درخت حوزه‌های تخصصی

جهانی شدن نظام سرمایه داری منجر به گسترش، نهادینه شدن و بازتولید ارزش های فرهنگی- اجتماعی این نظام در عرصه جهانی شده، که یکی از نتایج آن رسوخ و هنجار شدن مؤلفه های «زندگی روزمره» و «سبک زندگی»، براساس اصول و جامعه مطلوب نظام سرمایه داری است.به عبارت دیگر، نظام مذکور، صرفاً در یک مکانیسم تولید و شیوه مدیریت اقتصاد جامعه، تعریف و خلاصه نمی شود،بلکه به مثابه یک نظام فراگیر، شامل هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی، اقتصاد، سیاست، امنیت و نیز فرهنگ خاص و مطلوب خود است،که در نتیجه حاکمیت آن، طبیعتاً و الزاماً، سبک زندگی خاصی را توصیه، تبلیغ، نهادینه و بازتولید می کند. به عبارت دیگر، نظام سرمایه داری، انسان سازی و جامعه سازی می کند. هر چند به تعبیر «اسپیواک»، در تلاش برای انکار و اختفای تار و پود بافته خود و عدم افشای ابعاد فرهنگی- اجتماعی خویش است. دغدغه کنونی کشور در لزوم طراحی و تدوین سبک زندگی بومی و اسلامی، ابتدا ضرورت شناخت مؤلفه های سبک زندگی هژمون (سرمایه داری) را نشان می دهد. لذا مقاله حاضر،در نظر دارد با طرح این پرسش اصلی که مؤلفه های سبک زندگی مطلوب نظام سرمایه داری کدامند و چه ارتباط معنادار و مفصل بندی با هم دارند؟ به دنبال فهم و کالبدشکافی این مؤلفه ها کنکاش کند. در پاسخ و فرضیه نیز نگارندگان بر این عقیده اند که، لزوم بیشینه سازی و اصالت سود و رفاه و انباشت سرمایه در این نظام، مؤلفه هایی را در حوزه فرهنگ عمومی، جامعه سازی، شهرسازی، معماری و نهایتاً سبک زندگی در جامعه سرمایه داری ایجاد و بازتولید می کند که از جمله آنها می توان به: «سرعت»، «مصرف زدگی»، «کالایی شدن»، «ماتریس زیبایی شناختی سرمایه داری»، «نظام نشانه شناسی معنایی سرمایه داری»، «آرایش تکنولوژیکی»، «اصالت سود» و ... اشاره نمود.برای فهم و ارزیابی این مؤلفه ها، نگارندگان از چارچوب تئوریک ترکیبی شامل: مکتب فرانکفورت، مکتب گرامشی و نظریات مطالعات فرهنگی بهره جسته اند.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی برخی از شاخص های روان شناسی محیطی در بین دانشجویان خوابگاهی و ارتباط آن ها با موضوع جنسیت، مقطع تحصیلی و نوع خوابگاه می باشد. نمونه ی مطالعه ی این پژوهش شامل 201 دانشجو از 8 خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در رشته ها و مقاطع گوناگون تحصیلی می باشد که از این بین، 81 نفر دانشجوی مرد و 120 نفر دانشجوی زن بوده اند. ابزار پژوهش برای گردآوری داده ها، پرسشنامه ای چهار بخشی شامل پرسش هایی در مورد رضایت مندی دانشجویان از وضعیت کنونی خوابگاهشان بود. نتایج نشان داد که رابطه ای معنادار بین شاخص های روان شناختی و جنسیت، مقطع تحصیلی و نوع خوابگاه محل سکونت دانشجویان، وجود دارد. به طور خلاصه، به عنوان نتیجه گیری، جنسیت، مقطع تحصیلی و نوع خوابگاه محل سکونت از جمله عناصری هستند که لزوما باید در طراحی خوابگاهها در نظر گرفته شوند چرا که این عناصر بر برخی از شاخص های روان شناختی دانشجویان از جمله احساس آرامش، احساس ازدحام، احساس برخورداری از خلوت شخصی، احساس فرصت و قلمروپایی، حس حضور در خانه و غیره، تاثیر گذارند. هم چنین، بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، پیشنهادهایی جهت بهینه شدن شرایط زندگی خوابگاهی در طراحی های آینده ارایه شده است.

