فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۴۱ تا ۳۶۰ مورد از کل ۷٬۵۵۹ مورد.
منبع:
سیره پژوهی اهل بیت سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۰
75 - 90
حوزه های تخصصی:
شیعیان همواره به دنبال آگاهی از تاریخ و سبک زندگی اهل بیت: بوده اند. با این همه آنان اغلب با تکرار داده های تاریخی مواجه شده اند. این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی بر آن است تا راه کارهای آسیب زدایی از محدودیت دامنه مطالعات تاریخی درباره زندگانی اهل بیت: را بررسی کند. یافته های پژوهش نشان می دهد گسترش رویکردهای فرهنگی، تمدنی و عبرت پژوهانه، توسعه زمانی و مکانیِ بررسیِ تأثیر و نقشِ اهل بیت:فراتر از دوره حضور، بررسی تاریخ اندیشه، مباحث نظری و تمدنی ایشان و در نظر گرفتن رویکرد سبک نگارانه در حوزه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می تواند دامنه مطالعات درباره سیره اهل بیت: را توسعه دهد و به این ترتیب آسیب های ناشی از محدودیت مطالعات تاریخی اهل بیت: را رفع کند.
مناقب نگاری های اهل سنت درباره اهل بیت (ع) مطالعه موردی دُرر السّمط فی خبرالسِّبط
منبع:
سیره پژوهی اهل بیت سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۰
41 - 51
حوزه های تخصصی:
گسترش تشیع در اندلس نسبت به دیگر مذاهب اسلامی بسیار کمرنگ بود. به رغم رشد اندیشه های گوناگون علمی و دینی، زمینه مناسبی برای توسعه اندیشه های علوی در اندلس فراهم نشد. با این همه چند تک نگاری درباره مناقب اهل بیت: توسط عالمان سنی در اندلس تألیف شده است.کتاب دُرر السّمط فی خبر السِّبط یکی از این مناقب نگاری هاست که با تأکید بر واقعه عاشورا به قلم ابن ابار اندلسی (متوفای ۶۵۸) نوشته شده است. بررسی چنین آثاری برای شناخت دیدگاه اهل سنت درباره اهل بیت: در اندلس مفید خواهد بود. پرسش اصلی پژوهش این است که کتاب درر السمط فی خبر السِّبط چه نقشی در معرفی اهل بیت: در اندلس داشته است؟ این اثر که در فضا و مکانی دور از محیط شیعی نگارش یافته گویای نفوذ و تأثیر تفکر اهل بیت: در میان مردمی است که تحت نفوذ حکومت های مخالف و متعصب می زیسته اند. همچنین این اثر در تلطیف و تعدیل دیدگاه معتصب سنیان نسبت به اهل بیت: مؤثر بوده است.
دیدگاه کارل بروکلمان درباره سیره پیامبر(ص) در کتاب تاریخ ملل و دول اسلامی
منبع:
سیره پژوهی اهل بیت سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۰
91 - 103
حوزه های تخصصی:
زندگی پیامبر مانند دیگر موضوعات تاریخ اسلام همواره مورد توجه مستشرقان بوده است. مستشرقان با انگیزه های استعماری، سیاسی و تبشیری و اغلب با پیش فرض های منفی و نادرست درباره اسلام، قرآن، حدیث و سیره به بررسی تاریخ پیامبر پرداخته اند. سؤال اصلی پژهش این است که بروکلمان در کتاب تاریخ ملل و دول اسلامی با چه انگیزه و پیش فرض هایی به بررسی سیره پیامبر پرداخته است. بروکلمان آلمانی تبار در نیمه اول قرن بیستم کتاب تاریخ ملل و دول اسلامی را نوشته است. در این نوشتار با تحلیل محتوای این کتاب نشان داده شد که رویکردهای منفی و شبهه افکنی مستشرقان با گذشت زمان پیچیده و تلویحی شده است. بروکلمان با نگاه ضد ارزشی، جایگاه و اقدامات پیامبر را کوچک شمرده است. لذا شناخت دیدگاه مستشرقان برای مورخان مسلمان ضروری است تا با دقت بیشتری از این منابع استفاده کنند و در رفع چنین آسیب هایی اقدام کنند.
