درخت حوزه‌های تخصصی

حدیث و علوم حدیث

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
حدیث علوم حدیث
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۴٬۹۹۰ مورد.
۱۲۱.

بررسی روایات تنزیه کتاب التوحید شیخ صدوق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 359-374

کلید واژه ها: تنزیه شیخ صدوق التوحید شیعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 120 تعداد دانلود : 697
تنزیه ، سنگ بنای خداشناسی صحیح است و شیخ صدوق محدث نامدار مکتب اهل البیت علیهم السّلام منادی این عقیده در کتاب کهن و ارزشمند توحید می باشد. ایشان در باب توحید الهی بر این باور تکیه دارد که خداوند سبحان از همه ویژگی های آفریدگان پاکیزه است و در کتاب توحید ، آیه ها و روایت های صریح در تنزیه را گردآوری و گاهی توضیح می دهد و چنانچه آیه یا روایتی در ظاهر با تنزیه سازگار نبود با استفاده از اصول عقلی و روایت های تفسیری ، مورد تأویل و توجیه قرار داده است. در ضمن از مقاله حاضر چنین به دست می آید که شیخ صدوق همانند متکلمین شیعی در مباحث اعتقادی به حکم عقل نیز در بررسی آیه ها و روایت ها توجه دارد.
۱۲۲.

اسباب النزول از ساحت نقل تا آوردگاه رأی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 265 - 290

کلید واژه ها: اسباب النزول طبری جامع البیان نقل شأن نزول تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 416 تعداد دانلود : 54
فهم مضامین آیات قرآن به عنوان مهم ترین منبع معرفتی مسلمانان، نیازمند استفاده از ابزار معتبر و موثق است؛ از آغاز تاکنون، اسباب نزول به عنوان یکی از این ابزار، مطرح است و طریق معرفت، شناخت و دستیابی به اسباب نزول، از مباحث جدّی و مهم این حوزه است که صاحب نظران ضمن کتب مربوط بدان پرداخته اند. ابتدا چنین می نماید که دستیابی به اسباب نزول، همان گونه که اغلب پژوهشگران قرآنی بر آن رفته اند، جز از طریق مشاهده، نقل و روایت امکان پذیر نبوده و رأی و اجتهاد در آن نقشی ندارد و همین نگاه باعث محدود شدن اسباب نزول در تعدادی روایت و حتی کم اثر یا بی اثر دانستن آن در فهم آیات قرآن شده است؛ لکن بررسی کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی مدوّنات و تألیفات اختصاصی سبب نزول یا متضمن آن، نظیر تفاسیر و به ویژه تفسیر جامع البیان (به عنوان ام التفاسیر و جامع تلاش های تفسیری مسلمانان در دو قرن و نیم نخست) نشان می دهد گرچه نگاه غالب و مشهور، معرفت و شناخت اسباب نزول آیات را منحصر در مشاهده و نقل می داند و در نگاه اول قراینی در خصوص این رویکرد نزد ابن جریر طبری به دست می آید، با دقت بیشتر و عمیق تر، چنین حاصل می شود که علاوه بر مشاهده و نقل، اجتهاد و رأی نیز در شکل گیری و دستیابی به اسباب نزول مؤثر است.
۱۲۳.

الأثر المتبادل بین الأخلاق والسیاسه بناءً على الخطبه الشقشقیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه ربیع و صیف ۱۴۰۰ (۱۴۴۲ق) العدد ۲ (المتوالی ۸) 11 - 26

کلید واژه ها: الأخلاق الإمام علی (ع) السیاسه الشقشقیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 737 تعداد دانلود : 48
تعتبر ثنائیه الأخلاق والسیاسه إحدى النظریات حول العلاقه بین الأخلاق والسیاسه. إن نهج الفکر الحکومی للإمام علی؟ هو أن السیاسه دون دعم معنوی تجلب العدید من الأضرار الفردیه والاجتماعیه. توضح هذه الدراسه، من خلال دراسه فکر الإمام علی؟ والتأکید على الخطبه المتسامیه لنهج البلاغه وأسلوب المکتبه والمنهج الوصفی التحلیلی،انه على الرغم من الضعف الأخلاقی فی خلق ظاهره العنف فی سیاسه الحکام  إن المجتمع یسیر فی الاتجاه الخاطئ، ومن الخطأ أن نتوقع من الناس أن یتصرفوا على أساس الأخلاق ونتیجه لذلک، فإن فعالیه مقاربات وممارسات النظام الحاکم ستکون موضع تساؤل خطیر. تؤثر عواقب السیاسات غیر المؤذیه على مجالات الفرد والمجتمع والحکومه، وسیعانی المجتمع الذی یحکمه النظام الدینی من أضرار قاتله أکثر. یمکن تحلیل ابتکار هذا البحث وفق جزء من الخطبه الشقشقیه بحیث یشوه الآثار الأربعه للعنف المضلل والتمرد والتنوع وعدم التوازن فی المجتمع. ومن ناحیه أخرى، یحاول القائد الأخلاقی بالتفاوض، واستخدام الإصلاحات المناسبه لاسکات الخصم ومنع المزید من التشنجات فی المجتمع، وحمایه حقوق المعارضین والحفاظ على کرامه الإنسان، - سیاساتِه المسؤوله لتعزیز وتقویه الأسُس الفکریه تحسین معتقدات وممارسات الفرد والمجتمع والحکومه.
۱۲۴.

