهانی در نقطه ای دور از هیاهوهای تمدنی مناطق بین النهرین و شام و مصر داد. آن «بیت خدا» و «خانه همگانی»، ذخیره ای برای آینده دیانت و فرهنگ و معنویت بشر بود و بعدها هسته شهری شد که خود، «مادرِ شهرها» نام گرفت. پیامبر(ص) سیزده سال در این شهر که زمینی سخته و سوزان و مردمانی سرسخت و خشن داشت، دعوت و استقامت کرد اما آزارهای دشمنان و مخالفان، او را وادار به ترک مکه و درآمدن به مدینه کرد. او در مدینه توانست دعوت خویش را بگسترَد، میان مهاجر و انصار، پیمان برادری پدید آورَد و با قبایل جزیرة العرب و سران کشورهای مهم جهان ایجاد ارتباط و مکاتبه کند و در نهایت، تصویری جامع و منشوری از مدنیت مبتنی بر اخلاق و عدالت و معنویت به دست دهد. اجزای سیمای مدینه را در سوره های مختلف قرآن، به خصوص سوره های مکی می توان یافت و از بین سوره ها، سوره حجرات تصویر رسایی از طرح مدینه نبوی به ما ارائه می دهد. حال اگر این سوره را کنار سوره فتح قرار دهیم، به مقایسه ای دست خواهیم یافت که مبیّن انتقال از جاهلیت مکه به فضای مدنیّتِ مدینه و نشانگر عمق کوشش آخرین فرستاده الهی برای عائله انسانی است.

۷۴۹.

النوروز مظهر الثقافة والحضارة بین الفرس والعرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی ممتحن

منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال هجدهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ (۱۴۳۶ ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۳۵)

کلید واژه ها: العید النیروز الحضارة الفرس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۷۵۲

الحضارة والثقافة تتألف من المعتقدات والعادات التی بنیت علی ید أفراد المجتمع وتسبّب فی قوامهم کشعب واحد؛ والأعیاد تعتبر کجزء مهم من هذه الثقافة. فالإیرانییون من العصور القدیمة کانوا یهتمّون بالفرح ویحتفلون بالأعیاد بأیة مناسبة کانت؛ فی بدایة الشهور أو بدایة الفصول أو بدایة السنة. فالنیروز من أهمّ أعیادهم الذی کان یحتفل به علی شرف مجیء قدوم الربیع وکانت الأعیاد النیروزیة کدمٍ تجری من جدید فی عروق المجتمع ویعطیه نشاطاً مثل الطبیعة التی تحیا من جدید. فنحن فی هذا المقال نتطرّق إلی کیفیة هذا الدخول واهتمام العرب به فی إطار المنهج الوصفی التحلیلی. وکان من الشعراء العرب الذین اهتمّوا بالنیروز وبینوه بصراحة وصدق هو المتنبی وبین أنّ النیروز خیر صلة بین الأمتین الفارسیة والعربیة وشارک إخوانه الفرس بهذا العید السعید ساهم أیضا فی هذا الأمر الشریف الرضی وأعلن مشارکته مع أفراح الشعب الفارسی.

۷۵۰.

تطور مفهوم علم درگذر از عصر جاهلی به عصر نبوت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید احمدرضا خضری عبدالله فرهی

منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۶۴ تعداد دانلود : ۸۰۶

۷۵۱.

درآمدی بر تقسیم و تحلیل روایات سیاسی- اجتماعی امام جواد(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیف الله صرامی

منبع: سخن تاریخ سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)

تعداد بازدید : ۱۰۰۳ تعداد دانلود : ۵۲۵

۷۵۲.

قرآن زیر ساخت تمدن اسلامی

نویسنده: سید علی اکبر فامیل روحانی

منبع: اندیشه تمدنی اسلام سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۴۲۸ تعداد دانلود : ۱۵۱۰

مقدمه: زیرساخت ها و پیشینه های فکری فرهنگی و عقیدتی هر جامعه ای زمینه ساز پیدایش تمدن در بین آنان است. هرچند در پیدایش تمدن عوامل گوناگونی دخیل هستند که هر کدام به نوبه خود نقشی را کم یا زیاد در آن ایفا می کنند، ولی در این میان مؤلفه های علمی و فرهنگی از جایگاه والایی برخوردار است. بررسی ویژگی های تمدن های مختلف از دیرباز در بین اقوام گوناگون، بیانگر نوعی تحول اجتماعی فرهنگی است که با توسعه دانش و گسترش حیطه های علمی در آن جوامع رابطه مستقیم دارد. هر جا شاهد تمدنی هستیم، تولید علمی، ابداع، ابتکار، بینش پسندیده، خوش فکری و اندیشه های ناب و تابناک بر ستیغ آن خودنمایی می کند. بر همین اساس و مبتنی بر همین بینش، وارسی و بررسی منابع دینی، به ویژه قرآن کریم به عنوان منبعی سرشار از معارف وحیانی که حاوی آموزه های بینشی، اندیشه ای و علمی در حوزه ها و ساحت های گوناگون حیات بشری است، برای بازیابی و تعیین جایگاه و نقش آن در فرایند و برایند تمدن سازی امری لازم به نظر می رسد. در حقیقت فرایند اصلی در این مجال این است که: در ساختار تمدن نوین اسلامی، قرآن به عنوان غنی ترین کتاب مولد فرهنگ و تمدن، از چه نقش و جایگاهی برخوردار است؟ در پاسخی اجمالی به این فرایند به نظر می رسد نقش قرآن در فرایند تمدن سازی نوین اسلامی، نقشی زیرساختی و زیربنایی است، چنان که شکوفایی علمی مسلمانان در گذشته و پیدایش تمدن مشعشع اسلامی در قرون پیشین ، که جهان علم و اندیشه را تحت نفوذ و سیطره خود قرار داد، برگرفته از آموزه ها و هدایت های قرآن کریم بوده است. با همین پیش فرض در این مجال به شناسایی آیاتی از قرآن اهتمام شده است که زمینه ساز پیشرفت علمی و فرهنگی مسلمانان شده و منجر به پیدایش تمدنی گردیده که نظیر آن در تاریخ تکرار نشده و تمدن کنونی غرب نیز گرته برداری ناقصی از آن بوده است. روشن است که شناخت این آیات و بهره برداری درست از آنها کمک شایانی در مهندسی و طراحی تمدن نوین اسلامی خواهد داشت.

۷۵۳.

واکاوی موانع تحقّق خلافت ظاهری اهل بیت علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرج الله علی قنبری رحیم امرایی

منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: اهل بیت علیهم السلام احادیث و روایات اسلام ظاهری سلایق حزبی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۹۸ تعداد دانلود : ۶۶۹

شناخت جانشینان پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم از مسائل مهم تاریخ اسلام، و از چالش های اساسی مابین مسلمانان است. طبق نظر شیعه، در اکثر دوره ها، افراد دیگری به جای ائمّه و جانشینان برحقّ، مقام خلافت و جانشینی پیامبر (ص) را در اختیار گرفتند. سکوت و کنار آمدن اکثریّت مسلمانان در برابر غصب خلافت و جانشینی ظاهری اهل بیت علیهم السلام (به رغم وجود ادلّه نقلی فراوان در بیان خلافت اهل بیت علیهم السلام از جانب پیامبر (ص))، در بدو امر بسیار عجیب به نظر می رسد؛ و بجاست که دلایل آن واکاوی شود. اسلام ظاهری برخی از صحابه، تاثیر منفی سلایق شخصی و حزبی، مخالفت قریش با اهل بیت علیهم السلام و قدرت و ثروت مخالفان ائمّه، از دلایل و موانع اصلی انحراف از تحقّق خلافت اهل بیت علیهم السلام هستند.

۷۵۴.

