درخت حوزه‌های تخصصی

با گسترش روزافزون کاربردهای اینترنت و اطلاعات الکترونیک در عرصهء پژوهش، رعایت حقوق صاحبان آثاری که حاصل تلاش خود را در شبکه جهانی اینترنت در اختیار پژوهشگران دیگر قرار می‌دهند ضروری به نظر می‌رسد. در این مقاله، برای معرفی سبک واحدی در نحوهء استناد به این منابع، روش انجمن روانشناسی آمریکا مورد بررسی قرار گرفته است.

نظر به اهمیت و کاربرد گسترده شبکه‌های بی‌سیم در محیط‌های دانشگاهی در کشورهای پیشرفته و استفاده از آن در خدمات کتابخانه‌ای، بهره‌گیری از این فناوری در کتابخانه‌های دانشگاهی کشور احساس می‌شود. این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی، با هدف معرفی شبکه‌های بی‌سیم، به بررسی دیدگاه و نظرات کتابداران و اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز، در به‌کارگیری از این شبکه‌ها در کتابخانه‌های دانشگاهی پرداخت. یافته‌های تحقیق نشان داد که کتابداران تمایل زیادی به استفاده از شبکه‌های بی‌سیم در امر خدمات کتابخانه‌ای نظیر سیاهه‌برداری و قفسه‌خوانی و دسترسی به فهرست عمومی پیوسته دارند و گستردگی پوشش وسیع شبکه در کل محیط کتابخانه را خواستار شدند. در حالی‌که اعضای هیئت علمی، ضرورت استفاده بیشتر از این شبکه‌ها در کل محیط دانشگاه و دسترسی به منابع کتابخانه‌ای از خارج از محیط کتابخانه را خواستار شدند. درکل، با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق می‌توان گفت که هر چند استفاده از شبکه‌های بی‌سیم در کتابخانه‌ها پدیده‌ای تازه و نو ظهور می‌باشد و هنوز در کشور ما چندان مورد توجه قرار نگرفته و ناشناخته مانده است، تمایل کتابداران، پژوهشگران و اساتید به استفاده و کاربرد آن در محیط‌های دانشگاهی زیاد است.

در این پژوهش، توانایی‌ها و مهارت‌های دانشجویان دکتری و کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد اسلامی (واحد علوم و تحقیقات تهران) مورد پیمایش قرار گرفته است. مهارت‌های هر دو گروه دانشجویان در جستجوی اینترنتی، طراحی پرس‌وجو، فنون کاوش و ارزیابی اطلاعات خوب و مؤثر است. آنها جستجوهای مناسبی در وب انجام می‌دهند و از راهبردهای جستجوی متفاوتی در کاوش اطلاعات بهره‌ می‌گیرند. روش این پژوهش پیمایشی است و دانشجویان در استفاده از وب، بیشتر از موتورهای کاوشگر استفاده می‌کنند و بهره‌گیری از راهنماهای موضوعی وب کمتر از دیگر روش‌ها است.

این مقاله برداشتی کلی درباره پیشرفت‌های اخیر در کاربرد اصطلاحنامه‌ها در سازماندهی اطلاعات و بازیابی آنها از شبکه جهانی وب را ارائه می‌کند. نویسنده در این مقاله تعدادی از طرح‌های اخیر اصطلاحنامه در دست اجرا برای آسان ساختن ِتوصیف، یافتن منابع و دسترسی به دامنه وسیعی از منابع اطلاعاتی موجود در اینترنت را شرح می‌دهد. انواع اصطلاحنامه‌های موجود در وب، اصطلاحنامه‌های ترکیب‌شده همراه با پایگاه‌های اطلاعاتیِ نظام‌های بازیابی اطلاعات، و نظام‌های چند‌اصطلاحنامه‌ای برای جستجوی بین‌پایگاهی مورد بحث قرار می‌گیرند. در انتها به تلاش‌های جمعی و فعالیت‌های انجام شده برای استاندارد‌سازی اصطلاحنامه و کاربردهای جدید آن به‌طور مختصر اشاره می‌شود.

این مقاله آموزش برای مدیریت کتابخانه را در زمینهء یک محیط در حال دگرگونی سریع که در آن تلاش برای نوآوری، اثربخشی هزینه‌ها، و تحلیل هزینه و فایده از نمودهای عینی آن است، مورد بررسی قرار می‌دهد. تقاضا برای »ارزش پول« محور اصلی تفکر سازمانی را تشکیل می‌دهد. دوران توسعه‌طلبی که مدیریت می‌توانست به آسانی منابع و امکانات اضافی را به دست آورد جای خود را به دوران دفاع و توجیه جدّی، نه برای منابع و امکانات اضافی بلکه همچنین در معنای اهم، برای پیشتیبانی از منابع و امکانات موجود داده است. دنیای آموزشی نیز از این روند مستثنی نیست، و به طور روزافزونی در تمام دنیا درگیر مبارزه برای کاهش هزینهء واحدهای درسی است در صورتی که معیارهای آموزشی موجود را حداقل صیانت و یا بهبود بخشد. تلاش برای استفاده کارا از پرداخت مادی مالیات‌‌ها محدود به مرزهای جغرافیای ملی نیست. در دنیای اطلاعات تأثیر انتشارات الکترونیکی، آغاز به عرضهء دیدگاههای جدید نموده و افزایش پیچیدگی سیستم‌های ذخیره‌سازی پایگاههای اطلاعاتی موجب افزایش تقاضا برای ارائه خدمات شده است. تمام این پدیده‌ها در دوران فشار تورم و کاهش اعتبارات، باعث تقلیل منابع مالی برای فراهم‌آوری خدمات اثربخش شده است. خدمات کتابخانه در جامعه دانشگاهی بایستی با این تحولات وفق یابد. در نتیجه کتابداران، و کتابخانه‌های آن‌ها، مسئولیت‌پذیری بیشتری را در قبال تدارک خدمات و هزینه‌ها عهده‌دار شوند. در چنین شرایطی کتابداران باید آینده‌نگر و فعال بوده و پاسخگوی مقتضیات بیرونی باشند؛ که این امر نیازمند مدیریت خلاّق، نوآور، و آموزش دیده است. به منظور پاسخگویی به این مقتضیات نیاز روزافزونی به کارکنان در تمام سطوح وجود دارد که مدیران اثربخش شوند. از این پس، کسب محور یک کتابخانه رسمی یا مدرک تحصیلی، همراه با آموزش ضمن خدمت و یا دوره‌های کوتاه مدت کارآموزی کافی نیست. امروزه نیاز به تفکر آینده‌نگر و طراحی برنامه‌های آموزشی مناسبی است که در موضوع مدیریت نهفته است(1.) بنابراین، این مقاله، تعریف محدود آموزش به معنی »تدوین سیستماتیک یک الگوی مهارتهای شناختی، نگرش‌ها و نیازهای رفتاری به منظور اجرای با کفایت یک کار یا وظیفه را مورد استفاده قرار نمی‌دهد«. یک تعریف وسیع‌تر از آموزش و آموزش مداوم »مبتنی بر مبانی آموزش اساسی، نوسازی و توسعه نگرش و فهم، و حفظ یک رویکرد جدید و انعطاف‌پذیر برای کار مناسب‌تر به نظر می‌رسد. در این مقاله سعی شده که مفاهیم آموزش و پرورش مداوم در یک مفاد در نظر گرفته شود. ابعاد آموزشی صلاحیت‌ها مثل آنچه که در مدرسه‌های کتابداری اعطاء می‌شوند مورد بحث نمی‌باشند.

در این مقاله شیوه‌های تدوین و ساخت اصطلاحنامه‌های پیوسته (آنلاین) از دو رویکرد کلی‌ـ ساخت اصطلاحنامه به کمک رایانه، و ساخت رایانه‌ای اصطلاحنامه‌ـ مورد بررسی قرار گرفته است. در بحث مربوط به ساخت اصطلاحنامة پیوسته به کمک رایانه، استفاده از موتور استدلال‌گر برای تعیین روابط اصطلاحنامه‌ای و نیز رویکرد ذهنی برای ساخت اصطلاحنامه‌های پیوسته مورد مطالعه قرار گرفته و مراحل عمل‌گرایانه برای ساخت اصطلاحنامة پیوسته بررسی شده است. در رویکرد رایانه‌ای برای ساخت اصطلاحنامه‌های پیوسته، روش‌های متنی، روش‌های برگرفته از سلسله‌مراتب ورد نت، خوشه‌بندی، و روش‌های نقشة خودسامان بررسی شده است.