بررسی انتقادی روایات عاشورایی تاریخ طبری (بازه زمانی عاشورا به بعد)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰شماره ۱۴ 9 - 45

کلید واژه ها: تاریخ طبری مقتل الحسین (ع) روایات عاشورایی تحریفات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 884 تعداد دانلود : 552
مقتل الحسین(ع) موجود در کتاب تاریخ طبری (310 ه ق) از جمله مقاتل برجای مانده و قدیمی مربوط به قرن سوم و چهارم است. این کتاب نیز مانند سایر کتب تاریخی و روایی از هجمه گزارش های قابل تأمل مصون نمانده و برخی از مطالب آن در موضوعات مختلف، از جمله درباره جریان عاشورا مورد تردید است. طبری، گزارشی که از قیام عاشورا ترسیم نموده، برخاسته از روایت ابومخنف بوده که در حال حاضر قدیمی ترین مقتل موجود است؛ اما در عین حال از آشفتگی های متنی رنج می برد به طوری که در برخی موارد با وقایع مسلم تاریخی ناسازگار بوده و یا از نگاه شیعی شأن معصوم دچار خدشه شده است. البته در قرن های بعد برخی از علمای شیعه به این کتاب نیز استناد کرده اند. در مقاله پیشِ رو پس از تحلیل وجوه مختلف پیرامون روایات محل مناقشه، دیدگاه برگزیده ای عرضه می شود که مزیّت های قابل ملاحظه ای نسبت به نظرات ارائه شده در این عرصه را داراست. یافته ها نشان می دهد برخی از روایات طبری در حمایت از جریان اموی و گاه برخی از آن ها علیه این جریان تلقی می شود که این نشان دهنده امانت وی در گزارش عاشورا از راویان عاشورایی است و از طرف دیگر نقل روایات متعارض یا متناقض زمینه را برای نقد رویکرد و روش او را فراهم کرده است. روایات ذلّت پذیری امام حسینA، اسارت دو فرزند عبدالله بن جعفر و شهادتشان پس از عاشورا، کشف عورت از علی بن الحسین A، اظهار ندامت یزید از قتل رساندن امام از جمله روایاتی است که قابل نقد و تحلیل است. این مقاله با رویکردی تحلیلی انتقادی به نقد این روایات پرداخته و یافته های آن می تواند در مطالعات عاشوراپژوهی مورد بهره برداری قرار گیرد.
۱۲۵.

تأثیر اعتقاد به توحید در تولید در بیانیه گام دوم از منظر امام علی(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۵ 54 - 82

کلید واژه ها: تولید اقتصاد اقتصاد توحیدی کار در نهج البلاغه بیانیه گام دوم انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 219 تعداد دانلود : 56
رفتار انسان ها، پیوسته پیرو معتقدات و جهان بینی آنها صورت می گیرد. در جوامع اقتصادی نیز انسان ها با توجه به معتقدات و اصول فکری خود تصمیمات اقتصادی گرفته و بر اساس آن رفتار می کنند و اقتصاد حاکم بر جوامع نیز جدای از افکار و عقاید آنان نیست. زیربنا و تکیه گاه فکری و نظری درباره آموزه ها و رفتارهای اقتصادی و جهان بینی حاکم بر آن، همان مبانی اعتقادی می باشد که موضوع این آموزه ها، خداوند متعال و صفات او، جهان هستی، انسان و جامعه است. در این پژوهش آن دسته از آموزه های الهی که در رفتارهای اقتصادی انسان در حوزه تولید تأثیر دارد که همان اعتقاد به توحید در تولید است، از منظر امام علیA مورد توجه می باشد. برای نیل به این مقصود، تأثیر اعتقاد به توحید در تولید با استناد به برخی روایات امام علیA با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بیان گردیده است. در فرمایش مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، به مسئله اقتصاد به عنوان نقطه کلیدی و تعیین کننده در جامعه اسلامی اشاره شده است. همچنین از مطالعات و بررسی های انجام شده در این پژوهش می توان به این نتیجه رسید که انسان موحّد در این مکتب در حیطه تولید معتقد است که می توان با جهت دهی به هدف تولید، توجه دادن به کار و تلاش در جهت تولید و ایجاد امنیت اقتصادی در تولید به سمت ارزشی شدن و بهره وری و قاعده مند شدن زنان در کار تولید به پیشرفت در زمینه تولید رسید. همچنین با ایجاد امنیت در اشتغال و با گسترش اشتغال مولد در تولید، بخش کشاورزی و صنعت و تجارت را توسعه و سروسامان داد.
۱۲۶.

موانع درونی خود تربیتی در تحقق کمال انسانی در جامعه اسلامی از منظر امام علی(ع)

نویسنده:
منبع: مطالعات حدیث پژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 107 - 142

کلید واژه ها: موانع خودتربیتی کمال انسانی امام علی (ع) تعلیم و تربیت نهج البلاغه بیانیه گام دوم انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 662 تعداد دانلود : 287
خودتربیتی یعنی اینکه انسان به تربیت و پرورش استعدادها و توانایی های خود در جهت کمال انسانی بپردازد. خود تربیتی برای رسیدن به اهدافی همچون سرآمدی دریک مجموعه، بارور کردن ظرفیتهای انسان، موفقیت در زندگی، کسب آرامش و کاهش استرس و صدها هدف دیگر انجام می پذیرد. حضرت علی (ع) نمونه عالی الگوی خودتربیتی می باشند. باتوجه به سخنان مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب مبنی بر اینکه مردم باید با پرورش معنویت و اخلاق در تمام حرکتها و فعالیتهای فردی و اجتماعی رشد یابند و در این راه تلاش و جهاد کنند و همچنین حکومتها اولأ خود باید منش و رفتار اخلاقی و معنوی داشته باشند و ثانیأ زمینه را برای رواج آن در جامعه فراهم کنند و به نهادها کمک برسانند و نیز بنابر ضرورتی که ایشان فرمودند به نگارش این تحقیق میان رشته ای پرداخته شده است. بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی این نکات را بیان کرده است. یکی از منابعی که انسان را در شناخت این موانع یاری می دهد نهج البلاغه است، لذا این تحقیق به بحث موانع درونی خودتربیتی در تحقق کمال انسانی در جامعه اسلامی از منظر امام علی (ع) خواهد پرداخت. موانع درونی خودتربیتی شامل سه مولفه (اعتقادی، اخلاقی و رفتاری) می باشد، انسان با شناخت و رفع این موانع، هم به تربیت خود و پرورش استعدادها پرداخته است و هم تحقق کمال انسانی در جامعه اسلامی را ممکن کرده است. این پژوهش به صورت کتابخانه ای و به روش تحلیلی- توصیفی انجام پذیرفته است. 
۱۲۷.

اصطلاح شناسی «صحیح الحدیث»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۵ 467 - 487

کلید واژه ها: صحیح الحدیث صحیح محدثان متقدم محدثان متأخر قطعی الصدور مدح وثاقت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 27 تعداد دانلود : 375
بررسی معنایی «صحیح الحدیث» با تأکید بر دیدگاه شیخ عاملی موضوع پژوهش قرار گرفته است تا ضمن معرفی نظر متأخران  و بازخوانی اختلاف نظرهای موجود درباره این اصطلاح در قلم قدما، به طرح نظر یکی از صاحب نظران برجسته قرن یازدهم، شیخ محمد عاملی، به عنوان فردی که نظرات رجالی اش مورد رجوع بسیاری از بزرگان در مباحث رجالی هستند، بپردازد؛ زیرا تحلیل و بررسی نگاه ایشان در کنار سایر نظرها راهگشای دست یابی به معنای نهایی آن خواهد بود. در این راستا با نگاهی گزارشی- تحلیلی یافته های ذیل به دست آمده است: اصطلاح «صحیح الحدیث»، ناظربه راوی و حدیث او (هر دو) می باشد و کاربرد این اصطلاح درباره کتابِ راوی، اشاره به صحیح بودن احادیث کتاب خاص وی است و همه روایات او مدنظر نیست. در سایر موارد، اصطلاح مزبور اثبات کننده صحت کل روایات آن راوی فی النفسه بوده و همه راویان اسناد روایات آن راوی را شامل نمی شود که در این مورد اصطلاح موردنظر ناظر به حال راوی نیز است.
۱۲۸.

بررسی تضعیف ابوالمفضل شیبانی در تحریف و جعل اسناد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰شماره ۱۴ 136 - 167

کلید واژه ها: ابوالمفضل شیبانی جعل سند تحریف میراث حدیثی رویکرد رجالیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 200 تعداد دانلود : 357
ابوالمفضل شیبانی (م. ۳۸۷ق) از جمله راویان پرکاری است که روایات پرشماری در منابع حدیث و کلام فرق اسلامی دارد و حتی جمعی از بزرگان فریقین او را به حافظ بودن می ستایند. با وجود این، گاه دخل و تصرفات غیرمتعهدانه ای در نقل روایات و اسناد داشته و جمعی از رجالیان متقدم مانند جمع زیادی از مشایخ نجاشی و برخی از بزرگان عامی سده چهار و پنج همچون دارقطنی و برخی از شاگردان روایی شیبانی او را تضعیف کرده اند. از امامیه نیز بزرگانی چون ابن غضائری او را متهم به سندسازی می کند. اما جمعی از عالمان سده های اخیر، پیشنیان رجالی را به تندروی یا تأثیرپذیری از نگرش های کلامی عامه در تضعیف متهم کرده اند. بنابراین، مسأله اصلی مقاله، یافتن راه هایی برای قضاوت در این اختلافات است. یافته تحقیق آن است که نقد های این عالمان بر تضعیفات پیشینیان نا تمام است و با روش هایی تاریخی مانند ابحاث طبقاتی و بررسی های تطبیقی منابع می توان برخی از تحریفات شیبانی را کشف کرد. همچنین شیبانی مانند برخی از جریان های حدیثی رقیب امامیه، گاه با مقابله به مثل، اسنادی ساختگی در تأیید مذهب ارائه داده است.
۱۲۹.

مستندات روایی مؤلفه های جامعه منتظر در بیانیه گام دوم

نویسنده:
منبع: مطالعات حدیث پژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 1 - 24

کلید واژه ها: مستندات روایی مؤلفه جامعه منتظر رهبرمعظم انقلاب بیانیه گام دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 526 تعداد دانلود : 703
تعالی و پیشرفت هر جامعه ای مرهون بازنگری و پالایش مؤلفه های اجتماعی آن جامعه می باشد تا در پرتو آن به اهداف و آرمان هایش دست یابد که این امر نیازمند تبیین این مؤلفه ها از سوی مرجعی حکیم و دانا به امور جامعه می باشد، رهبر حکیم انقلاب که محور وحدت و همدلی جامعه اسلامی به شمار می روند با درک والا از تحولات جامعه در بیانیه گام دوم علاوه بر تشریح دستاوردهای چهل ساله انقلاب اسلامی ایران، به تبیین مؤلفه های اجتماعی جامعه پرداخته اند که به کارگیری آنها از جمله مواردی است که در روایات معصومین (ع) از مؤلفه های جامعه ی منتظر به شمار رفته است، به همین جهت هدف این مقاله در پاسخ به این سؤال که مستندات روایی مؤلفه های جامعه منتظر در بیانیه گام دوم چیست؟ تبیین مستندات روایی این مؤلفه ها می باشد، نتایج این پژوهش که به شیوه توصیفی تحلیلی و با جمع آوری کتابخانه ای مطالب انجام شده، حاکی از آن است که در روایات مؤلفه هایی همچون علم و پژوهش، معنویت و اخلاق، اقتصاد، عدالت و مبارزه با فساد، استقلال و آزادی، عزت ملی و مرزبندی با دشمن و سبک زندگی را برای جامعه منتظر برشمرده اند که رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم بر این مؤلفه ها تأکید نموده اند.
۱۳۰.

نگاهی دوباره به نظریه دلالت اکثار بر وثاقت

نویسنده:
منبع: پژوهش های رجالی سال چهارم ۱۴۰۰ شماره ۴ 113-134

کلید واژه ها: قاعده اکثار توثیق عام ضعف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 37 تعداد دانلود : 168
مکتب اعتبارسنجی متأخرین که میراثدار مکتب حله در چگونگی رویارویی با احادیث است، با چالشهایی روبرو است. از مهم ترین آن می توان به فقدان توصیف بسیاری از روایان نقش آفرین در انتقال احادیث شیعه، در منابع نخستین رجالی اشاره کرد. توثیقات عام از جمله راهکارها برای رهایی از این چالش است. از میان توثیقات عام، نظریه اکثار، بستر مناسبی برای توثیق بسیاری از راویان مجهول یا تضعیف شده به شمار میرود. در کلمات بزرگان سه بیان برای این نظریه به چشم میخورد که گسترده ترین آن منسوب به سیدموسی شبیری زنجانی است؛ بنابر این بیان اگر یک راوی ثقه جلیل القدر که عادت به نقل از ضعفاء ندارد، به فراوانی از یک راوی ناشناخته نقل روایت کند، فراوانی نقل وی کاشف از وثاقت استاد در نزد راوی مکثِر است. دو دلیلِ اعتبار و حساسیت دانشمندان رجالی در اطلاع رسانی، پشتوانه بنیادین بیان مزبور است. به نظر میرسد مجموعه تقریرات سهگانه با سه ابهام عام و تقریر ویژه سیدموسی شبیری نیز با شش ابهام خاص روبرو است؛ بنابراین پیش از برطرف شدن این ابهامات، نمیتوان نظریه اکثار را به عنوان ضابطهای کلی از توثیقات عام پذیرفت.
۱۳۱.

ویژگی های فرزند صالح در سبک زندگی اسلامی از منظر قرآن و حدیث

نویسنده:
منبع: مطالعات حدیث پژوهی سال ششم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱ 39 - 63

کلید واژه ها: سبک سبک زندگی فرزند صالح فرزند صالح قرآن حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 802 تعداد دانلود : 188
سبک زندگی در اصطلاح عبارت است از طیف رفتاریای که اصلی انسجامبخش بر آن حاکم است و عرصهای از زندگی را تحت پوشش دارد و در میان گروهی از افراد جامعه قابل مشاهده میباشددر سبک زندگی اسلامی آنچه به عنوان یکی از مسؤولیتهای بزرگ والدین برای ایجاد ویژگی ایمان در فرزندان مطرح گردیده مساله آشنا کردن فرزند با خدا و آفریدگار جهان هستی ،پرورش استعداد دینی، ایمان، نماز گزار بودن، محبت اهل بیت(ع)، آشنایی با دین و احکام و انس با قرآنویژگیهای اخلاقی فرزند در سبک زندگی اسلامی را می توان عبارت دانست از: صداقت، احترام و خدمت گذاری به والدین،تقوی، امانت داری و پرهیز از دنیا پرستی و انجام کارهای خیر. ویژگیهای اجتماعی فرزند صالح در سبک زندگی سلامی باعث میشود تا وی با شادابی و نشاط و اعتماد به نفس به تلاش و سعی بپردازد و در برخورد با افراد جامعه از روش صحیح اسلامی تبعیت نماید. پدر و مادر باید مقدّمات ایجاد اعتماد به نفس از قبیل آگاه کردن کودک نسبت به تواناییهای خود، و بر ملا نکردن عیبهایش و ایجاد برنامه در زندگی و نظم در امور را برای کودک فراهم کنند. ویژگی های علمی درست و متناسب با نیازهای کودکان و نوجوان نقش مهمی در سرنوشت آینده آنان ایفا میکند، زیرا اساس انسان را فکر و فرهنگ او می سازد و اگر این فکر و فرهنگ مبتنی بر آگاهیهای مستند و مستدل دینی باشد زندگی جهت دینی و الهی پیدا می کند. از این رو تعلیم مسائل دینی و احکام مذهبی به کودکان در روشنگری ذهن آنان و ایجاد علاقه به امور دینی و استواری در دینداری بسیار حائز اهمیّت است.آموزش دینی را از زمان کودکی آغاز نمود تا مذهب و تعالیم دینی بطور جدّی با زندگی فرد آمیخته شود و این ویژگی در او پدید آید و کودک هم در سایه آن ، اعتماد به نفس ، آرامش روان ، نظم و انضباط، صلاح و خوبیها، روحیه ایثار و فداکاری به دست آورد و از جرم و جنایت و بزهکاری دوری جوید از ویژگیهای علمی فرزند صالح در سبک زندگی اسلامی می توان به موارد ذیل اشاره نمود: برخورداری از علوم و فنون ومهارتهای اجتماعی، برخورداری از علوم دینی، ارتباط باعلما و دانشمندان.
۱۳۲.

بررسی و تحلیل راهکارهای قرآنی و روایی تولید انبوه و باکیفیت

نویسنده:
منبع: مطالعات حدیث پژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 64 - 85

کلید واژه ها: قرآن روایات رونق و جهش تولید تولید باکیفیت و انبوه بیانیه گام دوم انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 126 تعداد دانلود : 639
تولید انبوه و باکیفیت محصول یکی از مهم ترین دستورات دینی به مسلمانان است. با توجه به آن که بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی منبعث و متأثر از تعالیم الهی است؛ بنابراین بر اساس همین دستور یکی از اصلی ترین محورهای بیانیه به این مهم اختصاص یافته است. در این پژوهش با استفاده از ابزار مطالعه کتابخانه ای و روش تحلیل محتوای کیفی در پی پاسخ به این سؤال هستیم که در آموزه های قرآنی و روایی چه راهکارهایی برای تولید انبوه و باکیفیت به مسلمانان توصیه شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که در این منابع برای هریک از طبقات جامعه اعم از دولت، تولیدکنندگان و مردم وظایفی در جهت تحقق این مهم مشخص شده است؛ ازجمله دولت با تلاش در جهت استقلال و اقتدار اقتصادی از طریق عدم وابستگی به بیگانگان، تقویت روحیه کار و نهی از تنبلی در جامعه، حمایت از سرمایه گذاران و تولیدکنندگان، استفاده بهینه از سرمایه و منابع طبیعی کشور، برقراری امنیت اقتصادی، تربیت نیروی متخصص، واگذاری فعالیت های تولیدی به بخش خصوصی و نظارت بر تولید و کنترل واردات کالاها، تولیدکنندگان از طریق اجتناب از فریب و غش در معاملات و پرهیز از گران فروشی و مردم از طریق ترجیح استفاده از کالاهای ساخت تولید داخلی، مشارکت در فعالیت های عام المنفعه، صبر و مقاومت در برابر مشکلات اقتصادی و رعایت قوانین مصوب حکومتی می توانند در این راه یاریگر باشند.
۱۳۳.

شرح المقاربات النظریه للمجتمع المدنی ومقارنتها مع تعالیم نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ق) العدد ۳ (المتوالی ۹) 77 - 88

کلید واژه ها: المجتمع المدنی نهج البلاغه القانون الحکومه حقوق المواطنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 694 تعداد دانلود : 408
إن ضمان حقوق الإنسان الفردیه والاجتماعیه، بما فی ذلک حق المواطنه، والحق فی تقریر المصیر، وحریه التعبیر، وحریه الفکر إلخ، هی من القضایا التی یتم التأکید علیها فی وجهات نظر المجتمع المدنی. یمکن رؤیه معظم هذه الحقوق فی منطق نهج البلاغه. فی هذا المقال، وباستخدام المنهج المقارن والتحلیل المفاهیمی، ومقارنه المناهج النظریه ل "المجتمع المدنی" بتعالیم نهج البلاغه، یسعى المؤلف إلى تقدیم إجابه للسؤال التالی: هل یمکن وفقاً لتعالیم نهج البلاغه الحفاظ على مستوى الإیمان وأداء الواجبات الدینیه، وتثمین واجبات المجتمع المدنی وخلق نوع من الانسجام فی التدین ومتطلبات المجتمع المدنی؟ ومن وجهه نظر نهج البلاغه، فهل یعتبر الإنسان فی المجتمع الدینی ملزماً فقط بتنفیذ الأوامر أو أنه ملزم کذلک بمراعاه الحقوق الدینیه مثل حق المواطنه، وحریه التعبیر، وحریه الفکر، والحق فی تقریر المصیر و الحق فی الرقابه على الحکام، والتی یؤکده علیها المجتمع المدنی؟ بناءً على نتائج البحث، یمکن القول إنه بغض النظر عن بعض الأسس النظریه للمجتمع المدنی وبالإشاره إلى الإنجازات القانونیه والاجتماعیه وبعض النماذج العملیه للمجتمع المدنی، یمکن إقامه علاقه منطقیه بین مفهوم المجتمع المدنی والمجتمع الدینی.
۱۳۴.

حق حیات حیوانات از منظر روایات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۵ 274 - 295

کلید واژه ها: حقوق حیوانات حق حیات حیوانات امنیت جسمی و روحی حیوانات محیط زیست حفظ نسل حیوانات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 469 تعداد دانلود : 704
حقوق حیوانات به ویژه حق حیات و حفظ نسل آن ها از مباحث مهم جوامع بشری است و با توجه به نقش حیوانات در بقای محیط زیستِ مناسب انسانی، اهمیت آن افزایش می یابد. گاهی این حقوق توسط برخی به عنوان بیان نقص شرع اسلام با اهداف غیر علمی و بیشتر فرهنگی و سیاسی طرح می گردد و این در حالی است که پیشینه حمایت قانونی و عملی اسلام بسیار مقدم بر سایر مکاتب می باشد. در این جستار با بررسی آیات، روایات و متون فقهی مرتبط و با روش توصیفی - تحلیلی به تبیین و بررسی ادله حق حیات حیوانات و حفظ و حمایت از آن ها پرداخته شده است. برآمد تحقیق نشان دهنده حمایت همه جانبه قوانین شرعی از این حق بوده و در این پژوهش، حمایت های مادی، مانند حق معاش، تغذیه، بهداشت، اقامتگاه و غیره و حمایت های معنوی مورد تاکید قرار گرفته و از افتخارات اسلام بیان این حقوق توسط امام علی(ع) در منشورحکمرانی است. 
۱۳۵.

تحلیل لخطاب الإمام علی بالخطب العامه فی نهج البلاغه فی الأیام الأولى للدوله (دراسه حاله: مبدأ حفظ الحدود الإلهیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ق) العدد ۳ (المتوالی ۹) 1 - 16

کلید واژه ها: نهج البلاغه علی تحلیل الخطاب الخصوصیه و الحفاظ على الحدود الالهیه الکتاب والتراث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 463 تعداد دانلود : 971
یسعى هذا البحث إلى اکتشاف وإعاده بناء الخطاب الذی یحکم أجواء المجتمع فیما یتعلق بکیفیه الحفاظ على الحدود الإلهیه، عندما بدأ حکم الإمام علی و اکتشاف آرائه فیها. تتطلب إعاده بناء کلمات الإمام علی فی الأیام الحرجه لبدایه الحکومه تجاوز معنى الافتراضات واکتشاف السیاق الاجتماعی والمعتقدات الدینیه للأشخاص الذین کانوا الجمهور المباشر لهذه الکلمات. یوضح تحلیل کلام الإمام کخطاب أن الخطاب الذی یحکم المجتمع الإسلامی بعد خمسه وعشرین عامًا من وفاه النبی صلى الله علیه وسلم قد وجد انحرافات کثیره عن کتاب (القرآن) والسنه والإمام علی فی بدایته. عن الحکومه بخطابه الخاص، وأبرز وجهه الالتزام اللفظی والسلوکی بکتاب الرسول صلى الله علیه وسلم وتقلیده، وقد حاول تصحیحه. هذا الجزء من خطاب الإمام علی فی نهج البلاغه، والذی کان له جانب عام، والذی ألقاه فی ذی الحجه عام 35 ق، تم فحصه بأسلوب «تحلیل الخطاب» والترکیز على «مبدأ المحافظه على الدین». حدود إلهیه وتقرر أن یکون خطاب الإمام علی قائمًا على الوعی والکفاءه والترکیز على الناس والمساواه بین الجمیع فی التمتع بالملکیه العامه والرحمه والمحبه. فی حین أن الخطاب الذی یحکم أجواء المجتمع هو بالضبط عکس خطاب علی .
۱۳۶.

النظریه الکویریه فی تصور الأفعال فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ق) العدد ۳ (المتوالی ۹) 159 - 170

کلید واژه ها: الأفعال نهج البلاغه القیام تجسید الاعمال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 604 تعداد دانلود : 859
تجسید الأفعال یعنی تجسید الکائنات غیر المادیه فی الشکل والجسم والجسد، مثل المعتقدات والأخلاق والصفات وأفعال الإنسان وأعماله فی القیامه. ویکفی فی أهمیه الموضوع (کما ورد فی کلام المفکرین المسلمین) أن یکون مصطلحًا لاهوتیًا وفلسفیًا، ویعتبر من موضوعات بحث القیامه. حتى القرن العاشر الهجری، کان لهذه النظریه خصوم من الرواه، حتى نظر الشیخ بهاء والملا صدرا إلى الموضوع بنظره إیجابیه وحاولا شرح ها. کما أن لدى الصوفیین وذوقی الذوق ما قالوه فی هذا الصدد، وهو قریب من رأی هذه المجموعه من المؤیدین. فی هذا المقال، مع مراعاه آراء المؤیدین (فی قوه حججهم) مع التکیف مع الآیات والأحادیث، وجد أن النظریه ناجحه فی تبریر العقوبه والثواب فی القیامه. وعلى هذا الأساس فإن عوامل سعاده الإنسان وبؤسه تنبع من داخل روحه أکثر مما یأتی إلیه من الخارج. من ناحیه أخرى، یمکن رؤیه آثار المؤیدین بوضوح فی کلمات علی (ع). ما أمامک مکتبه وجهد وصفی وتحلیلی فی هذا الاتجاه، مشتق من دراسه کتاب نهج البلاغه وشروحه.
۱۳۷.

حقوق المواطنه فی نهج البلاغه بالاستناد إلى الخطبه ۲۱۶(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه ربیع و صیف ۱۴۰۰ (۱۴۴۲ق) العدد ۲ (المتوالی ۸) 55 - 67

کلید واژه ها: حقوق المواطنه المواطنون الحکومه الإمام علیّ علیه السلام نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 827 تعداد دانلود : 731
هذه الدراسه، التی أجریت بالمنهج الوصفی التحلیلی، تعد حقوق المواطنه مزیجًا من واجبات ومسؤولیات المواطنین تجاه بعضهم البعض، والمدینه والحکومه أو السلطات الحاکمه، بالإضافه إلى الحقوق والامتیازات التی تقع على عاتق مدیری المدینه أو الحکومه أو السلطات الحاکمه بشکل عام. وبحسب تعالیم نهج البلاغه، فإن حقوق الحاکم أو الحکومه والمواطنین متبادله. فی دستور جمهوریه إیران الإسلامیه، تم ذکر حقوق الشعب فی ۲۳ أصلًا، حیث ینظر المشرع فی حقوق المواطنه. تنقسم هذه الحقوق إلى ثلاث فئات: الحقوق المدنیه والسیاسیه - الحقوق الاقتصادیه والاجتماعیه والثقافیه - الحقوق القضائیه، حیث تمت الإشاره إلى أهم الأمثله علیها بالاستناد إلى أقوال الإمام علی (ع) ومنها حق تقریر المصیر والحریه السیاسیه والولاء للحاکم کأمثله على الحقوق المدنیه والسیاسیه وتطبیق العداله والتنویر والاهتمام بالتعلیم کأمثله على الحقوق الاقتصادیه والاجتماعیه والثقافیه. أما فی مجال الحقوق القضائیه، فیجب على الحاکم إنشاء محاکم سلیمه لإنفاذ حقوق المواطنین واتخاذ الإجراءات اللازمه لإقامه الحدود الإلهیه. یمکن أن یؤدی احترام الحقوق المدنیه إلى حفظ کرامه وسلطه الحکومه الإسلامیه، وإقامه العدل فی المجتمع وغیرها، وعدم احترام هذه الحقوق یمکن أن یکون له آثار ضاره.
۱۳۸.

بررسی روش محدث نوری در چگونگی برخورد با اخبار متعارض در مستدرک الوسائل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 113 - 132

کلید واژه ها: حل تعارض روایات متعارض محدث نوری مستدرک الوسائل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 266 تعداد دانلود : 580
 مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل مجموعه ای گران قدر از احادیث معصومینk درباره احکام و مسائل شرعی به شمار می رود که توسط میرزا حسین نوری مشهور به محدث نوری در جهت تکمیل کتاب وسائل الشیعه شیخ حر عاملی نگارش یافته است. محدث نوری از شماری از مباحث فقه الحدیثی در جهت بررسی صحت و سقم روایات بهره جسته است. از آنجا که یکی از مباحث بسیار مهم فقه الحدیثی، بحث اخبار متعارض است و محدث نوری عنایت ویژه ای به این مسئله داشته، این پژوهش درصدد پاسخ گویی به این مسئله است که ایشان در برخورد با احادیث متعارض چه روش هایی را به کار گرفته است؟ این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی، به این یافته ها رسیده است که از جمله مهم ترین و پرکاربردترین روش های رفع تعارض اخبار از سوی محدث نوری عبارت است از: حمل بر تقیه، اتفاق نظر امامیه، شهرت روایی و شهرت عملی، حمل بر استحباب، حمل بر خاص، حمل بر مقید، حمل بر اضطرار، مطابقت با اصل، مطابقت با نسخه های متعدد و معتبر، اجماع، تحریف و تصحیف.
۱۳۹.

النوستالجیا و علاقته بالاغترابات السیاسی والاجتماعی والدینی فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه ربیع و صیف ۱۴۰۰ (۱۴۴۲ق) العدد ۲ (المتوالی ۸) 171 - 181

کلید واژه ها: الإمام علی(ع) نهج البلاغه النوستالجیا الاغتراب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 780 تعداد دانلود : 56
النوستالجیا هو الشعور بالحزن أو الفرح عند تذکّر الماضی، والذی یرتبط ارتباطًآ وثیقًآ بالاغتراب السیاسی والاجتماعی والأخلاقی. یرتبط مفهوم الاغتراب أیضًآ بالفکر والشّعور والسّلوک البشریین، وقد ظهر فی العدید من مجالات الفکر والعمل. فی نهج البلاغه أیضًآ، للإغتراب حضور کبیر ولها أبعاد دلالیه مختلفه. استعراض لنهج البلاغه یعکس شعور الإمام (ع) بالتّشرد بسبب أحداث المجتمع من حوله. تحاول الدّراسه الحالیه دراسه النوستالجیا فی نهج البلاغه بطریقه وصفیه تحلیلیه ومن ثمّ علاقتها بالاغتراب والإجابه على السّؤال: ما هی العلاقه بین النوستالجیا وأنواع الاغتراب؟ وکیف تنعکس ظاهره الاغتراب فی نهج البلاغه؟ یبدو أن الاغتراب ظاهره تسبّب النوستالجیا. النوستالجیا هو طلب الاتّصال والاغتراب هو طلب الانفصال، والدّوافع الشّخصیه والمواقف السیاسیه والاجتماعیه فعاله فی خلق هذا الشّعور. تشیر نتائج الدّراسه إلى أن الإحساس بالاغتراب مرتفع فی أعمال الإمام (ع) وأنّ الاغتراب الاجتماعی و السیاسی والدّینی أکثر من الجوانب الأخرى. الشعور بالوحده فی المجتمع وکراهیه الحکام من أهم أسباب هذا الشعور. یعتبر تأثیر الإمام (ع) على الظروف البیئیه وسمات الشخصیه الخاصه فی حدوث عناصر النوستالجیا فی نهج البلاغه من أهمّ النتائج الّتی تمّ الحصول علیها من هذه الدراسه.
۱۴۰.

تحلیل پدیده «ترجمه ضمنی» در رجال نجاشی؛ گونه ها و دستاوردها

نویسنده:
منبع: پژوهش های رجالی سال چهارم ۱۴۰۰ شماره ۴ 135-170

کلید واژه ها: رجال نجاشی ترجمه ضمنی توصیفات رجالی توثیق ضمنی راوی شناسی ناقلان شفاهی حدیث. مقدمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 235 تعداد دانلود : 233
هنگام کاوش های راوی شناسانه در منابع رجالی و فهرستی، با سه گونه داده رجالی مواجهیم: اطلاعات رسمی، داده های جانبی و ترجمه ضمنی. پژوهش رجالی کامل و کارآمد، واکاوی هر سه گونه داده راوی شناسانه را می طلبد، که در میان آنها، تحلیل پدیده «ترجمه ضمنی، در کتاب رجال نجاشی»، محور این نوشتار قرار گرفته است. با گردآوری کاربست های این پدیده در این کتاب و دلالت سنجی و تحلیل آن، چنین به دست می آید که نجاشی، ترجمه ضمنی راوی را معمولاً زمانی به کار بسته است که سه پیش شرط: وابستگی خویشاوندی، راوی بودن، و مؤلف نبودن، محقق شود. بررسی پدیده ترجمه ضمنی، هم دستاوردهای توصیفی را در محورهای توثیق، مدح، تضعیف و طبقه روایی به دنبال دارد و هم دستاوردهای تحلیلی، چون: اثبات وجود ناقلان شفاهی احادیث در عصر صادقین و توثیق غیرصاحبان کتاب حدیثی را نتیجه می دهد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان