درخت حوزه‌های تخصصی

در تاریخ 28 تیرماه 1390 کتابداران کتابخانه های عمومی و سایر کتابخانه ها ملاقاتی با رهبر معظم انقلاب داشتند. انجام چنین برنامه هایی هر از گاه در کشور می تواند به معرفی گروه ها و اصنافی بینجامد که یا فراموش شده اند و یا خدماتشان فراموش شده است و یا خدمات واقعی که باید توسط آن ها انجام شود، انجام نمی شود و یا خود آنان و یا جامعه نسبت به آن بی تفاوت و یا بیگانه شده اند. به این مناسبت روز 28 تیرماه روز کتابدار هم نامیده شده است که خود این نام گذاری می تواند یادآور یکی از موارد بالا باشد به شرطی که به صورت عادت در نیاید و هر روز در یک سال، مقوم و مجدّد فعالیت و اخذ انرژی لازم برای بقیه سال باشد. به این معنا که کتابدار و کتابداری فقط منحصر به یک روز نباشد. بلکه آن روزو روز بازبینی، بازنگری یا تجدید عهد و میثاق و پرش و جهش به سوی آینده ای روشن باشد.

هدف: با توجه به اهمیت آموزش های از راه دور، کتابخانه های دانشگاهی باید ضمن آمادگی برای پشتیبانی از خدمات آموزش از راه دور، برای ارزیابی عملکرد خود و اصلاح مسیر و خدمات، از استانداردها و معیارهایی مدون نیز بهره ببرند. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان رعایت استانداردهای مربوط به خدمات آموزشی از راه دور توسط کتابخانه های دانشگاه های ایران بر اساس استانداردهای انجمن کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی (ACRL) صورت گرفت.روش: پژوهش حاضر به لحاظ روش، پیمایشی و ازنظر هدف نیز کاربردی بود. جامعه آماری این پژوهش، مدیران کتابخانه های دانشگاه های جامع ایرانی حاضر در نظام رتبه بندی دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی ایران (۱۳۹۹-۱۴۰۰) بودند. با استفاده از فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصادفی ساده، حجم نمونه پژوهش به تعداد ۶۳ کتابخانه محاسبه شد که پس از توزیع پرسشنامه ها (الکترونیکی و چاپی) تعداد ۶۰ پرسشنامه (معادل ۹۵ درصد حجم نمونه) جمع آوری و مبنای محاسبه و تحلیل قرار گرفت. گردآوری اطلاعات با استفاده از یک پرسشنامه محقّق ساخته بر مبنای مؤلفه های ذکرشده در استاندارد خدمات آموزش از راه دور انجمن کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی (ACRL) (الزامات سازمانی، کتابخانه ای و خاص) صورت گرفت. روایی ابزار پژوهش نیز با نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت ارائه خدمت آموزشی از راه دور کتابخانه های دانشگاهی ایران بر اساس استانداردهای انجمن کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی در بعد الزامات سازمانی در حد متوسط است. همچنین در بعد الزامات کتابخانه ای به این صورت است که خدمت «ارزیابی دوره ای خدمات آموزش از راه دور کتابخانه» رعایت نمی شود و سایر خدمات نیز در این بعد در حد متوسط رعایت می شوند. در مؤلفه الزامات خاص نیز مشخص شد که استانداردهای مربوط به زیرمؤلفه های «مسئولیت های مالی»، «کارکنان»، «مدیریت» و «امکانات و تجهیزات»، در حد متوسط رعایت می شود و استانداردهای زیرمؤلفه های «خدمات»، «منابع» و «مستندسازی» رعایت می گردند. دراین بین، در زیرمولفه امکانات و تجهیزات، صرفاً استاندارد «امکان از سال منابع کتابخانه به صورت پستی برای دانشجویان بین الملل» در کتابخانه های دانشگاهی ایران رعایت نمی شود اما استانداردهای مؤلفه مستندسازی در تمامی موارد در کتابخانه های دانشگاهی ایران رعایت می شود.نتیجه گیری: چنانچه کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاهی در ایران بخواهند درزمینه ارائه خدمات آموزش از راه دور موفق عمل کنند و گام هایی اصولی بردارند باید ضمن رفع نقایص موجود نسبت به تدوین یک برنامه مدون برای ارائه و ارتقای سطح خدمات آموزش از راه دور خود اقدام کنند. تبعیت از یک استاندارد در این مسیر م ی تواند به عنوان یک نقشه راه عمل کرده و چهارچوبی را برای این خدمات در اختیار مدیران کتابخانه های دانشگاهی ایران قرار دهد. همچنین، کتابخانه ها باید در برنامه های خود نسبت به اولویت بخشی به خدمات آموزش از راه دور اقدامات لازم را انجام دهند و در اهداف و مأموریت های کتابخانه توجه به این نوع از خدمات گنجانده شود.