بیانات امام حسین (علیه السلام) درباره مهدویت وظهور
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۷
95 - 108
حوزه های تخصصی:
عاشورا نقطه عطف تاریخ اسلام و تشیع است وتحقیق در همه زوایای آن لازم وضروری به نظر می رسد. اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد هدف امام حسین(علیه السلام) از برپایی این قیام است. در این راستا بررسی دقیق سخنان ودیدگاه ایشان درباره آینده ومهدویت و چشم اندازی که برای جهان مطرح می فرمایند ضروری می نماید. این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی به تقسیم بندی و تحلیل بیانات امام حسین (علیه السلام) در این زمینه بپرداخته است. امام حسین(علیه السلام) در بیانات خود با پرداختن به خصوصیات امام مهدی(عج) و نشانه های ظهور و خصوصیات حکومت مهدوی اهمیت و عظمت ظهور منجی را برای شیعیان خویش تداعی ساخته اند.
معرفی کتاب: رقیه بنت الحسین در انساب و تاریخ: تاریخ تحلیلی شخصیت شناسی حضرت رقیه س/ محمدحسن پاکدامن/ بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۸
105-106
تأملی به دستاورد های ایثار حسینی در دو شعر عاشورایی از سید عباس شبّر و خوشدل تهرانی
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۷
43 - 64
حوزه های تخصصی:
پرداختن به حادثه عظیم عاشورا با تمام ابعاد و زوایای نهان و آشکار آن در ادبیات معاصر با تفاوت هایی محسوس نسبت به دوره های قبل روبه رو بوده است. در دوره حاضر، آن چه بیش از پیش جلوه گری می کند، مرثیه هایی است که با استفاده از آرایه های ادبی شکوهمندانه و عزت مدارانه، این واقعه سترگ را ترسیم می کند و مخاطبان را به تلفیق منطقی شور و شعور حسینی بر می انگیزاند. قیام خونین امام حسین7 شاخص ترین نتایج ایثار حسینی را به همگان معرفی می کند. در این نوشتار با روش تحلیلی _ توصیفی با انتخاب دو قطعه شعر از سید عباس شبر و مرحوم خوشدل تهرانی به بررسی مهم ترین ابعاد واقعه عاشورا از دریچه واژگان این دو ادیب می پردازیم. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که پایمردی و ایثار حسینی، عزت، سرافرازی، شرافت، بزرگواری و... را دیگر بار تجدید کرد.
نکته هایی از معارف حسینی
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۸
101-103
سیاست های مزورانه اموی برای تحریف واقعه کربلا و روشنگری های حضرت زینب (س)
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۹
73 - 92
حوزه های تخصصی:
تحریف، پرده و پوششی است که با آشکار شدن حقیقت، رخ در نقاب می کشد و همچون کف روی آب، نابود و مضمحل می گردد. عاشورا یکی از بزرگ ترین و ماندگارترین خیزش هایی است که در طول تاریخ بر ضد یک حکومت ظالم صورت گرفته است.. مقاله حاضر کوشیده است با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی به بررسی سیاست های مزورانه ای که امویان پس از واقعه کربلا برای تحریف آن در پیش می گرفتند، پرداخته و در مقابل نقش عقیله بنی هاشم، حضرت زینب کبری (س)، را در زدودن غبار تحریف و برملا کردن دسیسه ها و توطئه های بی اساس حکومت بنی امیه در وارونه جلوه دادن حقایق عاشورا و قیام امام حسین (ع) تبیین کند. نتایج پژوهش نشان می دهد تبیین پیروزی، شکست، مرگ و زندگی از جمله مفاهیم اصلی سخنان حضرت زینب (س) بود. خطبه غرّاء حضرت زینب (س) و اشعار ایشان تأثیر زیادی روی شناساندن حقانیت اهل بیت (ع) و آشکار نمودن ماهیت دغل کار یزید و دست پروردگان او و خاندان بنی امیه داشت.