یکی از مسائل بسیار مهمی که در بحث های جهانی شدن به وجود آمده است، اثرات آن بر فرهنگ محلی است. این نگرانی وجود دارد که با توسعه جهانی شدن، فرهنگ محلی به طور کامل با فرهنگ جهانی یکی شود و از بین برود. در واقع این تنها نکته ای است که اکثر کشورهای جهان به جز ایالات متحده با آن موافقند. این مقاله در نظر دارد که اثرات جهانی شدن فرهنگی را بر سبک زندگی محلی در شهر اصفهان را بررسی کند. بحث اصلی بر تفاوت های سبک زندگی در میان گروه های مختلف مردم که به طور متفاوت در برابر روندهای فناوری و جهانی شدن قرار می گیرند، خواهد بود. برای پرداختن به شاخص های سبک زندگی از آثار بوردیو استفاده شده است. چارچوب نظری این مقاله نیز براساس سه دیدگاه تفاوت های فرهنگی ، یکی شدن فرهنگی و پیوندزدن فرهنگی است که در نهایت توضیح داده شود که کدام یک از آنها می تواند با منطقه مورد مطالعه مطابقت داشته باشد. در این مقاله از روش تحقیق کیفی استفاده شده است که با ابزارمصاحبه صورت گرفته است. نتایج مطالعه نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه تفاوت ها در سبک زندگی نه در همه شاخص ها که بلکه بیشتر در شاخص رسانه قابل مشاهده است و گروه های اجتماعی در بقیه شاخص ها مانند، غذا، پوشاک، مذهب و اوقات فراغت بیشتر شبیه به هم عمل میکنند.

زمینه و هدف: ویژگی های شخصیتی برخاسته از تفاوت های فرهنگی است. این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های شخصیتی در فرهنگ ایرانی انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه مقطعی حاضر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، بر روی 4342 نوجوان ایرانی از 12 استان کشور انجام شد. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه ویژگی های شخصیتی NEO-FFI (NEO Five-Factor Inventory) استفاده گردید. جهت تحلیل داده ها، روش تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: بین ویژگی های شخصیتی دختران و پسران در تمام ابعاد شخصیت تفاوت معنی داری وجود داشت. همچنین، بین اقوام مختلف ایرانی در ابعاد ویژگی های شخصیتی نیز تفاوت معنی داری مشاهده شد (001/0 > P). از طرف دیگر، بین ویژگی های شخصیتی افراد در اقلیم های مختلف جغرافیایی نیز تفاوت معنی داری به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که فرهنگ، قومیت و اقلیم جغرافیایی می تواند بر روی ویژگی های شخصیتی مردم ایران تأثیرگذار باشد.

مقاله در سه بخش به روان شناسی بین فرهنگی وارتباط آن با روان شناسی فرهنگی میپردازد.در بخش اول‘تعاریف‘اهداف وارتباط روانشناسی بین فرهنگی با علوم دیگر مطرح میشود.بخش دوم به روشهای تحقیقی بین فرهنگی‘مشکلات وتنگناهای آن اختصاص دارد وشرایطی را بررسی میکند که میتوانند قابلیت اعتماد نتایج ومقایسه ها را ازدیاد بخشند.بخش سوم ارتباط میان روانشناسی بین فرهنگی با روانشناسی فرهنگی وحرکت از یکی به دیگری را بررسی میکند.

"هدف: این پژوهش به منظور بررسی چگونگی تحول روانی واژگان کلامی و مقوله ای کودکان دوزبانه (ترک – فارس و کرد – فارس) انجام شد. روش: در این پژوهش که جزو مطالعات بنیادی است، هزار دانش آموز دبستانی دوزبانه ترک – فارس و کرد – فارس به شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبتی، از میان دانش آموزان دبستانی دو شهر تبریز و سنندج انتخاب شدند. این دانش آموزان در دو آزمون نشانه ادراکی (حروف اولیه) و نشانه های مفهومی (مقوله های معنایی) شرکت کردند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که تعداد واژگان فارسی در طول پایه های تحصیلی اول تا پنجم دبستان هر دو شهر روند افزایشی و صعودی دارد، و این روند در آزمون نشانه های مقوله ای منظم تر از آزمون نشانه های ادراکی است. دانش آموزان ترک – فارس و کرد – فارس در هیچ یک از سال های دبستان تفاوت معناداری نشان ندادند، ولی الگوی تغییرات و تحولات تعداد واژگان آنها در آزمون مقوله ای در طول دوره ابتدایی متفاوت است. همچنین در مجموع در هر دو آزمون، دانش آموزان پسر نسبت به دانش آموزان دختر عملکرد بهتری از خود نشان دادند. در نشانه های ادراکی نیز دانش آموزان تبریزی بیش از دانش آموزان سنندجی واژه فارسی تولید کردند. نتیجه گیری: الگوی تحول تعداد واژگان دانش آموزان دوزبانه ترک – فارس و کرد – فارس را می توان در آزمون نشانه های مقوله ای متفاوت از هم درنظر گرفت، ولی در الگوی تحول تعداد واژگان آزمون نشانه های ادراکی چنین تفاوتی مشاهده نشد."

مقاله حاضرحاصل مطالعاتی است که به منظور شناخت موانع و تنگناهای صنعت جهانگردی در ایران صورت گرفته است. در این مطالعه سعی شده کمی ها و کاستی هایی که در این صنعت وجود دارد به تصویر کشیده شود.سنجش میزان رضایت جهانگردانی که به ایران سفر می کنند و مقایسه دیدگاه کارشناسان صنعت جهانگردی ایران با دیدگاه جهانگردان خارجی در مورد صنعت توریسم ایران از جمله اهداف پژوهشی است که انجام شده است. نمونه آماری ما در این گزارش دو گروه بوده که یک گروه آن را کارشناسان صنعت جهانگردی در سازمان ایرانگردی و جهانگردی وگروه دیگر را جهانگردان خارجی که به اصفهان سفر کرده اند تشکیل می دهند. روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت تمام شماری مقطعی در هتلهای توریست پذیر اصفهان انجام شده بطوری که تعداد 200 نفر جهانگرد از هشت ملیت و تعداد50 کارشناسان صنعت جهانگردی در این نمونه مورد مطالعه قرار گرفته اند. چهارچوب نظری تحقیق با استفاده از نظراتی مانند مبادله، نظریه توسعه جهانگردی پایدار استفاده شده و در این تحقیق تلاش بر آن بوده است به سوالات زیر پاسخ داده شود که: چه عواملی در جذب ودفع صنعت جهانگردی ایران موثر است؟ میزان رضایت توریست های خارجی که به ایران (شهر اصفهان) سفر می کنند در چه حدی است؟ و این میزان رضایت تحت تاثیر چه عواملی کاهش یا افزایش می یابد؟ به منظور حصول از اطمینان ،اعتبار و روایی پرسشنامه ها، ابتدا پرسشنامه اولیه در جمعیت محدودی از جهانگردان و کارشناسان جمع آوری شد و سپس با توجه به دستاوردها و نتایج حاصله ، پرسشنامه نهایی طراحی و در نمونه مورد مطالعه، اجرا گردید .پس از وارد نمودن اطلاعات در کامپیوتر با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش اطلاعات آماری انجام گرفت. پس از جمع آوری وتحلیل اطلاعات محقق به این نتیجه رسیده است که عواملی ازقبیل: بهبود امکانات رفاهی جهانگردان، ارائه مدت زمان اقامت بیشتر، برقراری امنیت، اطلاع رسانی گسترده تر،کاهش اعمال محدودیتهای مذهبی، سرمایه گذاری خصوصی درصنعت جهانگردی، حمل ونقل پایدار،کاهش محدودیت تجاری، ارتقای کیفیتهای آموزشی مناطق توریست پذیر، افزایش روابط فرهنگی ایران باسایرکشورهاو... در میزان رضایت جهانگردان و رونق صنعت جهانگردی ایران موثرند.

مقدمه: هدف از انجام این پژوهش، بررسی شیوع اختلالات روانی در دانشجویان جدید الورود دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران بود. روش: در این مطالعه مقطعی، 500 دانشجو از دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران با روش نمونه گیری سهمی انتخاب شدند. شرکت کنندگان توسط مصاحبه گران آموزش دیده، با فرم مصاحبه تشخیصی بین المللی جامع مورد مصاحبه قرار گرفتند. همچنین پرسشنامه مشخصات جمعیت شناختی را تکمیل کردند. یافته ها: شیوع اختلالات هراس اختصاصی (7/15درصد)، هراس اجتماعی (2/13درصد)، وسواسی - جبری (8/9درصد)، افسردگی عمده (5/8درصد) و جسمانی سازی (7/4درصد) به دست آمدو نیزشیوع کلی بیماری های روانی در این پژوهش7/درصد بود. نتایج نشان دادند که درصد ابتلا به اختلالات روانی در دانشجویان خوابگاهی، دانشجویان پسر و مقطع تحصیلی پایین تربیشتر است. نتیجه گیری: شیوع اختلالات روانی در دانشجویان به عنوان یکی از قشر های فرهیخته ی کشور به طور چشم گیری بالا می باشد.

یکپارچگی جهان امروز از همه مقاطع تاریخ بشری بیشتر است. پیشرفت های فناوری و گسترش ارتباطات در چندین ‏دهه اخیر شتاب بی سابقه ای به جهانی شدن و یکپارچگی جهانی داده است. یکی از اثرات این پدیده رواج فرهنگ ‏جهانی می باشد که دارای ارزش های متفاوتی است و بافت شکل گیری هویت ها را تغییر داده است. ابتدا ویژگی ‏های فرهنگ جهانی و اثرات آن بر هویت یابی بحث شده است. این پیامدها عبارتند از: هویت دو فرهنگی و آشفتگی ‏هویت، فرهنگ های خودگزیده، تاخیر در پذیرش نقش های بزرگسالی، هویت مجازی، و هویت مصرفی، سپس چالش ‏هایی که مواجهه با فرهنگ جهانی پیش روی مشاوران و روانشناسان قرار داده است از جمله لزوم انعطاف پذیری و ‏اتخاذ دیدگاهی گسترده تر به مسال رشدی بویژه هویت یابی، پیچیدگی بیشتر مشکلات پدید آمده و لزوم بکارگیری ‏رویکردها و راهبردهای متفاوت، و مشکلات ناشی از تغییرات سریع جهانی مورد بحث قرار گرفته و نهایتا راهبردهایی ‏برای مقابله موثر متخصصان با این چالش ها پیشنهاد شده است‎.‎ ‎

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه خودپنداره دانشجویان ایرانی و افغانی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاههای تهران می باشد. گروه نمونه پژوهش از 120 دانشجوی دختر و پسر،60 نفر ایرانی و 60 نفر افغانی به روش تصادفی انتخاب شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع زمینه یابی بوده است. ابزار مورد استفاده در پژوهش مقیاس خودپنداره راجرز در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس نشان می دهد که بین خود پنداره دانشجویان ایرانی و افغانی تفاوت معناداری وجود دارد. اما عامل جنسیت به طور معناداری بر خود پنداره تاثیر گذار نبوده است.

امروزه هویت ملی یکی از مقوله های مهم در برنامه ریزی توسعه کشور ها است. بخش اعظم آموزش هویت ملی در چارچوب آموزش و پرورش رسمی صورت می گیرد. با آغاز دوره تحول بنیادین، کتب درسی نیز متناسب با رویکرد جدید تغییر می یابند. مقاله حاضر به تحلیل آموزش هویت ملی می پردازد و از این منظر کتاب جدید التالیف مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی با کتاب تعلیمات اجتماعی دوره قبل از تحول مقایسه می شود. جامعه آماری شامل دو کتاب فوق می باشد. روش تحقیق تحلیل محتوای کمی و کیفی است و واحد تحلیل مضمون می باشد. ابعاد هویت ملی در این پژوهش عبارت است از: نماد ها، ارزش ها، میراث فرهنگی، مشاهیر و شخصیت ها و وقایع و رخداد ها. نتایج تحقیق نشان می دهد که به مؤلفه های هویت ملی در هر دو کتاب به طور نامتوازن پرداخته شده است و این امر در کتاب مطالعات اجتماعی مشهودتر است. کتاب تعلیمات اجتماعی بیشتر به بعد مشاهیر و شخصیت ها (37/44%) و کتاب مطالعات اجتماعی بیشتر به بعد ارزش ها (50/85%) پرداخته است. بی توجهی به مشاهیر و وقایع ملی، حذف ارزش های سیاسی، توجه بیشتر به ارزش های اجتماعی، اخلاقی و مذهبی از ویژگی های کتاب مطالعات اجتماعی در دوره تحول بنیادین می باشد.