پژوهش حاضر در نظر دارد با تحلیل پیوندهای مختلف وب‌سایت‌های نانوفناوری ایران به بررسی میزان رؤیت، میزان اثرگذاری و همکاری آن‌ها با استفاده از شیوة وب‌سنجی بپردازد. جامعة پژوهش حاضر کلیة وب‌سایت‌های مربوط به نانوفناوری ایران می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان داد که وب‌سایت‌های نانوفناوری ایران دارای میزان رؤیت، میزان اثرگذاری و حجم صفحات پایینی در محیط وب می‌باشند. سایت «ستاد ویژة توسعة فناوری نانو»، سایت «ایده‌پردازی کاربردی در فناوری نانو» و سایت «انجمن نانوفناوری ایران» دارای بالاترین تعداد پیوند دریافتی و در نتیجه بالاترین میزان رؤیت، و وب‌سایت «دپارتمان نانو» دارای پایین‌ترین میزان رویت هستند. نتایج پژوهش همچنین نشان داد که سایت«کمیتة نانوفناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر»، سایت «ستاد ویژة توسعة فناوری نانو» و سایت «ایده‌پردازی کاربردی در فناوری نانو» دارای بالاترین میزان اثرگذاری و سایت «مؤسسه علوم و فناوری نانو دانشگاه کاشان» دارای پایین‌ترین میزان اثرگذاری می‌باشند. نتایج همچنین نشان داد که وب‌سایت‌های نانوفناوری ایران در 2 خوشه با هم به همکاری می‌پردازند. از سوی دیگر استفاده از مقیاس چندبعدی نشان داد که این وب‌سایت‌ها در2 خوشه با هم همکاری دارند.

پیش از رواج کامپیوتر، ذخیره و بازیابی اطلاعات بوسیله کارتهای منگنه ای و بصورت دستی یا نیمه خودکار انجام می گرفت، لیکن با بهره‌گیری هر چه بیشتر از کامپیوتر، استفاده این گونه برگه ها بتدریج کاهش یافته است. اما ویژگیهای این نوع برگه ها، در ذخیره و بازیابی اطلاعات تخصص و نیز اقتصادی بودن آنها، موجب گردیده است که کاربرد برگه های لبه منگنه در اشاعه اطلاعات تخصصی و ضبط نتایج تحقیقات فردی یا گروهی اهمیت خود را همچنان حفظ کند. بدین جهت در این نوشته سعی شده تا چگونگی استفاده از برگه های لبه منگنه، در کار ذخیره و بازیابی اطلاعات با بیانی ساده توضیح داده شود و از بیان مطالب نظری و پیچیده خودداری گردد، و نیز از میان روشهای مختلف و مطالب گوناگون روشهای علمی، مناسب و متداول مورد بررسی قرار گیرد.

در اهمیت کتابشناسی ، همین بس که بدون وجود أن ، انجام هیچ تحقیق و پژوهشی به طور کامل به سامان نمی رسد . انواع کتابشناسی : گونه گونی سلایق و علایق مردم هر جامهه ، دوستداران نشر و گسترش فرهنگ را بر آن داشته که به تدوین کتابشناسیهای مختلف در زمینه های گوناگون دست بزنند . این کتابشناسیها نخست ، هدف عمده و واحدی چون اطلاع رسانی را مد نظر دادند و در مرحله بعد ، هرکدام نیز در چارچوب وظیفه ای که برایشان تعیین شده ، به نوبه خود عملکردهای خاصی بر عهده می گیرند . اهداف کتابشناسی : کتاب عصار ه تجربه ، دانش و عمر انسانهاست ؛ نشانه هویت و شخصیت یک ملت و کشور است ؛ وظیفه انتقال آموخته ها و تجربه های نسلهای پیشین رابه نسلهای پسین بر عهده دارد ؛ در یک کلام ، کتاب پایه اصلی تمدن بشری است . برای آگاهی از وجود این گنجینه ها ، به کتابشناسیها نیاز داریم و این میسر نمی گردد – مگر با پشتکار و همت اندیشوران ، فرهیختگان و کمک سازمانهای دولتی و ملی ، کتابشناسیها به دلایل گوناگونی – که در این مقاله ، به آن دلایل نیز اشاره خواهد شد – در راه تدوین و چاپ ، با دشواریهای چندگانه روبه رو هستند .

هدف از این پژوهش بررسی میزان رضایت استفاده‌کنندگان از خدمات کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران می‌باشد. برای گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای تهیه و به نمونه‌ای 278 نفری از استفاده‌کنندگان کتابخانه داده شد. در این پژوهش بدنبال پاسخگویی به این سؤالات بودیم: استفاده‌کنندگان این کتابخانه چه کسانی هستند؟ استفاده‌کنندگان چگونه با این کتابخانه آشنا شده‌اند؟ استفاده‌کنندگان در چه زمینه‌هایی از کتابخانة مرکز استفاده می‌کنند؟ آگاهی استفاده‌کنندگان از خدمات ارائه شده در کتابخانه به چه میزان است؟ رضایت استفاده‌کنندگان از خدمات ارائه شده در کتابخانه به چه میزان است؟ کدام یک از خدمات ارائه شده بیشترین رضایت را در استفاده‌کنندگان ایجاد کرده است؟ کدام یک از خدمات ارائه شده کمترین رضایت را در استفاده‌کنندگان بدنبال داشته است؟ با توجه به نتایج حاصل از تحلیل‌های آماری بیشترین مراجعه‌کنندگان به کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران را دانشجویان مقطع تحصیلی کارشناسی از گروه آموزشی علوم انسانی تشکیل می‌دهند. آشنایی آنها با کتابخانة مرکز بیشتر از طریق اساتید دانشگاه می‌باشد. بیشترین زمینه‌های استفاده از کتابخانة مرکز عبارتند از انجام کارهای پژوهشی و تهیة پایان‌نامه. میانگین میزان آگاهی مراجعه‌کنندگان از خدمات کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران نشاندهندة سطح آگاهی پایین آنان از خدمات ارائه شده در کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران می‌باشد (61/39). میانگین رضایتمندی کلی‌مراجعان از خدمات ارائه شده در کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران بالا (75/81) می‌باشد. میانگین کلی برآورده شدن نیازهای اطلاعاتی مراجعه‌کنندگان از منابع اطلاعاتی کتابخانة مرکز در حد متوسط (90/3) می‌باشد.

بررسی میزان استفاده از مراکز اطلاع‌رسانی و مجلات الکترونیکی و میزان رضایت از پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی و رابطه آن‌ها با سن و رتبه علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران هدف این پژوهش است. جامعه آماری 700 نفر از اعضای هیئت علمی دانشکده‌های پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ایران است که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای منظم انتخاب شدند. نتایج نشان می‌دهد که استفاده اعضای هیئت علمی از مجلات الکترونیکی بیش از مجلات چاپی است. میزان رضایت از پایگاه‌های اطلاعاتی و همچنین استفاده از پایگاه‌ها بالا است و بیش‌ترین استفاده برای دستیابی به مدرک در درجه اول از کتابخانه‌های دیجیتالی، در درجه دوم از هر دو کتابخانه، و در درجه سوم از کتابخانه‌های چاپی به تنهایی می‌شود. از دیگر نتایج این بررسی، وجود رابطه بین سن و استفاده از مجلات الکترونیکی، سن و استفاده از مراکز اطلاع‌رسانی، سن و رضایت از پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی و نبود رابطه میان رتبه علمی و استفاده از مجلات الکترونیکی، و رتبه علمی و رضایت از پایگاه‌های الکترونیکی تخصصی، و وجود رابطه میان رتبه علمی و استفاده از مراکز اطلاع‌رسانی است.

با توجه به این‌که کتابخانه‌های تخصصی نقش بسیار مهمی در ارائه خدمات به کاربران سازمان‌ها و مراکز تخصصی دارند، لزوم شناسایی انواع خدمات این کتابخانه‌ها و معرفی آن‌ها بیش از پیش احساس می‌شود. در این مقاله تلاش شده با مروری بر مقاله‌های تألیف‌شده در زمینه خدمات کتابخانه‌های تخصصی، انواع خدمات و وظایف این کتابخانه‌ها شرح داده شود.

بیست و پنج سال پیش که برنامه کتابداری در ایران پی ریخته شد و به هر کتابخانه ، به عنوان واحدی مستقل – که باید از دوره کتاب بانی به دوره کتاب رسانی منتقل شود- می نگریستیم ، با این دید به اصطلاح خرد کتابدار / مدیرانی درونگرا ، تکنیک مدار و ماهر در کار با ابزارها ، تربیت کردیم . در آن شرایط ، یک کتابخانه مستقل از مراجعان و مستقل از سایر کتابخانه ها ، یا به جلو می رفت ، یا به قهقرا می افتاد و یا بدون تحرک باقی می ماند . این وضعیت ، با شرایطی که اطلاع رسانی برای دستیابی به توسعه می طلبد سازگار نیست . در اطلاع رسانی برای توسعه ، دید کلان و حرکت یکپارچه همه مراکز در جهت رفع نیازهای علمی و تحقیقاتی همه آحاد جامعه مورد نظر است . عبارت حرکت یکپارچه و رفع نیازهای همه مفهوم مشارکت همه در تصمیمات و مسئولیت همه در اجرا را در بطن خود دارد . پنج اصلی که گذر سالم از مرحله کتلب رسانی به مرحله اطلاع رسانی موثر در توسعه را میسر می سازد عبارتند از : 1) توجه جدی به دانش مدیریت به عنوان نرم افزار پیشرفت ؛ 2) وجود سیاست علمی و سیاست اطلاع رسانی میتنی بر موازین و قوانین ؛ 3) مشارکت جدی و فعال در تصمیمات و تعهد به مسئولیت حاصل از مشارکت در تصمیمات ؛ 4) برقراری مدیریت مردم مدار و برقراری ثبات در مدیریت و امکانات ؛ 5) اداره مدبرانه مقاومت در برابر تغییر در ارزشها ، دانشها و مهارتها ؛ در متن اصلی مقاله ، هر یک از پنج مورد بالا با توجه به وضعیت فعلی حوزه کتابدار ی و اطلاع رسانی در ایران مورد بحث قرار خواهد گرفت .

بازیابی اطلاعاتِ مدارک در نظامهای نمایه سازی همارا  و کامپیوتری, مستلزم آن است که مفاهیم حوزه های فعالیت به درستی شناخته شوند و ذخیره اطلاعات و نمایه سازی مدارک به شیوه کامپیوتری, به زبان ارتباطی واحد یعنی مجموعه اصطلاحات نظام یافته متکی باشد. در این مرحله, تثبیت اصطلاحات و مفاهیم علمی – فنی و یافتن معادلهای فارسی برای واژه های خارجی, تدوین واژه هاو اصطلاحنامه های گوناگون فارسی بمنظور آموزش و گسترش علوم وفنون جهت استفاده در کار نمایه سازی از سویی و ذخیره و بازیابی اطلاعات از سوی دیگر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر این اساس مرکز اطلاعات و مدارک علمی بعنوان اولین گام, درصدد ترجمه اصطلاحنامه کلان نظام مبادله اطلاعات در زمینه سیاستهای علمی و فنی (SPINES) از انتشارات یونسکو برآمد که 8000 توصیفگر در 34 مبحث علمی – فنی است, که در دو بخش به چاپ رسیده است. بخش اول شامل متن اصلی به زبان فارسی بهمراه معادل انگلیسی و بخش دوم شامل فهرست انگلیسی – فارسی توصیفگرها می گردد .

در سال‌های اخیر پیشرفت فناوری، بیش از پیش در کتابخانه‌ها ایفای نقش کرده و کتابخانه‌های دیچیتالی به عنوان آرزوی برآورده‌شده انسان در تغییر شیوه‌های دسترسی به اطلاعات ظهور کرده‌اند. بدیهی است ظهور هر پدیده علمی پژوهش‌هایی درباره ارزیابی آن پدیده را به دنبال خواهد داشت. این مقاله نیز به بررسی و ارزیابی قابلیت‌های جستجو در 14 کتابخانه دیجیتالی می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که کتابخانه‌های دیجیتالی مورد بررسی، در فراهم‌آوری امکانات متنوع جستجو برای کاربران یکسان عمل نکرده‌اند. کتابخانه‌های دیجیتالی «امریکن مموری» و «ای‌سی‌ام» با فراهم آوردن 8 مورد از 9 مورد قابلیت جستجوی تحت مطالعه، در هدایت کاربر به منبع مورد جستجو امکانات بیش‌تری در اختیار وی قرار می‌دهند. کتابخانه دیجیتالی Classic Articles … هیچ‌گونه امکاناتی برای جستجو در اختیار کاربر قرار نمی‌دهد و از این حیث در پایین‌ترین رده جدول ارزیابی قرار دارد.

استناد‌ها در آثار علمی جایگاه ویژهای دارند و در واقع یک مقاله علمی زمانی معتبر است که به آثار و متون آن موضوع استناد نماید. تحلیل استنادی روشی است که بر پایه استنادهای موجود در متون علمی قرار دارد به طوری که با شمارش تعداد استناد‌های به کار گرفته‌شده متون مختلف همانند مجلات، پایان‌نامه‌‌ها و ... به تحلیل و ارزیابی این متون میپردازد. توسعه و رشد تحلیل استنادی با ظهور نمایه‌های استنادی بسیار چشمگیر بوده و در دهه‌های اخیر به حوزه پژوهشی بارزی تبدیل شده است. در این مقاله به اهمیت استناد و سپس نظریه های استناد پرداخته می‌شود و تعاریف تحلیل استنادی، پیشینه تاریخی آن، و در نهایت کاربرد‌های مختلف این حوزه بیان می شود.

طرح ریزی یک نظام اطلاع رسانی فعال در سطوح خرد و کلان، لزوم بررسی تطبیقی روشهای گوناگون اطلاع رسانی و ارزیابی نقاط ضعف و قدرت نظامهای ممکن اطلاع رسانی را پیش می آورد. چنین امری، به ویژه در سطح کتابخانه های آکادمیک که از مراکز بالقوه و بالفعل ارائه اطلاعات هستند، مشهود است. همزمان، افزایش هزینه های کسب اطلاعات، فراوانی مواد در دسترس، هزینه‌های تکنولوژی جدید اطلاعات و کاهش بودجه (قدرت خرید)، کتابخانه‌ها را وادار می سازد که ره‌یافتهای سنتی ارائه اطلاعات را مورد تجدید نظر قرار دهند. سیاستهای قیمت‌گذاری ناشران ادواریها، تولید-کنندگان محصولات سی، دی، رام (CD-ROM) و عاملان بانکهای اطلاعاتی، پیوسته اقتصاد اطلاعات (تولید، اشاعه و مصرف) را به عاملی مهم در برنامه‌ریزی تبدیل می کند. ضمن تدوین خط‌مشی های جدید برای مقابله با شرایط پیش آمده و انتخاب حامل اطلاعاتی، می توان نقش کتابخانه های آکادمیک را به عنوان ارائه‌کنند گان اطلاعات، مورد تبیین و بررسی قرار داد. پذیرش نقش جدیدی برای کتابخانه های آکادمیک، به منزله مصرف‌کنندگان و تسهیل‌کننده در امر ارائه اطلاعات با توجه به امکانات بالقوه آنان، از دیگر توصیه های تحقیق حاضر است.

علمیات اصلی هر مرکز اطلاعات, پردازش داده ها است. پردازش با گردآوری و سازماندهی اسناد آغاز میشود و سرانجام با ایجاد داده پایگاه و اشاعه اطلاعات پایان می یابد. بحث در این است که روش های مرسوم بودجه بندی برای تعیین بودجه این فرایند دقت لازم را ندارد. در این مقاله به منظور انجام بودجه بندی,یک مدل شبیه سازی به مثابه چارچوب بودجه بندی پیشنهاد شده شیوه برآورد بودجه بویژه برای بودجه بندی عملیاتی این فرایند نیز مورد بحث قرار گرفته است. بودجه را می توان پیش از به کارگیری عملی و واقعی آن شبیه سازی کرد, به شرطی که خصایص اقلام اطلاعاتی و لوازم آنها مشخص شده باشند. بودجه بندی این فرایند مستلزم یک مدل تعاملی است که علاوه بر بودجه بندی فرایندها و داده پایگاه های مربوطه, ملزومات زیرساختاری و قواعد جاری بودجه بندی را نیز تأمین کند. این مقاله یک مدل مفهومی, طرح واحدی, و اجرای مدل برای مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران را ارائه میکند که ممکن است برای مراکز اطلاعاتی مشابه نیز سودمند باشند

امروزه مقوله‌ آموزش از راه دور یکی از مسائل مطرح در جوامع اطلاعاتی می‏باشد. کتابخانه‏های دیجیتالی به عنوان یکی از مراکز ارائه‌کننده خدمات آموزش از راه دور مورد توجه قرار گرفته‏اند. کتابداران مرجع در عصر فناوری اطلاعات  باید در جهت ایفای وظایف خود نقش مهم‌تری را پذیرا باشند. آن‌ها باید به‌عنوان حلقه‌ ارتباطی بین منابع اطلاعاتی و فراگیران از راه دور عمل کنند. لازمه‌ ارائه‌ خدمات مرجع برای کتابداران، آشنایی آن‌ها با سیستم‌ها و منابع اطلاعاتی و مشارکت آن‌ها با برنامه‏ریزان و برگزارکنندگان دوره‏های آموزش از راه دور می‏باشد.