سیمای حضرت ابوالفضل العباس (ع) در متون اهل سنت
حوزه های تخصصی:
سیمای حضرت عباس بن علی، ابوالفضل العباس را همواره از نگاه دانشمندان و شیفتگان حضرتش نگریسته ایم و چه بسا این توهم پدید آمده باشد که این همه صفات متعالی و این همه خصوصیات فرا انسانی را ما محبان و دلدادگان آن حضرت، به ایشان نسبت می دهیم. در این پژوهش با روش توصیفی _ تحلیلی بر آنیم که از نگاه محققان و علمای اهل سنت به جایگاه رفیع علمدار کربلا حضرت ابوالفضل العباس بپردازیم. پژوهشگران و آزاد اندیشان اهل سنت، با شیعیان و محبان آن حضرت هم نظرند و آن گروه از مورخان و پژوهشگران اهل سنت که واقعه عاشورا را اوج مصیبت ها و عزاداری ها معرفی کرده اند، نسبت به ساحت مقدس حضرت ابوالفضل نیز ادای احترام کرده و سر تعظیم فرو آورده اند.
اخبار جعلی سیف بن عمر در مطالعات شیعه شناسی غربی ها
منبع:
سیره پژوهی اهل بیت سال ششم پاایز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱
75 - 88
حوزه های تخصصی:
منبع شناسی تاریخ اسلام و تشیع یکی از موضوعات مورد توجه مستشرقان است. با این حال برخی از مستشرقان با بی توجهی به این کار، با استناد و بزرگ نمایی گزارش های دروغ پردازانی چون سیف بن عمر، تصویری ساختگی و غیر واقعی از تشیع ارائه کرده اند. سؤال اصلی پژوهش این است که گزارش های سیف بن عمر تمیمی در شیعه شناسی غربی ها چه جایگاهی دارد؟ در این نوشتار برخی از تحقیقات مسشترقان و ارجاعات آنها به سیف بن عمر استخراج و مورد ارزیابی قرار گرفته و نشان داده شد که این تحقیقات در استفاده از گزارش های سیف و بررسی عوامل اثرگذار در جهت گیری های تاریخی او دچار تعارض هستند. مستشرقان در استفاده از اخبار سیف یکسان عمل نکرده اند. آنها گاهی دچارتردید، انکار و گاه تأیید اخبار سیف شده اند. با این حال اغلب آنها گزارش های سیف درباره پیدایش تشیع را معتبر دانسته و بر این اساس تشیع را عامل تفرقه و فتنه امت اسلامی دانسته و آن را نتیجه دگراندیشی دینی و متأثر از عوامل محیطی و فرهنگی عراق معرفی کرده اند.
نقش خاندانِ ابورافع در منصبِ کتابت در دوره امام علی(ع)
حوزه های تخصصی:
کتابت از مناصب مهم زمان پیامبر اکرم(ص) بود. این منصب در زمان خلفا به ویژه امام علی(ع) برقرار بوده است. سؤال اصلی پژوهش این است که کتابت در دوره امام علی(ع) چه اهمیتی داشته و خاندان ابورافع در کتابت دوره امام علی(ص) چه جایگاهی داشته اند؟ این نوشتار با استفاده از منابع تاریخی و حدیثی، منصب کتابت و کاتبان دوره امام را بررسی کرده است. در این میان خاندان ابورافع به ویژه نقش عبیدالله بن ابی در کتابت دوره امام علی(ص) مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی تلاش شده تا با بهره گیری از سخنان حضرت به تبیین وظایف و ویژگی های منصب کتابت پرداخته شود. با توجه به سخنان حضرت به نظر می رسد کتابت در آن دوره جایگاه ویژه ای داشته است. برای نشان دادن این جایگاه، مهم ترین کاتبِ امام یعنی عبید الله بن ابی رافع و خاندان او نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
واکاوی تاریخ نگاری عاشورا و عوامل رونق آن در قرن چهارم هجری قمری
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۷
27 - 42
حوزه های تخصصی:
تاریخ نگاری عاشورا، از مهم ترین عوامل ماندگاری واقعه کربلا و شهادت مظلومانه و غم بار امام حسین7 است. قرن دوم هجری قمری را باید آغاز تاریخ نگاری عاشورا به شمار آورد. قرن سوم هجری قمری نیز تاریخ نگاری عاشورا همانند دوره پیش ادامه یافت، اما اوج این تاریخ نگاری در قرن چهارم روی داد. در این شکوفایی، عوامل متعددی چون پیدایش حکومت های شیعی، برگزاری رسمی مراسم عاشورا در ایران و جهان اسلام، ظهور عالمان برجسته شیعه خصوصاً فقیهان، مرکزیت یافتن شهر قم به مثابه دولت شهری شیعی و نگارش اولین گزارش های واقعه کربلا به زبان فارسی نقش داشتند. با توجه به مطالب فوق، این پژوهش به شیوه توصیفی _ تحلیلی به عوامل رونق تاریخ نگاری عاشورا در قرن چهارم هجری می پردازد.
