درخت حوزه‌های تخصصی

با شکل گیری فضای مجازی و متعاقب آن پیدایش شبکه های اجتماعی ، سازمان های رسانه ای و رسانه های سنتی با تهدیدات و فرصت های جدیدی روبرو شده اند. چالش های جدید رسانه های نوین متکی بر اینترنت برای رسانه های سنتی، موضوعی است که همواره محل بحث صاحبنظران بوده است. مسئله اصلی این پژوهش تبیین چالش های کنونی و آتی سازمان صدا و سیما در فضای مجازی و ارائه راهکارهایی برای مواجهه با این چالش ها است .همچنین در این پژوهش با توجه به اینکه وظیفه پایش و اثرگذاری در فضای مجازی بطور رسمی به معاونت فضای مجازی سازمان صدا و سیما واگذار شده و معاونت مذکور نیزنسبتاً نوپا است ، سعی شده تا با بررسی فرصت ها، تهدیدات، نقاط قوت و ضعف این معاونت ، راهبردهای مناسب مطرح و معرفی شوند. راهبردهای مورد نظرپژوهش به معاونت این امکان را می دهد تا در برابر اقدامات سایر شبکه های اجتماعی  و کاربران فضای مجازی منفعل نبوده بلکه واکنش بموقع از خود نشان داده وحتی اعمال نفوذ نماید. این پژوهش با استفاده از روش دلفی ، طی سه مرحله و با بهره گیری از الگوی برنامه ریزی استراتژیک دیوید به این مهم دست یافته است. به همین منظور از نظرات 18 نفر از خبرگان حوزه رسانه کمک گرفته شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، چالش های سازمان صدا و سیما به دو دسته : چالش های کنونی و چالش های آتی تقسیم بندی و برای هر دسته از این چالش ها نیز راهکارهای مختص به خود ارائه شده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد: نقاط قوت و فرصت های معاونت فضای مجازی از نقاط ضعف و تهدیدات آن بیشتر است که در نهایت راهبردهای تهاجمی، مناسبترین راهبردها برای این معاونت تشخیص و پیشنهاد شده اند .

این مقاله بر اساس این باور که فرآیند جهانی شدن بر صنعت ارتباطات استوار است، به مطالعه صنعت تلویزیون می‏پردازد. صنعت تلویزیون یکی از عوامل صنعت ارتباطاتِ جهانی بشمار می‏رود. تلویزیون اثر ویژه ای در فرآیند جهانی شدن دارد. در این مطالعه این اثر را به عنوان عاملیت مورد مطالعه قرار داده ایم. با استفاده از الگوی نظری لاسول تمام لایه‏های ارتباطی در تلویزیون را مطالعه کرده ایم و توصیفی کاربردی از این عاملیت فراهم کرده ایم. نتایج این مطالعه نشان می دهد، تلویزیون با قدرت بیشتر و اثرگذاری بهتری که نسبت به دیگر رسانه‏ها دارد، توانسته است با انتقال اطلاعات و آگاهی تغییرات بنیادینی در امور اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و اقتصادی به وجود آورد. در نهایت فرهنگ‏های مختلف در سراسر دنیا نیز این تغییرات را رسمیت بخشیده‏اند و این تغییرات در فرهنگ چیزی نیست جز پذیرفتن دیگر فرهنگ‏ها و عقاید موجود در جهان.

جهان عرب از سال 2011 دگرگونی های سیاسی بنیادی به خود دیده است، به طوری که موج اعتراض ها و انقلاب های مردمی تاکنون منجر به برکناری چهار دیکتاتور در کشورهای تونس، مصر، لیبی و یمن شده و باعث دگرگونی ها و اصلاحات اساسی در سایر کشورهای این منطقه شده است. رسانه های جمعی از جمله شبکه های خبری ماهواره ای با پخش و انعکاس اطلاعات و وقایع به صورت شنیداری و دیداری و همچنین از طریق پایگاه های اطلاع رسانی خود، زمینة آگاهی و بسیج سیاسی مردم و جوامع را به ارمغان می آورند که این امر در مورد کشورهایی که دارای رسانه های دولتی و حکومت های تک حزبی هستند چشمگیرتر می نماید. یکی از این شبکه های خبری ماهواره ای که نقش چشمگیری در انقلاب های کشورهای جهان عرب داشته، شبکة قطری الجزیره است. این شبکه به دلیل ماهیت حرفه ای و پشتوانة مالی خود توانسته طرف داران زیادی نه تنها در جهان عرب بلکه در تمام دنیا جذب کند. ولی رویکرد این شبکه در انعکاس اخبار و چارچوب سازی رویدادهای سوریه، سوگیرانه و بر اساس اهداف کلی سیاست خارجی قطر است. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و به شیوة توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا به بررسی نظری نقش رسانه در بازنمایی و چارچوب سازی رویدادها پرداخته و سپس سعی دارد به این سؤال پاسخ مناسب دهد: «رویکرد شبکة خبری الجزیره در بازنمایی و چارچوب سازی تحولات سوریه در طی سال های 2011 تا 2013 چگونه بوده است؟»

هدف این نوشتار، بررسی چگونگی انواع مفاهمه گفتمانی سریال های مذهبی تاریخی از منظر رمزگشایی مخاطب اهل سنت است و به این سبب، به تحلیل گفتمان مهم ترین سریال های مذهبی تاریخی سیمای جمهوری اسلامی ایران، به کارگردانی داوود میرباقری مطالعه موردی سه سریال شاخص امام علی (ع)، مسافر ری و مختارنامه از منظر اهل سنت پرداخته و با ملاحظه حقوق اقلیت های دینی در رسانه ملی، به تصریح و تشریح دو اصل بنیادین «حفظ وحدت» و «صدور گفتمان انقلاب» در راستای «منافع ملی» و «التزام عملی به قانون اساسی» می پردازد. همچنین به این پرسش پاسخ می دهد که پیامدهای عدم رعایت این دو اصل در ساخت و توزیع محتوای سریال های تاریخی مذهبی چیست؟ نظریه های به کار رفته در این پژوهش عبارتند از: نظریه استفاده، نظریه خشنودی و مدل رمزگذاری رمزگشایی استوارت هال. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل گفتمان متن و فرامتن (از منظر مخاطب هدف پژوهش) بوده که با بهره گیری از مدل سناریوسازی استقرایی چهارگانه، به جمع بندی و ارائه راهکار می پردازد. از این رو، یافته های تحقیق بر فرض های مختلف مخاطب شناختی و واکنش های متفاوت آنان (شامل طیف وسیعی اعم از کم توجهی، عدم استفاده از رسانه، خودتحریمی رسانه ای، انزوا، مذاکره و حتی تقابل) مبتنی است. بنابراین، با تأکید بر هویت ملی و ساخت سریال هایی از شخصیت ها یا دوره های تاریخی مورد وفاق شیعه و سنی، می توان به سمت وحدت آفرینی و پرهیز از مسئله سازی گام نهاد.