مقدمه: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تأثیر اطلاع درمانی بر نوموفوبیا (بی موبایلی هراسی) در دانشجویان است. روش شناسی: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون پس آزمون است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی 1402-1401 است. 40 نفر از این دانشجویان که براساس فهرست موجود بیشتر از بیست ساعت در کتابخانه مرکزی حضور فیزیکی داشته و بعد از پاسخ به پرسشنامه کوتاهی که براساس معیارهای نوموفوبیا طراحی شده بود، حائز شرایط برای ورود به آزمودنی ها شدند؛ به عنوان نمونه این پژوهش مورد آزمون قرار گرفتند که به صورت تصادفی در 3 گروه آزمایش (با دریافت اطلاعات درمانی از راه های مختلف) و 1 گروه گواه تقسیم شدند. اطلاع درمانی طی شش جلسه دوساعتی روی گروه های آزمایش انجام شد. هر 4 گروه در پیش آزمون و پس آزمون با پرسشنامه نوموفوبیای یلدریم و کوریا (2015) مورد سنجش قرار گرفتند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که اطلاع درمانی در کاهش بی موبایلی هراسی دانشجویان مؤثر بوده و این تأثیر در گروه آزمایشی مطالعه متون و مشاهده فیلم بیشتر دیده شده است. اختلاف بین گروه آزمایش دیدن فیلم، گروه های مطالعه متون و جلسات مشاوره با گروه کنترل به ترتیب 30/0، 90/1 و 50/1 بوده است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که سطح بی موبایلی هراسی دانشجویان پس از اطلاع درمانی به صورت معنی داری کاهش یافته و تأثیر دیدن فیلم و مطالعه متون در کاهش بی موبایلی هراسی به یک اندازه ولی بیشتر از روش جلسات مشاوره بوده است؛ بنابراین می توان گفت اطلاع درمانی می تواند باعث افزایش سطح سواد سلامت افراد و ضامنی برای دسترسی افراد به اطلاعات هدفمند بوده و بر کاهش نوموفوبیا دانشجویان اثربخش باشد.

ظهور وب معنایی در جهت تحقق بازیابی معنایی اطلاعات است و در حال حاضر در داده های پیوندی تجلی یافته است. کتابخانه ها در تولید و مدیریت داده های مستند و معتبر فراوانی نقش دارند و می توانند نقشی مؤثر در نظام های اطلاعاتی پیش رو ایفا کنند و می توانند با اجرایی کردن داده های پیوندی گامی در این مسیر بردارند. هدف از انجام این پژوهش ارائه چارچوبی برای انتشار و تبدیل سرعنوان های موضوعی فارسی مورداستفاده کتابخانه ملی ایران به صورت داده های پیوندی و ایجاد پیوند با مجموعه داده ای مشابه است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است؛ با استفاده از روش کتابخانه ای به طراحی چارچوبی برای انتشار سرعنوان های موضوعی پرداخته و برای اطمینان از امکان انتشار داده ها، روش موردنظر مورد پیاده سازی قرار گرفته است. بدین ترتیب ابتدا داده های موضوعی فارسی مورد پاک سازی و ویرایش قرار گرفتند، سپس با نرم افزار اپن ریفاین به آر.دی.اف تبدیل شدند و با سرعنوان های موضوعی کتابخانه کنگره پیوند دریافت کردند. داده های موردمطالعه پس از نگاشت به اسکاس به یک فایل آر.دی.اف در قالب ترتل تبدیل شدند. فایل تبدیل شده ابتدا وارد مخزن آر.دی.اف جینا فوسکی شد و سپس در رابط کاربری اسکاسموس در محیط وب نمایش داده شد. به طورکلی این چارچوب می تواند در فرایند انتشار داده های مستند کتابخانه ملی در قالب داده های پیوندی مورداستفاده قرار گیرد. در این چارچوب امکان برقراری پیوند با مجموعه داده های مشابه نیز در نظر گرفته شده است و پیاده سازی نمونه ای از داده ها با موفقیت انجام پذیرفت.