بررسی انتقادی دیدگاه خاورشناسان درباره سیره حکومتی امام حسن مجتبی(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدرضا احمدی ندوشن محمدحسن زمانی

منبع: تاریخ اسلام سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۶۴)

کلید واژه ها: معاویه امام حسن (ع) خاورشناسان استشراق علمی سیره حکومتی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)

تعداد بازدید : ۱۴۹۰ تعداد دانلود : ۱۱۵۴

شاید بیشترین نقدها و شبهه افکنی های خاورشناسان درباره امامان شیعه: متوجه امام حسن مجتبی(ع) باشد. رویدادهای پر تنش دوران کوتاه خلافت امام(ع) که به صلح با معاویه انجامید و نیز حوادث پس از صلح، زمینه ساز بروز پرسش هایی فراوان در بین خاورشناسان شده است. پاسخ خاورشناسان به این پرسش ها در دو دسته کلی قابل تقسیم بندی است؛ دسته ای زبان به نقد امام(ع) گشوده اند و گروهی نیز با نگاهی واقع گرایانه به ارزیابی شرایط اجتماعی آن روزگار و رفتار سیاسی امام پرداخته و موضع سیاسی ایشان را منطقی دانسته اند. این مقاله پس از گزارش دیدگاه مثبت و منفی خاورشناسان، با استناد به منابع تاریخی و حدیثی، به نقد دیدگاه منفی آنان پرداخته است.

۷۵۵.

تأملی بر جامعه طبقاتی عصر ساسانی و تداوم آن در قرون اولیه اسلامی (با تکیه بر خاندان بختیشوع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نجم الدین گیلانی

منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلید واژه ها: دوره اسلامی ساسانی جامعه طبقاتی خاندان بختیشوع

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۶۳ تعداد دانلود : ۲۷۲۷

در عصر ساسانی جامعه ایران به طبقات گوناگونی تقسیم شده بود. هر چند در بسیاری از منابع، از ممکن نبودن تحرک طبقاتی در این دوره سخن رفته ، ولی شواهدی مبنی بر امکان تحرک و ارتقاء طبقاتی وجود دارد. همچنین، به نظر می رسد که جامعه ی طبقاتی عهد ساسانی بیشتر به منظور تخصص گرایی و هویت خاص هر طبقه مطرح بوده است. این موضوع سبب می شد مشاغل در خاندان ها موروثی شده و فرزندان، تجارب نیاکان و پدران خود را به ارث برند و آن را به نسل های بعد از خود انتقال دهند و این امر تا حدودی در دوره اسلامی نیز (مانند موروثی بودن پزشکی در خاندان بختیشوع) حفظ شد. مقاله ی حاضر با استناد به منابع، با روش تحلیلی، به دنبال شرح و بسط موارد پیش گفته می باشد.

۷۵۶.

تمدن شناسی تطبیقی؛ اسلام و ملل متمدن

نویسنده: مسعود مطهری نسب

منبع: اندیشه تمدنی اسلام سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۳۸ تعداد دانلود : ۶۱۹

۷۵۷.

قیام زید بن علی و یحیی بن زید و اسباب شکست و تأثیرات آن در مبارزات ضد اموی

نویسنده: محمدحسین کاظمی

منبع: تاریخ نو پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۲

کلید واژه ها: کوفه خراسان امویان زید بن علی یحیی بن زید قیام های شیعه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین

تعداد بازدید : ۳۷۷۴ تعداد دانلود : ۳۲۴۳

این پژوهش درصدد بررسی انگیزه های قیام زید بن علی و یحیی بن زید و بررسی اسباب شکست و تأثیرات آن در مبارزات ضد اموی می باشد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که قیام زید بن علی و فرزندش یحیی که در واپسین سال های حکومت امویان شکل گرفت و رهبری قیام توسط زید فرزند امام سجاد (ع) که از علویان سرشناس و عالمان نامور این دوره محسوب می شد، با انگیزه ی دعوت به کتاب خدا و سنت پیامبر (ص)، امر به معروف و نهی از منکر، خون خواهی امام حسین (ع)، یاری اهل بیت (ع) و تشکیل حکومت آغاز شد. پس از زید یحیی هم با انگیزه تبعیت از پدر قیام کرد. این دو قیام علی رغم تلاش های گسترده ی زید و یحیی در اثر جدایی بخش زیادی از شیعیان و افرادی که وعده همکاری داده بودند، کثرت نیروهای اموی، اشراف اطلاعاتی امویان بر امور هر دو قیام، با شکست مواجه شدند. هر چند تمام اهداف این قیام ها محقق نشد ولی به تقویت حس محبت نسبت به اهل بیت (ع)، تضعیف جایگاه امویان نزد عموم مردم و نخبگان جامعه و گسترش دامنه قیام های شیعی به خراسان انجامید.

