بررسی مفردات قرآن کریم سوره های تین، علق، قدر و بینه
حوزه های تخصصی:
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۲۱ تا ۳۴۰ مورد از کل ۱٬۹۶۲ مورد.
استدراکی بر «فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی»، جلد 43
حوزه های تخصصی:
انشائات طلبی و چگونگی فهم گزاره های اخلاقی قرآن(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
چکیده گزاره های اخلاقی موجود در آیات قرآن را به دو شکلِ جملات خبری و انشایی می توان یافت. در جملات انشایی، انشاء گاهی به صورت انشاء طلبی و گاهی در قالب انشاء غیرطلبی بیان شده است. انشاء طلبی، شامل امر، نهی، استفهام، تمنّی، ندا، عرض و تحضیض و انشاء غیرطلبی، اقسامی همچون افعال مدح و ذم، تعجب، قَسَم، رجاء و صیغه های عقود را در بر می گیرد. از آن جا -که گزاره های اخلاقی را بیشتر، از راه محمول آن ها یعنی مفاهیم اخلاقیِ«باید، نباید، خوب، بد، درست، نادرست و وظیفه»، می توان تشخیص داد، این تحقیق بر آن است با بررسی انشائات طلبی، چگونگی دلالت آن ها را بر مفاهیم اخلاقی روشن سازد تا در نتیجه، گزاره های اخلاقی نیز معلوم گردد. حاصل این پژوهش، مؤیّد این ادعاست که انشائات طلبی، در کاربرد اصلی و غیر اصلی شان، بیانگر مفاهیم اخلاقیِ باید ونباید و خوب و بد هستند، که بدین وسیله، بخش زیادی از گزاره های اخلاقی قرآن، قابل فهم خواهند بود.
چگونگی تبیین علوم قرآنی بر اساس دیدگاه قرآن
حوزه های تخصصی:
امام خمینی (ره) و آداب تلاوت
حوزه های تخصصی:
بررسی نسخ و اقسام آن در آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نسخ آیات قرآن از جمله مسائلی است که در عرصه فقه، حدیث و تفسیر همواره مورد توجه مفسران و دانشمندان اسلامی بوده است.
درباره هویت نسخ چهار مدرسه: رفع، دفع، خطاب و بیان وجود دارد که در این میان، مدرسه رفع با فرهنگ قرآن سازگارتر است. برای نسخ از نظر ناسخ چهار قسم: نسخ قرآن به قرآن، نسخ قرآن به سنت، نسخ سنت به قرآن و نسخ سنت به سنت وجود دارد که روایات ناظر به نسخ آیات به آیات، مصداق عینی نسخ قرآن به قرآن است.
شیعه به خلاف اهل سنت که به سه نسخ: حکم، تلاوت و حکم و تلاوت معتقد است، فقط درباره قسم نخست اتفاق نظر دارد. ازاین رو روایاتی که در آن شائبه نسخ تلاوت وجود دارد لزوما به معنای نسخ تلاوت نمی باشد.
ارتباط و پیوستگی آیات قرآن در سیر تاریخی آن و نقدی بر برخی اصطلاحات معاصر
حوزه های تخصصی:
بررسی پیوستگی میان آیات از دیرباز تاکنون مورد توجه مفسران بوده است. نخست با عناوینی چون نظم قرآن، تناسب میان آیات و سور، به بررسی پیوستگی میان آیات پرداخته و فقط دید خطی ـ جزئی نگر داشته اند. لیکن در قرن چهاردهم مفسران و قرآن پژوهان محققانه تر و عمیق تر و با دیدی فراتر از تناسب و نگاه جزئی نگرانه به ساختار و متن آیات پرداخته و با توجه به سیاق آیات و پیوستگی لفظی و معنایی و آوایی درصدد بیان پیوستگی آیات و ارائة مجموعه ای منسجم و هماهنگ از آیات قرآن اند و اعتقاد دارند که این نوع نگاه در تفسیر صحیح آیات قرآن و حلّ پاره ای از اختلافات تفسیری تأثیرگذار است و حتی آن را مقدمه ای برای فهم صحیح آیات قرآن میدانند. لذا در این پژوهش به واکاوی تعابیر و اصطلاحات جدید می پردازیم .
معربات در قرآن
حوزه های تخصصی:
اندیشه: ضرب المثل قرآنی (مَثَل زندگی دنیا و باران)
حوزه های تخصصی:
اسباب نزول در نظریه تفسیری طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اسباب نزول در «نظریه تفسیری» طباطبایی موقعیت خاص و متفاوتی دارد به گونه ای که این نظریه را هم از تلقیِ پیشینیان و معاصران متمایز می دارد. ازاین رو، دیدگاه وی در بابِ چیستیِ سبب نزول، معنای سببیت، نسبت اسباب نزول با متن قرآنی و نقش اسباب نزول ـ ثبوتی و اثباتی ـ در مقام «تکون» و «تفسیر» متن قرآنی درخور تحلیل و نقد است و سر این دیدگاه در انگاره های وی از متن قرآنی نهفته است. دغدغه وافر طباطبایی آن است که متن قرآنی را از بستگی به عناصر و مولفه های بیرونی برهاند.
نقد آراء و نظرات برخی از مستشرقان در حوزه قرائت قرآن (نولدکه، بلاشر، گلدزیهر،آرتورجفرى، جوین بول)
گفت وگو: سوگند و قسم در قرآن (پای صحبت حجت الاسلام و المسلمین دکتر محی الدین بهرام محمدیان)
حوزه های تخصصی:
معرفی کتاب متدولوژی علوم قرآنی (گفت و گو با دکتر ابراهیم فتح اللهی، نویسنده کتاب)
حوزه های تخصصی:
آراء سیّد مرتضى در وجه اعجاز قرآن
حوزه های تخصصی:
چکیده : سیّد مرتضى در باب اعجاز قرآن، معتقد است که خدا علومى را که عرب فصیح مى توانست با آنها با قرآن معارضه کند، در زمان قصد معارضه، از آنان مى ستاند و چون سلب علمْ تنها در اختیار خداست، آنان درمى یافتند که قرآن معجزه الهى است؛ یعنى نزد سیّد مرتضى، قرآن از آن رو معجزه است که به این صرف و سلب دلالت مى کند. وى فصاحت عالى قرآن را پذیرفته و نظم آن را بى سابقه خوانده؛ امّا فصاحت و نظم و دیگر وجوه مشهور را وجه اعجاز قرآن ندانسته است. نزد نگارنده، اشکال مهمّ نظریّه سیّد مرتضى اختصاص حصول «علم وجدانى» به الهى بودن قرآن، به عرب فصیح است؛ آن هم در هنگام قصد معارضه.
اندیشه: ضرورت و تفکر و تدبر در امثال قرآن (نشستی با حجت الاسلام و المسلمین دکتر محی الدین محمدیان)
حوزه های تخصصی:
گفت وگو: سوگند و قسم در قرآن (گفت وگو با حجت الاسلام و المسلمین دکتر محی الدین بهرام محمدیان)
حوزه های تخصصی:
بحثی درباره مستندات قرآنیِ وقوع نسخ در قرآن و مدلول آنها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مجموع آیاتی که معتقدان به وقوع نسخ در آیات قرآن کریم به عنوان مستندات قرآنی این دیدگاه ذکر کرده اند، چهار آیه 106 سوره بقره، 101 سوره نحل، 39 سوره رعد و 15 سوره یونس است. فارغ از قبول یا ردّ اصل وقوع نسخ در آیات قرآن که تحقیق جامع تری را می طلبد، بررسی هر یک از این آیات در جهت فهم سباقی (نفسی)، سیاقی آنها و فهم مجموعی قرآن نشان می دهد که این آیات بر وقوع نسخ در آیات قرآن هیچ دلالتی ندارند؛ بلکه مدلول آیه اول و دوم تغییر و تبدیل معجزات اعطایی به انبیاء الهی است که در آیه سوره بقره به صورت کلی می فرماید که خداوند هیچ معجزه ای از معجزات انبیاء پیشین را برنمی دارد یا با گذشت زمانْ آنها را از یاد نمی رود مگر اینکه معجزه ای بهتر یا مثل آن در تأثیر را به پیامبر بعدی می دهد و در آیه دوم تأکید می کند که بر فرضِ تبدیل معجزات، باز هم کافران ایمان نمی آوردند. در آیه سوم نیز سخن از این است که خداوند در هر زمان حکم و قضایی دارد که اگر اراده کند آن را در زمان دیگری محو می کند و حکم دیگری را ثابت می سازد. آیه چهارم نیز به درخواست کافران از پیامبر(ص) برای تغییر محتوای قرآن به عنوان معجزه ایشان یا آوردن معجزه ای دیگر مربوط است.