پژوهش کیفی حاضر، ﺑﺮرﺳی ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺧﻼﻗیﺖ و ﻧﻮآوری در کتابخانه های دانشگاهی از دیﺪﮔﺎه کﺘﺎﺑﺪاران داﻧﺸﮕاه تبریز هست. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه مرکزی و کتابخانه های وابسته به دانشگاه تبریز هستند که نمونه موردپژوهش، از بین این افراد، به روش هدفمند از نوع گلوله برفی به دست آمده و شامل 14 کتابدار است. ابزار گردآوری داده های این پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از شیوه کدگذاری گلاسر و استراوس استفاده شد ه است. بر اساس یافته ها، عوامل کلیدی مؤثر در ایجاد خلاقیت و نوآوری در کتابخانه های دانشگاهی از دیدگاه کتابداران دانشگاه تبریز به سه دسته عوامل فردی، عوامل سازمانی و ویژگی های ایده تقسیم می شود. عوامل فردی شامل مواردی از قبیل داشتن روحیه نوآوری و خلاقیت، داشتن انگیزه ارائه ایده خلاق، داشتن تحصیلات مرتبط با شغل توسط کارکنان و مدیران، داشتن روحیه ریسک پذیری است. عوامل سازمانی دربرگیرنده دو عامل پشتیبانی از ایده های کتابداران و تخصیص بودجه است. همچنین عامل ویژگی های ایده شامل عواملی چون مقرون به صرفه بودن، هماهنگی با اهداف کتابخانه، قابلیت دیده شدن توسط سایر افراد و سازمان ها، قابلیت اجرایی ایده در محیط کتابخانه است. از نتایج این پژوهش، چنین برمی آید که استقبال مدیران کتابخانه ها از ایده های کتابداران، باعث ایجاد انگیزه در کتابداران خلاق می گردد، لذا پیشنهاد می شود جهت پویایی هرچه بیشتر کتابخانه ها، مدیران کتابخانه از ایده های خلاقانه کارکنانشان استقبال نموده و سعی در اجرایی کردن آن ها نمایند. همچنین ازآنجاکه عملی کردن ایده ها نیازمند حمایت مالی سازمان مادر است، لذا لازم است مدیران کتابخانه جهت تخصیص بودجه کافی به کتابخانه ها در راستای اجرایی نمودن ایده ها با رایزنی با مدیران مافوق و توجیه نمودن آنان بتوانند بودجه کافی برای کتابخانه دریافت کنند تا بتوانند با عملی ساختن ایده های خلاقانه، بهره وری از کتابخانه را بالا ببرند.

«میان رشته ای» اصطلاحی است که این روزها بسیار متداول شده و مورد استفاده قرار می گیرد. «میان رشته ای» همانند چاقوی دو لبه ای است که اگر به دقت به آن نگریسته نشود ممکن است آسیب برساند. «میان رشته ای» بودن در نظر بعضی ها افتخار است در حالی که اگر به معنای آن دقیق شویم ممکن است موجب تضعیف باشد. در این که «میان رشته ای» از کجا آمده و از چه زمانی باب شده است خود نیاز به بحث دارد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد کتابخانه های وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران با استفاده از مدل سیرز است. روش: روش پژوهش، پیمایشی تحلیلی و جامعه پژوهش شامل 42 کتابدار و نمونه ای به تعداد 191 نفر از کاربران کتابخانه هاست. جهت گرداوری داده ها بر اساس مدل سیرز از 8 پرسشنامه متفاوت استفاده شده است. یافته ها: میانگین رضایت شغلی (19)، خودباوری (6/49) و تعهد سازمانی (9/99) کتابداران، در سطح بالاتر از متوسط و میانگین عملکرد کتابداران (2/74) نزدیک به سطح متوسط است. یافته ها حاکی از کیفیت بالاتر از متوسط خدمات کتابخانه (2/55 و 3/26) است که در نتیجه، رضایت (7/54) بالاتر از متوسط کاربران و وفاداری آنان (7/17) به استفاده از خدمات کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران را به دنبال داشته است.

مقدمه: بهره وری نگرشی اقتصادی، فنی و فرهنگی نسبت به تولید است که سازمان ها در دنیای رقابتی کنونی، هوشمندانه تلاش می کنند تا بهترین نتیجه را با کمترین هزینه در زمان کم از فعالیت های خود به دست آورند. کتابخانه های دانشگاهی ازجمله سازمان های فعال در بخش عمومی هستند که با کاربست مدیریت دانش می توانند اثربخشی و کارایی بهتری داشته باشند. ازاین رو پژوهش حاضر باهدف ارائه مدل بهبود بهره وری در کتابخانه های دانشگاهی به عنوان نقشه راه انجام شد.روش شناسی: پژوهش حاضر کیفی و مبتنی بر رویکرد نظریه داده بنیاد است. ابزار جمع آوری داده های کیفی مصاحبه و روش نمونه گیری از نوع هدفمند با رویکرد نظری برحسب تخصص و مهارت خبرگان بود. در پژوهش حاضر 16 نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی، مدیریت و فناوری اطلاعات به مصاحبه های نیمه ساختاریافته پاسخ دادند. معیار تجزیه وتحلیل داده های کیفی مبتنی بر طرح سامانمند نظریه داده بنیاد بود. متن مصاحبه ها پس از پیاده سازی در سه مرحله و به روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.یافته ها: در بررسی مقوله ها 281 کد شناسایی شد. سپس کدگذاری محوری بر اساس الگوی پارادایمی صورت گرفت. بهبود بهره وری مدیریت دانش به عنوان مقوله محوری انتخاب شد. در کدگذاری انتخابی 71 کد محوری و درنهایت 17 کد انتخابی استخراج شد.نتیجه : در پژوهش حاضر مدل مفهومی بهبود بهره وری برای کتابخانه های دانشگاهی ترسیم شد. در این مدل فرایندی، عوامل و شرایط مؤثر ازجمله شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها شناسایی گردید. مدل ارائه شده می تواند به عنوان نقشه ای برای رسیدن به هدف بهبود بهره وری مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی مورداستفاده قرار گیرد و از طریق سنجش و ارزیابی، نقاط قوت وضعف را تجزیه وتحلیل و در راستای بهبودی گام بردارند.

