فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۵۲۱ تا ۹٬۵۴۰ مورد از کل ۱۳٬۱۵۸ مورد.
ابن عربی و حکمت الهی در کلمه» آدمی؛ بررسی تصویری جامع از آدم در فصوص الحکم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نکته مهم و اساسی در «فص آدم» از کتاب فصوص الحکم ابن عربی، چرایی آفرینش آدم است و اینکه هدف از خلقت عالم و آدم چه بوده است؟ در مقیاس درون دینی و اسلامی، نخستین پاسخ به این پرسش همان مضمون حدیث قدسی معروف است که معرفت الهی را مبنا و دلیل آفرینش میداند. ولی این پاسخ مبتنی بر معرفت، نارساتر و نابسنده تر از آن است که همه کُنه حکایت را بازگو کند و نیاز به شرح و بسط دارد. از زاویه یی دیگر نیز میتوان به این مسئله نگاه کرد. در واقع دو دیدگاه متفاوت دراینجا وجود دارد؛ یک دیدگاه، برپایه تصویر عامه مؤمنان به ادیان ابراهیمی است و دیگری مبتنی بر وحدت وجود. در تصویر اخیر که مهمترین انگاره معرفتگرایان در شناخت الهی است، خدا ظاهر و باطن، اول و آخر است، آدم نیز هم خلق و هم حق است؛ جامع جمیع اسمای الهی است و عالم، آیینه یی است که خدا و آدم خود را در آن میبینند و ملائکه هم، قوای عالم هستند؛ جلال و جمال، دو دست خدا، و انسان کامل، همان نفس واحده است و سخن آخر اینکه خلیفه خدا بر زمین، جامع دو صورت خدا و صورت عالم است. در این مقاله تلاش میشود، این تصویر از زوایای مختلف بررسی شود و در نهایت تصویری جامع از مسئله» مورد بحث بدست داده شود.
قرآن، حقیقتی ذو مراتب در دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳
45-62
حوزه های تخصصی:
در جهان بینی ارائه شده از سوی قرآن کریم هستی، حقیقتی ذو مراتب و در طول و غیرمنفک از یکدیگر است؛ بدین صورت که مراتب نازله آن، رقیقه و تمثل یافته مراتب بالاتر هستند؛ این مراتب مربوط به نشئه غیب بوده، ثابت و زوال ناپذیرند و رابطه بین آنها رابطه ای طولی و اطلاق و تقییدی است و تنزل از مرتبه عالی به مرتبه پایین به نحو تجلی است. قرآن کریم به عنوان تجلی و ظهور علم خدای سبحان نیز چنین هویتی دارد؛ قرآن دارای وجودی مادی و مشهود و وجودی نوری و غیبی است. از وجود غیبی آن تعبیر به حقیقت قرآن می شود و حقیقت قرآن خود امری ذومراتب و مشکک است. تعبیراتی چون: «ام الکتاب»، «کتاب مکنون»، «لوح محفوظ» و «کتاب مبین» در قرآن کریم اشاره به هریک از این مراتب دارد. این پژوهش در صدد تبیین اصل ذومراتب بودن قرآن با توجه به ادله نقلی و با تاکید بر دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی است.
تحلیل مبانی قرآنی تداوم انقلاب اسلامی با رویکرد بیانیه گام دوم
منبع:
مطالعات قرآن و علوم سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰
92 - 112
حوزه های تخصصی:
انقلاب اسلامی، تحولی عمیق در ابعاد عقیدتی، روحی و رفتاری مردم مسلمان ایران به شمار می آید. تحول مذکور، بر اساس دارائی های اعتقادی، روحی و رفتاری ایجاد شد که در قرآن کریم، به آنها درآیات مختلف اشاره گردیده است. پیش فرض هایی که به نوبه خود، هرکدام به تنهایی ایجاب تداوم و استمرار انقلاب اسلامی را به همراه خود دارند. آموزه های عقیدتی، اخلاقی و عملی، از جمله مبانی قرانی محسوب می شوند که مفاد صریح برخی از آیات متعدد قرآن هستند. در این نوشتار، سعی می شود با بهره گیری از شیوه توصیفی و تحلیلی به تبیین مبانی فوق پرداخته بشود. با تأمل درآیات فوق، معلوم می گردد مبانی قرانی محسوب در پیدایش انقلاب، همانند: حق تعیین سرنوشت، حق بهره مندی از فیوضات پیامبر (ص)، حق اجابت حیات معنوی و ... از جمله مبانی قرانی در تداوم انقلاب هم به شمار می آیند. در نتیجه، استمرار انقلاب همانند پیدایش آن، منطبق بر مفاد و مقاصد آیات است.
انسان انگاری مفاهیم مجرد در زبان قرآن از دیدگاه شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)
حوزه های تخصصی:
تفاوت نظریه های سنتی و نظریة معنی شناسی شناختی در مطالعة انسان انگاری اشیاء و پدیده ها این است که در نظریه های سنتی این فرایند، فرایندی زبانی و در نظریه های شناختی، فرایندی مفهومی و زیرمجموعة استعاره های وجودی است. همچنین در این نظریه سازوکار شناختی آن به تفصیل و با ذکر جزئیات انطباق مفهومی، بررسی می شود. در مقالة حاضر با برگرفتن رویکرد دوم انسان انگاری، مفاهیم مجرد در زبان قرآن بررسی شناختی می شود. درواقع پرسش اصلی تحقیق این است که در زبان قرآن کدام مفاهیم غیرانسانی با کمک مؤلّفه های معنایی مربوط به انسان بیان شده است. همچنین چگونه می توان به الگویی واحد در ترسیم رابطه های مفهومی موجود میان انسان و غیرانسان در زبان قرآن پرداخت. داده های تحقیق شامل همه عبارات قرآنی است که طبق اصول نظریة لیکاف و جانسون (1980) شامل مؤلّفه های مفهومی مرتبط با انسان برای مفهوم سازی غیرانسان است. پس از بررسی داده ها مشخص می شود که در زبان قرآن برای بیان مفاهیم انتزاعی، از مفهوم عینی «انسان و شخص» استفاده می شود. همچنین در همه مفهوم سازی های غیرانسان به انسان اصول رایج نظریة استعارة مفهومی تأیید می شود.
سخنی درباره مقاله « بای تعدیه در قرآن کریم »
منبع:
بینات ۱۳۷۴ شماره ۷
حوزه های تخصصی:
تفسیر سوره مبارکه یس-14
منبع:
راه حق آذر ۱۳۳۷ شماره ۱۶
حوزه های تخصصی:
فعل و زمان در داستانهای قرآن
منبع:
بینات ۱۳۷۷ شماره ۱۸
حوزه های تخصصی:
مدرسه تفسیری علامه جوادی آملی
حوزه های تخصصی:
در این مقاله که به تبیین مدرسه تفسیری علامه عبدالله جوادی آملی می پردازد، علاوه بر بحث درباره «منهج تفسیری» و «گرایش تفسیری» ایشان، به «مبانی تفسیری» و نیز «شرایط مفسر» از منظر این مفسر و معرفی «شاخصه های ساختاری و محتوایی تسنیم»، اثر گرانسنگ تفسیری ایشان، پرداخته می شود. گفتنی است که چون بنای مقاله بر اختصار است، در بسیاری از موارد، از تعلیل مدعاها پرهیز شده است؛ همچنین بسیاری از عبارات مقاله، متنی و نیازمند شرح و تفصیل است که برای شرح آن ها می توان به آثار ایشان مراجعه کرد. پس از اشاراتی به معناشناسی مدرسه و مکتب، ویژگی های مدرسه تفسیری استاد جوادی آملی در 3 بخش مبانی صدوری، دلالی و مبانی مربوط به متن، تببین می شود. در بخش پایانی به برخی از ویژگی های «تسنیم»، اثر تفسیری استاد جوادی آملی پرداخته می شود.
پژوهشى در زمینه الفاظ اعجمى در قرآن
منبع:
نامه مفید ۱۳۷۴ شماره ۳
حوزه های تخصصی:
ویژگیهای نیکوکاران
حوزه های تخصصی:
تاریخ گذرای قرآن ؛ دشواره ها و چالش های پیش رو / نشست نقد کتاب درآمدی بر تاریخ گذرای قرآن کریم
حوزه های تخصصی:
تفسیر سوره الاخلاص
نقدى بر تعاریف ارائه شده از اصطلاح «وجوه و نظائر»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در قدیمى ترین آثار موجود از «وجوه و نظائر»، تعریفى از این اصطلاح دیده نمى شود. اولین تعریف، توسط ابن جوزى ارائه شد و بعد از او، تعاریف دیگرى نیز شکل گرفت. این تعاریف، با مصادیق وجوه و نظائرى که در کتب مربوطه ارائه مى شود، هماهنگى نداشته و تاکنون نیز مشکل اختلاف تعاریف و مثال ها، در منابع علوم قرآن مشاهده مى شود. هدف این مقاله، بررسى اختلاف تعاریف و کشف مناسب ترین آنهاست. روش پژوهش اسنادى و مبتنى بر توصیف و تحلیل بوده و پس از بررسى تطبیقى مثال هاى ارائه شده و تعاریف، به نقد تعاریف پرداخته و به این نتیجه رسیده است که وجوه، معانى گوناگون لفظ و نظائر، واژگان هم شکلى است که در آیات مختلف، معانى متفاوتى دارند. در نتیجه، تعریف ابن جوزى، سازگار با مثال هاى متقدمان و مناسب ترین تعریف مى باشد. با دقت در نمونه هاى وجوه و نظائر کتب متقدمان، روشن مى شود که نظائر علاوه بر شباهت الفاظ با یکدیگر، بر شباهت معانى آنها نیز دلالت دارد که البته این قید در هیچ یک از تعاریف ذکر نشده است.
تحلیل دلالی آیه «ذَلِکَ أدنَى أن یُعرَفنَ» درباره حجاب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ذیل آیه 59 سوره احزاب، پس از اعلان حکم حجاب برای زنان مؤمن، عبارت ﴿ذلِکَ أَدنى أَن یُعرَفنَ فَلا یُؤذَینَ﴾ آمده است که از آن برداشت های گوناگون صورت گرفته است. بسیاری از تفاسیر متأثر از پاره ای ش أن نزول ها، مقص ود از شناخته شدن را تمایز زنان آزاد از کنیزان دانسته اند و بعضی، از آن به عنوان علت حکم به حجاب یاد کرده اند و از منتفی بودن کنیزداری در عصر حاضر، به عدم لزوم حجاب رأی داده اند. نوشته پیش رو، با توجه با قرائن درون متنی و برون متنی، بر آن است که آیه مذکور، برخلاف برداشت بیشتر مفسران، هرگز در مقام بیان تمایز شأن طبقاتی و اخلاقی و اجتماعی کنیزان از زنان آزاد نیست. بلکه مراد، بازشناسی زنان عفیف است. این آیه مانند موارد مشابه، تنها به فلسفه حجاب پرداخته است. درنهایت می توان گفت: قرآن مجید، حق عفاف جنسی را برای تمامی زنان، ولو کنیزان به رسمیت شناخته است. شیوه پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی با متکی بر مبانی شناخته شده تفسیری است.
بررسی تطبیقی یکسان سازی ترجمه اسم ، فعل و حرف در ترجمه های معاصر قرآن کریم
منبع:
مطالعات تطبیقی قرآن پژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲
121 - 148
حوزه های تخصصی:
یکی از اصول بسیار مهمی که تاکنون در ترجمه های فارسی قرآن کریم، توجه به سزایی به آن نشده است، اصل یکسان سازی در ترجمه مشابهات است. این مشابهات به گونه های مختلفی تقسیم می شوند که لازم است مترجمان در ترجمه قرآن بدان توجه لازم را داشته باشند. مترجم باید برای منسجم تر شدن ترجمه، اصول یکسان سازی را رعایت نماید؛ یکسان سازی در ترجمه اسم های مشابه، فعل های مشابه، حروف مشابه، ترکیب ها وعبارات مشابه، جمله های مشابه، آیات مشابه و ساختارهای نحوی و صرفی مشابه. این مقاله برآن است تا اصول یکسان سازی و یا انسجام در ترجمه را بر اساس محورهای یاد شده در ترجمه های سه گانه قرآن یعنی ترجمه های تحت اللفظی، ترجمه های وفادار، و ترجمه های تفسیری مورد نقد وبررسی قرار دهد. شیوه کار در این مقاله توصیفی تحلیلی بوده و به صورت کتابخانه ای به انجام رسیده است. در همین راستا، با توجه به تقسیم بندی ترجمه ها، به بررسی و تحلیل اصول یکسان سازی پرداخته شده، و نتایج پژوهش با استناد از شواهد ترجمه ها، به صورت جدول آمده است. در ادامه در بررسی کلی از بحث، نموداری در جهت فهم صحیح تر و درک بهتر از ترجمه های موجود ارائه شده است.