فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۷۷ مورد.
۲۱.

عامل سوم جزم: واقع شدن در جواب طلب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طلب فعل مضارع عامل جزم یک فعلی عامل جزم دو فعلی عامل سوم جزم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۷ تعداد دانلود : ۱۱۲۹
قرآن، معجزه جاوید و پدیده شگفت تاریخی است که مؤمنان به منشأ آن، که قدرت بی پایان دارد، تردید نکرده اند. به همین جهت در هر زمان و مکان به بررسی و پژوهش پیرامون آن می پردازند. از طرف دیگر سال های زیادی است که مسائل و قواعد نحوی، زبان به زبان نقل گشته و کتاب های نحوی قدیم قواعدی را کشف و منتقل نموده اند. در ادبیات معاصر پژوهش های زیادی انجام شده و مسائل جدیدی در ادبیات عربی بررسی شده است. این در حالی است که به چالش کشیدن موضوعات صرفی- نحوی در مقایسه با موضوعات ادبی بسیار کم بوده است. در این مقاله برآنیم تا یکی از مسائل نحوی را در باب عوامل جزم فعل مضارع مورد بررسی و پژوهش قرار دهیم. در این راستا مهم ترین منبع برای اثبات این فرضیه آیات قرآن کریم خواهد بود.
۲۳.

مظاهر تباین الفکر النحوی عند المحدثین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دستور اختلاف زبان عربی دستورنویسان معاصر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نحو
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان دستور زبان عربی
تعداد بازدید : ۱۳۹۱ تعداد دانلود : ۷۶۹
اختلاف آراء و نظرات دستورنویسان درهای فکر و اندیشه را بر روی دستور زبان عربی گشود و منجر به اختلاف و نزاع فکری بین دستورنویسان گشت. این نزاع فکری, شکوفایی اندیشه و برپایی نهضت علمی در راستای علم دستور را برای زبان عربی به ارمغان آورد. دستورنویسان معاصر نیز به پیروی از پیشینیان در پاره ای از مسائل دستوری با هم اختلاف نظر داشته اند. این مسأله پژوهش حاضر را بر آن داشت که به بررسی موارد اختلاف آراء و نظرات دستوریان معاصر که با اختلاف دو مکتب دستوری بصره و کوفه شباهت دارد, بپردازد. بر این اساس با رویکردی توصیفی تحلیلی و با بررسی آراء و نظرات دستوریان معاصر در پاره ای از مباحث دستوری, جلوه ها و موارد اختلاف آراء ایشان در چند قسمت مورد بحث و مداقه قرار گرفته شد, که عبارتند از: شیوه پژوهش زبانی, انواع کلام, مفهوم جمله, اعراب و علامت های آن, مرفوعات, منصوبات, مجرورات, توابع و اعراب فعل. شایان ذکر است که اختلاف نظر دستورنویسان معاصر غالبا به منظور دست یابی به روشی بنیادی و کارآمد برای تصحیح سبک دشوار و پیچیده دستور سنتی بوده است. بدین منظور برخی از دستوریان معاصر نظرات خود را بر پایه نحو کوفه که از نظر ایشان به سهولت و تفصیل مباحث مشهور بود, بنیان نهادند, و برخی دیگر برای رهایی از دشواری و پیچیدگی ناشی از دستور سنتی تنها به آنچه برای زبان آموزان آسان می نمود اکتفا کردند.
۲۴.

درآمدى بر عروض عربى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عروض علت بحر زحاف تفاعیل عروضى

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب صرف
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نحو
تعداد بازدید : ۱۳۶۵ تعداد دانلود : ۹۵۳
عروض علمى است که شعر صحیح از ناصحیح به وسیله آن شناخته مى شود. موضوع علم عروض تفاعیل عروضى مى باشد که معیارى است براى شناخت بحور شعرى و تشخیص اوزان شعر و عوارضى که بر آنها وارد مى شود. واضع علم عروض خلیل بن احمد فراهیدى است که پانزده بحرکشف کرد. پس از او اخفش اوسط یک بحر بر آنها افزود. این شانزده بحر تاکنون براى سنجش اشعار عرب به قؤت خود باقى است. تغییراتى که بر تفعیله هاى عروضى وارد مى شود بر دو نوع است: ا- زحاف 2- علت زحاف بر دو نوع است: زحاف مفرد و زحاف مرکب. علت نیز بر دو نوع است: علت زیادت و عفت نقص
۲۸.

ترتیب واژگانی جمله در زبان عربى برپایه نظریه حاکمیت و وابستگى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترتیب واژگانی آرای قدمای مسلمان حاکمیت ومرجع گزینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۹ تعداد دانلود : ۶۳۱
در این مقاله بر آنیم که ترتیب واژگانى در زبان عربى را در چهارچوب نظریه حاکمیت و وابستگى تبیین نماییم. ترتیب واژگانى در زبان عربى مورد اختلاف زبانشناسان است ا ما اینجا ضمن بررسى آراى قدما فرض اصلى ما آنست که ترتیب وازگانى بى نشان در این زبان به صورت vso است.
۳۴.

مثلث تغییر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سبک تحول و تغییر ساختار قصیده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نحو
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
تعداد بازدید : ۱۱۹۸ تعداد دانلود : ۶۰۸
ساختار قصیدهء عربى، به همانگونه که برد، ساختارى شد ماندگار. اما باگذشت زمان، پاره اى از ویژگیهاى آن به چالش کشیده شد. بویژه پدیدار شدن گونه اى دیگر از قالب هاى شعرى که در مرز شعر عامیانه و فصیح قرار داشت و پرتنوع بود و ایقاعى بس خوش داشت، با ظرفیت شگفت برانگیزى براى طرح عواطف غرامى و وصف زیبایى هاى طبیعى، در مقابل سبک دیرپاى قصیده قامت برافراشت، ولى آنچه در دورهء معاصر رخ داد ضلع سوم این مثلث تغییر را کامل ساخت- تغییرى که مى رود تا ویژگیهاى درونى و بیرونى فخیم ترین و کهن ترین قالب شعرى عرب را بستر تجربه هاى بیانى متفاوت و نو ترى سازد.
۳۵.

ابزارهاى واژه فزائى در زبان عربى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: زبان عربى واژه پردازى فرهنگستانهاى عربى

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب صرف
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نحو
تعداد بازدید : ۱۱۹۵ تعداد دانلود : ۶۰۷
پیشرفت متداوم علوم و دستیابى پیوسته به یافته هاى نوین و در نتیجه پدیدار شدن کلمات و تعابیر تازه و نوظهور و تداول رو به فزونى اصطلاحات علمى و فنى در رشته هاى مختلف توجه دانشمندان علوم لسانى را در جهان عرب، بویژه از سده بیستم به این سوى، سخت به خود معطوف داشته است. هر چند از زمان طهطاوى تاکنون با هدف توانمندسازى و توسعه زبان عربى کوششهایى فردى و سپس گروهى در حال انجام بوده ولى براى دستیابى به نتایج بهتر بیشترین توجه به این امر معطوف شده است که با توجه به ساختار خاص این زبان، چگونه مى توان (1) دامنه تمهیدات شناخته شده و متداول راگسترش داد و (2) با نیم نگاهى به تمهیدات دیگر زبانها چگونه مى توان ابزارهاى واژه پرداز تا زه اى را تجربه کرد.
۳۶.

قراءة فی قصیدة ""بطاقة هویة"" لمحمود درویش فی ضوء نحو النص(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: محمود درویش نحو النص لسانیات بنیة

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نحو
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
تعداد بازدید : ۱۱۸۹ تعداد دانلود : ۹۶۲
نحو النص مصطلح من المصطلحات اللسانیة الحدیثة إذ یهدف إلى التحلیل اللغوی للنص، فهو نمطٌ من التحلیل ذو وسائل بحثیة مرکّبة، تمتدّ قدرتها التشخیصیة إلى مستوى ما وراء الجملة، بالإضافة إلى فحصها لعلاقة المکوّنات الترکیبیة داخل الجملة. تهدف ﻫﺫﻩ ﺍلدﺭﺍﺴﺔ ﺇﻟﻰ معالجة نحو ﺍﻟﻨﺹ وتطبیقه على قصیدة ""بطاقة هویة"" لمحمود درویش. ﻭقد ساﺭ ﺍلبحث ﻟﺘﺤقیق مسعاه بما یقتضیه ﺍﻟﻤﻨﻬﺞ، ﻓﺘﻨﺎﻭل بدﺍیةً مفهوم نحو ﺍﻟﻨﺹ ﻭنشأته، ثم ﻋﺭﺽ ﻟﻐﺭضه ومهمته ﻭعناصره ﺍﻟﻨﺼیﺔ ﻭﻟﻤﺴﺎریه التطبیقیین ﻓی قصیدة ""بطاقة هویة"" ﻭﻫﻤﺎ تفسیر الترابط ﺍﻟﻨﺼی ضمن ﺍﻟﺴیﺎﻕ ﺍﻟﻠﻐﻭی، وتفسیر الترابط ﺍﻟﻨﺼی ﺍﻋﺘﻤﺎﺩاً ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴیﺎﻗﺎﺕ ﻏیﺭ اللغویة. وخلصت الدراسة إلى أن هذا النص یتمتّع بإطار منسجم ومتماسک، وترتبط أجزائها بشکل متواصل ومتسلسل سواء فی الأبنیة الکلیة أو الجزئیة؛ فالتقنیات اللسانیة المستخدمة فی النص جاءت لتحقیق غرضه وهدفه. فمقاطعه الستة أو ما نسمیها بالأبنیة الکلیة، کلّها مترابطة ومتماسکة وعند تفکیک کل بنیة کبرى إلى أبنیة صغرى نجد الشاعر قد استخدم أسالیب لغویة - لسانیة شتّى لتحسین صیرورة تکوّن النص. بالإضافة إلى ذلک، تبرز المعطیات اللغویة کالإحالات والحذف والتکرار والعطف بشکل جلی ّفی القصیدة بما یؤکد – مرة أخرى- قوة محمود درویش فی إنتاج العمل الإبداعی. کما تبیّن أن نص قصیدة ""بطاقة هویة"" قد ارتبطت قوالبه بعضها ببعض وشکّلت کلاً متکاملاً، فکانت تدلّ على فکرة متصلة من عنوانه وبدایته وجسده ونهایته ... بلغة تجبرنا على الاستمرار دون توقف.
۳۸.

شروط عمل اسم الفاعل فی العربیه، دراسه تطبیقیه على الربع الأول من القرآن الکریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: القرآن الکریم اسم الفاعل اللغه العربیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۰ تعداد دانلود : ۴۱۴
هذه دراسه تطبیقیه تتناول دراسه اسم الفاعل فی العربیه من خلال الربع الأول من القرآن الکریم، وقد أبرزت الأسس التی انطلق منها العلماء، وبنوا علیها أحکامهم، کاشتراط المجاراه اللفظیه والمعنویه مجرى الفعل المضارع أو کلتیهما معاً، وبینت تباین آرائهم فی ذلک، والصور التی یکون فیها عاملاً، والتی لایکون. وتوصلت إلى أن اسم الفاعل فی اللغه العربیه ینزع إلى الإضافه فی المستوى النحوی لیحقق نشاطاً اسمیاً فی بنیته یطابق ما تدل علیه من ثبوت صفه الفاعل، بصرف النظر عن الزمن الذی یشیر إلیه سیاقه، وهو ما یفسر علیه مجیئه مضافاً. ومن الملحوظ أنه لا تشابه بینهما لفظاً ولا معنى فهما مختلفان وضعاً، وکل ما بینهما من تشابه قائم على العمل، والعمل تسببه رائحه الفعل لا معنى الفعل، وهو ما یعنی أن المجاراه اللفظیه والمعنویه لا جدوى منها، ولا مسوغ إذن لحمل اسم الفاعل على الفعل المضارع.
۳۹.

بررسی اندیشه های نحوی دکتر مخزومی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نحو
تعداد بازدید : ۱۱۵۸ تعداد دانلود : ۷۴۴
دکتر مخزومی که با مشکلات صرف و نحوی دانش آموزان و دانشجویان عرب بویژه (عراقی) روبه رو شده بود‘درصدد برآمد نحوی ارائه دهد که به دور از مباحث پرتکلف و پیچیده باشد و در این راستا نحوی را که معتقد است به طبیعت زبان بیشتر نزدیک است تا نظر نحویان متکلم و فیلسوف مأب در کتاب (( فی النحو العربی نقد و توجیه)) که نگارنده مقاله برای تبیین آن تلاش کرده است ‘ مطرح ساخت . ناگفته نماند دکتر مخزومی الگوی عملی نظرات خود را درکتاب ((النحو العربی قواعد و تطبیق)) ارائه کرده است. مخزومی بر آن بوده است با بهره گیری از نظرات گوناگون ‘ به دور از هرگونه تعصبی درصدد ارایه نحوی باشد قابل فراگیری نه فراگریزی.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان