فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۴۱ تا ۲۶۰ مورد از کل ۱٬۲۱۰ مورد.
۲۴۱.

بررسی زبان شناختی تناسب آیات بر پایة اصل همکاری گرایس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن کریم خاورشناسان تناسب آیات اصل همکاری گرایس معنای ضمنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷۷ تعداد دانلود : ۹۹۲
معاندان و کژاندیشان از همان زمان پیامبر بحث عدم تناسب و نبودِ انسجام بین آیات قرآن کریم را مطرح کرده اند. در دوره های اخیر نیز، خاورشناسان مغرض به این امر پرداخته و سعی کرده اند به پندار باطل خویش، بلاغت کلام وحی را خدشه دار کنند. اصل همکاری، از نظریه های مطرح زبان شناسی، به ویژه در زیرشاخه های واکاوی متن و منظورشناسی است که از سوی گرایس، فیلسوف ـ زبان شناس معروف، پیشنهاد شده است. این نظریه، برای واکاوی متن و بررسی چگونگی پیام گزاری، پیام گیری، تولید و دریافت معانی ضمنی متن و نیز برای بررسی و نشان دادن وجوه ادبی متن تا کنون کارایی بسیار بالایی داشته است. این مقاله با بهره گیری از اصل همکاری گرایس، به تناسب آیات قرآن دقت نظر داشته و سعی کرده است برای تناسب گریزی ظاهری آیات، توجیهی زبان شناختی و بلاغی ارائه دهد.
۲۴۴.

تفکر و منابع آن از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن تعقل منابع تفکر آیات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : ۲۱۵۰ تعداد دانلود : ۴۰۸۷
در نگاه قرآن «تفکر» از چه جایگاه و ارزشی دارد و منابع آن کدامند؟ این نوشتار پس از مفهوم شناسی واژه «تفکر» ابتدا به بررسی کاربردهای این واژه در قرآن، به ترتیب نزول سوره ها و سپس تحلیل محتوایی آن آیات، همت گماشته است. در گام دوم نیزآیات از زاویه شناخت منابع تفکر، مورد تحلیل قرار گرفته و در یک دسته بندی دقیق، منابع تفکر از دیدگاه قرآن معرفی شده اند. در پایان به منظور پرهیز از خطای رایج در برخی از تراجم و تفاسیر قرآن که «تعقل» را مترادف با «تفکر» پنداشته اند، به بیان تفاوت اساسی میان آنها پرداخته شده است.
۲۴۶.

اقتباس قصص قرآن از عهدین؛ بررسی و نقد نظریه درّه حداد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن تورات انجیل قصه خاورشناسان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات کتاب شناسی و ماخذ شناسی قرآن و علوم دیگر
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
تعداد بازدید : ۲۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۷۱۱
بسیاری از خاورشناسان با نگاه برون دینی به قرآن کریم و آموزه های آن، بر پیش فرض «غیر وحیانی و غیر الهی بودن قرآن» تأکید کرد و بسیاری از تحقیقات خود را بر یافتن مصدر قرآن و قصص آن متمرکز کرده اند. ایشان قرآن را کتابی بشری تصور کرده، آن را متأثر از سایر کتب آسمانی، به ویژه تورات و انجیل دانسته و قصص آن را برگرفته از کتب مقدس پیشین می دانند. ازجمله دلایل آنان، شباهت قصه های عهدین با قصه های قرآن کریم است. از آنجاکه پاسخ منطقی و مستدل به این شبهات، وحیانی بودن قرآن کریم را به اثبات می رساند، این مقاله برآن است با استناد به شواهد درون دینی محتوای گزاره های تاریخی قرآن و عهدین و تمایز جلوه های هنری در قصه های قرآن با عهدین، و دلایل معتبر برون دینی یافته های باستان شناسان در تأیید محتوای قصص قرآن و انکار برخی عبارات عهدین، انگاره اقتباس قصه های قرآن از عهدین را مردود اعلام کند.
۲۴۹.

جایگاه اسباب نزول در مسالک الافهام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: فقه روایت اسباب نزول شهید ثانی مسالک الافهام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۵
شهید ثانی در مسالک الافهام به طور مستقل به علم اسباب نزول نپرداخته اما در مواردی از سبب نزول‌های ذکر شده درباره آیات بهره گرفته؛ گاهی در خلال برداشت های خود به آنها توجه کرده و گاه در نقل و نقد نظرات دیگران به این اسباب اشاره می کند. در مجموع می توان گفت که شهیدثانی اسباب نزول را به عنوان ابزاری در تفسیر و برداشت از آیات پذیرفته است.
۲۵۱.

حقیقت فلسفی «صراط» و اثبات «واحدیت» آن از منظر صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فلسفه علم صراط واحدیت رب حکمة الکون

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : ۲۰۹۶ تعداد دانلود : ۶۷۴
چکیده هدایت الهی دارای مبدأ (منه)، مقصد (الیه)، وسیله (به) و طریق (صراط) است. پرداختن به موضوع هدایت در آیه شریفه «اِهدِنا الصِّراطَ المُستَقِیم»، بدون تبیین حقیقت «الصراط» که مفعول دوم «اِهدِنا» و متعلّق هدایت است، در واقع پرداختن به بحثی بدون موضوع است که می تواند به نتایجی ابهام آفرین، مانند تعدّد صراط بینجامد. هدف اولیة این تحقیق، تبیین فلسفی حقیقت صراط از منظر ملاصدرا است. ایشان صراط مستقیم را در دنیا، مفهوماً سیر الی الله که حرکت و سیر ارادی و دینی در قالب شرع و صیرورت وجودی انسان در بُعد علمی و عملی با تبعیت از مصادیق صراط است و مصداقاً «قرآن»، «دین» و «پیامبر و ائمه معصومین^» می داند که در آخرت، نمود صراط دنیایی است و به صورت محسوس، روی جهنم کشیده شده است. هدف ثانوی این تحقیق، اثبات واحدیت صراط به تبع منطقی در ضمن تبیین آن با سه دلیل: (۱) وحدت سیاق حکمت خداوند (حکمة الکون) در تکوین و تشریع، (۲) تلازم بین واحدیت ربّ و واحدیت صراط و (۳) سنخیت صراط با علم و حق است. در نتیجه وی وحدت را لازمه منطقی و فلسفی حقیقت صراط دانسته، تعدد صراط را از منظر عقل مردود می شمرد.
۲۵۶.

بررسی جدیدترین نظریه در ترتیب نزول آیات

نویسنده:

کلید واژه ها: نگارش حدیث تاریخ تدوین حدیث ادلّه منع نگارش حدیث سیره خلفا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷۷
چکیده : در این مقاله به بررسی و نقد انگیزه‏های منع نگارش حدیث پس از رحلت رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله پرداخته شده و از ده عامل و انگیزه آن نام برده شده است. وجود روایات نهی‏کننده، جلوگیری از نشر احادیث غیرمعتبر، بیم اختلاط حدیث با قرآن، نگرانی از به وجود آمدن کتابی در کنار کتاب خدا، ترس از سرگرم شدن مردم به غیر قرآن، نگرانی از کم یا زیاد شدن احادیث، پیشگیری از تشدیدو گسترش اختلاف و عدم آشنایی محدثان با کتابت، از جمله مواردی است که دانشمندان اهل سنّت برای توجیه منع نگارش حدیث توسط خلفا به آن تمسّک جسته‏اند. نویسنده مقاله برآن است که محققان شیعه هیچیک از عوامل ده‏گانه را موجه ندانسته‏اند، بلکه این ممنوعیت تنها یک فرمان حکومتی در جهت رسیدن به اغراض خاص سیاسی است تا اهل بیت علیهم‏السلام را از مدار حکم و حکومت خارج کنند.
۲۵۷.

پژوهشی در شأن، ترتیب و زمان نزول آیات غدیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اهل بیت (ع) شأن نزول غدیرخم آیات غدیر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن نزول
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۲۰۷۲ تعداد دانلود : ۷۳۰
واقعه غدیر در جریان تاریخ اسلام، از سال دهم هجرى تا به امروز، چالش برانگیزترین مسئله میان مدرسه اهل بیت (علیهم السّلام) و مدرسه عامه بوده است. آیات غدیر از حیث شأن نزول، پژوهش های بسیارى از فریقین را به خود جذب کرده است. در مقاله حاضر برآنیم تا با برشمردن ویژگی هاى انبیا (ع) و ارزیابى امامت به عنوان پشتوانه و قرین رسالت در قرآن، و نیز با توجه به نقش اساسى اسباب النزول در تفسیر آیات و بیان بروز اختلاف درباره نزول آخرین سوره و آخرین آیه قرآن، شأن نزول آیات غدیر را در حوزه تفسیر و تاریخ و حدیث فریقین نقد و بررسى علمى کنیم و فضاى مناسبى را فراروى تفسیر این آیات فراهم سازیم.
۲۵۸.

بررسی جایگاه صلح فرهنگی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم قصاص قتل خشونت فرهنگی یوهان گالتونگ صلح فرهنگی اشتراکات انسانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی اصطلاحات علوم قرآنی
تعداد بازدید : ۲۰۵۸ تعداد دانلود : ۹۳۲
برخلاف نگاه برخی منتقدان معاصر، به نظر می رسد که ادیان و متون مقدس آنها می توانند در زمینه ی نفی خشونت و اهتمام در ایجاد صلح، نقش کارساز و مهمی داشته باشند. به طور خاص، برای ره یافتن به فرصت هایی که متون مقدس در این زمینه فراروی انسان عصر حاضر قرار می دهد، می توان از نظریات خشونت و صلح بهره برد تا چارچوبی مشخص استخراج گردد. پژوهش حاضر بر آن است تا از مجرای نظریات پیشتاز در این زمینه، برخی آیات قرآنی مرتبط را مورد توجه قرار دهد. با توجه به تقسیم خشونت/صلح به انواع مستقیم، ساختاری و فرهنگی، و اهمیت خشونت/صلح فرهنگی که زمینه ساز و مشروعیت بخش شکل های دیگر خود است، می توان مشاهده کرد که قرآن کریم در آیات خود به مخالفت با خشونت فرهنگی پرداخته و توصیه ها و قابلیت های مناسبی در جهت برقراری صلح فرهنگی دارد. در زمینه ی تولید صلح فرهنگی نیز می توان بر عنصر همدلی متمرکز شد که قرآن کریم آن را بیش از هر چیز با زبان اشتراکات انسانی معرفی می کند؛ اشتراکاتی که می تواند در سه مقوله ی متافیزیکی، زیستی و تاریخی دسته بندی گردد.
۲۵۹.

«واژگان چند معنا و اهمیت آن در ترجمه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معناشناسی ترجمه قرآن کریم چندمعنایی مفردات قرآن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : ۲۰۵۴ تعداد دانلود : ۶۶۱
زبان قرآن کریم، زبانی با معانی چند لایه و چند بطنی است که از جنبه های اعجاز آن به شمار آید. بر اساس روایات، قرآن کریم در هفت یا در برخی دیگر از روایات هفتاد بطن معنایی ست که از دیرباز نگاه قرآن پژوهان را به خود جلب نموده و تلاش هایی فراوان در جهت کشف معانی آن انجام داده اند. واژگان «چند معنا» در مصحف شریف بیش از یک معنا و مفهوم را در نهاد خود جای داده اند؛ از این رو، همواره تبلور معانی دیگر در این دست از واژگان حضور دارد که توجه به آن در دریافت مقصود و ترجمه آیات نقشی به سزا ایفا می نماید. در نوشتار حاضر با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، ترجمه شماری از واژگان چند معنا مورد بررسی واقع گشته است. این بررسی بیان گر آن است که مترجمان همواره در برگردان این نوع از واژگان یکدست نبوده و گاه معانی متفاوت از یک دیگر انتخاب نموده اند. توجه به سیاق و بافت آیات، و اهتمام به جنبه هایی چون ریشه شناختی واژگان و بررسی متون تفسیری از مهم ترین راهکارها در فرآیند ترجمه واژگان چندمعنا به شمار می آید.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان