درخت حوزه‌های تخصصی

"یکی از پی آمدهای هدایت آگاهانه فرآیند یادگیری به سمت کسب حد نصاب قبولی در امتحانات پایانی و نیز فراگیری سطحی و بدون عمق مفاهیم و مهارت ها و در واقع پرورش نامناسب ذهن و فکر یادگیرندگان، زیاد بودن آمار مردودی ها و ترک تحصیلکردگان است. برای رفع این معضل، دفتر آموزش و پرورش راهنمایی، پنج توصیه اساسی دارد که در پژوهش حاضر، میزان تأثیر آنها بررسی شده است. نتایج نشان داد که در میان ۷۰ سرگروه آموزشی و ۴۵۸ معلم منتخب استآنها، به ترتیب، آمار موافقان با « طرح سؤالات امتحانی از محتوای تدریس شده در هر نوبت» ۱/۳۷ درصد و ۷/۳۹ درصد، با «تأثیر دادن نمرات ارزشیابی مستمر در امتحانات شهریورماه» ۴/۵۱ درصد و ۱۱/۵۶ درصد، با «حذف امتحانات نهایی از پایه سوم راهنمایی» ۶/۱۸ درصد و ۵/۲۲ درصد و به طور کلی با این سه راه کار ۳/۱۴ درصد و ۸/۱۳ درصد است. نمره های فرضی به دست آمده از دخالت دادن نمرات ارزشیابی مستمر نوبت دوم مردودشدگان پایه های اول، دوم و سوم در نمره امتحانات دروس تجدیدی شهریور ماه آنان، به ترتیب برابر با ۷۱۱/۶، ۰۴۴/۶ و ۰۳/۸ و به مراتب کم تر از حد نصاب قبولی است. "

هدف از پژوهش حاضر تحلیل چند سطحی روابط متغیرهای کارآمدی جمعی معلمان، تجارب تبحری ریاضی، تجارب تبحری خواندن و وضعیت اجتماعی - اقتصادی با عملکرد ریاضی و خواندن دانش آموزان دختر کلاس پنجم در شهر اهواز می باشد. ابتدا با روش نمونه گیری تصادفی ساده، ناحیه 4 آموزش و پرورش اهواز انتخاب شد. پس از آن نمونه گیری در دو سطح به صورت سرشماری انجام گرفت: در سطح مدرسه 20 مدرسه با 163 معلم (کل جامعه ناحیه 4 آموزش و پرورش) و در سطح دانش آموز 1034 دانش آموز کلاس پنجم مقطع ابتدایی (کل جامعه آماری) انتخاب شدند. همچنین، به منظور بررسی پایایی و روایی مقیاس کارآمدی جمعی نمونه ای شامل 100 نفر از معلمان، غیر از نمونه اصلی، از نواحی دیگر آموزش و پرورش، به جز ناحیه 4، به صورت تصادفی مرحله ای انتخاب شد. دانش آموزان پرسشنامه وضعیت اجتماعی - اقتصادی و معلمان مقیاسهای خود کارآمدی و کارآمدی جمعی را تکمیل نمودند. در ضمن نمره های درسهای ریاضی و خواندن سال گذشته دانش آموزان آنان به عنوان تجارب تبحری ریاضی و خواندن و نمره های درسهای ریاضی و خواندن سال پنجم آنها به عنوان عملکرد ریاضی و خواندن، از پرونده تحصیلی آنان استخراج شد. از روش آماری مدل سازی خطی سلسله مراتبی (HLM) برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که مدارس مختلف در کارآمدی جمعی با هم تفاوت معنی دار دارند و تجارب تبحری ریاضی، تجارب تبحری خواندن و وضعیت اجتماعی - اقتصادی دانش آموزان به صورت جداگانه پیش بینهای پراکندگی کارآمدی جمعی در بین مدارس می باشند، ولی به صورت همزمان واریانس اندکی از آن را تبیین می کنند. همچنین، مدارس مختلف در عملکرد ریاضی با هم تفاوت معنی دار داشتند ولی در عملکرد خواندن تفاوت معنی دار مشاهده نشد. علاوه بر این، کارآمدی جمعی و وضعیت اجتماعی - اقتصادی پیش بینهای پراکندگی عملکرد ریاضی در بین مدارس نبودند، ولی تجارب تبحری ریاضی پیش بین پراکندگی عملکرد ریاضی در بین مدارس بود.

" در این مقاله نخست به تحلیل مفهوم شهروندی و ابعاد گوناگون آن از دیدگاه برخی از اندیشمندان و صاحب نظران تعلیم و تربیت می پردازیم. سپس با دید تطبیقی به چگونگی فرایند تربیت شهروندی و سیر تحولات آن در یکی از ممالک صاحب تجربه که به گواه تاریخ تحولات جهانی آموزش و پرورش، بیش از هر کشور دیگر جهان در این خصوص اقدامات اصلاح طلبانه به عمل آورده است، یعنی کشور ژاپن، خواهیم پرداخت. گفتنی است که بررسی فرایند تربیت شهروندی در کشور ژاپن، که در بخش دوم این مقاله به طور مفصل بدان اشاره خواهد شد، بر دو هدف استوار است. نخست این که خواننده را در جریان شکل گیری تربیت شهروندان و عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، که در طول تاریخ پرفراز و نشیب کشور ژاپن بر آن تاثیر گذاشته است، خواهیم گذاشت. دوم آن که دریابیم دیگران در راه ساختن و قوام بخشی نظام آموزش شهروندی خود چه اقداماتی به عمل آورده اند و امروزه چه تدابیری را در جهت حل و فصل مسائل و مشکلات ناشی از این گونه آموزش ها در پیش گرفته اند، زیرا به اعتقاد نگارنده بینشی که از این طریق حاصل می شود این امکان را برای ما فراهم خواهد کرد که با ژرف اندیشی و گام های سنجیده نسبت به اصلاحات برنامه های مربوط به تربیت شهروندی کشورمان اقدام کنیم. در بخش پایانی این مقاله کوشیده ایم با تحلیل نتایج حاصل از این مطالعه و تبیین اجمالی وضع کنونی آموزش شهروندی در کشورمان، پیشنهادهایی را برای بهره گیری از اندیشه های نو در استقرار یک نظام کارآمد تربیت شهروند ارائه کنیم. "

" آینده، به موضوعی جدی برای مطالعه و پژوهش، بویژه از دهه آخر قرن بیستم به بعد، تبدیل شده است. در کنار مسائل متعددی که در آینده پژوهشی مورد بررسی قرار می گیرد، تربیت آینده، شهروند آینده و خصوصیات شهروند آینده، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. چه، تصور می شود، آینده را با هر رویکردی که بنگریم، توسط شهروندان رقم زده می شود. این مقاله به روشن سازی این مفاهیم پرداخته است. نظر به اینکه شهروند آینده، خصوصیات وی و نحوه پرورش آن از روندهای عمومی تری اثر می پذیرد. در بادی امر، آینده، روندهای آن، پیش فرض ها، اهداف، گرایش ها، تصویر پردازیهای آینده، پیشرفتها و مشکلات آینده و مجموعه اقدامات در برابر گزینه های آینده مورد بررسی قرار گرفته است. سپس بستگی شهروندی و تربیت و مفهوم شهروندی توضیح داده شده است. به منظور احصاء دیدگاه های مختلف درباره شهروندی و خصوصیات شهروند آینده مجموعه پژوهشهای انجام شده مدنظر قرار گرفته است. مجموعه بررسی ها نشان می دهد تربیت شهروند آینده از سه پدیده جهانی شدن، روندهای دموکراتیک و فناوری اطلاعات متاثر است، به همین لحاظ می توان گفت شهروند آینده باید حداقل دارای سه خصوصیت جهانی، دموکراتیک و فناوری باشد. "

به منظور بررسی اثر انتظارات معلمان دوره راهنمایی شهرستان سنندج بر نحوه ارزشیابی از دروس علوم اجتماعی و تجربی دانش آموزان دختر و پسر، طرح آزمایشی پس آزمون با گروه گواه با سه عامل (موقعیت های ایجاد انتظار، جنسیت معلمان و جنسیت دانش آموزان) به صورت یک طرح 2*2*3 به مورد اجرا گذاشته شد. در این پژوهش از 120 معلم زن و مرد مدارس دوره راهنمایی در درس های علوم تجربی و علوم اجتماعی جهت نمره گذاری 80 برگه امتحانی دانش آموزان دختر و پسر در 12 موقعیت آزمایشی برای آزمون فرضیه های تحقیق و پاسخگویی به سؤالات پژوهشی استفاده شد. یافته ها از تاثیر کلی اثر انتظار معلمان حمایت می کرد، اما در مورد تعامل جنسیت معلمان با جنسیت دانش آموزان، انتظارات ایجاد شده در موقعیت های سه گانه آزمایشی (انتظارات مثبت، انتظارات منفی، بدون اثر انتظار) تغییر معناداری در نحوه ی ارزشیابی معلمان از دانش آموزان به وجود نیاورد.

جستجو در معانی عمیق تر دانش، ویژگی های ذاتی داده شده به «دانش» اما رویت نشده آن را مریی ساخته است. آنچه به واسطه تلاش فکری عده ای از اندیشمندان حاصل شده است، حکایت از آن دارد که می بایست خود را از دایره تنگ و محدود نگرش حاکم بر «دانش» در عصر اطلاعات خارج ساخته، بیش از پیش به عناصر به حاشیه رانده شده و از حقوق خود ساقط شده «دانش» و «آگاهی» خود توجه نشان دهیم و گستره وسیع تری را با تامل در معانی ژرف تر «دانش» جستجو کنیم؛ گستره ای که احتمالا در آن، انسان به داوری متواضعانه تری از نقش «دانش نظری» و «دانش فنی» در دانایی خود دست خواهد یافت و بسیاری از جنبه های مغفول، مطرود و چه بسا اسرارآمیز آن را آشکار خواهد ساخت. با اتخاذ این رویکرد ، کانون توجه خود را به بررسی نظریه هایی معطوف می کنیم که به این روشن اندیشی درباره «دانش» یاری رسانده اند تا از رهگذر آن اهداف تحقیق را در قلمرو تعلیم و تربیت تحقق بخشیم. با اهمیت یافتن نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در تعلیم و تربیت، و جدی شدن مباحث مرتبط با آن، سودمند است اگر تدقیق و تامل محسوس تری در خصوص وجوه فراموش شده دانایی صورت پذیرد . بر این اساس، تعلیم و تربیت برای مواجهه آگاهانه با چالش های پیش رو، نیازمند آن است که ضمن رهایی از نگاه کاهش گرایانه به دانش، طلب دانایی را در دستور کار قرار دهد بدون آن که خود را به دانش نظری و دانش مهارتی اطلاعاتی محدود سازد.

هدف مطالعه، بررسی وضعیت محتوای درسی سطح یک حوزه علمیه و ارایه ویژگیهای مطلوب آن بر اساس نظریه یادگیری شرح و بسط می باشد. پس از مطالعه مبانی نظری و مصاحبه اولیه با تعدادی از استادان حوزوی، ویژگی های مربوط به محتوای درسی حوزه شناسایی گردیده است. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز، از پرسشنامه محقق ساخته که حاوی گویه های مربوط به محتوا در وضع موجود و مطلوب می باشد، استفاده شده است. بر اساس یافته های این تحقیق بارزترین مشخصه های مربوط به وضع موجود محتوای درسی سطح یک عبارتند از: تقسیم محتوای رشته های علمی حوزوی در قالب مقاطع تحصیلی، عدم انسجام منطقی، عدم تناسب با شرایط اجتماعی و زمان، عدم تناسب حجم محتوا با زمان های پیش بینی شده اجرایی، فقدان نظریه های جدید علوم حوزوی. نتیجه پژوهش نشان داد که محتوای درسی سطح یک در وضع مطلوب حاوی ویژگی های زیر می باشد: 1- محتوای درسی این سطح، شامل کلی ترین، جامع ترین مفاهیم، مسایل و مضامین بوده و امکان و انگیزه مشارکت طلاب در پیش بینی و تعیین بخشهای بعدی را فراهم نماید. 2- از طریق محتوای دروس، امکان آشنایی طلاب با رشته های علوم حوزوی و سایر رشته های مورد نیاز، فراهم گردد.