۷۵۸.

بررسی و تحلیل نقش مایه های ایرانی اسلامی گچ بری های امامزاده عبدالله اراک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجید ساریخانی اکبر شریفی نیا اکرم احمدی

منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۸

کلید واژه ها: نقش مایه امامزاده عبدالله گچ بری ایرانی اسلامی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ تمدن اسلامی

تعداد بازدید : ۱۷۷۳ تعداد دانلود : ۹۶۵

نقوش گچبری امامزاده عبدالله اراک، از نقش مایه های ایرانی اسلامی رایج در دوران سلجوقی و متأثر از دوره ساسانی است. این پژوهش به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی و اطلاعات آن از مطالعات کتابخانه ای و میدانی تهیه شده است. سوال های پژوهش عبارتند از اینکه، چه میزان هنر گچ بری اسلامی وامدار دوره ساسانی بوده و تغییرات ایجاد شده بر سطوح گچ بری های اسلامی چگونه قابل تبیین است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که بنیان نقوش تزیینی بنا، متاثر از گچ بری دوره ساسانی و محتوای نقش مایه های آن متأثر از تعالیم الهی و رخدادهای مهم اجتماعی (نهضت ترجمه و گرایش به عقل گرایی) است و بالطبع چهار تغییر (حذف نقوش انسانی و حیوانی، گرایش به نقوش گیاهی و تجریدی و گرفتن نگاه اساطیری از آنان، به کارگیری نقوش کتیبه ای و ارائه نقوش هندسی چندضلعی) در مضمون نقش مایه های گچ بری امامزاده دیده می شود.

۷۵۹.

امام صادق(ع) و نهضت علمى جهان اسلام

نویسنده: سید محمدمهدی میرجلیلى

منبع: حبل المتین سال چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۲

کلید واژه ها: اختیار فقه علوم حدیث کلام نجوم مرجئه امام صادق غلو کیمیا امر بین الامرین نهضت علمى جبرگرایى

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)

تعداد بازدید : ۸۸۵ تعداد دانلود : ۴۴۱

امام صادق(ع) در طلیعه حرکت و نهضت علمى اسلام، همزمان با انتقال خلافت، از سلسله بنی امیه به آل عباس، یکى از چهره هاى درخشان و مورد توجه و محل رجوع علماى اسلام بوده است. کاوش و بررسى ابعاد وجودى و علمى آن امام، بسیارى از حقایق پنهان، در کیفیت رشد و گسترش و شکل گیرى فرهنگ و علوم اسلامى را، روشن مى نماید. امام صادق(ع) در این حرکت عظیم در ابعاد مختلف علمی چون فقه، حدیث، کلام، تفسیر و علوم بشرى دیگر و... نقش داشته است. ایشان شاگردانی تربیت کرده است که در دانش هاى گوناگون تبحر داشته اند. از دیگر فعالیت هاى امام صادق(ع) مبارزات علمى ایشان با جریان ها و فرقه هاى مختلف که در جامعه اسلامى آن زمان در پى تساهل و تسامح بوده اند و از سوى حاکمیت وقت حمایت می شده اند.

۷۶۰.

اصحاب و شاگردان قرآن پژوه امام رضا (ع)

نویسنده: سید محمد موسوی مقدم رقیه امیرجانی

منبع: بینات سال بیست و دوم تابستان و پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲ و ۳ (پیاپی ۸۶ و ۸۷)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۴۶۸

درخت حوزه‌های تخصصی