انقلاب اسلامی

نگارنده در این مقاله ابتدا مفهوم هویت را از منابع مختلف لغات استخراج و آن را به دو سطح فردی و جمعی تقسیم کرده است. منظور نویسنده از هویت فردی، انسان و از هویت جمعی، امت است. سپس عوامل مؤثر بر این دو سطح از دیدگاه امام خمینی را مورد بررسی قرار داده است. در سطح فردی هویت از دیدگاه امام خمینی به دو نقش مهم هستی‏شناسی ـ جهان‏بینی و انسان‏شناسی بر دیدگاه وی نسبت به هویت اشاره شده است. در ادامه از دیدگاه امام خمینی به ویژگیهای ذاتی انسان اشاره شده که عبارتند از: جامعیت و لایتناهی بودن انسان، دو بعدی بودن انسان، فطرت کمال‏گرایانة انسان و آزادیخواهی انسان.

۲۳۶۴.

تحلیلی نظری از انقلاب 1979 – 1977 ایران

نویسنده: جان فورن مترجم: سید صدرالدین موسوی جشنی

منبع: فصلنامه علمى پژوهشى متین ۱۳۸۲ شماره ۱۹

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی ایران انقلاب

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۲۵ تعداد دانلود : ۹۸۱

مقالة حاضر تلاشی است برای تحلیل انقلاب اسلامی ایران. از آنجا که نظریه‏های اجتماعی موجود توان آن را ندارد که شکل‏گیری و آغاز انقلاب، نقش مردم و علل انقلاب و همچنین نقش روحانیت را تبیین و تشریح کننده نگارنده بر آن شده که به تشریح سه مسأله در مورد انقلاب بپردازد: 1ـ انقلاب اسلامی و نظریه‏های موجود در مورد آن؛ 2ـ تشریح انقلاب اسلامی؛ 3ـ علل انقلاب اسلامی ایران. علاوه بر این، نویسنده در این مقاله انقلاب اسلامی را با سایر انقلابها مقایسه می‏کند و سپس به نقش این انقلاب در آشکار کردن ضعف نظریه‏های اجتماعی موجود در تشریح انقلابها، از یکسو، و تکمیل این نظریه‏ها تحت تأثیر انقلاب اسلامی، از طرف دیگر، می‏پردازد.

۲۳۶۵.

موفقیت بزرگ

نویسنده: محمدرضا دهشیری

منبع: زمانه ۱۳۸۲ شماره ۱۷

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی سیاسی

تعداد بازدید : ۱۲۶۴

۲۳۶۶.

در آن نیمروز سوزان

نویسنده: سید عزالدین زنجانی

منبع: زمانه ۱۳۸۲ شماره ۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی سیاسی

تعداد بازدید : ۹۶۸

۲۳۶۷.

مقالات ویژه: بنیادهای موازی دولت و چالش توسعه در ایران

نویسنده: سوزان مالونی

منبع: گفتگو اسفند ۱۳۸۲ شماره ۳۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۴۳ تعداد دانلود : ۱۰۲۷

۲۳۶۸.

انتخابات در ایران، گذشته و حال

منبع: زمانه ۱۳۸۲ شماره ۱۵

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی سیاسی

تعداد بازدید : ۸۴۲۰

۲۳۶۹.

مونارشیسم و جمهوریت تک سالار

نویسنده: فرج الله هدایت نیا

منبع: زمانه ۱۳۸۲ شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی سیاسی

تعداد بازدید : ۳۴۹۱۹

۲۳۷۰.

بنیادها از زاویه وظایف حمایتی و رفاهی

نویسنده: فریبرز رئیس دانا

منبع: گفتگو اسفند ۱۳۸۲ شماره ۳۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۴۷ تعداد دانلود : ۱۱۶۱

۲۳۷۱.

بنیادها در یک نگاه

نویسنده: فرید آق اولی

منبع: گفتگو اسفند ۱۳۸۲ شماره ۳۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۸۳ تعداد دانلود : ۹۸۰

۲۳۷۲.

ایران و جوهره سیاست ایالات متحده امریکا

نویسنده: علی اکبر ولایتی

منبع: زمانه ۱۳۸۱ شماره ۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی روابط خارجی

تعداد بازدید : ۴۵۸۶

این مقاله، ضمن ارایه گزارشی از تاریخ روابط پرتلاطم ایران و آمریکا در دو دهه اخیر، زوایای مختلف استراتژی و عمق نگاه ایالات متحده در قبال ایران را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و توصیه هایی برای مواجهه با آمریکا بیان می دارد. بی تردید، نگاه محققانه به مساله آمریکا و درک صحیح و به روز منافع ملی، بهترین روش در مواجهه معقول با این مساله می باشد

۲۳۷۳.

اعتراض بزرگ

نویسنده: مهدی مطهرنیا

منبع: زمانه ۱۳۸۱ شماره ۳ و ۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی جریانها

تعداد بازدید : ۱۹۸۴

در دل زمان است که زندگی آدمی جریان دارد؛ در قلمرو زمان است که رویدادها یا شیوه اندیشیدن، که در مجموع تاریخ جهان را می سازند به دنبال هم می آیند و در خلال زمان است که انسان تاریخ را می نویسد. از همین رو مکانی که در آن نگاه می کنیم و در آن بررسی می کنیم، از نظر فلسفی با مکانی که در آن می بینیم بسیار متفاوت است؛ مکانی که در آن می بینیم، همیشه مکان بازنمایی شهره در زمانی دیگر است. لوسین فِور، Lucien Fevre مورخ فرانسوی، معتقد است: «تاریخ واقعی، علم رویدادهای تاریخ نیست، بلکه دانش شناخت آدمی است در دل زمان و زمان در عین تداوم، پیوسته دچار تغییر و تحول است.»1 در چنین دیدگاهی تاریخ را در یک زمان تاریخی به تصویر می کشیم که دارای عناصر و گشتاورهای معینی است و با دقایق تاریخی زمانی که در ارتباط با آن بحث می کنیم در تفاوت هویتی قرار دارد.رویدادهای تاریخی نه تنها در طول زمان، بلکه، در گستره مکان نیز به وقوع می پیوندند. وقایع تاریخی در ارتباط با افراد، مانند رویدادهای کند و بی شتاب تاریخ گروه های انسانی، با دو محور مختصات جدایی ناپذیر در گذشته نگاشته می شوند: محور مختصات زمان و محور مختصات مکان یا فضا و محیط جغرافیایی.2 از همین رو باید در مباحث تاریخی، در مورد موضوع های گوناگون به «زمان و فضای تاریخی» توجه کرد

۲۳۷۴.

تراوش پیاله

نویسنده: داوود مهدوی زادگان

منبع: زمانه ۱۳۸۱ شماره ۵ و ۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی جریانها

تعداد بازدید : ۱۱۸۵

تحولات معرفتی فرهیختگان غرب در عصرهای روشنگری و روشنفکری، در پیوند با رفرمیسم دینی و پیشرفت تکنولوژیک، بهر روی از انسان مدرن و امروزی غرب، تصویری شفاف ارائه نمود، و او را از بلاتکلیفی های بزرگی که قرن ها آزارش می داد، آزاد کرد. اما راه پیمودن روشنفکران مسلمان در مسیری که روشنفکران غربی رفتند، کلاف پیچیده ای در تاریخ معاصر جوامع اسلامی بر جای گذاشت که هنوز هم ابتدا و انتهایش ناپیداست.روشنفکران غربی از رنسانس تا امروز، همگی در پی جداسازی کار دنیا و آخرت از یکدیگر، و تفکیک مقولات عقلانی و وحیانی در حوزه های مختلف حیات بشری بودند و در این کار، هر چه سریع تر و صریح تر گام برداشتند، بهتر و بیشتر رسیدند؛ اما روشنفکران اقالیم قبله، از ترس آن که به دلیل نگاه تکفیرآمیز دین ورزان نسبت به عقایدشان، مورد بغض و طرد قرار نگیرند، هماره دستی در خاک و چشمی بر آسمان داشته اند. آنها، بی آن که لوازم تکوین خرد خودبنیاد روشنفکری را پیرامون خویش بازیابند، و بی آن که از تقلای عقلی در گوهر وحیانی دین، به نیکی سود برده باشند، با وارد کردن اندیشه ها و ساختارهای ناهمگون، این آسمان و آن ریسمان را به گونه ای به هم بافتند که برای کشورهای اسلامی تحت سلطه، نه رو انداز شد و نه زیرانداز.مقاله حاضر، بنیادهای تئوریک مقوله «روشنفکری دینی» و تضادهای موجود میان این مقوله را با ریشه های غرب آوای سکولاریسم، به گونه ای موجز و رسا بازگو کرده است.

۲۳۷۵.

مقایسه سه کتاب درسی تاریخ معاصر ایران (دوره دبیرستان)

نویسنده: مهدی رنجبریان

منبع: فصلنامه آموزه ۱۳۸۱ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی منابع وکلیات

تعداد بازدید : ۱۱۴۲ تعداد دانلود : ۶۳۴

۲۳۷۶.

ایران، آمریکا، پیشینه، حال، آینده‌

نویسنده: داوود هرمیداس باوند منوچهر محمدی

منبع: زمانه ۱۳۸۱ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی روابط خارجی

تعداد بازدید : ۷۶۸۴

پس از جنگ جهانی دوم، ایالات متحده آمریکا که به سلاحهای عمده اقتصادی و ملیتاریسم مسلح بود به عنوان یک قدرت جدید و برتر جهانی ظهور کرد. و درصدد سیطره سیاسی بر سایر کشورها برآمد. کودتای 28 مرداد 1332، و بازگرداندن شاه به تخت سلطنت، شکل گیری جدی این سیطره سیاسی آمریکا در ایران را رقم زد. در نقطه مقابل مقاومتهای بسیاری در برابر فزون خواهی آمریکا صورت گرفت مبارزات امام خمینی در اوایل دهه 1340 و اعتراض وی به کاپیتولاسیون و تبعید ایشان به ترکیه و مقاومتهای گوناگون سیاسی، که هر کدام منطق ویژه خود را داشت اوج این مقاومت 22 بهمن 1357 بود که در پی آن در 13 آبان 1358 سفارت آمریکا به اشغال دانشجویان پیرو خط امام درآمد. و پس از مدتی آمریکا روابط سیاسی خود را با ایران قطع کرد. در گفتگوی این شماره ماهنامه زمانه حال و آینده مناسبات ایران و آمریکا با حضور دکتر منوچهر محمدی و دکتر هرمیداس باوند استادان دانشگاه به بحث گذاشته شده است.

۲۳۷۷.

نظریه تدا اسکاچپول و انقلاب اسلامی ایران

نویسنده: عباس کشاورز شکری

منبع: فصلنامه علمى پژوهشى متین ۱۳۸۱ شماره ۱۷

کلید واژه ها: دولت بحران سیاسی نوسازی انقلاب ساختارهای اجتماعی طبقه دهقان طبقه زمیندار شورش دهقانی مازاد برای نوسازی نظام کشاورزی فشارهای بین‏المللی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۹۸۹

سؤال اصلی این مقاله آن است که آیا نظریه اسکاچپول توانایی تبیین انقلاب ایران را دارد. در پاسخ به این سؤال بخش اول این مقاله به طور تفصیلی به طرح نظریه اسکاچپول می‏پردازد و در بخش دوم توانایی تبیین‏گری نظریه اسکاچپول در مورد انقلاب ایران آزمون شده است. برای این کار از متغیرهای اصلی نظریه اسکاچپول استفاده شده است. این متغیرها عبارتند از: وجود ارزش مازاد، نوع نظام کشاورزی، بعد دیوان سالاری، میزان قدرت سیاسی طبقه زمیندار، میزان فشارهای بین‏المللی و توانایی انقلابی دهقانان ایرانی. همان‏گونه که خود اسکاچپول نیز اذعان داشته است نظریه وی بدون جرح و تعدیلهای لازم قابلیت تبیین انقلاب ایران را ندارد. در ادامه جرح و تعدیلهایی را که اسکاچپول در مقاله‏اش به آنها اشاره دارد، مطرح شده و در پایان آرا و نظریات اسکاچپول درباره انقلاب ایران نقد و بررسی شده است.

۲۳۷۸.

سهم ایران؟

نویسنده: حسن دادگر

منبع: زمانه ۱۳۸۱ شماره ۳ و ۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی روابط خارجی

تعداد بازدید : ۱۲۲۱

سنجش ویژگیهای روابط اقتصادی ایران و امریکاهمواره در هاله غبارآلودی از تنشهای سیاسی صورت گرفته است. از همان واپسین سالهای عصر قاجاریه که زمزمه های کشاندن پای مردم ینگه دنیا به عرصه های توسعه و ترقی ایران گه گاه به گوش می رسید تا هم اکنون که بحث رابطه با امریکا از زاویه ها و با سلیقه های مختلف طرح می شود، این موضوع در چنبره اوهام و خیالات و شعارزدگی ها و احساسات مثبت و منفی محصور مانده است. به ویژه تلاش های آکادمیک و منسجم چندانی درخصوص تشریح علمی منافع یا مضر ات اقتصادی رابطه با امریکاصورت نگرفته است.حتی در صورت مهیا شدن شرایط عادلانه در مذاکره با لحاظ تامین منافع ملی ایران، جبران خسارتهای گذشته، احترام متقابل و سایر پارامترهای اساسی و غیرقابل اغماض در یک مذاکره مثبت و منصفانه، باز هم این فرضیه که رابطه با امریکاموجب رشد و توسعه اقتصادی بیشتر خواهد شد، باید با روشهای علمی و مطالعات کاملاً پژوهشی رد یا اثبات شود. مقاله حاضر درصدد ارزیابی رابطه اقتصادی ایران و امریکا می باشد.مقاله حاضر با این هدف و با توجه به لزوم پرهیز از ساده انگاری های شعاری به رشته تحریر درآمده است که شما را به مطالعه آن دعوت می کنیم.

۲۳۷۹.

گاوهای خشمگین

نویسنده: مسعود رجبی

منبع: زمانه ۱۳۸۱ شماره ۵ و ۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی روابط خارجی

تعداد بازدید : ۱۳۱۵

حضور گسترده امریکا در منطقه ژئواستراتژیک خاورمیانه، بزرگترین بیم ها و اضطراب ها و زشت ترین پندارها را برای جهان امروز در پی داشته است. امروز بزرگترین تحول در ساختار سیاسی، اقتصادی و نظامی جهان در حال شکل گیری است و گفتار و اندیشه هزاران اندیشمند و فرهیخته جامعه بشری را به بدسگالی های این تحول چنگیزی به تکاپو واداشته است.عربستان، کویت، بحرین، ترکیه، پاکستان ،افغانستان، مصر، عمان، امارات و جیبوتی، از جمله کشورهایی هستند که جای پای سنگین امریکا را در سرزمین خود حس می کنند و خاورمیانه می رود تا در کام امریکا و انگلیس و اسرائیل فرو رود. انگیزه های حضور نظامی گسترده امریکا در خاورمیانه دارای ابعاد پیچیده ایست و آشکار می سازد که حضور این کشور در قلب جهان اسلام، مهمترین بخش از سناریوی امریکا برای تحقق نظام نوین بین المللی است. با کمی تامل به وضوح می توان دید که سناریوی امریکا برای کشورهای منطقه دارای یک تم تراژیک و تلخ است و خسارت های مادی و معنوی فراوانی را در برخواهد داشت. بدیهی است که آثار این سناریوی زیانبار، نه تنها کشورهای اسلامی، بلکه همه کشورهای جهان را در بر خواهد گرفت. محمد عبدالسلام، نویسنده و صاحب نظر مصری در مسائل استراتژی نظامی، در مقاله زیر ابعادی از شکل گیری شبکه نظامی امریکا در خاورمیانه و حلقه های استراتژیک این کشور در منطقه را شرح می دهد.

۲۳۸۰.

جمهوری اسلامی و مسأله آذربایجان

نویسنده: کاوه بیات

منبع: گفتگو ۱۳۸۱ شماره ۳۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۲۳ تعداد دانلود : ۷۷۹

در این مقاله تحولات حاصل از فروپاشی اتحاد شوروی و برآمدن مجموعهای از کشورهای مستقل به جای آن ... و بویژه جمهوری آذربایجان، موضوع بررسی قرار دارد . یکی از ویژگیهای اصلی واکنش جمهوری اسلامی در مقابل این پدیده نادیده گرفتن ابعاد ناسیونالیستی هویت این واحد جدید سیاسی و تصویر ماهیتی اسلامی برای آن بود . بررسی جوابی چند از رویکرد و طرز تلقی بعدی جمهوری اسلامی از تحولات جاری در آن حدود براساس چنین پیشفرض نادرستی، موضوع اصلی این مقاله است .

درخت حوزه‌های تخصصی