هدف: هدف از این پژوهش، شناسایی مهم ترین عواملی است که بر مدل های ذهنی کاربران در فرآیند رفتار اطلاع جویی تأثیرگذارند. روش: این پژوهش از حیث هدف در زمره پژوهش های کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی (غیرآزمایشی) با رویکرد اسنادی است. جامعه این پژوهش شامل آن دسته از تولیدات علمی است که در بستر رفتار اطلاع جویی، نقش یا تأثیر متغیر مدل ذهنی را مورد بحث قرار داده اند. یافته ها: نتایج حاصل از بررسی تولیدات علمی نشان داد که عوامل متعددی بر ساخت مدل های ذهنی در فرآیند اطلاع جویی تأثیرگذارند که می توان آنها را در دو گروه تفاوت های فردی و عوامل محیطی دسته بندی کرد. همچنین یافته ها نشان داد که مدل ذهنی در کاربران کم تجربه هنگام جست وجو و در فرآیندهای حل مسئله پیچیده، بر فرآیند اطلاع جویی تأثیر دارد. علاوه بر این روش های متداول استخراج مدل های ذهنی افراد شامل مصاحبه، مشاهده، ترسیم، بلند اندیشی و "تکنیک فهرست شبکه ای" هستند. ارزش/ اصالت: بررسی عوامل شناختی مؤثر بر رفتار اطلاع جویی- از جمله مدل های ذهنی- در کنار سایر عوامل تأثیرگذار، به فهم عمیق تر و چرایی بسیاری از رفتارهای جست وجوی کاربران در حین تعامل با نظام بازیابی کمک می کند. بنابراین، می توان از نتایج این پژوهش برای بهبود نظام های بازیابی اطلاعات استفاده کرد. <br clear="all" />

هدف: در راستای ترسیم سازوکار ملی ترویج علم در کشور، تعیین مناسبت برای ترویج علم و تعیین روشی مناسب برای اهدای جوایز از اهمیت زیادی برخوردار است که در این پژوهش به آنها پرداخته می شود. روش: جامعه پژوهش، شامل 60 نفر از صاحبنظران حقیقی و حقوقی (شاغل در سازمان های متولی ترویج علم) در زمینه ترویج علم در کشور است. داده های پژوهش توسط تلفیقی از روش های اسنادی-کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه و روش نمونه گیری، هدفمند و گلوله برفی بوده است. یافته ها: تحلیل یافته ها نشان داد که پاسخگویان، با «تعریف هفته ای با عنوان ترویج علم» موافقند. اهدای جوایز در سطح ملی نیز توانست در مجموع، بالاترین رتبه را به خود اختصاص دهد. اصالت اثر: تاکنون پژوهشی به منظور ترسیم سازوکار ملی ترویج علم در کشور که منجر به تعیین مناسبت برای ترویج علم و تعیین روشی مناسب برای اهدای جوایز شود انجام نشده است.

هدف: مقاله حاضر با هدف بررسی نقش معرفت شناسی فلسفی در تحقیقات حوزه علوم کتابداری و اطلاعرسانی انجام شده است. روش: این پژوهش به روش کتابخانه ای و به صورت تحقیقی مروری با بررسی منابع مختلف مرتبط با موضوع تحقیق انجام گرفت. یافته ها: ارائه و تدوین فلسفه برای کتابداری نیازمند ارائه اصول نظری و ایجاد مبانی و شالوده های فلسفی است که خود به همکاری خبرگان حوزه نیاز دارد. کتابداری میتواند با استفاده از سه جنبه فیزیکی، محتوایی و اجتماعی، خدمات اطلاع رسانی مورد نظر را برای رفع آن معضل ارائه کند. تدوین فلسفه کتابداری و اطلاع رسانی در قالب نظریه های خلاق و جامع، به عوامل زمینه ساز بسیاری نیاز دارد که از جمله مهم ترین آن ها مطالعه دقیق و شناخت فلسفه علم از دیر باز تا زمان حاضر است. به گواهی تاریخ و تجربه، شناخت سیر تکوینی تاریخ علم و فلسفه در تکوین نظریه ها نقش داشته و می تواند راه گشای کتابداران و اطلاع رسانان در یافتن شاهراه ها و مسیرهای فرعی رشته باشد، تنها در این صورت است که می توان در قبال تنش های معرفت شناختی عالمان علوم طبیعی و علوم انسانی و اجتماعی موضعی سازنده و آگاهانه اتخاذ کرد و به مدد نقد و تفکر انتقادی پایه های نظریه رشته را محکم کرد.

هدف: هدف این پژوهش تعیین وضعیت پورتال های کتابخانه ای دانشگاه های (دولتی) در ایران بود. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی - ارزیابانه (تلفیقی از پیمایشی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و ارزیابانه با استفاده از سیاهه وارسی محقق ساخته) به ارزیابی پورتال های کتابخانه ای دانشگاه های (دولتی) ایران اختصاص یافت. جامعه پژوهش پورتال کتابخانه ای 57 دانشگاه برتر وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود که دارای پورتال کتابخانه ای مستقل بودند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 40 پورتال کتابخانه ای انتخاب و دیدگاه مدیران آنها درباره به کارگیری مؤلفه های حوزه های تحت بررسی در این پژوهش بررسی شد. یافته ها: پورتال های کتابخانه ای دانشگاه های (دولتی) ایران از نظر مؤلفه های مورد بررسی در وضعیت «خوبی» قرار داشتند. حوزه «امکانات مدیریتی» با میانگین نمره 61/3 کمترین و حوزه «کیفیت نوشتار» با میانگین نمره 58/4 بیشترین نمره را کسب کردند. همچنین پورتال کتابخانه 13 دانشگاه در سطح مطلوب، 24 دانشگاه در سطح خوب و 3 دانشگاه نیز در سطح متوسط بودند. ابعاد مورد بررسی در حوزه «کیفیت نوشتاری» و «دسترس پذیری» در وضعیت مطلوب و در حوزه «بازیابی اطلاعات»، «خدمات عمومی و اطلاع رسانی»، «شخصی سازی»، «مدیریت محتوا»، «سازماندهی»، «حفاظت و امنیت» و «امکانات مدیریتی پورتال در بخش امانت و مرجع» در وضعیت خوبی قرار داشت. به نظر می رسد با توجه به زیرساخت های موجود در پورتال، بستر مناسبی برای عرضه خدمات و امکانات هر چه بیشتر به کاربران از طریق آن وجود دارد.  

نوع پژوهش بر اساس هدف بنیادی و ازنظر روش گردآوری اطلاعات، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان کتابخانه های عمومی استان خوزستان در سال 1399(378 نفر) بودند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده و با کمک جدول کوکران 191 نفر به عنوان نمونه آماری پژوهش انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه محمودی و باقری (۱۳۹۲) در بعد مدیریت دانش شخصی و پرسشنامه هرسی و گلداسمیت (۱۹۸۰) در بعد بهره وری نیروی انسانی استفاده شده است. در این پژوهش از آزمون t تک نمونه ای برای تعیین معنی داری اختلاف بین متغیرها، آزمون همبستگی پیرسون برای بررسی وجود یا عدم وجود رابطه بین دو متغیر و آزمون t مستقل دو نمونه ای و آزمون واریانس در نرم افزار اس پی اس اس 24 استفاده شده است. نتایج حاصل از یافته های پژوهش نشان داد که کارکنان کتابخانه های عمومی با کسب نمره 18/3 در سطح مطلوب در مدیریت دانش شخصی قرار دارند. بین مهارت های مدیریت دانش شخصی، در مهارت توانایی از متوسط بالاتری برخوردار بوده و این نشان داد که از اعتمادبه نفس لازم جهت فراگیری سایر ابعاد مدیریت دانش لازم برخوردارند. برخلاف انتظار، افزایش تجربه و دانش ناشی از بالا رفتن مدرک تحصیلی و سابقه خدمت بر مهارت مدیریت دانش شخصی کارکنان مؤثر واقع نشد و تنها متغیر شخصی سن با مهارت های مدیریت دانش شخصی ارتباط دارد. متغیر سن به لحاظ برخورداری از تجربه و اعتمادبه نفس بالاتر در این سطح از میانگین نسبت به سایر متغیرها قرار گرفته است. مدیریت دانش شخصی نقش بسزایی در موفقیت مدیریت دانش سازمانی دارد. کتابداران کتابخانه های عمومی نیز مانند کارکنان سایر سازمان ها نیازمند برخورداری از مهارت های مدیریت دانش شخصی هستند تا بتوانند عملکرد شخصی و سازمانی را بهبود بخشیده و درنهایت بهره وری سازمان خود را افزایش دهند. مدیریت دانش شخصی نقش مهمی در فرایند مدیریت دانش برای فرد و سازمان ایفا می کند. مدیریت دانش شخصی به بحث خود کارآمدی و ارزشمندتر ساختن افراد برای سازمان و درنتیجه ایجاد ارزش بیشتر برای تک تک کارکنان می پردازد. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین مدیریت دانش شخصی کتابداران کتابخانه های عمومی با بهره وری نیروی انسانی در این کتابخانه ها پرداخته است.

هدف: هدف مقاله، شناخت ابعاد و عوامل مؤثر بر فرهنگ دانش و ارائه مدل تبیین رابطه فرهنگ دانش با اثربخشی فرایندهای مدیریت دانش در یک سازمان دانش بنیان است. روش: روش پژوهش ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و تحقیقات آمیخته اکتشافی است. ابتدا با مطالعه متون، ابعاد و عوامل مؤثر بر فرهنگ دانش استخراج و مدل مفهومی ترسیم شد. سپس پرسش نامه پس از تأیید و نظرسنجی از خبرگان و بررسی وضعیت مدیریت دانش در سازمان، بین محققان (که به روش نمونه گیری احتمالی انتخاب شده بودند) توزیع شد. داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزارهای SPSS و  AMOSبررسی و تحلیل شدند. ارتباط اجزای مدل (عوامل زمینه ای و ابعاد فرهنگ دانش) با طرح 5 فرضیه و با استفاده از آزمون ضریب همبستگی بررسی شد. یافته ها: نتایج به دست آمده از مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که بین عوامل زمینه ای و ابعاد فرهنگ دانش و نیز بین فرهنگ دانش و اثربخشی مدیریت دانش رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. ارزیابی متغیرهای مدل مفهومی نشان داد که ویژگی های کارکنان، فناوری اطلاعات و ویژگی های شغلی بر تسهیم دانش و تولید آن تأثیر معنادار و مثبتی دارد، اما این عوامل تأثیر معناداری بر همکاری و یادگیری دانش ندارند.

هدف: این پژوهش به منظور مطالعه سطوح بکارگیری فناوری اطلاعات توسط اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان به عنوان معیاری برای پذیرش نوآوری برنامه درسی بر مبنای الگوی پذیرش مبتنی بر علاقه «سی بام» انجام شد. روش: نوع پژوهش توصیفی- پیمایشی بوده و نمونه آماری شامل 126 نفر از استادان دانشگاه اصفهان و 174 نفر از استادان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از طریق روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شده است. ابزار به کارگرفته شده، پرسشنامه استاندارد سنجش سطوح کاربرد فناوری در آموزش بر مبنای الگوی پذیرش مبتنی بر علاقه (نسخه 1.1) می باشد. یافته ها: با ارجاع به الگوی پذیرش مبتنی بر علاقه، اکثریت استادان دانشگاه (9/65?) در سطوح 2 تا 5 (یعنی آمادگی تا استفاده عادی) از بکارگیری فناوری اطلاعات قرار دارند. استادان زن نسبت به مرد و استادان در مرتبه مربی و استادی نسبت به استادان در مرتبه های دانشیاری و استادیاری در سطح پایین تری از بکارگیری فناوری اطلاعات قرار دارندو استادان دانشگاه اصفهان نسبت به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سطح پایین تری از بکارگیری فناوری اطلاعات قرار دارند . سابقه خدمت استادان رابطه معنی داری با سطح بکارگیری فناوری توسط آن ها ندارد. از آنجا که اکثریت اعضای هیأت علمی دانشگاه اصفهان در سطوح 2 تا 5 (یعنی آمادگی تا استفاده عادی) از بکارگیری فناوری اطلاعات قرار دارند

مقدمه: اشتراک دانش و ارتباطات علمی در خلأ اتفاق نمی افتد. به نظر می رسد اشتراک دانش و ارتباطات علمی تحت تأثیر عوامل فردی و سازمانی قرار دارند که نقش مهمی در بقای دانشگاه دارند. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عوامل فردی و سازمانی با نگرش و قصد به اشتراک دانش و نقش آن ها در ارتباطات علمی در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه های غرب کشور و ارائه مدل با استفاده از معادلات ساختاری است. روش شناسی: روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نوع پیمایشی تحلیلی بود. حجم نمونه برابر با 270 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. به منظور تعیین پایایی پرسشنامه، از آزمون کرونباخ استفاده شد. نتایج این آزمون با 41 سؤال، مقدار 745/0 به دست آمد که از پایایی مناسبی برخوردار بود. برای تحلیل داده ها از آماره توصیفی، رگرسیون چندگانه و مدل یابی معادلات ساختاری و از نرم افزار اس پی اس اس نسخه 23 و آموس استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد متغیر اعتماد از طریق نگرش به اشتراک دانش و متغیر هنجار ذهنی از طریق قصد اشتراک دانش بر ارتباطات علمی اثر گذاشتند. متغیر فرهنگ سازمانی و نظام پاداش از طریق نگرش به اشتراک دانش و فرهنگ سازمانی فقط از طریق قصد اشتراک دانش بر ارتباطات علمی اثر گذاشتند. متغیر هنجارهای ذهنی علاوه بر اینکه به صورت غیرمستقیم بر ارتباطات علمی اثر گذاشت به طور مستقیم نیز بر ارتباطات علمی دارای تأثیر بود. همچنین یافته ها نشان داد بیشترین اثر رگرسیونی مربوط به متغیر اعتماد (394/0) بر روی نگرش به اشتراک دانش بود. از طرفی، نگرش به اشتراک دانش (114/0) کمترین اثر رگرسیونی بر ارتباطات علمی داشت. نتیجه: به طور کلی نتایج پژوهش نشان داد اعتماد، فرهنگ سازمانی و نظام پاداش با میانجی گری نگرش به اشتراک دانش و قصد اشتراک دانش بر ارتباطات علمی تأثیر دارند. همچنین این عوامل عناصری مهمی در تعیین شیوه های اشتراک دانش در آموزش عالی هستند. بنابراین نقش این عوامل در توسعه ارتباطات علمی با حفظ نقش واسطه ای اشتراک دانش انکارناپذیر است.

هدف: این پژوهش با توجه به اهمیت آموزش سواد اطلاعاتی به دانش آموزان، ضمن طراحی یک دوره آموزشی، به بررسی مقایسه ای تاثیر آموزش مهارت های سواداطلاعاتی از سوی معلم و کتابدار در دو دبیرستان هوشمند پرداخته است، و سعی در یافتن فرد مسئول این آموزش ها در مدارس دارد. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و از روش های کتابخانه ای و شبه تجربی بهره می گیرد. از میان دوازده مدرسه هوشمند شهر تهران، دبیرستان های دخترانه آبسال و ندای آزادی که از شباهت بیشتری به لحاظ زیرساخت های فناوری اطلاعات و سابقه هوشمند بودن برخوردار بودند، انتخاب شدند. در دبیرستان آبسال کتابدار متخصص و در دبیرستان ندای آزادی یکی از دبیران، به آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی طی 4 جلسه پرداختند. یافته ها: پیش از آموزش مهارت های سواداطلاعاتی، دانش آموزان دو دبیرستان مورد سنجش قرار گرفتند و طبق نتایج آزمون t مستقل تفاوت معناداری میان دانش آموزان دو دبیرستان پیش از آغاز آموزش وجود نداشت. میانگین تفاضل نمرات پس آزمون و پیش آزمون نشان داد، کتابدار به میزان 33/1 و معلم به میزان 07/0 در ارتقای مهارت های سواد اطلاعاتی دانش آموزان موثر بوده اند و بر اساس آزمون t زوجی میزان تغییرات تنها در گروه تحت تعلیم کتابدار معنادار بوده است. همچنین تغییر معناداری در نمره سواد اطلاعاتیِ پیش و پس آزمون دو گروه آموزش دیده به وسیله معلم و کتابدار رخ داده است.

هدف: این پژوهش با هدف سنجش رابطه حمایت سازمانی ادراک شده و بی تفاوتی سازمانی در کتابداران شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مستقر در شهر تهران انجام شد. روش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی، و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه حمایت سازمانی ادراک شده آیزنبرگر و دیگران (1986) و پرسش نامه بی تفاوتی سازمانی سالاریه (1389) بود. جامعه آماری مورد مطالعه شامل تمامی کتابداران دارای حداقل مدرک دیپلم شاغل در بخش های مختلف کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مستقر در شهر تهران در سال 1392 به تعداد 219 نفر بود که پس از توزیع پرسش نامه از این تعداد 177 پرسش نامه جمع آوری و سپس تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار spss انجام شد. یافته ها: در بین کتابداران جامعه آماری، میزان حمایت سازمانی ادراک شده پایین تر از حد متوسط و میزان بی تفاوتی سازمانی نیز پایین تر از حد متوسط است و بین حمایت سازمانی ادراک شده و بروز بی تفاوتی سازمانی در کتابداران جامعه آماری رابطه معکوس معناداری وجود دارد.

مقدمه: راهنمای گردشگری، مرجع مسافرت گردشگری برای گردشگران و مسافران است. این راهنما شامل اطلاعاتی درباره نقاط گردشگری، مکان های تاریخی، فرهنگی و جذاب برای مسافران است. همچنین دارای فهرست انجمن ها، سازمان ها و خدمات در سفر و گردشگری است. هدف از این پژوهش بررسی ویژگی های راهنماهای گردشگری چاپی و الکترونیکی، طراحی و سازماندهی آن در ایران است. روش شناسی : این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، پیمایشی توصیفی است. جامعه آماری پژوهش، تمامی کارکنان معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی تهران هستند که تعداد آنها 143 نفر است. به دلیل محدود بودن جامعه، نمونه گیری انجام نشد. ابزار گردآوری داده ها در پژوهش حاضر، پرسشنامه محقق ساخته است. برای سنجش روایی پرسشنامه از روش روایی صوری بهره گرفته شد. محاسبه پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ موردسنجش قرار گرفت که میزان 879/0 تعیین شد. اطلاعات حاصل از پرسشنامه، با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس نسخه 19 تحلیل شد. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر از آزمون فرضیه های توصیفی نشان داد از دیدگاه پاسخگویان، راهنماهای مکتوب گردشگری در ایران در دریافت اطلاعات مناسب و استفاده مطلوب بر اساس نیاز کاربران مؤثر است. افزون بر این، به باور پاسخگویان راهنماهای گردشگری مکتوب ایران، ازنظر شکل و استفاده مطلوب و ازنظر فناوری های روز و استفاده مطلوب از استانداردهای گرافیکی مطلوب هستند. همچنین دیدگاه پاسخگویان درباره راهنماهای الکترونیکی گردشگری ایران نیز نشان داد پاسخگویان این راهنماها را در دریافت اطلاعات و استفاده مطلوب از راهنماهای گردشگری مؤثر و ازنظر شکل و فناوری های روز و استفاده از استانداردهای گرافیکی مطلوب می دانند.  نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از راهنماهای گردشگری در ایران برای دریافت اطلاعات و بهره گیری مناسب از آنها در ترغیب گردشگران و شناخت بهتر فضاهای فرهنگی و تاریخی نقش مهمی دارد. همچنین پیشرفت های فناوری، سبب بهره گیری از ابزارهایی چون شبکه های اجتماعی، فضای وب، نرم افزارهای تخصصی گردشگری شده که تأثیر بسزایی در جذب مخاطب دارد. برنامه های منطبق با گوشی های هوشمند می تواند فعالیت گردشگری را افزایش دهد. علاوه بر آن، اشترک گذاری اطلاعات گردشگری در میان مسافران یکی از راهکارهای مهم آگاهی یافتن از مقاصد گردشگری است. همچنین مشخص شد که اشتراک گذاری اطلاعات در محیط برخط می تواند عاملی برای تقویت بهره گیری از راهنماهای الکترونیکی باشد.

مقدمه: تسهیم دانش یکی از کلیدی ترین فرآیندهای مدیریت دانش است که انجام اثربخش آن نقش بسزایی در دستیابی به اهداف مدیریت دانش ایفا می کند. عوامل بسیاری بر تسهیم دانش کارکنان تأثیر دارند که یکی از مهمترین آن ها، عامل اعتماد است. اعتماد یکی از اجزای مهم و تأثیرگذار در هر مدلی از تسهیم دانش سازمانی است. بر همین اساس در تحقیق حاضر تلاش شده است با نگرشی جامع و با استفاده از روش فراتحلیل، تحقیقات انجام شده درباره رابطه تسهیم دانش و اعتماد سازمانی مورد بررسی قرار گیرد. روش شناسی: تحقیق حاضر ازنظر هدف، کاربردی است که با استفاده از روش فراتحلیل انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل مطالعات در دسترس در رابطه با اعتماد سازمانی و تسهیم دانش است که در بین سال های 1385 تا 1401 و 2000 تا 2022 در پایگاه های اطلاعاتی (فارسی و انگلیسی) منتشر شده اند. تعداد نمونه ها پس از اعمال ملاک های ورود و خروج و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، به 72 مطالعه رسید. قیاس اندازه اثر، ضرایب همبستگی بود و تحلیل آماری با نرم افزار جامع فراتحلیل انجام شد. یافته ها: نتایج فراتحلیل نشان داد اندازه اثر در مدل اثرهای تصادفی برای مؤلفه اعتماد نهادی برابر با 468/0، برای مؤلفه اعتماد فردی (شناختی، عاطفی) برابر با 428/0 و برای سازه اعتماد سازمانی برابر با 446/0 است که طبق معیار کوهن (1988) هر سه اندازه اثر ترکیبی به دست آمده، اندازه اثر متوسط به بالا محسوب می شود. همچنین بررسی نقش متغیرهای تعدیل کننده نشان داد رابطه اعتماد سازمانی و تسهیم دانش تحت تأثیر متغیر «محل تحقیق» است، به گونه ای که این میزان اثر در تحقیقات انجام شده داخلی (ایران) به میزان 482/0 افزایش یافت. نتیجه گیری: بر پایه اندازه اثرهای به دست آمده می توان دریافت که بین اعتماد سازمانی و مؤلفه های آن (نهادی و فردی) و تسهیم دانش رابطه وجود دارد. به عبارتی، متغیر اعتماد سازمانی عاملی تأثیرگذار در تسهیم دانش ارزیابی می شود؛ بنابراین ضروری است مدیران سازمان ها و شرکت ها توجه بیشتری به اعتماد کارکنان نمایند. واژه های کلیدی: تسهیم دانش، اعتماد سازمانی، اعتماد نهادی، اعتماد فردی، فراتحلیل