جلوه های تبلیغی و تربیتی حضرت رقیه(س( در مکتب حسینی
حوزه های تخصصی:
با مطالعه تاریخ زندگانی حضرت رقیه(س)، حوادث کربلا و اسارت، روشن می گردد؛ حضرت رقیه(س) که تربیت یافته "عزت حسینی" و "عفت زینبی" بود، نکات و جلوه های تبلیغی و تربیتی را ترسیم فرمودند. مقاله حاضر درصدد آن است در جلوه های تبلیغی نکات تبلیغی، مانند: "پیام رسانی"؛ "احیاء امر اهل بیت"؛ "رسوا نمودن هیئت حاکمه"؛ حمایت از مظلوم"؛ "جنبه هدایتی" را تبیین و تشریح کند و نیز به برخی روشهای کاربردی تبلیغی مستفاد از سیره حضرت رقیه(س) همچون، "روش همراهی" و "روش فرصت شناسی" اشاره کند. همچنین در جلوه های تربیتی، به مباحث مهم حوزه تربیت، از جمله: "معرفت شناسی"؛ "صبر و استقامت"؛ "گذشت و ایثار"؛ "پایبندی به اصول" و "سبک زندگی اسلامی" اشاره خواهند کرد.
نکته هایی از معارف حسینی؛ عمرو بن قرظه انصاری
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۰
139-141
شخصیت شناسی شمر بن ذی الجوشن و نقش او در مصائب کربلا
حوزه های تخصصی:
شمر بن ذی الجوشن یکی از افرادی است که در جریان قیام امام حسین مرتکب جنایاتی شد و به بدنامی و بدفرجامی به عنوان قاتل امام حسین در تاریخ ثبت شده است. این فرد دارای فراز و فرودهای شخصیتی است. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و شیوه کتابخانه ای به شخصیت شناسی وی و نقش او در جنایات و مصائب کربلا به ویژه روز عاشورا پرداخته است.
گمانه های جواز اباحه گری خطابیه و مواجهه امام صادق(ع) با آن
منبع:
سیره پژوهی اهل بیت سال ششم پاایز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱
57 - 73
حوزه های تخصصی:
ابوالخطاب (متوفای 138) مهم ترین غالیِ باورمندِ به اباحه گری در زمان امام صادق(ع)، رهبر و پایه گذار گروه خطابیه است. این گروه مشهورترین، تأثیرگذارترین و بادوام ترین گروه های غالیانه در دوره حضور امامان: بودند. خطابیه مانند ابوالخطاب، اباحه گر و شریعت گریز بودند. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته، درصدد پاسخ گویی به این سؤال است که چه گمانه هایی منجر به اباحه گری ابوالخطاب شد و امام صادق(ع) با خطابیه چگونه برخورد کرد؟ در بررسی منابع متقدم تاریخی، حدیثی و فرقه شناختی مشخص شد که ابوالخطاب و پیروانش با این گمانه که معرفتِ امام یا شناخت حق مکلفین را از انجام وظایف دینی بی نیاز می کند و با این تصور که واجبات و محرمات قابل تأویلند، اباحه گر شده اند. امام صادق(ع) گمانه های نادرست آنان را با جدّیت زیر سؤال برد و از هم نشینی و همراهی با آنان نهی کرده است. ایشان در مواردی خطابیه را لعن کرده، از آنان بیزاری جسته است.
نقش راهپیمایی اربعین حسینی در ایجاد تمدن نوین اسلامی
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۹
93 - 114
حوزه های تخصصی:
حماسه عاشوری در تحقق ارزش های تمدن اسلامی جایگاه بسیار مهمی دارد و قطعا راهپیمایی اربعین در احیاء ، تقویت و انتقال باور ها وارزش های آن نقش ایفا می کند، این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با توجه به منابع اسلامی به بررسی نقش راهپیمایی اربعین در ایجاد شاخصه های تمدن نوین اسلامی پرداخته است ، دست آورد این تحقیق حاکی است که نگرش توحیدی و یک رنگی مردم، وحدت زائرین ، روحیه همکاری، و اتکا به نیروی جوانی ، از شاخصه های تمدن نوین اسلامی است، و مهم ترین آسیب های این تمدن می تواند انگیزه های غیر الهی و تعصب و تبعیض نژادی و اختلاف طبقاتی و نفاق و تفرقه برخی از فرقه ها ونحله های دینی ومذهبی باشد.
معرفی کتاب: موسوعه المقاتل الحسینیه
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۹
141 - 143
حوزه های تخصصی:
موسوعه المقاتل الحسینیه، 3 جلد، کربلا: انتشارات حرم مطهر حسینی، 1441 ق/ 2019 م
سرگذشت حضرت رقیه(س)در کربلا و چگونگی شهادت ایشان
حوزه های تخصصی:
یکی از شهیدان قیام حسینی که نقش بسیار تاثیرگذاری درتبدیل واقعه عاشورا به یک جریان تاریخی داشت، حضرت رقیه (س)دختر امام حسین (ع)بوده است . این مقاله می کوشد به سرگذشت این دختر خردسال در کربلا و رسیدن به نتیجه ای روشن درباره چگونگی شهادت آن حضرت بپردازد. نگارنده در این تحقیق که از نوع روش تحقیق تاریخی – توصیفی وروشگردآوری اطلاعات با شیوه کتابخانه ای انجام گرفته است ، به این نتیجه رسیده که نام ایشان فاطمه، مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبدالله تیمیه بوده و در سال پنجاه و هفت هجری در مدینه دیده به جهان گشوده است. حضرت رقیه (س)در واقعه عاشورا بعد از شهادت پدر و یارانش ،پس از عاشورا، در جمع اسیران به همراه دیگر زنان بنی هاشم توسط سپاه یزید به اسیری رفتند و در صفر سال شصت و یک هجری چند روز پس از دیدن سر مبارک پدرش،در خرابه های شام به شهادت رسیدند، و همان جا به خاک سپرده شده است. ذکر نام رقیه(س) در منابع تاریخی به قرن دوم برمی گردد که از منابع آن می توان به کتاب مقتل الرقیه به نقل از کتاب منتخب التواریخ اشاره کرد.
آسیب شناسی مبانی و پیش انگاره ها در مطالعات تاریخ اهل بیت (ع)
منبع:
سیره پژوهی اهل بیت سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۰
11 - 23
حوزه های تخصصی:
شناخت تاریخ و سیره امامان شیعه بایستی با مبانی یا پیش انگاره های ویژه ای انجام شود. بی توجهی به این مبانی و پیش فرض ها، مطالعه سیره اهل بیت: را دچار آسیب های جدی خواهد کرد. مسئله اصلی این نوشتار بررسی مهمترین مبانی و پیش انگاره های سیره پژوهی است. مراد از سیره پژوهی دست یابی به اصول ثابت و واحد برای جلوگیری از هرج و مرج و تشتّت آراء است. از این رو لازم است پیش از سیره پژوهی مبانی و پیش فرض ها مشخص و تبیین شود تا رسیدن به اصول ثابت هموارتر شود. برخی پژوهشگران یا از این پیش فرض ها غافلند و یا با بی توجهی به میراث شیعه پیش فرض های نادرستی را لحاظ می کنند. این نوشتار با استفاده از تحلیل تاریخی و کلامی به معرفی مبانی و پیش انگاره های سیره پژوهی پرداخته است که از مهمترین آنها می توان به مقایسه نکردن اهل بیت: با سیاستمداران، پرهیز از غلوّ و تقصیر، بسنده نکردن به نقل مناقب، شناخت فلسفه امامت، توجه به شئون امامت و برابر ندانستن آن با رهبری سیاسی، مطالعه زندگی ائمه در یک خط پیوسته و نگاه ایجابی به سیره اهل بیت: اشاره کرد.